Ⱨəzriti Əysa əlqilirining pa’aliyətliri




1

Muⱪəddimə
Ⱨɵrmətlik Te’ofilos,
Dəsləpki hetimdə, ⱨəzriti Əysa ɵzining wəzipisini baxliƣandin tartip taki asmanƣa kɵtürülgüqə ⱪilƣan ⱨəmmə ixlirini wə bərgən barliⱪ təlimlirini bayan ⱪilƣanidim. U asmanƣa kɵtürülüxtin ilgiri, Hudaning Muⱪəddəs Roⱨining küq-ⱪudriti bilən ɵzi talliƣan əlqilirigə yolyoruⱪlarni bərgənidi. U ɵlüp, tirilgəndin keyinki ⱪiriⱪ kün iqidə ularƣa kɵp ⱪetim kɵrünüp, ɵzining tirildürülgənlikining xəksiz ikənlikini nurƣun pakitlar bilən ispatliƣanidi wə Hudaning padixaⱨliⱪiƣa da’ir sɵzlərni ⱪilƣanidi.
Bir ⱪetim ⱨəzriti Əysa əlqilər bilən ƣizaliniwatⱪanda, ularƣa yolyoruⱪ berip mundaⱪ dedi:
– Yerusalem xəⱨiridin ayrilmay, mən silərgə eytⱪinimdək, Huda’atam silərgə berixni wədə ⱪilƣan Muⱪəddəs Roⱨni kütünglar. Qünki, Yəⱨya pəyƣəmbər kixilərni suda qɵmüldürdi, silər bolsanglar birnəqqə kün iqidə Hudaning Muⱪəddəs Roⱨiƣa qɵmüldürülisilər.
Ⱨəzriti Əysaning asmanƣa kɵtürülüxi
Əlqilər ⱨəzriti Əysa bilən jəm bolƣan waⱪitta, uningdin:
– I Rəbbimiz, xu waⱪitta Isra’iliyə padixaⱨliⱪini əsligə kəltürməkqimusiz? – dəp soridi.
Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Huda’atam u waⱪit-sa’ətni ɵz ⱨoⱪuⱪiƣa asasən bəlgiligən. Silərning buni bilixinglar tegixlik əməs. Biraⱪ xuni bilixinglar kerəkki, Muⱪəddəs Roⱨ wujudunglarƣa qüxkəndə, silər küq-ⱪudrətkə tolup, Yerusalem, pütün Yəⱨudiyə wə Samariyə ɵlkiliri, ⱨətta dunyaning bulung-puqⱪaⱪliriƣiqə manga guwaⱨqi bolisilər.
Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱪilip bolup, ularning kɵz aldidila asmanƣa kɵtürüldi. Bir parqə bulutning oriwelixi bilən, u kɵpqilikning nəziridin ƣayib boldi.
10 U asmanƣa kɵtürülgəndə, əlqilər kɵzlirini kɵkkə tikip ⱪarixip ⱪaldi, tosattin ularning yenida aⱪ kiyim kiygən, adəm ⱪiyapitidiki ikki pərixtə pəyda bolup:
11 – Əy Jəliliyiliklər, nemixⱪa bu yərdə asmanƣa ⱪarap turisilər?! Ⱨəzriti Əysa ərxkə qiⱪip kətti. Biraⱪ, u ⱪandaⱪ kɵtürülgən bolsa, kəlgüsidə yənə xundaⱪ ⱪaytip kelidu, – dedi.
Yəⱨudaning orniƣa tallanƣan kixi
12 Xuningdin keyin, əlqilər Yerusalemdin bir qaⱪirimqə yiraⱪliⱪtiki Zəytun teƣi degən jaydin Yerusalemƣa ⱪaytip kəldi. 13 Ular xəⱨərgə kirip, ɵzliri turuwatⱪan ɵyning üstünki ⱪəwitidiki ⱨujriƣa qiⱪti. Ularning arisida Petrus, Yuⱨanna, Yaⱪup, Əndər, Filip, Tomas, Bartolomay, Mətta, Ⱨalpayning oƣli Yaⱪup, wətənpərwər Simun wə baxⱪa bir Yaⱪupning oƣli Yəⱨudalar bar idi. 14 Ular baxⱪa etiⱪadqilar bilən da’im bir yərgə jəm bolup, bir niyəttə du’a-tilawət ⱪilixatti. Ularning iqidə ⱨəzriti Əysaning anisi Məryəm, ⱨəzriti Əysaƣa əgəxkən ayallar wə uning inilirimu bar idi.
15 Xu künlərning biridə, etiⱪadqilardin bir yüz yigirmigə yeⱪin kixi jəm boluxti. Ularning iqidin Petrus ɵrə turup mundaⱪ dedi:
16 – Buradərlər! Ⱨəzriti Əysani tutup bərgən Yəⱨuda ⱨəⱪⱪidə Muⱪəddəs Roⱨning burun padixaⱨ Dawut arⱪiliⱪ aldin eytⱪan muⱪəddəs yazmilardiki sɵzliri əməlgə exixi kerək idi. 17 Yəⱨudamu bizdək bir əlqi bolup, biz bilən billə Hudaning hizmitidə bolƣanidi.
18 (Yəⱨuda ⱪilƣan əskiliki bədiligə igə bolƣan pulƣa bir parqə yər setiwelip, xu yərdə baxqilap yiⱪilip, üqəy-ⱪerini quwulup ɵldi. 19 Bu ixtin həwər tapⱪan pütün Yerusalem aⱨalisi u yərni ɵz tili bilən “Ⱨəⱪəldəma” dəp ataxti. Buning mənisi “ⱪan tɵkülgən yər” deməktur.)
20 Petrus sɵzini dawamlaxturup mundaⱪ dedi:
– Zəburda padixaⱨ Dawutning Yəⱨudaƣa ⱪaritilƣan munu sɵzliri bar:
 
“Uning ɵyi qɵlgə aylansun,
uningda ⱨeqkim olturmisun!”
“Uning wəzipisini baxⱪa bir kixi üstigə alsun!”
 
21-22 Xuning üqün, Rəbbimiz Əysaning tirilgənlikigə biz bilən təng guwaⱨliⱪ berixi üqün, Yəⱨudaning orniƣa bir kixini talliximiz kerək. Bu kixi ⱨəzriti Əysa Yəⱨya pəyƣəmbərdin qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilƣan kündin baxlap taki asmanƣa kɵtürülgən küngiqə biz bilən baxtin-ahir billə bolƣan kixilərdin bolsun, – dedi.
23 Xuning bilən, kɵpqilik Yüsüp (ləⱪimi Barsaba, Grekqə ismi Yustus) bilən Matiya degən ikki kixini aldiƣa qiⱪirip, mundaⱪ du’a ⱪilixti:
24-25 – I Rəbbimiz, ⱨəmmə adəmning kɵnglidiki yoxurun oyi sanga ayan. Yəⱨuda ɵzining wəzipisini taxlap ɵldi wə ɵzigə tegixlik yərgə kətti. Əmdi u taxliwətkən əlqilik wəzipisigə igə bolƣuqiƣa bu ikkiyləndin ⱪaysisini talliƣanliⱪingni kɵrsətkin.
26 Du’adin keyin, ular bu ikki kixigə qək taxliwidi, qək Matiyaƣa qiⱪti. Xuning bilən, Matiya on bir əlqining ⱪatariƣa on ikkinqi bolup ⱪoxuldi.


2

Muⱪəddəs Roⱨning etiⱪadqilarƣa qüxüxi
Ɵtüp Ketix ⱨeytidin keyinki əllikinqi küni kəlgən Orma ⱨeytida, etiⱪadqilarning ⱨəmmisi Yerusalemda bir yərgə jəm bolƣanidi. Asmandin tuyuⱪsiz goya ⱪattiⱪ xamal qiⱪⱪandək bir awaz anglinip, ular olturƣan ɵyni ⱪaplidi. Etiⱪadqilarning ⱨəmmisi ɵzlirining üstigə huddi ot yalⱪunidək bir nərsining ayrim-ayrim qüxkənlikini kɵrdi. Ularning ⱨəmmisi Hudaning Muⱪəddəs Roⱨiƣa qɵmüp, u ata ⱪilƣan alaⱨidə ⱪabiliyət bilən ɵzlirigə naməlum bolƣan tillarda Hudaƣa mədⱨiyə oⱪuxⱪa baxlidi.
U qaƣda, Yerusalemda dunyadiki ⱨərⱪaysi dɵlətlərdin kəlgən nurƣun ihlasmən Yəⱨudiylarmu bar idi. Ular bu awazni anglap, etiⱪadqilar bar yərgə jəm boluxti ⱨəmdə ɵzlirining tillirida sɵzlixiwatⱪan etiⱪadqilarni kɵrüp dang ⱪetip ⱪelixti. Ular ⱨəyran bolup:
– Ⱪaranglar, sɵzlixiwatⱪanlar Jəliliyiliklər əməsmu? Ular ⱪandaⱪlarqə bizning tillirimizda sɵzlixələydu? Arimizda Partiya, Mediya, Elam, Mesopotamiyə, Yəⱨudiyə, Kapadokiya, Pontus, Asiya, 10-11 Frigiyə, Pamfiliyə, Misir, Liwiyining Kirinigə yeⱪin jayliridin kəlgənlər, Krit wə Ərəbistandin kəlgənlərmu bar! Yənə Rim xəⱨiridin kəlgən Yəⱨudiylar wə Yəⱨudiy diniƣa kirgən baxⱪa millətlərmu bar. Əmma, ⱨəmmimiz ularning Hudaning ⱪilƣan uluƣ ixlirini bizning tillirimizda mahtiƣanlirini anglawatimiz! – deyixti.
12 Ular tengirⱪap ⱪalƣanliⱪidin ⱨəyranliⱪ bilən bir-birigə:
– Bu zadi ⱪandaⱪ ixtu? – deyixti.
13 Bəzilər:
– Bular obdanla məs bolup ⱪaptu! – dəp məshirə ⱪilixti.
Petrusning qüxəndürüxi
14 Buni angliƣan Petrus baxⱪa on bir əlqi bilən billə ornidin turup, yuⱪiri awaz bilən kɵpqilikkə:
– Əy Yerusalem aⱨaliliri wə baxⱪa Yəⱨudiy ⱪerindaxlar! Silərgə əⱨwalni qüxəndürüp ɵtəy. Sɵzlirimgə ⱪulaⱪ selinglar. 15 Silər bizni məs bolup ⱪaptu, dəwatamsilər? Undaⱪ əməs, tehi əmdi ətigən sa’ət toⱪⱪuz boldi. 16 Ⱨalbuki, Huda burun bu ix ⱨəⱪⱪidə Yo’el pəyƣəmbər arⱪiliⱪ aldin eytip mundaⱪ degən:
 
17 “Huda xuni wədə ⱪildiki:
Oƣul-ⱪizliringlar mening wəⱨiylirimni yətküzidu. Sɵzlirim yigitlərgə ƣayibanə alamətlər, yaxanƣanlarƣa qüxlər arⱪiliⱪ yətküzülidu.
18 U künlərdə, barliⱪ ər-ayal hizmətkarlirim Roⱨimƣa qɵmüldürülüp, məndin kəlgən wəⱨiylərni sɵzləydu.
19-20 Soraⱪ ⱪilidiƣan uluƣ kün kelixtin burun, kɵktə karamət kɵrsitimən, yər yüzidimu mɵjizilərni yaritimən.
Yərdə ⱪan, ot wə ⱪapⱪara is-tütəklər kɵrünidu, kɵktə ⱪuyax nuri ⱪarangƣuluⱪⱪa qɵküp, aymu ⱪan rənggigə kiridu.
21 Pərwərdigardin nijatliⱪ tiləydiƣanlarning ⱨəmmisi ⱪutⱪuzulidu.’ ”
 
22 Əy Isra’il ⱪerindaxlar, sɵzlirimgə ⱪulaⱪ selinglar. Huda Nasirəlik Əysa arⱪiliⱪ aranglarda kɵrsətkən mɵjizə wə karamətliri bilən ⱨəzriti Əysani ɵzining əwətkənlikini ispatliƣan. Bu ix ⱨəmminglarƣa məlum. 23 Ⱨəzriti Əysa Hudaning aldin’ala bilixi wə pilani boyiqə silərgə tapxuruldi. Silər uni Hudayimizƣa ixənmigən rəzil adəmlərgə tutup berip, krestkə mihlitip ɵltürgüzdünglar. 24 Lekin, u ɵlgəndin keyin, Huda uni ɵlümning ilkidin ⱪutⱪuzup, ⱪayta tirildürdi. Qünki, ɵlüm uni qirmiwalalmidi. 25 Padixaⱨ Dawut Zəburda u ⱨəⱪⱪidə mundaⱪ aldin eytⱪan:
 
“Mən Pərwərdigarning da’im yenimda turƣanliⱪini bildim.
Mən ⱨərgiz təwrənməymən. Qünki, u mening ong yenimda turup, manga yardəm beridu.
26 Xunga, mən uningƣa huxalliⱪ bilən mədⱨiyə oⱪuymən.
Ɵlsəmmu, tenim ümid iqidə turidu.
27 Qünki, sən meni ɵlüklər diyarida taxlap ⱪoymaysən.
Sening sadiⱪ hizmətkaringning teniningmu qirixigə yol ⱪoymaysən.
28 Ⱨəⱪiⱪiy ⱨayatliⱪⱪa yetəkləydiƣan yolni manga kɵrsətting.
Əmdi sən meni ⱨuzurungda huxalliⱪⱪa qɵmdürisən.”
 
29 Ⱪerindaxlar, silərgə eniⱪ eytalaymənki, bu sɵzlər qoⱪum padixaⱨ Dawutning ɵzigə ⱪaritilmaydu. Qünki, əjdadimiz Dawut aləmdin ɵtüp, yərgə kɵmüldi. Uning ⱪəbrisi bügüngiqə bu yərdə saⱪlanmaⱪta. 30 U bolsa pəyƣəmbər bolup, Hudaning uning təhtigə ɵz əwladidin birəylənni warisliⱪ ⱪilduruxⱪa ⱪəsəm bilən wədə bərgənlikini bilətti. 31 Padixaⱨ Dawut Hudaning aldin eytⱪanlirining qoⱪum əməlgə axurulidiƣanliⱪini bilip, Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨning ɵlgəndin keyin tirildürülidiƣanliⱪini, yəni ɵlüklər diyarida taxlap ⱪoyulmaydiƣanliⱪini wə tenining qiriməydiƣanliⱪini eytⱪan. 32 Bu sɵz Huda ɵlümdin tirildürgən ⱨəzriti Əysaƣa ⱪaritilƣan bolup, biz bu ixning guwaⱨqiliri. 33 Huda uni tirildürüp ərxkə elip qiⱪip kətkəndin keyin, uni qong xan-xərəpkə igə ⱪilip, ɵzining ong yenida olturƣuzdi. Ⱨəzriti Əysa Huda’ata wədə ⱪilƣan Muⱪəddəs Roⱨni uningdin aldi wə ⱨazir kɵrüwatⱪan, anglawatⱪanliringlardək, bu Roⱨni bizlərgə qüxürdi.
34-35 Padixaⱨ Dawut ⱨərgiz ərxkə qiⱪmiƣan. Uning yazƣan munu sɵzlirimu Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨkə ⱪaritilƣan:
 
“Pərwərdigar hojayinimƣa eyttiki:
‘mən sening düxmənliringni
ayiƣing astida dəssətküqə,
mening ong yenimda olturƣin!’ ”
 
36 Xuning üqün, əy Isra’il ⱪerindaxlar, xuni ⱪət’iy bilixinglar kerəkki, Huda silər krestkə mihlap ɵltürgən ⱨəzriti Əysani ⱨəm Rəbbimiz, ⱨəm bizni gunaⱨlirimizdin azad ⱪilidiƣan Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ ⱪilip təyinlidi! – dedi.
37 Petrusning bu sɵzliri angliƣuqilarƣa yürəkkə sanjilƣan hənjərdək küqlük təgdi. Ular ⱪayil bolƣinidin Petrus wə baxⱪa əlqilərdin:
– Ⱪerindaxlar, undaⱪta ⱪutⱪuzulux üqün ⱪandaⱪ ⱪiliximiz kerək? – dəp soraxti.
38 Petrus ularƣa mundaⱪ jawab bərdi:
– Gunaⱨliringlarning kəqürüm ⱪilinixi üqün, yaman yolliringlardin yenip, towa ⱪilinglar ⱨəmdə Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilƣanliⱪinglarni kɵrsitix üqün qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilinglar. Xundaⱪ ⱪilsanglar, Huda silərgə Muⱪəddəs Roⱨni ata ⱪilidu. 39 Bu wədigə silər wə silərning əwladliringlar ⱨəmdə dunyaning bulung-puqⱪaⱪlirida yaxawatⱪanlarmu erixələydu. Qünki, Rəbbimiz Huda ɵzi qaⱪirƣan kixilərning ⱨəmmisigə ɵzining Roⱨini ata ⱪilidu.
40 Petrus yənə nurƣun sɵzlər bilən ularni agaⱨlandurdi wə ularƣa:
– Silər ɵzünglarni Hudaning bu zamanning qirip kətkən kixilirigə kelidiƣan jazasidin ⱪutuldurunglar! – dəp agaⱨlandurdi. 41 Nurƣun kixilər uning sɵzlirigə ixinip, qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪildi. Xu küni, üq mingqə kixi etiⱪadqilar jama’ətqilikigə ⱪoxuldi. 42 Ular baxⱪa etiⱪadqilar bilən da’im jəm boluxup əlqilərning təlimini anglap, ⱨəzriti Əysani hatiriləx üqün nanni bɵlüxüp yeyixətti wə du’a ⱪilixatti.
Etiⱪadqilar arisidiki inaⱪliⱪ
43 Əlqilər nurƣun mɵjizə wə karamətlərni kɵrsətti. Halayiⱪni ⱪorⱪunq basti. 44 Pütün etiⱪadqilar dawamliⱪ billə inaⱪ yaxap, sening-mening deyixməy, bariƣa dost boluxti. 45 Mal-mülüklirini setip, pulini ⱨərkimning eⱨtiyajiƣa ⱪarap təⱪsim ⱪilixti. 46 Ⱨər küni, mərkiziy ibadəthana ⱨoylisiƣa kirip, ibadət ⱪilixatti. Ɵyliridimu huxal-huramliⱪ wə aⱪ kɵngüllük bilən bir-birini meⱨman ⱪilixip, ⱨəzriti Əysani hatiriləx üqün nanni bɵlüxüp yeyixətti. 47 Ular Hudaƣa mədⱨiyə oⱪuxup, pütün xəⱨərdikilərning ⱨɵrmitigə sazawər boldi. Huda ⱨər küni yengi etiⱪadqilarni ularning arisiƣa ⱪoxatti.

*17
Ahir zaman – məzkur ayəttə bu uⱪum Əysa Məsiⱨning birinqi ⱪetim bu dunyaƣa kelixidin tartip, ikkinqi ⱪetim kelixigiqə bolƣan waⱪitni kɵrsitidu.



3

Petrus bilən Yuⱨannaning tokur adəmni saⱪaytixi
Bir küni qüxtin keyin sa’ət üqlərdə, Yəⱨudiylar aditi boyiqə mərkiziy ibadəthanida du’a ⱪilidiƣan waⱪitta, Petrus bilən Yuⱨannamu ibadəthaniƣa bardi. Ular mərkiziy ibadəthaniƣa yeⱪinlaxⱪanda, bir tuƣma tokur adəmmu bu yərgə əkeliniwatⱪanidi. Ⱨər küni, kixilər uni ibadəthaniƣa kirgənlərdin sədiⱪə tiləp jan baⱪsun dəp, mərkiziy ibadəthanining “Güzəl dərwaza” dəp atilidiƣan ixiki aldiƣa əkelip ⱪoyatti. Tokur adəm Petrus bilən Yuⱨannaning mərkiziy ibadəthaniƣa kirip ketiwatⱪinini kɵrüp, ulardin sədiⱪə tilidi. Ular tokur adəmgə diⱪⱪət bilən ⱪariƣandin keyin, Petrus:
– Bizgə ⱪara! – dedi.
Tiləmqi ulardin bir nərsə kütüp, kɵzlirini tikip ⱪarap turatti. Biraⱪ, Petrus uningƣa:
– Məndə altun yaki kümüx yoⱪ. Lekin, ⱪolumda barini sanga berəy. Nasirəlik Əysa Məsiⱨning nami bilən buyruymənki, ornungdin turup mang! – dedi-də, uni ong ⱪolidin tartip, yɵləp turƣuzdi. U adəmning put wə oxuⱪ beƣixliriƣa xu’an küq kirip, ornidin qaqrap turup mengixⱪa baxlidi. U mengip wə səkrəp, Hudaƣa mədⱨiyə oⱪuƣan ⱨalda ular bilən billə mərkiziy ibadəthana ⱨoylisiƣa kirdi. Uning mengip Hudaƣa mədⱨiyə oⱪuƣanliⱪini kɵrgən jama’ət 10 uning mərkiziy ibadəthanining “Güzəl dərwaza”si aldida tiləmqilik ⱪilip olturidiƣan ⱨeliⱪi kixi ikənlikini tonup, dang ⱪetip ⱪelixti.
Petrusning mərkiziy ibadəthanidiki sɵzliri
11 Ⱨəmmə adəm ⱨeliⱪi puti saⱪayƣan adəmni kɵrüx üqün ibadəthanidiki “Sulayman pexaywini” degən yərgə yügürüp kelixti. Ular uning saⱪ peti Petrus bilən Yuⱨannaƣa qing esilip turuwalƣanliⱪini kɵrüp, ⱨəyran boluxti. 12 Bu əⱨwalni kɵrgən Petrus halayiⱪⱪa mundaⱪ dedi:
– Isra’il ⱪerindaxlar! Bu ixⱪa nemanqə ⱨəyran bolisilər? Bizgə nemanqə tikilip ⱪaraysilər? Silər bizni ɵz küq-ⱪudriti yaki ihlasmənlikigə tayinip bu adəmni mangdurdi, dəp oylamsilər? 13 Ⱨərgiz undaⱪ əməs! Wəⱨalənki, Ibraⱨim, Is’ⱨaⱪ, Yaⱪup ⱪatarliⱪ əjdadlirimiz etiⱪad ⱪilip kəlgən Huda ɵzining hizmətkari bolƣan ⱨəzriti Əysaning xan-xəripini namayan ⱪildi. Silər xu ⱨəzriti Əysani kengəxmigə tutup bərdinglar. Waliy Pilatus uni ⱪoyup bərməkqi bolƣan bolsimu, silər Pilatusning aldida uni rət ⱪilip, “ɵltürüx kerək!” dedinglar. 14 Muⱪəddəs wə adil bolƣan ⱨəzriti Əysani rət ⱪilip, waliy Pilatustin uning orniƣa bir ⱪatilni ⱪoyup berixni tələp ⱪildinglar. 15 Xundaⱪ ⱪilip, ⱨayatliⱪni yaratⱪuqini ɵltürdünglar! Biraⱪ, Huda uni tirildürdi. Biz mana bu wəⱪəning guwaⱨqiliri. 16 Mana xu ⱨəzriti Əysaƣa ⱪilƣan etiⱪadimiz bilən, bu tokur adəmgə küq kirdi. Silər kɵrüp turƣan wə tonuydiƣan bu adəm ⱨəzriti Əysaƣa bolƣan etiⱪad arⱪiliⱪ sapmusaⱪ boldi. Silərmu buni kɵrdünglar.
17 Ⱪerindaxlar, mən ixinimənki, silər wə baxliⱪliringlar ⱨəzriti Əysaƣa xunqə yamanliⱪ ⱪilƣanda, ɵzünglarning nemə ⱪiliwatⱪanliⱪinglarni bilməyttinglar. 18 Mana bu Hudaning Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨning ziyankəxlikkə uqrap ɵlidiƣanliⱪi toƣrisida pəyƣəmbərlər arⱪiliⱪ aldin eytⱪanlirining əməlgə axuruluxidur. 19 Xuning üqün, ⱨazir yaman yolliringlardin yenip, towa ⱪilinglar! Hudaning yoliƣa ⱪaytinglar! Xundaⱪ ⱪilƣanda, Huda gunaⱨliringlarni kəqürüm ⱪilidu. 20 U silərgə yengi küq ata ⱪilip, ɵzi biz üqün təyinligən Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ bolƣan Əysani ⱪexinglarƣa ⱪaytidin əwətidu. 21 Huda burunⱪi zamanlarda muⱪəddəs pəyƣəmbərliri arⱪiliⱪ jakarliƣinidək, ⱨəmmə məwjudatlar yengilinidiƣan waⱪit kəlmigüqə, ⱨəzriti Əysa ərxtə turidu. 22 Musa pəyƣəmbər ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidə mundaⱪ degənidi: “Pərwərdigaringlar Huda ɵz ⱪerindaxliringlar arisidin manga ohxax bir pəyƣəmbər tikləydu. Uning sɵzlirigə toluⱪ əməl ⱪilixinglar kerək! 23 Qünki, bu pəyƣəmbərning sɵzini anglimaydiƣanlar Hudaning həlⱪi ⱪataridin qiⱪirilip yoⱪitilidu.”
24 Dərwəⱪə, Samu’il pəyƣəmbər wə uningdin keyin kelip Hudaning sɵzlirini yətküzgən pəyƣəmbərlərning ⱨəmmisi bu künlərdə ⱨəzriti Əysa toƣrisida yüz beridiƣan ixlarnimu aldin eytⱪan. 25 Silər bu pəyƣəmbərlərning əwladlirisilər wə Huda əjdadinglar bilən tüzgən əⱨdining mirashorlirisilər. Qünki, Huda əjdadimiz Ibraⱨimƣa: “Sening əwlading arⱪiliⱪ yər yüzidiki ⱨəmmə həlⱪlərgə bəht ata ⱪilimən” dəp wədə berip əⱨdə ⱪilƣan. 26 Xuning üqün, Huda ⱨərbiringlarni yaman yolliringlardin ⱪayturup, bəht-sa’adətkə erixtürüx üqün, hizmətkari ⱨəzriti Əysani tikləp, uni awwal silərgə əwətti.


4

Petrus bilən Yuⱨannaning aliy kengəxmidə soraⱪ ⱪilinixi
Petrus bilən Yuⱨanna halayiⱪⱪa gəp ⱪiliwatⱪanda, birnəqqə moysipit roⱨaniylar, mərkiziy ibadəthana ⱪarawullirining baxliⱪi wə Saduⱪiy diniy eⱪimidiki birnəqqəylən kelip ⱪaldi. Əlqilər halayiⱪⱪa: “Huda ⱨəzriti Əysani asas ⱪilip, ɵlgənlərni tirildüridu” dəp təlim bərgənliki üqün, bu kixilər intayin ƣəzəpləndi. Xunga, ular Petrus bilən Yuⱨannani tutⱪun ⱪildi. Kəq kirip ⱪalƣanliⱪi üqün, ular keqiqə tutup turuldi. Lekin, əlqilərning təlimlirini angliƣanlarning kɵpi ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪildi. Xundaⱪ ⱪilip, ⱨəzriti Əysaƣa əgixidiƣan ərlərning sanila bəx mingƣa yətti.
Ətisi, Yəⱨudiylarning kengəxmisidiki barliⱪ baxliⱪ, aⱪsaⱪal wə Təwrat ustazliri Yerusalemda toplandi. Ularning arisida bax roⱨaniy Ⱨannan, Ⱪayapa, Yəⱨya, Iskəndər wə bax roⱨaniyning baxⱪa tuƣⱪanlirimu bar idi. Ular Petrus bilən Yuⱨannani aldiƣa qaⱪirtip:
– Silər bu ixni ⱪaysi küq-ⱪudrətkə tayinip, kimning nami bilən ⱪildinglar? – dəp soridi.
Petrus Muⱪəddəs Roⱨⱪa qɵmgən ⱨalda mundaⱪ dedi:
– Həlⱪimizning ⱨɵrmətlik rəⱨbərliri wə aⱪsaⱪalliri! Əgər biz bügün bu tokur adəmgə kɵrsətkən yahxi ix ⱨəm uning ⱪandaⱪ saⱪaytilƣanliⱪi səwəblik soraⱪⱪa tartilƣan bolsaⱪ, 10 silər wə pütün Isra’il həlⱪi xuni bilixinglar kerəkki, uni pütünləy saⱪaytip aldinglarda turƣuzƣan küq-ⱪudrət Nasirəlik Əysa Məsiⱨning küq-ⱪudritidur! Silər ⱨəzriti Əysani krestkə mihlap ɵltürgən bolsanglarmu, lekin Huda uni ɵlümdin tirildürdi.
11 Muⱪəddəs yazmilarda u ⱨəⱪⱪidə mundaⱪ yezilƣan:
 
“Tamqilar taxliwətkən bu tax
ⱪuruluxning ul texi bolup ⱪaldi.”
 
Ⱨəzriti Əysa dəl xu “tax”tur! 12 Pəⱪət ⱨəzriti Əysala bizni ⱪutⱪuzalaydu. Qünki, pütkül insaniyət dunyasida ⱨəzriti Əysadin baxⱪa, Huda təyinligən ⱨeqⱪandaⱪ ⱪutⱪuzƣuqi yoⱪtur!
13 Petrus bilən Yuⱨannaning bu jür’itini kɵrgən kengəxmə ⱨəy’ətliri ularning oⱪumiƣan adəttiki adəmlərdin ikənlikini bilip, ⱨəyran boluxti. Ularning burun ⱨəzriti Əysa bilən billə bolƣanliⱪinimu bildi. 14 Lekin, saⱪiyip kətkən ⱨeliⱪi adəm Petrus bilən Yuⱨannaning yenida pakit bolup turuwatⱪanliⱪi üqün, ular ⱨeqⱪandaⱪ gəp yanduralmidi. 15 Xuning bilən, kengəxmə ⱨəy’ətliri ularni kengəxmidin qiⱪixⱪa buyrudi. Andin:
16 – Bularni ⱪandaⱪ ⱪilimiz? Ular kɵrsətkən ajayip mɵjizini pütün Yerusalem həlⱪi bilidikən, biz mundaⱪ ix bolmiƣan deyixkə amalsiz. 17 Lekin, bu ixning həlⱪ iqidə tehimu kəng tarⱪilip kətməsliki üqün, ularƣa bundin keyin Əysa toƣrisida ⱨeqkimgə bir nemə deməslikkə agaⱨlandurux berəyli! – dəp məsliⱨət ⱪilixti.
18 Xundaⱪ ⱪilip, ular əlqilərni qaⱪirtip, ⱪandaⱪ boluxidin ⱪət’iynəzər bundin keyin ⱨəzriti Əysaning namida sɵzləp təlim bərməslikni buyrudi. 19 Lekin, Petrus bilən Yuⱨanna:
– Hudaning aldida silərgə boysunux toƣrimu yaki Hudaƣimu? Buningƣa ɵzünglar bir nemə dənglar! 20 Əmma biz kɵrgən wə angliƣanlirimizni eytmay turalmaymiz! – dəp jawab bərdi.
21 Kengəxmə ⱨəy’ətliri bolsa halayiⱪtin ⱪorⱪup, əlqilərni jazalaxⱪa layiⱪ səwəb tapalmay, ularni tehimu ⱪattiⱪ agaⱨlandurup, ⱪoyup bərdi. Qünki, halayiⱪ Hudaƣa mədⱨiyə oⱪuwatⱪan bolup, 22 buning səwəbi ⱪiriⱪ yildin beri tokur ⱨeliⱪi adəmning saⱪiyip kətkənlikidin idi.
Etiⱪadqilarning bir niyəttə du’a ⱪilixi
23 Petrus bilən Yuⱨanna ⱪoyup berilgəndin keyin, baxⱪa etiⱪadqilarning yeniƣa ⱪaytip kelip, kengəxmidiki aliy roⱨaniylar wə aⱪsaⱪallarning ⱪilƣan sɵzlirini kɵpqilikkə uⱪturdi. 24 Etiⱪadqilar buni angliƣanda, bir niyət, bir məⱪsəttə Hudaƣa mundaⱪ du’a ⱪildi:
– I Igimiz, asman-zemin, dengiz-okyanlarni wə ulardiki barliⱪ məwjudatlarni yaratⱪan ɵzüng. 25 Sən Muⱪəddəs Roⱨ bilən hizmətkaring bolƣan əjdadimiz padixaⱨ Dawut arⱪiliⱪ mundaⱪ degənƣu:
 
“Nemə üqün kapirlar Hudadin ƣəzəplinidiƣandu?
Nemə üqün həⱪlər bikardin-bikar suyiⱪəst ⱪilidiƣandu?
26 Dunyadiki padixaⱨlar səp tartip,
Huda wə u təyinligən ⱪutⱪuzƣuqisiƣa ⱪarxi jəm boluxti.”
 
27 Dəl xu əⱨwal bizning xəⱨirimizdə yüz bərdi! Ⱨirod han bilən waliy Pilatus Rimliⱪ ləxkərlər wə Isra’il həlⱪi bilən birlixip, muⱪəddəs hizmətkaring, ɵzüng təyinligən ⱪutⱪuzƣuqi Əysaƣa ⱪarxi toplandi. 28 Ular bilməstinla ɵz küq-ⱪudriting wə iradəng bilən burunla orunlaxturƣan ixlarni əməlgə axurdi.
29 I Rəbbimiz, əmdi ularning sening hizmətkarliring bolƣan bizgə seliwatⱪan təⱨditlirini kɵrgəysən! Sɵzliringni yürəklik yətküzüximizgə mədət bərgəysən. 30 Ɵz ⱪudritingni kɵrsitip, muⱪəddəs hizmətkaring Əysaning namidin kesəllərni saⱪaytip, mɵjizə wə karamətlər yaratⱪaysən.
31 Ularning du’aliri ayaƣlaxⱪanda, ularning turƣan yeri təwrinip kətti. Ular Muⱪəddəs Roⱨⱪa qɵmüp, Hudaning sɵzlirini yürəklik yətküzüxkə baxlidi.
Etiⱪadqilarning pul-malliridin təng paydilinixi
32 Etiⱪadqilar bir niyət, bir məⱪsəttə idi. Ⱨeqkim ɵzigə tegixlik pul-melini “ɵzümning” deməytti, bariƣa ortaⱪ idi. 33 Əlqilər Hudaning zor küq-ⱪudriti bilən Rəbbimiz Əysaning tirilgənlikigə guwaⱨliⱪ berətti. Huda ularning ⱨəmmisigə mol bəht ata ⱪilƣanidi. 34 Ularning ⱨeqnemigə ⱨajiti qüxməytti. Qünki, bəzilər yər-zemini, ɵy-jayini setip, 35 pulini əlqilərgə tapxuratti. Əlqilər pulni ⱨərkimning eⱨtiyajiƣa ⱪarap təⱪsim ⱪilatti.
36 Məsilən, mərkiziy ibadəthanida ixləydiƣan Lawiylardin Siprusta tuƣulƣan Yüsüp isimlik bir etiⱪadqi bar idi. Əlqilər uni Barnaba, yəni “riƣbətləndürgüqi” dəp ataytti. 37 Umu ɵzining bir parqə etizini setip, pulini əlqilərgə tapxurdi.


5

Ⱨananiya bilən Səpirə
Ⱨananiya isimlik yənə bir adəmmu ayali Səpirə bilən bir parqə yerini satti. Ⱨananiya bir ⱪisim pulni ɵzigə ⱪaldurdi. Axⱪan pulni, “yerimizning ⱨəmmə puli muxu” dəp, əlqilərgə tapxurdi. Ayalimu buningdin toluⱪ həwərdar idi.
Petrus uningƣa:
– Ⱨananiya, nemixⱪa ⱪorsiⱪingƣa Xəytanni kirgüzüp, yər satⱪan pulning bir ⱪismini ɵzünggə ⱪaldurux bilən Muⱪəddəs Roⱨⱪa yalƣan eytting? Yər setilmiƣanda, sening idi. Setilƣandin keyin, pulmu ɵzüngning. Xundaⱪ turuⱪluⱪ, yənə nemixⱪa ƣərəzlik ⱨalda: “Pulning ⱨəmmisi muxu” dəp kəlding? Sən insanƣila əməs, Hudaƣimu yalƣan eytting! – dedi.
Ⱨananiya bu sɵzni angliƣan ⱨaman yiⱪilip, jan üzdi. Bu ixni angliƣuqilar bək ⱪorⱪuxup kətti. Yaxlardin birnəqqisi kirip, jəsətni kepənləp, sirtⱪa apirip dəpnə ⱪildi.
Təhminən üq sa’əttin keyin, Ⱨananiyaning ayali kirip kəldi. Biraⱪ, u bolƣan wəⱪədin tehi həwər tapmiƣanidi. Petrus uningdin:
– Manga eyting, silər yər satⱪan pulning ⱨəmmisi muxumu? – dəp soridi.
– Xundaⱪ, ⱨəmmisi xu, – dəp jawab bərdi u.
Petrus:
– Silər nemə üqün Muⱪəddəs Roⱨni sinap til biriktürdünglar? Ⱪarang, eringizni dəpnə ⱪilip kəlgənlər ixik aldida turidu, ular siznimu əketidu! – dedi.
10 Umu xu’an Petrusning aldiƣa yiⱪilip, jan bərdi. Ⱨeliⱪi yaxlar kirip, uning ɵlgənlikini kɵrüp, unimu elip berip erining yeniƣa dəpnə ⱪildi. 11 Pütün etiⱪadqilar jama’ətqilikini wə bu ixni angliƣanlarni ⱪattiⱪ ⱪorⱪunq basti.
Əlqilər yaratⱪan mɵjizilər
12 Əlqilər həlⱪ iqidə nurƣun mɵjizə wə karamətlərni kɵrsətti. Barliⱪ etiⱪadqilar mərkiziy ibadəthanidiki “Sulayman pexaywini”da da’im jəm bolatti. 13 Kixilər ularni ⱨɵrmətlisimu, biraⱪ ularƣa ⱪoxuluxⱪa jür’ət ⱪilalmaytti. 14 Xundaⱪ bolsimu, Rəbbimiz Əysaƣa etiⱪad ⱪilip, jama’ətqilikkə ⱪoxulƣan ər-ayallar barƣanseri kɵpəygili turdi. 15 Yaritilƣan mɵjizilər səwəbidin həⱪlər kesəl kixilərni koqilarƣa elip qiⱪip, kɵrpə wə zəmbillərgə yatⱪuzup ⱪoyatti. Ular “Petrus yoldin ɵtkəndə, kesəllərgə ⱪolini təgküzmisimu, ⱨeqbolmiƣanda sayisi qüxüp, saⱪiyip kətsun!” dəp oylaytti. 16 Yənə top-top kixilər Yerusalem yenidiki xəⱨər-yezilardin kesəllərni wə jin qaplixiwalƣan kixilərni elip kelətti. Ularning ⱨəmmisi saⱪiyip ⱪaytixatti.
Əlqilərning ziyankəxlikkə uqrixi
17 Bax roⱨaniy wə uning xerikliri, yəni xu yərlik Saduⱪiy diniy eⱪimidikilər əlqilərni zadi kɵrəlməytti. 18 Xunga, ular əlqilərni tutup, ⱨɵkümət zindaniƣa ⱪamidi. 19 Lekin xu keqə, Hudaning bir pərixtisi zindanning ⱪatmuⱪat dərwazilirini eqip, əlqilərni elip qiⱪip, ularƣa:
20 – Silər mərkiziy ibadəthana ⱨoylisiƣa kirip, jama’ətkə yengi ⱨayat toƣrisidiki təlimlərning ⱨəmmisini eytinglar, – dəp buyrudi.
21 Əlqilər bu sɵz boyiqə tang atⱪanda mərkiziy ibadəthana ⱨoylisiƣa kirip, kixilərgə təlim berixkə baxlidi.
Bax roⱨaniy wə uning xerikliri əlqilərni soraⱪ ⱪilix üqün, Isra’illarning barliⱪ aⱪsaⱪallirini aliy kengəxmining omumiy yiƣiniƣa qaⱪirdi. Andin, zindandiki əlqilərni elip kelixkə adəm əwətti. 22 Lekin, ular zindanƣa yetip barƣanda, əlqilərning u yərdə yoⱪluⱪini bayⱪap ⱪaytip berip, kengəxmidikilərgə:
23 – Biz zindanƣa barsaⱪ, uning ixiki məⱨkəm ⱪuluplaⱪliⱪ turuptu. Sirtida ⱪarawullarmu saⱪlap turuptu. Lekin, ixikni eqip ⱪarisaⱪ, iqidə birmu adəm yoⱪ! – dəp məlumat bərdi.
24 Mərkiziy ibadəthana ⱪarawullirining baxliⱪi wə aliy roⱨaniylar bu həwərni anglap, ganggirap ⱪelixti. “Əmdi bu ix ⱪandaⱪ bolar” dəp, ɵz-ɵzidin soraxⱪa baxlidi. 25 Dəl xu qaƣda, bir kixi kirip:
– Silər zindanƣa taxliƣan adəmlər mərkiziy ibadəthana ⱨoylisida jama’ətkə təlim beriwatidiƣu! – dəp həwər ⱪildi.
26 Buning bilən, ⱨeliⱪi ⱪarawullar baxliⱪi ⱪol astidikilərni baxlap berip, əlqilərni elip kəldi. Biraⱪ, həlⱪning ɵzlirini qalma-kesək ⱪilixidin ⱪorⱪup, ularƣa zorluⱪ ixlətmidi.
27 Ular əlqilərni elip kəlgəndin keyin, ularni kengəxmə ⱨəy’ətliri aldida turƣuzdi. Bax roⱨaniy ularning üstidin xikayət ⱪilixⱪa baxlap:
28 – Biz silərni Əysa ⱨəⱪⱪidə kixilərgə təlim bərmənglar, dəp ⱪattiⱪ qəkligəniduⱪ. Lekin, silər yənə xu təliminglarni pütün Yerusalemƣa yaydinglar ⱨəmdə Əysaning ⱪan ⱪərzini bizgə artmaⱪqi boluwatisilər! – dedi.
29 Petrus wə baxⱪa əlqilər jawab berip mundaⱪ dedi:
– Biz insanƣa əməs, Hudaƣa boysunuximiz kerək! 30 Silər ⱨəzriti Əysani krestkə mihlap ɵltürdünglar. Lekin, əjdadlirimiz etiⱪad ⱪilip kəlgən Huda uni tirildürdi. 31 Huda Isra’il həlⱪining gunaⱨliriƣa towa ⱪilip, kəqürümgə erixix pursitigə igə boluxi üqün, ⱨəzriti Əysani yetəkqi ⱨəm ⱪutⱪuzƣuqi ⱪilip ɵzining ong yeniƣa olturƣuzdi. 32 Biz bu ixlarning guwaⱨqiliri. Huda ɵzigə ita’ət ⱪilƣuqilarƣa ata ⱪilƣan Muⱪəddəs Roⱨmu bu ixlarni ispatlap beridu.
33 Aliy kengəxmə ⱨəy’ətliri bu sɵzlərni anglap intayin ƣəzəpləndi wə əlqilərni ɵltürməkqi boluxti. 34 Lekin, ularning arisida pütün həlⱪning ⱨɵrmitigə sazawər bolƣan Pərisiy diniy eⱪimidiki Ƣamaliyil isimlik bir Təwrat ustazi bar idi. U ornidin turup:
– Ularni bir dəm sirtⱪa qiⱪirip turunglar, – dəp buyrudi.
35 Andin, u kengəxmə ⱨəy’ətlirigə mundaⱪ dedi:
– Əy Isra’illar, silər bu kixilərni bir tərəp ⱪilixta eⱨtiyat ⱪilinglar! 36 Ɵtkəndə, ⱨeliⱪi əbləh Təwdas otturiƣa qiⱪip, ɵzini qong tutup, wəⱪə qiⱪardi. Uningƣa təhminən tɵt yüz adəm əgəxkənidi. Biraⱪ, u Rimliⱪlar təripidin ɵltürüldi. Əgəxküqiliri tarⱪilip ketip, ixi yoⱪⱪa qiⱪti. 37 Keyin nopus tizimlax waⱪtida, Jəliliyilik Yəⱨudamu bax kɵtürüp qiⱪip, bir top kixini toplap ɵzigə əgəxtürgən. Umu ɵltürülüp, əgəxküqilirimu tarⱪitiwetilgən. 38 Əmdi bu kixilərgə kəlsək, meningqə əng yahxisi ularni ⱪoyup beringlar. Ular bilən karinglar bolmisun! Əgər ularning məⱪsiti wə ⱪiliwatⱪini pəⱪət insanning ixi bolsila, jəzmən məƣlup bolidu. 39 Əgər Hudadin bolsa, silər ularni yoⱪitalmaysilər! Ⱨətta ɵzünglarni Hudaƣa ⱪarxi orunƣa ⱪoyƣan bolisilər!
Aliy kengəxmə Ƣamaliyilning təklipini ⱪobul ⱪildi 40 wə əlqilərni qaⱪirtip kirip, ularni ⱪamqilitip, ⱨərgiz ⱨəzriti Əysa toƣruluⱪ təlim bərməslikni buyrudi. Andin, ularni ⱪoyup bərdi. 41 Əlqilər kengəxmidin qiⱪip, Hudaning ɵzlirini ⱨəzriti Əysaning nami üqün horluⱪ azabi qekixkə layiⱪ kɵrgənlikidin intayin hursən boluxti. 42 Ular yənila ⱨər küni mərkiziy ibadəthana ⱨoylisida wə ɵyliridimu təlim berip, “ⱨəzriti Əysa – Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨtur!” dəp, tohtimastin hux həwər tarⱪitiwərdi.


6

Hizmətkə tallanƣan yəttə kixi
Xu künlərdə, etiⱪadqilarning sani kündin-küngə kɵpiyip barmaⱪta idi. Biraⱪ, Grekqə sɵzləydiƣan bəzi Yəⱨudiylar yərlik Yəⱨudiylardin rənjip ⱪalƣanidi. Ularning deyixiqə, kündilik tamaⱪni təⱪsim ⱪilixta ularning iqidiki tul ayallarƣa berilgən tamaⱪ baxⱪilarningkidin az ikən. Xunga, on ikki əlqi pütün etiⱪadqilarni yiƣip, ularƣa mundaⱪ dedi:
– Biz əlqilərning Hudaning sɵzini yətküzüx hizmitini taxlap ⱪoyup, ozuⱪ-tülük təⱪsimləx bilən bolup ketiximiz toƣra əməs. Xuning üqün ⱪerindaxlar, aranglardiki ⱨɵrmətkə sazawər bolƣan, Muⱪəddəs Roⱨⱪa qɵmgən, dana kixidin yəttini tallanglar. Bu ixlarni xular baxⱪursun. Biz bolsaⱪ ɵzimizni du’a ⱪilix wə hux həwər ⱨəⱪⱪidə təlim berixkə beƣixlayli.
Əlqilərning təklipigə ⱨəmməylən ⱪoxuluxti. Xuning bilən, kɵpqilik imani kamil wə Muⱪəddəs Roⱨⱪa qɵmgən Istipan isimlik bir etiⱪadqini tallidi. Uningdin baxⱪa, Filip, Prokorus, Nikanor, Timon, Parmenas ⱨəmdə burun Yəⱨudiy diniƣa kirgən Antakyaliⱪ Nikolaslarni tallap, ularni əlqilərning aldiƣa elip qiⱪti. Əlqilər ularni bu hizmətkə təyinləx üqün, ⱪollirini ularning uqisiƣa təgküzüp turup du’a ⱪilixti.
Hudaning sɵzi dawamliⱪ tarⱪalƣanseri, Yerusalemdiki etiⱪadqilarning sanimu barƣanseri kɵpəydi. Nurƣun roⱨaniylarmu ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪildi.
Istipanning tutⱪun ⱪilinixi
Hudaning meⱨir-xəpⱪiti wə küq-ⱪudritigə tolƣan Istipan həlⱪ iqidə zor mɵjizə wə karamətlərni kɵrsətti. Biraⱪ, Kirini wə Iskəndəriyə xəⱨərliri ⱨəm Kilikiyə wə Asiya ɵlkiliridin kəlgən, ⱪulluⱪtin azad bolƣanliⱪi üqün “Ⱨɵrlər” dəp atalƣan ibadəthanining əzaliri bolƣan bəzi Yəⱨudiylar Istipanƣa ⱪarxi qiⱪip, uning bilən munazirə ⱪilixⱪa baxlidi. 10 Lekin, Muⱪəddəs Roⱨ Istipanƣa əⱪil-parasət bərgəqkə, ular uning sɵzlirigə taⱪabil turuxⱪa amalsiz ⱪaldi. 11 Buning bilən, ular bəzi adəmlərning gelini yaƣlap:
– Biz bu adəmning Musa pəyƣəmbər wə Hudaƣa ⱪarita kupurluⱪ sɵzligənlikini angliduⱪ, – dəp tɵⱨmət ⱪildurdi.
12 Ular muxu usul bilən həⱪni, aⱪsaⱪallarni wə Təwrat ustazlirini ⱪutritip, Istipanni tutⱪun ⱪildurup, uni aliy kengəxmigə elip bardi. 13 Ularƣa setilƣan sahta guwaⱨqilar otturiƣa qiⱪip:
– Bu adəm ⱨəmixə bu muⱪəddəs mərkiziy ibadəthanimizƣa wə Təwrat ⱪanunimizƣa ⱪarxi sɵzlərni ⱪilidu. 14 Biz uning: “Nasirəlik Əysa bu ibadəthanini gumran ⱪilidu, Musa pəyƣəmbərdin miras ⱪalƣan ən’əniwi ⱪa’idə-tüzümlirimizni ɵzgərtiwetidu!” degənlikini angliduⱪ, – dedi.
15 Kengəxmidə olturƣanlarning ⱨəmmisi Istipanƣa kɵz tikip ⱪariƣinida, uning qirayining huddi pərixtining qirayiƣa ohxax parⱪirawatⱪanliⱪini kɵrdi.


7

Istipanning ɵzini aⱪlixi
Bax roⱨaniy Istipandin:
– Ularning ərzliri rastmu? – dəp soridi.
Istipan mundaⱪ jawab bərdi:
– Atilar wə aka-ukilar, sɵzümgə ⱪulaⱪ selinglar! Əjdadimiz Ibraⱨim tehi Mesopotamiyə rayonidin Ⱨaran xəⱨirigə kɵqüp barmiƣan waⱪitta, xanuxəwkətlik Huda uningƣa kɵrünüp: “Sən ɵz yurtung wə uruⱪ-jəmətingdin ayrilip, mən kɵrsətməkqi bolƣan yərgə barƣin” degənidi. Buning bilən, əjdadimiz Ibraⱨim Kaldanlarning zemini bolƣan ɵz yurtini taxlap, Ⱨaran xəⱨirigə berip orunlaxti. Atisi ɵlgəndin keyin, Huda uni bu jayƣa, yəni silər ⱨazir turuwatⱪan jayƣa yɵtkəp kəldi. U waⱪitta, Huda uningƣa təwə bir ƣeriqmu yər bərmigənidi. Biraⱪ, Ibraⱨimning tehiqə pərzənti bolmiƣan bolsimu, Huda wədə ⱪilip, bu zeminni uningƣa wə uning əwladliriƣa bərməkqi boldi. Huda əjdadimiz Ibraⱨimƣa mundaⱪ dedi: “Sening əwladliring məlum bir qət dɵləttə musapirliⱪta tɵt yüz yil ⱪul bolup horluⱪta yaxaydu. Biraⱪ, ularni ⱪul ⱪilƣan həlⱪⱪə jaza berimən. Uningdin keyin, əwladliring u yərdin qiⱪip, bu yərdə manga ibadət ⱪilidu.”
Keyin, Huda Ibraⱨimƣa: “Sən bilən tüzgən əⱨdəmning bəlgisi hətnə ⱪilix bolsun” dedi. Əjdadimiz Ibraⱨimdin Is’ⱨaⱪ tɵrəldi. U tuƣulup səkkizinqi küni, hətnisi ⱪilindi. Is’ⱨaⱪtin Isra’illarning atisi bolƣan Yaⱪup tɵrəldi. Yaⱪuptin Isra’illarning on ikki ⱪəbilisining bowiliri bolƣan on ikki oƣul tɵrəldi. Ularningmu hətnisi ⱪilindi.
Keyin, əjdadimiz Yaⱪupning oƣulliri inisi Yüsüptin ⱨəsət ⱪilip, uni Misirƣa baridiƣan sodigərlərgə ⱪul orunda setiwətti. Lekin, Huda uning bilən billə bolƣaqⱪa, 10 uni pütün tartⱪan ⱪiyinqiliⱪidin ⱪutⱪuzup, uningƣa danixmənlik ata ⱪilip, Misir padixaⱨining ⱨɵrmitigə erixtürdi. Padixaⱨ uni Misirƣa bax wəzir wə ordining bax ƣojidari ⱪildi. 11 Keyin, pütün Misir wə Kən’an yərliridə eƣir aqarqiliⱪ yüz berip, zor apət boldi. Əjdadlirimiz ozuⱪ-tülüksiz ⱪaldi. 12 Misirning ambirida axliⱪ barliⱪini angliƣan Yaⱪup oƣullirini, yəni əjdadlirimizni u yərgə əwətti. Birinqi ⱪetim barƣanda, ular inimiz Yüsüp ɵlgən dəp, uni tonumiƣanidi. 13 Xunga, ikkinqi ⱪetim barƣanda, əjdadimiz Yüsüp akiliriƣa ɵzining kim ikənlikini axkarilidi. Ularnimu padixaⱨⱪa tonuxturdi. 14 Xuning bilən, əjdadimiz Yüsüp atisi – əjdadimiz Yaⱪupning aldiƣa akilirini əwətip, uni pütün a’ilə-jəməti bilən, jəmiy yətmix bəx kixini Misirƣa təklip ⱪildi. 15 Əjdadimiz Yaⱪup Misirƣa berip, keyin əwladliri bilən xu yərdə aləmdin ɵtti. 16 Ularning jəsətliri Xəkəm xəⱨirigə ⱪayturulup, əjdadimiz Ibraⱨim burun Ⱨamurning oƣulliridin setiwalƣan yərlikkə ⱪoyuldi.
17 Huda əjdadimiz Ibraⱨimƣa: “Sening əwladliringni ⱪulluⱪtin azad ⱪilimən” degən wədisini əməlgə axuridiƣan waⱪit yetip kelixkə az ⱪalƣanda, Misirdiki Yəⱨudiylarning nopusi heli kɵpəygənidi. 18 U waⱪitta, əjdadimiz Yüsüpning Misir həlⱪigə ⱪilƣan yahxi ixliridin həwiri bolmiƣan yengi bir padixaⱨ Misirda təhtkə qiⱪti. 19 Bu padixaⱨ əjdadlirimizni ⱨiylə-mikirlər bilən ezip horlidi, ⱨətta ularni ɵz bowaⱪlirini taxliwetixkə məjbur ⱪildi. 20 Musa pəyƣəmbər mana xu qaƣlarda tuƣulƣanidi. U Hudaning nəziridə alaⱨidə bala idi. Ata-anisi uni ɵydə üq ay baⱪⱪandin keyin, 21 sirtⱪa taxliwetixkə məjbur boldi. Biraⱪ, padixaⱨning ⱪizi uni ⱪutⱪuzup, ɵz oƣli ⱪilip qong ⱪildi. 22 Musa pəyƣəmbər Misirliⱪlarning aliy bilimliri bilən tərbiyilinip, sɵz ⱪabiliyiti wə ix bejirix iⱪtidariƣa igə adəm bolup qiⱪti.
23 U ⱪiriⱪ yaxlarƣa kirgəndə, ɵz ⱪerindaxliri bolƣan Yəⱨudiylarning ⱨalidin həwər elix ⱪarariƣa kəldi. 24 U bir Misirliⱪning bir Yəⱨudiy ⱪulni səwəbsizla bozək ⱪiliwatⱪanliⱪini kɵrüp, uni ⱪoƣdap, yolsizliⱪ ⱪilƣan Misirliⱪni ɵltürüp, uning intiⱪamini elip bərdi. 25 U, Hudaning mən arⱪiliⱪ Yəⱨudiylarni ⱪutⱪuzidiƣanliⱪini Yəⱨudiy ⱪerindaxlirim qüxinidiƣu dəp oyliƣanidi. Lekin, ular buni qüxənmidi. 26 Ətisi, Musa pəyƣəmbər ikki Yəⱨudiy ⱪerindaxning uruxuwatⱪanliⱪini kɵrüp, ularni yaraxturmaⱪqi bolup: “Silər ⱪerindax turup, nemixⱪa bir-biringlarƣa yolsizliⱪ ⱪilisilər?” dedi.
27 Ⱪerindixini bozək ⱪilƣan kixi Musa pəyƣəmbərni ittiriwetip: “Kim seni bizgə baxliⱪ yaki soraⱪqi bolsun dəptu!? 28 Menimu tünügünki Misirliⱪni ɵltürgəndək ɵltürməkqimusən?” dedi. 29 Musa pəyƣəmbər bu sɵzlərni anglap, bu ixni baxⱪilarmu bilidiƣan ohxaydu dəp ⱪorⱪup, Misirdin Midyan rayoniƣa ⱪeqip bardi wə u yərdə musapir bolup turup ⱪelip, ikki oƣulƣa ata boldi.
30 Ⱪiriⱪ yildin keyin, Musa pəyƣəmbərgə Sinay teƣining yenidiki qɵldə kɵyüwatⱪan tikənlikning ot yalⱪunida bir pərixtə kɵründi. 31 Bu ⱨalni kɵrgən Musa pəyƣəmbər intayin ⱨəyran bolup, tegi-təktini bilix üqün tikənlikning yeniƣa bardi. Bu qaƣda, u Hudaning: 32 “Mən sening əjdadliring Ibraⱨim, Is’ⱨaⱪ wə Yaⱪup etiⱪad ⱪilip kəlgən Huda bolimən” degən awazini anglidi. Musa pəyƣəmbər ⱪorⱪunqta titrəp, ⱪaraxⱪimu jür’ət ⱪilalmidi. 33 Huda uningƣa yənə: “Sən turuwatⱪan yər muⱪəddəstur. Xunga, ayiƣingni seliwət! 34 Mən Misirdiki bəndilirimning harliniwatⱪanliⱪini kɵrdüm. Ularning nalə-pəryadlirini ⱨəⱪiⱪətən anglidim. Xunga, mən ularni ⱪutⱪuzƣili qüxtüm. Əmdi barƣin. Mən seni Misirƣa əwətəy!” dedi.
35 Mana xu Musa pəyƣəmbərni ⱨeliⱪi Yəⱨudiylar: “Kim seni bizgə baxliⱪ yaki soraⱪqi bolsun dəptu!?” dəp rət ⱪilƣanidi. Lekin, Musa pəyƣəmbərgə Hudaning pərixtisi kɵyüwatⱪan tikənliktə kɵrünüp: “Isra’il həlⱪini ⱪutⱪuzup, ularƣa yetəkqilik ⱪilisən” dəp, uni Misirƣa əwətti. 36 Ənə xu Musa pəyƣəmbər həlⱪⱪə yetəkqilik ⱪilip, ularni Misirdin qiⱪarƣanidi ⱨəmdə Misirda Ⱪizil dengizning boyida wə ⱪiriⱪ yilni ɵtküzgən xu qɵllərdə ƣayət zor mɵjizə wə karamətlərni kɵrsətkənidi. 37 Xu Musa pəyƣəmbər ɵzi ularƣa: “Huda ⱪerindaxlirimiz arisidin manga ohxax bir pəyƣəmbərni tikləydu” degənidi. 38 U qɵllərdə əjdadlirimizƣa baxqiliⱪ ⱪilƣan waⱪitlarda, Sinay teƣida Hudaning pərixtisi uningƣa yənə kɵrünüp, sɵz ⱪildi. Musa pəyƣəmbər ⱨayatliⱪ bəhx etidiƣan sɵzlərni anglap, uni əjdadlirimizƣa wə ular arⱪiliⱪ bizgə yətküzdi.
39 Xundaⱪ bolsimu, əjdadlirimiz Musa pəyƣəmbərning gepigə kirməy, uni rət ⱪilip, kɵnglidə Misirƣa ⱪaytixni arzu ⱪildi. 40 Musa pəyƣəmbər Sinay teƣidin tehi qüxmigən waⱪitta, ular uning akisi Ⱨarunƣa: “Bizgə yol baxlaydiƣan butlar yasap bering! Bizni Misirdin elip qiⱪⱪan ⱨeliⱪi Musaning nemə bolup kətkənlikini biləlmiduⱪ” dedi. 41 Xuning bilən, ular mozay süritidə bir but yasap, uningƣa atap ⱪurbanliⱪ ⱪilip, səjdə ⱪildi. Ɵz ⱪolliri bilən yasiƣan bu butni huxal-huramliⱪ bilən təbrikləxti. 42 Buni kɵrgən Huda əjdadlirimizdin nəzirini yɵtkəp, ularni ɵz ihtiyariƣa ⱪoyup bərdi. Ular asmandiki yultuzlarƣa qoⱪunuxⱪa baxlidi. Xuning bilən, pəyƣəmbərlər muⱪəddəs yazmilarda hatiriligəndək, Huda ularni mundaⱪ əyiblidi:
 
“Əy Isra’illar! Silər ⱪiriⱪ yil jəryanida qɵldə ⱪurbanliⱪ ⱪilƣininglarda,
manga əməs, bəlki ɵz ⱪolliringlar bilən yasiƣan butlarƣa,
43 yəni ‘Molək’ning qediri wə ‘Rifan’ning yultuz xəkillik süritini kɵtürüp mengip, ularƣa səjdə ⱪildinglar!
Xunglaxⱪa, silərni Babil xəⱨirining qətlirigə ⱪoƣlap, sürgün ⱪilimən!”
 
44 Əjdadlirimiz qɵldə yaxiƣan waⱪtida, əⱨdə qediri dəpmu atalƣan ibadət qediri tikkənidi wə ⱪəyərgə barsa uni ɵzliri bilən billə yɵtkəp, uningda Hudaƣa ibadət ⱪilatti. Ibadət qediri Huda Musa pəyƣəmbərgə kɵrsətkən nusha boyiqə yasalƣanidi. 45 Əjdadlirimiz ibadət qediriƣa əwladmu əwlad igidarqiliⱪ ⱪilƣan wə keyin Yoxuwaning yetəkqilikidə, Huda ⱪoƣliƣan millətlərning zeminlirini besiwelip, ibadət qedirini bu yərgə elip kəlgən. Ⱨətta padixaⱨ Dawutning zamaniƣiqə xu qedirda Hudaƣa ibadət ⱪilƣan. 46 Padixaⱨ Dawut Hudaning, yəni Yaⱪup etiⱪad ⱪilip kəlgən Hudaning xapa’itigə erixip, uning üqün bir ibadəthana selixⱪa uning ɵzidin ijazət soriƣan. 47 Biraⱪ, Huda ⱪoxulmiƣan. Keyin, padixaⱨ Sulayman Huda üqün bir ibadəthana salƣan.
48 Ⱨalbuki, uluƣ Huda adəm salƣan ibadəthanilarda turmaydu! Yəxaya pəyƣəmbər arⱪiliⱪ Huda mundaⱪ degənidi:
 
49-50 “Ərx mening təhtim bolidu.
Zemin mening put ⱪoyidiƣan yerimdur.
Silər manga buningdinmu yahxi hana salalamsilər!?
Buningdinmu yahxi aramgaⱨ yasiyalamsilər!?
Asman zemindiki məwjudatlarni mən yarattimƣu!”
 
51 Istipan sɵzini ayaƣlaxturup:
– Əy, boyni, yüriki wə ⱪuliⱪi ⱪattiⱪlar! Silər hətnə ⱪilinmiƣan kapirlarƣa ohxax jaⱨil! Silər əjdadliringlarƣa ohxax, Hudaning Muⱪəddəs Roⱨiƣa da’im ⱪarxiliⱪ ⱪiliwatisilər! 52 Silərning əjdadliringlar ziyankəxlik ⱪilmiƣan birər pəyƣəmbər barmu-ⱨə?! Ular “Hudaning adalətqisi” bolƣan ⱨəzriti Əysaning kelidiƣanliⱪini aldin jakarliƣanlarnimu ɵltürüxkən. Əmdi u ɵzi kəlgəndə, silər uningƣa satⱪunluⱪ ⱪilip, unimu ɵltürdünglar. 53 Əjəb ix-ⱨə! Hudaning ⱪanunini pərixtilər ɵzi silərgə yətküzgən bolsimu, silər uningƣa əməl ⱪilmidinglar! – dedi.
Istipanning qalma-kesək ⱪilinixi
54 Istipanning bu sɵzlirini angliƣan aliy kengəxmə ⱨəy’ətliri intayin ƣəzəplinip, uningƣa qixlirini ƣuqurlatti. 55 Muⱪəddəs Roⱨⱪa qɵmgən Istipan bolsa kɵzlirini kɵkkə tikip, Hudaning parlaⱪ nurini wə uning ong yenida turƣan ⱨəzriti Əysani kɵrdi.
56 – Ⱪaranglar! Asman eqilip, Insan’oƣli ⱨəzriti Əysaning Hudaning ong yenida turƣanliⱪini kɵrdüm! – dedi u.
57 Buni angliƣan ⱨəy’ətlər ⱪolliri bilən ⱪulaⱪlirini etiwelixip, quⱪan selixti wə etilip berip, 58 uni xəⱨərning sirtiƣa ittirip qiⱪirip, qalma-kesək ⱪilixⱪa baxlidi. Istipanni gunaⱨkar dəp guwaⱨliⱪ bərgənlər uni qalma-kesək ⱪilixtin burun, qapanlirini Sa’ul isimlik bir yaxning yenida ⱪoyup ⱪoyƣanidi. 59 Istipan yamƣurdək yeƣiwatⱪan taxning astida turup:
– I Rəbbim Əysa, mening roⱨimni ⱪobul ⱪilƣaysən! – dəp warⱪiridi.
60 Keyin, u tizlinip turup ⱪattiⱪ awaz bilən:
– I Rəbbim, bu gunaⱨni dəp ularni jazalimiƣaysən, – dedi. U bu sɵzni ⱪilip bolupla jan üzdi.


8

Sa’ulning etiⱪadqilarƣa ziyankəxlik ⱪilixi
Istipanning ɵltürülüxini Sa’ulmu ⱪollaytti. Xu kündin baxlap, Yerusalemdiki etiⱪadqilar jama’ətqiliki intayin dəⱨxətlik ziyankəxlikkə uqraxⱪa baxlidi. Əlqilərdin baxⱪa pütün etiⱪadqilar Yəⱨudiyə wə Samariyə ɵlkilirining ⱨərⱪaysi jayliriƣa tarⱪilip ketixti. Bəzi ihlasmən kixilər Istipanni dəpnə ⱪilip, uningƣa qong ⱨaza tutuxti. Lekin, Sa’ul etiⱪadqilar jama’ətqilikigə wəyranqiliⱪ selip, ər-ayal etiⱪadqilarni ɵymu’ɵy izdəp tutup, zindanƣa taxlaxⱪa baxlidi.
Hux həwərning Samariyə ɵlkisigə yetip berixi
Etiⱪadqilar ⱪəyərgə tarⱪilixtin ⱪət’iynəzər, ular xu yərdə hux həwər yətküzdi. Məsilən, Filip Samariyə ɵlkisining məlum bir xəⱨirigə berip, yərlik kixilərgə: “Ⱨəzriti Əysa – Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ” dəp jakarlidi. Kɵpqilik buni anglap ⱨəmdə uning mɵjizilirini kɵrüp, pütün diⱪⱪiti bilən uning sɵzlirigə ⱪulaⱪ saldi. Jinlar ɵzliri qaplixiwalƣan kixilərning tenidin ⱪattiⱪ warⱪiriƣan peti qiⱪip kətti. Nurƣun paləq, tokurlarmu saⱪaytildi. Xuning bilən, xu xəⱨərdiki kixilər qongⱪur huxalliⱪⱪa qɵmdi.
U xəⱨərdə Ximon isimlik bir bahxi bolup, ɵzining seⱨirgərliki bilən xu jaydiki həlⱪni bir məzgil ⱨang-tang ⱪaldurƣanidi. U ɵzini ⱪaltis ⱨesablap, bək mahtinatti. 10 Yuⱪiri wə tɵwən təbiⱪə kixiliri uning sɵzlirini pütün diⱪⱪiti bilən anglaytti. Kɵpqilik: “Hudaning uluƣ küq-ⱪudriti mana xu” deyixətti. 11 U uzundin beri seⱨirgərliki bilən halayiⱪni ⱨang-tang ⱪaldurup kəlgənlikidin, kixilər uningƣa intayin diⱪⱪət ⱪilip kəlgənidi. 12 Lekin, ular əmdi Filip yətküzgən Hudaning padixaⱨliⱪi wə Əysa Məsiⱨkə da’ir hux həwərgə ixəndi. Xuning bilən, ularning arisidin nurƣunliƣan ər-ayallar qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪildi. 13 Ximon ɵzimu ixəndi wə qɵmüldürüldi. U ⱨəmixə Filip bilən billə boldi ⱨəmdə Filip kɵrsətkən zor mɵjizə wə karamətlərni kɵrüp, intayin ⱨəyran boldi.
14 Yerusalemdiki əlqilər Samariyiliklərning Hudaning sɵzini ⱪobul ⱪilƣanliⱪini anglap, Petrus bilən Yuⱨannani ularƣa əwətti. 15 Ikkiylən u yərgə berixi bilən etiⱪadqilarƣa Muⱪəddəs Roⱨning ata ⱪilinixi üqün du’a ⱪildi. 16 Qünki, ular Rəbbimiz Əysaning nami bilən qɵmüldürülgən bolsimu, ularning ⱨeqⱪaysisiƣa Muⱪəddəs Roⱨ tehi qüxmigənidi. 17 Petrus bilən Yuⱨanna ularning uqisiƣa ⱪolini təgküzüp turup du’a ⱪilƣandin keyin, Muⱪəddəs Roⱨ ularƣa qüxti.
18 Əlqilər ⱪolini təgküzüp ⱪoyƣan kixilərgə Muⱪəddəs Roⱨning ata ⱪilinƣanliⱪini kɵrgən Ximon əlqilərgə pul təngləp:
19 – Bu küq-ⱪudrəttin mangimu beringlar. Mənmu kixilərning uqisiƣa ⱪollirimni təgküzəy, ular mən arⱪiliⱪmu Muⱪəddəs Roⱨni ⱪobul ⱪilsun, – dedi.
20 Lekin, Petrus uningƣa mundaⱪ jawab bərdi:
– Hudaning bu sowƣitini pulƣa setiwalƣili bolidu, dəp oyliƣan bolsang, pulung bilən billə ⱨalak bol! 21 Bizning iximizda sening ⱨəssəng yoⱪ! Qünki, Huda aldida niyiting halis əməs! 22 Xunga, yaman niyitingdin yenip, Hudadin kəqürüm tilə! Xundaⱪ ⱪilsang, Huda seni kəqürər. 23 Qünki, sening ⱨəsətkə tolup, gunaⱨning torida ikənliking manga məlum.
24 Ximon ularƣa:
– Mən üqün Hudadin tilənglarki, eytⱪanliringlardin birimu beximƣa kəlmisun! – dedi.
25 Petrus bilən Yuⱨanna yənə xu xəⱨərdə ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidə guwaⱨliⱪ berip, Hudaning sɵzini yətküzgəndin keyin, Samariyining nurƣun yeza-kəntlirigə berip hux həwər yətküzgəq, Yerusalemƣa ⱪaytip kətti.
Filip wə Efi’opiyilik əməldar
26 Xu waⱪitta, Hudaning bir pərixtisi Filipⱪa:
– Jənubⱪa ⱪarap Yerusalemdin Gaza xəⱨirigə mangidiƣan qɵldiki yolƣa mang! – dedi. 27 Filip yolƣa qiⱪti. Yolda u Efi’opiyilik bir yuⱪiri dərijilik əməldarni uqratti. Bu kixi Kandas isimlik Efi’opiyə ayal padixaⱨining bax həziniqisi bolup, Yerusalemƣa Hudaƣa ibadət ⱪilƣili barƣanidi. 28 Ⱪaytix yolida ɵz ⱨarwisida olturup, Yəxaya pəyƣəmbərning yazmisini oⱪup ketip baratti. 29 Muⱪəddəs Roⱨ Filipⱪa:
– Ⱨarwiƣa yetixip mang, – dedi.
30 Filip yügürüp berip, əməldarning Yəxaya pəyƣəmbərning yazmisidin oⱪuwatⱪanlirini anglap, uningdin:
– Oⱪuƣanliringizni qüxəndingizmu? – dəp soridi.
31 Əməldar uningƣa:
– Biri manga qüxəndürüp bərmisə, mən ⱪandaⱪmu qüxinələymən?! – dəp, Filipni ⱨarwisiƣa qiⱪip yenida olturuxⱪa təklip ⱪildi.
32 Əməldar yazmining munu ⱪismini oⱪuwatatti:
 
“U goya boƣuzlaxⱪa elip berilƣan ⱪoydək, ⱪoy ⱪirⱪiƣuqi aldida yatⱪan paⱪlandək ün-tin qiⱪarmay jim turidu.
33 u horlinidu, adilliⱪ bilən sotlanmaydu.
u əmdi pərzənt yüzi kɵrəlməydu, qünki uning yər yüzidiki ⱨayati elip ketilidu.”
 
34 Efi’opiyilik əməldar Filiptin:
– Pəyƣəmbərning bu sɵzi kimgə ⱪaritilƣan bolƣiydi? Ɵzigimu yaki baxⱪilarƣimu? – dəp soridi.
35 Filip qüxəndürüxkə baxlidi. U yazmining xu ⱪismidin baxlap, əməldarƣa ⱨəzriti Əysaƣa da’ir hux həwərni sɵzləp bərdi. Xundaⱪ ⱪilip, əməldar ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪildi.
36-37 Ular yolda ketiwetip, su bar bir yərgə kəlgəndə, əməldar:
– Bu yərdə su bar ikən. Muxu yərdila qɵmüldürülsəm bolmamdu? – dedi.
38 Əməldar ⱨarwini tohtitixni buyrudi. Filip uning bilən billə suƣa qüxüp, uni qɵmüldürdi. 39 Ular sudin qiⱪⱪanda, Muⱪəddəs Roⱨ Filipni baxⱪa bir xəⱨərgə elip kətti. Əməldar uni ⱪayta kɵrəlmigən bolsimu, huxal-huramliⱪ bilən yolini dawamlaxturdi. 40 Filip bolsa ɵzining Axdod xəⱨiridə ikənlikini bilgəndin keyin, u yərdin Ⱪəysəriyə xəⱨirigiqə bolƣan ⱨəmmə xəⱨərlərni kezip, hux həwər yətküzdi.


9

Sa’ulning ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilixi
Xu qaƣlarda, Sa’ul Rəbbimiz Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣuqilarƣa dawamliⱪ ɵlüm təⱨditi seliwatatti. U bax roⱨaniyning aldiƣa berip, Dəməxⱪ xəⱨiridiki Yəⱨudiy ibadəthaniliriƣa tonuxturux heti yezip berixni tələp ⱪildi. Xundaⱪ ⱪilip, Sa’ul Dəməxⱪtiki Yəⱨudiylarning yardimini elip, ⱨəzriti Əysaning yolida mangƣan ər-ayallarni tutⱪun ⱪilip, ularni Yerusalemƣa soraⱪ ⱪilixⱪa elip kəlməkqi boldi.
Sa’ul hətlərni elip yolƣa qiⱪti. Dəməxⱪ xəⱨirigə yetip kelixkə az ⱪalƣanda, tosattin asmandin küqlük bir nur qüxüp, Sa’ulning ətrapini yorutuwətti.
Yərgə yiⱪilƣan Sa’ulƣa:
– Sa’ul, Sa’ul! Manga nemixⱪa ziyankəxlik ⱪilisən? – degən bir awaz anglandi.
– I Rəbbim, sən kimsən? – dəp soridi u.
– Mən, sən ziyankəxlik ⱪiliwatⱪan Əysa. Ornungdin turup, xəⱨərgə kir, nemə ⱪilixing kerəklikini biri sanga eytip beridu, – degən jawab kəldi ⱨeliⱪi awazdin.
Sa’ul bilən billə mangƣan kixilərning ⱪorⱪⱪinidin zuwanliri tutulup, turƣan yeridə ⱪetipla ⱪaldi. Qünki, ular awazni anglisimu, gəp ⱪilƣan birərsini kɵrəlmigənidi. Sa’ul ornidin turup, kɵzlirini eqip ⱪaridi, lekin ⱨeq nərsini kɵrəlmidi. Ⱨəmraⱨliri uning ⱪolidin yetiləp Dəməxⱪⱪə elip kirdi. Üq küngiqə ⱨeqnemini kɵrəlmigən Sa’ulning gelidin ⱨeq nərsə ɵtmidi.
10 Dəməxⱪtə ⱨəzriti Əysaning Ⱨananiya isimlik bir etiⱪadqisi bar idi. Uningƣa bir wəⱨiy kəldi. Rəbbimiz Əysa uni:
– Ⱨananiya! – dəp qaⱪirdi.
– I Rəbbim, mana mən, – dəp jawab bərdi u.
11 Rəbbimiz Əysa uningƣa:
– Sən dərⱨal “Tüz” koqisiƣa berip, Yəⱨudaning ɵyidin Tarsusluⱪ Sa’ul isimlik birini tap, qünki xu tapta u du’a-tilawət ⱪiliwatidu. 12 Du’a ⱪiliwatⱪinida, mən uningƣa Ⱨananiya isimlik bir kixining kelip uningƣa ⱪolini təgküzüxi bilənla kɵzining əsligə kelidiƣanliⱪini ayan ⱪildim, – dedi.
13 Ⱨananiya unimay, mundaⱪ jawab bərdi:
– I Rəbbim, nurƣun kixilərning bu adəm ⱨəⱪⱪidə eytⱪanlirini anglidim. U Yerusalemda sanga etiⱪad ⱪilƣuqilarƣa intayin rəⱨimsizlərqə ziyankəxlik ⱪilƣan! 14 Ⱨazir u Dəməxⱪⱪə kelip, sanga ibadət ⱪilƣan kixilərni tutux üqün aliy roⱨaniylardin ⱨoⱪuⱪ aptu.
15 Rəbbimiz Əysa uningƣa:
– Bariwər! Mən bu adəmni Yəⱨudiy əməslərgə wə ularning padixaⱨliriƣa ⱨəm Isra’illarƣa meni tonuxturux üqün ɵzüm tallidim. 16 Mən uningƣa mening üqün jəzmən hilmuhil azab-oⱪubət tartixⱪa toƣra kelidiƣanliⱪinimu kɵrsitimən, – dedi.
17 Buning bilən, Ⱨananiya ⱨeliⱪi ɵygə berip, ⱪollirini Sa’ulning uqisiƣa təgküzüp:
– Ⱪerindixim Sa’ul, bu yərgə keliwatⱪiningda yolda sanga kɵrüngən Rəbbimiz Əysa kɵzliring əsligə kəlsun wə seni Muⱪəddəs Roⱨⱪa qɵmsun dəp, meni xəhsən ɵzi əwətti, – dedi.
18 Xu ⱨaman, Sa’ulning kɵzliridin beliⱪ ⱪasiriⱪidək nərsilər qüxüp, kɵzliri eqilip kɵrələydiƣan boldi. U ornidin turup, qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪildi. 19 Tamaⱪ yegəndin keyin, jismaniy ⱪuwwitimu əsligə kəldi.
Sa’ulning Dəməxⱪtə hux həwər yətküzüxi
Sa’ul Dəməxⱪtiki etiⱪadqilarning yenida birnəqqə kün turdi wə 20 dərⱨal Yəⱨudiy ibadəthaniliriƣa berip, “ⱨəzriti Əysa Hudaning Oƣli” dəp təlim berixkə baxlidi. 21 Angliƣuqilar uning sɵzliridin ⱨəyran boluxup:
– Bu adəm Yerusalemda Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣuqilarƣa wəⱨxiylərqə ziyankəxlik ⱪilƣan ⱨeliⱪi adəm əməsmu? Bu yərgimu etiⱪadqilarni aliy roⱨaniylarƣa tutup berix məⱪsitidə kəlgənmidu? – deyixti.
22 Lekin, Sa’ul tehimu ⱪayil ⱪilarliⱪ təlim berip, Dəməxⱪtiki Yəⱨudiylarni ⱨəzriti Əysaning Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ ikənlikini rət ⱪilixⱪa amalsiz ⱪaldurdi.
23 Bir məzgildin keyin, Yəⱨudiylar Sa’ulƣa suyiⱪəst ⱪilmaⱪqi boldi. 24 Sa’ulni tutup ɵltürüx üqün, ular keqə-kündüz xəⱨərning dərwazisida uni kütti. Biraⱪ, biri ularning uni ⱪəstliməkqi bolƣinini Sa’ulƣa yətküzüp ⱪoydi. 25 Xunga, uning xagirtliri bir küni keqidə uni qong sewətkə olturƣuzup, sepil küngüridin artildurup qüxürdi.
Sa’ul Yerusalemda
26 Sa’ul Yerusalemƣa berip, u yərdiki etiⱪadqilarƣa ⱪoxulmaⱪqi boldi. Lekin, etiⱪadqilar uning ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣanliⱪiƣa ixənməy, uningdin ⱪorⱪti. 27 Biraⱪ, Barnaba uningƣa yardəmdə bolup, uni əlqilər bilən kɵrüxtürdi. Ularƣa Sa’ulning Dəməxⱪ yolida Rəbbimiz Əysani ⱪandaⱪ kɵrgənlikini, Rəbbimiz Əysaningmu uningƣa gəp ⱪilƣanliⱪini qüxəndürdi wə Dəməxⱪtə uning ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidə ⱪandaⱪ jür’ət bilən təlim bərgənlikini uⱪturup, ularni ⱪayil ⱪildi. 28 Buning bilən, Sa’ul Yerusalemda əlqilər bilən billə bolup, yürəklik ⱨalda Rəbbimiz Əysa ⱨəⱪⱪidə təlim bərdi. 29 U yənə Grekqə sɵzlixidiƣan Yəⱨudiylar bilənmu sɵzlixip, talixip ⱪaldi. Buning bilən, ular uni ɵltürüwətməkqi boldi. 30 Etiⱪadqilar bu ixtin həwər tepip, uni Ⱪəysəriyə xəⱨirigə elip berip, u yərdin Tarsus degən xəⱨərgə yolƣa saldi.
31 U qaƣda, Yəⱨudiyə, Jəliliyə wə Samariyilərdiki etiⱪadqilar jama’ətqiliki bir məzgil tinqliⱪⱪa erixti. Muⱪəddəs Roⱨning yardimi bilən ularning etiⱪadi küqiyip, ⱨəmixə ihlasmənlik bilən Huda yolida mangdi. Ularning sanimu kündin-küngə kɵpəydi.
Petrus Lidda wə Jaffa xəⱨərliridə
32 Xu waⱪitta, etiⱪadqilarni yoⱪlax üqün ⱨərⱪaysi jaylarni arilap yürgən Petrus bir ⱪetim Lidda xəⱨiridə turidiƣan etiⱪadqilar bilən kɵrüxti. 33 U yərdə u Əneyas isimlik bir adəmni uqratti. Bu adəm paləq bolup, orun tutup yatⱪili səkkiz yil bolƣanikən. 34 Petrus uningƣa:
– Əneyas, Əysa Məsiⱨ seni saⱪaytti. Ornungdin turup, kɵrpəngni yiƣixtur! – dedi.
Əneyas dərⱨal ornidin turdi. 35 Buni kɵrgən Lidda xəⱨiridiki wə Xaron rayonidiki nurƣun adəmlər Rəbbimiz Əysaƣa etiⱪad ⱪildi.
36 Jaffa xəⱨiridə Tabita isimlik bir ayal etiⱪadqi bar idi. (Grekqə ismi “Dorkas” bolup, “keyik” degən mənidə.) U ⱨər waⱪit yahxi ix ⱪilidiƣan bolup, namratlarƣa yardəm ⱪilatti. 37 Bir küni, u kesəl bolup, ɵlüp kətti. Kixilər jəsətni yuyup kepənləp, üstünki ⱪəwəttiki ɵygə yatⱪuzup ⱪoydi. 38 Jaffa xəⱨiri Lidda xəⱨirigə yeⱪin idi. Xunga, Jaffadiki etiⱪadqilar Petrusning Liddada ikənlikini anglap, uning aldiƣa ikki adəm əwətip:
– Qapsan yetip keling! – dəp təklip ⱪildi. 39 Petrus dərⱨal yolƣa qiⱪip, ular bilən billə Jaffaƣa kəldi.
Petrus Jaffaƣa yetip kelixi bilən üstünki ⱪəwəttiki ɵygə baxlap qiⱪildi. Barliⱪ tul ayallar Petrusning ətrapiƣa olixip, yiƣa-zar ⱪilixti wə Dorkasning ⱨayat waⱪtida ɵzlirigə tikip bərgən kiyimlirini uningƣa kɵrsitixti.
40 Petrus ⱨəmməylənni qiⱪiriwetip, tizlinip olturup du’a ⱪilƣandin keyin, jəsətkə ⱪarap:
– Tabita, ornungdin tur! – dedi.
Tabita kɵzini eqip, Petrusni kɵrüp, bexini kɵtürüp olturdi. 41 Petrus aldiƣa berip, uni yɵləp turƣuzdi wə tul ayallar bilən baxⱪa etiⱪadqilarni qaⱪirip, Dorkasni ularƣa tirik tapxurup bərdi. 42 Bu həwər pütün Jaffaƣa tarⱪilip, nurƣun kixilər rəbbimiz Əysaƣa etiⱪad ⱪildi. 43 Petrus Jaffada Ximon isimlik bir terə əyligüqining ɵyidə bir məzgil turdi.


10

Rimliⱪ yüzbexiƣa pərixtining kɵrünüxi
Ⱪəysəriyə xəⱨiridə Korniliy isimlik bir adəm bolup, u Rim ⱪoxunidiki “Italiyə” dəp atalƣan ⱪisimning yüzbexi idi. U təⱪwadar adəm bolup, ɵzi wə ɵyidikilirining ⱨəmmisi Hudaƣa ibadət ⱪilatti. U gərqə Yəⱨudiylarning huxi yoⱪ Rimliⱪlardin bolsimu, mərdlik bilən namrat Yəⱨudiylarƣa pul berətti wə da’im Hudaƣa du’a ⱪilatti. Bir küni qüxtin keyin sa’ət üqlərdə, uningƣa bir ƣayibanə alamət kɵründi. U Hudaning bir pərixtisining ɵzining yeniƣa kəlgənlikini oquⱪ kɵrdi. Pərixtə uni:
– Korniliy! – dəp qaⱪirdi.
Korniliy intayin qɵqügən ⱨalda uningƣa kɵzlirini tikip:
– Təⱪsir, nemə ix? – dəp soridi.
Pərixtə uningƣa:
– Sening du’aliring wə namratlarƣa ⱪilƣan həyr-sahawiting ⱨəⱪⱪidiki həwərlər Hudaƣa yətti. Əmdi sən Jaffaƣa adəm əwətip, Simun Petrus isimlik kixini qaⱪirtip kəl. U Ximon isimlik bir terə əyligüqining ɵyidə meⱨman bolup turuwatidu. Ximonning ɵyi bolsa dengiz boyida, – dedi.
Uningƣa gəp ⱪilƣan pərixtə ƣayib bolƣandin keyin, Korniliy ɵy hizmətqiliridin ikkini wə xəhsiy yardəmqiliri iqidiki ihlasmən bir ləxkərni qaⱪirdi. Bolƣan ixlarni uⱪturƣandin keyin, ularni Jaffaƣa əwətti.
Petrusⱪa Hudadin wəⱨiy kelixi
Ətisi ular Jaffaƣa yeⱪin barƣanda, qüx waⱪti bolup, Petrus du’a ⱪilix üqün ɵgzigə qiⱪti. 10 Uning ⱪorsiⱪi eqip, bir nərsə yegüsi kəlgənidi. Tamaⱪ təyyarliniwatⱪanda, Petrusning kɵzigə bir ƣayibanə alamət kɵründi. 11 Asman yerilip, kəng dastihandək bir nərsining tɵt burjikidin baƣlanƣan ⱨalda yər yüzigə qüxürülüwatⱪanliⱪidək bir ⱨalətni kɵrdi. 12 Dastihanda ⱨər hil tɵt putluⱪ ⱨaywanlar, yər beƣirliƣuqilar, uqarⱪanatlarmu bar bolup, ularning arisida ⱨaram ⱨaywanlarmu bar idi. 13 Uningƣa:
– Ornungdin tur Petrus, ularni soyup yə! – degən awaz anglandi.
14 – I Rəbbim, ⱨərgiz bolmaydu! Mən ⱨeqⱪaqan ⱨeqⱪandaⱪ napak, ⱨaram nərsini aƣzimƣa alƣan əməsmən! – dedi Petrus.
15 Biraⱪ, Petrusⱪa yənə:
– Huda ⱨalal degənni sən ⱨaram desəng bolmaydu! – degən awaz anglandi.
16 Bu ix üq ⱪetim təkrarlinip, dastihanƣa ohxaydiƣan ⱨeliⱪi nərsə asmanƣa elip qiⱪip ketildi.
17 Petrus kɵzigə kɵrüngən alamətning mənisini qüxinəlməy oylap turƣanda, Korniliy əwətkən kixilər Ximonning ɵyini tepip, dərwaza aldida turup:
18 – Simun Petrus isimlik bir meⱨman bu yərdə turamdu, ⱪandaⱪ? – dəp towlidi.
19 Petrus tehiqə ⱨeliⱪi ƣayibanə alamətning mənisi zadi nemidu, dəp oylawatatti. Muⱪəddəs Roⱨ uningƣa:
– Seni üq adəm izdəp kəldi. 20 Pəskə qüx! Ular Yəⱨudiy bolmisimu, ularni kapir deməy, ikkilənməy ular bilən billə bar. Qünki, ularni mən əwəttim! – dedi.
21 Petrus pəskə qüxüp, ⱨeliⱪi adəmlərgə:
– Silər izdigən kixi mən bolimən. Bu yaⱪⱪa kelixinglarning səwəbi nemikin? – dedi.
22 – Bizni Rimliⱪ yüzbexi Korniliy əwətti. U Hudaƣa ibadət ⱪilidiƣan durus adəm bolup, pütün Yəⱨudiy həlⱪining ⱨɵrmitigə sazawərdur. Hudaning bir muⱪəddəs pərixtisi uningƣa, sizni ɵyigə qaⱪirtip, təlimingizni anglaxni buyruƣan! – dəp jawab bərdi ular. 23 Bu sɵzlərni angliƣan Petrus ularni ɵygə təklip ⱪilip, ⱪondurup meⱨman ⱪildi.
Ətisi Petrus ular bilən billə yolƣa qiⱪti. Jaffadiki etiⱪadqilarning bəzilirimu ular bilən billə bardi. 24 Ikkinqi küni, ular Ⱪəysəriyigə yetip bardi. Korniliy tuƣⱪanliri wə yeⱪin yar-buradərlirini ɵyigə yiƣip, Petruslarni kütüp turatti. 25 Petrus ɵygə kirgəndə, Korniliy aldiƣa qiⱪip, ayiƣiƣa bax ⱪoyup səjdə ⱪildi. 26 Petrus dərⱨal uni yɵləp turƣuzup:
– Orningizdin turung! Mənmu sizgə ohxaxla bir adəm! – dedi.
27 Petrus Korniliygə gəp ⱪilƣaq ɵygə kirdi. U ɵyning iqigə yiƣilƣan jama’ətni kɵrüp, 28 ularƣa:
– Silərgə məlumki, biz Yəⱨudiylarning Yəⱨudiy əməslər bilən alaⱪə ⱪiliximiz ən’əniwi ⱪa’idimizgə hilap, ⱨətta ɵyliringlarƣa kirsəkmu bolmaydu. Lekin, Huda manga bir wəⱨiy arⱪiliⱪ ⱨərⱪandaⱪ kixini napak deməslikim kerəklikini kɵrsətti. 29 Xuning üqün, silər adəm əwətip meni qaⱪirƣanda, ikkilənməy aldinglarƣa kəldim. Əmdi mening sorimaⱪqi bolƣinim, meni nemixⱪa qaⱪirdinglar? – dedi.
30 Korniliy mundaⱪ dedi:
– Tɵt künning aldida dəl muxu waⱪitta, yəni qüxtin keyin sa’ət üqlərdə, mən ɵydə du’a ⱪiliwatattim. Tuyuⱪsiz kiyimliridin nur qaⱪnap turidiƣan bir pərixtə adəm xəklidə aldimda pəyda bolup: 31 “Korniliy! Du’aying Hudaƣa yətti. Huda namratlarƣa ⱪilƣan həyr-sahawitingdinmu həwərdar. 32 Xunga, Jaffaƣa adəm əwətip, Simun Petrus isimlik adəmni qaⱪirtip kəl. U terə əyligüqi Ximonning ɵyidə meⱨman bolup turidu. Ximonning ɵyi dengiz boyida” dedi. 33 Xuning üqün, dərⱨal ɵzlirini qaⱪirip kelixkə adəm əwətkənidim. Ɵzlirining ⱪədəm təxrip ⱪilƣanliri tolimu obdan boldi. Əmdi biz ⱨəmməylən Huda ɵzlirigə degən barliⱪ sɵzlərni anglax üqün Hudaning aldida təyyar turuptimiz.
Hudaning Yəⱨudiy əməslərnimu ⱪobul ⱪilixi
34-35 Petrus sɵzini baxlap mundaⱪ dedi:
– Hudaning ⱨərⱪandaⱪ adəmni, məyli u ⱪaysi milləttin boluxidin ⱪət’iynəzər təng kɵridiƣanliⱪini, ihlasmən wə toƣra ix ⱪilidiƣan kixi bolsila, Hudaning uni ⱪobul ⱪilidiƣanliⱪini əmdi qüxəndim. 36 Silər Huda Isra’il həlⱪigə yətküzgən hux həwərni angliƣanƣu. Huda pütün insanlarning Igisi bolƣan Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ bizni ɵzi bilən yaraxturdi. 37 Silərning Yəⱨya pəyƣəmbər qɵmüldürüx qaⱪiriⱪini yətküzgəndin tartip, Jəliliyə ɵlkisidin baxlap pütün Yəⱨudiyə zeminlirida yüz bərgən Nasirəlik Əysaƣa munasiwətlik zor wəⱪələrdin həwiringlar bar. 38 Huda uni təyinləp, uningƣa ɵzining Muⱪəddəs Roⱨi wə küq-ⱪudritini ata ⱪildi. U ⱨəmmə yərni kezip, yahxi ixlarni ⱪilip, Xəytanning ilkidə bolƣanlarning ⱨəmmisini saⱪaytti, qünki Huda uningƣa yar idi. 39 Biz əlqilər uning Yerusalem wə Isra’iliyining baxⱪa yərliridə ⱪilƣan pütün ixlirining guwaⱨqiliri. Gərqə ⱨəzriti Əysa Yerusalemda krestkə mihlinip ɵltürülgən bolsimu, 40-41 üqinqi küni, Huda uni ⱪayta tirildürüp kixilər arisida namayan ⱪildi. Biraⱪ, ⱨəmmə kixigə əməs, pəⱪət ɵzi talliƣan guwaⱨqilar, yəni u ɵlümdin tirilgəndin keyin uning bilən bir dastihanda olturƣan biz əlqilər arisida namayan ⱪildi. 42 U bizning hux həwər yətküzüximizni, tiriklər wə ɵlgənlərning soraⱪqisi ⱪilinip təyinləngən kixining ɵzi ikənlikini həlⱪⱪə jakarliximizni buyrudi. 43 Pəyƣəmbərlərning ⱨəmmisi u ⱨəⱪtə: “Ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣanlarning gunaⱨliri uning nami bilən kəqürüm ⱪilinidu” degən.
Muⱪəddəs Roⱨning Yəⱨudiy əməs millətlərgə qüxüxi
44 Petrus Hudaning bu sɵzlirini ⱪiliwatⱪanda, anglawatⱪan ⱨəmmə kixining wujudiƣa Muⱪəddəs Roⱨ qüxti. 45 Petrus bilən billə Jaffadin kəlgən, ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣan Yəⱨudiylar Hudaning Muⱪəddəs Roⱨni Yəⱨudiy əməslərgimu ata ⱪilƣinini kɵrüp bək ⱨəyran boluxti. 46 Ularning baxⱪilarning ɵzlirigimu naməlum bolƣan tillarda sɵzlixip, Hudaning uluƣluⱪini mədⱨiyiləwatⱪanliⱪini angliƣanliⱪi xübⱨisiz idi. Xunga, Petrus:
47 – Huda huddi bizgə ata ⱪilƣandək, ularƣimu Muⱪəddəs Roⱨni ata ⱪilƣan tursa, ularni suƣa qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilixⱪa kim ⱪoxulmaytti?! – dedi.
48 Xuning bilən, Petrus ularning Əysa Məsiⱨning namida qɵmüldürülüxini buyrudi. Keyin ularning təlipi boyiqə, Petrus ular bilən billə birnəqqə kün turdi.


11

Petrusning baxⱪa millət kixilirining qɵmüldürülüxini aⱪlixi
Əlqilər wə pütün Yəⱨudiyə ɵlkisidiki baxⱪa etiⱪadqilar bəzi Yəⱨudiy əməslərningmu Hudaning sɵzini ⱪobul ⱪilƣanliⱪini anglidi. Xunga, Petrus Yerusalemƣa ⱪaytⱪanda, ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣan Yəⱨudiylarning bəziliri uni əyibləp:
– Sening hətnə ⱪilinmiƣan Yəⱨudiy əməslərning ɵyidə meⱨman bolup, ular bilən ⱨəmdastihan bolƣining zadi ⱪandaⱪ ix?! – dedi.
Petrus pütün ixning jəryanini ularƣa bir-birləp qüxəndürdi. U mundaⱪ dedi:
– Jaffa xəⱨiridə du’a ⱪiliwatⱪinimda, bir ƣayibanə alamətni kɵrdüm. Kəng dastihandək bir nərsə tɵt burjikidin baƣlanƣan ⱨalda asmandin qüxüp, mening yenimda tohtap ⱪaldi. Səp selip ⱪarisam, uning iqidə ⱨər hil tɵt putluⱪ ⱨaywanlar, yawayi ⱨaywanatlar, yər beƣirliƣuqilar, uqarⱪanatlarmu bar ikən. Keyin, manga: “Ornungdin tur Petrus, ularni soyup yə!” degən awaz anglandi. Mən: “I Rəbbim, ⱨərgiz bolmaydu! Mən ⱨeqⱪaqan ⱨərⱪandaⱪ napak, ⱨaram nərsini aƣzimƣa alƣan əməsmən!” dedim. Biraⱪ, manga yənə: “Huda ⱨalal degənni sən ⱨaram demə!” degən awaz anglandi. 10 Bu ix üq ⱪetim xundaⱪ təkrarlinip, ahir ⱨeliⱪi nərsə asmanƣa elip qiⱪip ketildi. 11 Dəl xu qaƣda, Ⱪəysəriyidin meni qaⱪirixⱪa əwətilgən üq kixi mən turƣan ɵyning dərwazisining aldiƣa kəldi. 12 Muⱪəddəs Roⱨ meni, gərqə ular Yəⱨudiy bolmisimu, ikkilənməy ular bilən billə berixⱪa buyrudi. Jaffadin kəlgən bu altə ⱪerindaxmu mən bilən billə bardi. Ⱪəysəriyigə yetip kelip, Korniliy isimlik adəmning ɵyigə kirduⱪ. 13 Korniliy bizgə ɵzining ɵyidə bir pərixtini ⱪandaⱪ kɵrgənlikini eytti. Pərixtə uningƣa: “Sən Jaffaƣa adəm əwətip, Simun Petrus isimlik bir adəmni qaⱪirtip kəl, 14 u sanga sening wə a’iləngning ⱪutⱪuzulux yolini sɵzləp beridu” degənikən.
15 Mən gəp ⱪilixⱪa baxliƣanda, Muⱪəddəs Roⱨ huddi burun bizning wujudimizƣa qüxkinidək, ularƣimu qüxti.
16 Xu qaƣda, Rəbbimiz Əysaning: “Yəⱨya pəyƣəmbər kixilərni suƣa qɵmüldürgən, lekin silər Muⱪəddəs Roⱨⱪa qɵmüldürülisilər” deginini esimgə aldim. 17 Naⱨayiti roxənki, biz Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilƣanliⱪtin, Huda bizgə ɵzining Roⱨini ata ⱪilƣiniƣa ohxax, uni Yəⱨudiy əməslərgimu ata ⱪildi! Xundaⱪ tursa, mən Hudaƣa ⱪandaⱪmu tosⱪunluⱪ ⱪilalayttim?!
18 Ular bu sɵzlərni angliƣanda, Petrusni əyibləxni tohtitip, Hudaƣa mədⱨiyə oⱪup:
– Yəⱨudiy əməslərmu yaman yolliridin yenip towa ⱪilsa, Huda ularƣimu mənggülük ⱨayatⱪa erixix pursiti yaritip beridikən! – deyixti.
Antakya xəⱨiridiki etiⱪadqilar
19 U qaƣda, Istipanning ɵltürülüx wəⱪəsidin kelip qiⱪⱪan ziyankəxlik tüpəylidin ⱨərⱪaysi jaylarƣa tarⱪilip kətkən etiⱪadqilarning bəziliri ⱨətta Fənikiyə rayoni, Siprus arili wə Suriyidiki Antakya xəⱨiri degən jaylarƣa ketixti. Ular Hudaning sɵzini pəⱪət Yəⱨudiylarƣila yətküzətti. 20 Lekin, Siprus arili wə Kirini xəⱨiridin kəlgən bəzi etiⱪadqilar Antakya xəⱨirigə berip, Rəbbimiz Əysa ⱨəⱪⱪidiki hux həwərni Yəⱨudiy əməslərgimu yətküzdi. 21 Rəbbimizning küq-ⱪudriti ular bilən billə bolƣaqⱪa, nurƣun kixilər ularning sɵzlirigə ixinip, Rəbbimiz Əysaƣa etiⱪad ⱪildi.
22 Bu həwər Yerusalemdiki etiⱪadqilar jama’ətqilikigə yetip kəldi. Ular bilip beⱪix üqün Barnabani Antakyaƣa əwətti. 23 Barnaba yetip berip, Hudaning u yərdiki həlⱪⱪə bəht ata ⱪilƣanliⱪini kɵrüp, huxal boldi. U kɵpqilikni jan-dili bilən Rəbbimiz Əysaƣa sadiⱪ boluxⱪa riƣbətləndürdi. 24 U Muⱪəddəs Roⱨⱪa qɵmgən, imani kamil, yahxi bir adəm bolup, uning türtkisidə nurƣun adəm Rəbbimiz Əysaƣa etiⱪad ⱪildi.
25 Keyin, Barnaba Tarsus xəⱨirigə Sa’ulni izdəp berip, 26 uni tepip Antakyaƣa elip kəldi. Ikkiylən etiⱪadqilar jama’ətqiliki bilən billə saⱪ bir yil turup, nurƣun adəmgə ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidə təlim bərdi. Etiⱪadqilarni “Hristi’anlar”* Yəⱨudiylar kütkən ⱪutⱪuzƣuqi Ibraniy tilida “Məsiⱨ”, ⱪədimki Grek tilida “Hristos” dəp atalƣanidi. Xunga, ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣanlar “hristi’anlar” dəp atalƣan. dəp atax Antakyadin baxlandi.
27 U künlərdə, Yerusalemdin Antakyaƣa bəzi pəyƣəmbərlər kəldi. 28 Bulardin Agabus isimlik birəylən Muⱪəddəs Roⱨning təsiri bilən otturiƣa qiⱪip, pütün Rim dunyasida ⱪattiⱪ aqarqiliⱪ bolidiƣanliⱪini aldin eytti. (Bu aqarqiliⱪ dərwəⱪə Klawdiyus padixaⱨ ⱨɵküm sürgən yillarda yüz bərdi.) 29 Buning bilən, Antakyadiki etiⱪadqilar ⱨərbiri ɵz əⱨwaliƣa ⱪarap, pul i’anə ⱪilip, Yəⱨudiyə ɵlkisidə yaxaydiƣan etiⱪadqilarƣa yardəm berixni ⱪarar ⱪildi. 30 Ular bu ⱪararni əməlgə axurup, topliƣan i’anilirini Barnaba wə Sa’ul arⱪiliⱪ Yəⱨudiyidiki etiⱪadqilar jama’ətqilikining yetəkqilirigə yətküzüp bərdi.

*26
Yəⱨudiylar kütkən ⱪutⱪuzƣuqi Ibraniy tilida “Məsiⱨ”, ⱪədimki Grek tilida “Hristos” dəp atalƣanidi. Xunga, ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣanlar “hristi’anlar” dəp atalƣan.



12

Etiⱪadqilarning tehimu kɵp ziyankəxliklərgə uqrixi
Xu qaƣlarda, Ⱨirod han etiⱪadqilar jama’ətqilikidiki bəzi kixilərni tutup, ularƣa ziyankəxlik ⱪilixⱪa baxlidi. U Yuⱨannaning akisi Yaⱪupning kallisini aldurdi. Ɵzining bu ⱨərikitidin Yəⱨudiylarning razi bolƣanliⱪini kɵrüp, Petrusni tutⱪun ⱪilixni buyrudi. Bu wəⱪə Petir Nan ⱨeyti məzgilidə yüz bərdi. Petrusni tutⱪandin keyin, uni zindanƣa taxlap, ⱨərbiri tɵt ləxkərdin təxkil tapⱪan tɵt nɵwətqi ⱪarawullar topiƣa tapxurdi. Ⱨeyttin keyin, Ⱨirod han uni oquⱪ sot ⱪilip ɵltürməkqi boldi. Petrus zindanda tutup turuldi. Lekin, etiⱪadqilar jama’ətqilikidiki ⱪerindaxlar uning üqün Hudaƣa səmimiy du’a ⱪilixti.
Petrusning zindandin ⱪutⱪuzuluxi
Ⱨirod han Petrusni elip qiⱪip sot ⱪilixning aldinⱪi keqisi, Petrus ikki zənjir bilən baƣlanƣan bolup, ikki ⱪarawulning otturisida uhlawatatti. Ixikning sirtiƣimu ⱪarawul ⱪoyulƣanidi. Tuyuⱪsiz kamerƣa küqlük bir yoruⱪ nur qüxüp, Hudaning bir pərixtisi kɵründi. Pərixtə Petrusning mürisigə ⱪeⱪip:
– Tez tur! – dəp oyƣatti.
Petrusning ⱪolliridiki zənjir xu’an boxap qüxüp kətti. Pərixtə uningƣa:
– Kiyimingni kiyiwal! Ayiƣingnimu kiy! – dedi.
Petrus uning deginini ⱪildi. Pərixtə yənə:
– Qapiningni yepinqaⱪlap kəynimdin mang! – dedi.
Petrus uningƣa əgixip kamerdin qiⱪti. Biraⱪ, u pərixtining ⱪiliwatⱪinining rastliⱪini bilməy, bir ƣayibanə alamət kɵrüptimən, dəp oyliƣanidi. 10 Ular birinqi wə ikkinqi ⱪarawul postidin ɵtüp, zindanning xəⱨərgə qiⱪidiƣan tɵmür dərwazisiƣa barƣanda, dərwaza ɵzlükidin eqilip kətti. Ular dərwazidin qiⱪip, bir koqidin ɵtkəndə, pərixtə tuyuⱪsiz Petrusning yenidin ƣayib boldi.
11 Xu qaƣda, Petrus esigə kelip, ɵzigə: “Əmdi mən bu ixning rastliⱪini bildim. Rəbbim bir pərixtə əwətip, meni Ⱨirod hanning ⱪolidin wə Yəⱨudiylarning manga ⱪilmaⱪqi bolƣan barliⱪ ziyankəxlikidin ⱪutⱪuzuptu” dedi.
12 Petrus bu əⱨwalni qüxinip, Markus dəpmu atalƣan Yuⱨannaning anisi Məryəmning ɵyigə bardi. U yərdə nurƣun kixilər yiƣilip du’a-tilawət ⱪiliwatatti. 13 Petrus dərwazini ⱪaⱪⱪanda, Roda isimlik bir dedək awazni anglap qiⱪti. 14 U Petrusning awazini tonup, huxalliⱪidin ixiknimu aqmay yügürüp berip, kɵpqilikkə:
– Petrus dərwaza aldida ikən! – dəp həwər ⱪildi.
15 – Sarang bolup ⱪaldingmu?! – deyixti ular. Lekin, dedək rast, dəp turuwaldi. Ular:
– U uning roⱨi bolsa kerək! – deyixti.
16 Petrus dərwazini ⱪeⱪiwərgəndin keyin, ular qiⱪip dərwazini eqip ⱪarisa, dərwəⱪə u ikən! Ⱨəmməylən ⱨang-tang boluxti. 17 Petrus kɵpqilikkə awaz qiⱪarmasliⱪⱪa ⱪol ixariti ⱪilip, ularƣa Hudaning ɵzini zindandin ⱪandaⱪ elip qiⱪⱪanliⱪini qüxəndürdi. Andin keyin, u:
– Bu həwərni Yaⱪupⱪa* Yaⱪup – ⱨəzriti Əysaning inisi wə etiⱪadqilar jama’ətqilikining bax yetəkqisi. wə baxⱪilarƣa uⱪturup ⱪoyunglar, – dəp, ɵzi u yərdin baxⱪa yərgə kətti.
18 Tang atⱪanda, ⱪarawullar patiparaⱪ boluxup kətti. Ular Petrusning ⱪandaⱪ qiⱪip kətkənlikini biləlmidi. 19 Ⱨirod han uni izdəxkə əmr ⱪildi, lekin uning iz-derikini tapalmidi. Xuning bilən, u ⱪarawullarni soraⱪ ⱪilip, ularƣa ɵlüm jazasi berixni buyrudi. Uningdin keyin, Ⱨirod han Yəⱨudiyə ɵlkisidin Ⱪəysəriyə xəⱨirigə ⱪaytip kətti.
Ⱨirod Agrippa hanning ɵlümi
20 Keyin, Ⱨirod han Tir wə Sidon həlⱪigə ⱪattiⱪ aqqiⱪlandi. Bu həlⱪlər axliⱪni hanning ilkidiki jaylardin alidiƣan bolƣaqⱪa, ular birlixip, Ⱨirod bilən yarixiwelix üqün uning aldiƣa wəkil əwətti. Ular aldi bilən Wilastus isimlik muⱨim əməldarning ⱨesdaxliⱪini ⱪolƣa kəltürdi.
21 Bəlgiləngən kɵrüxüx künidə Ⱨirod hanliⱪ tonini kiyip, təhtidə olturup, ularƣa nutuⱪ sɵzlidi. 22 Ular:
– Bu, adəmning sɵzliri əməs, bəlki hudalarning birining sɵzidur! – dəp yuⱪiri awaz bilən uni mahtaxti.
23 Ⱨirod Hudaƣa tə’əlluⱪ xan-xərəpni ɵzining ⱪiliwalƣanliⱪi üqün, Hudaning pərixtisi xu’an uni urdi. Nətijidə, u ⱪurtlap ɵldi.
24 Lekin, Hudaning sɵzi dawamliⱪ tarⱪilip, uningƣa etiⱪad ⱪilƣuqilarning sani kɵpəyməktə idi. 25 Barnaba bilən Sa’ul Yerusalemda i’anilirini tapxurup bərgəndin keyin, Antakyaƣa ⱪaytip kətti. Ular Yuⱨanna (Markus)ni billə elip kətti.

*17
Yaⱪup – ⱨəzriti Əysaning inisi wə etiⱪadqilar jama’ətqilikining bax yetəkqisi.



13

Muⱪəddəs Roⱨning Barnaba bilən Sa’ulni əwətixi
Antakyadiki etiⱪadqilar jama’ətqilikidə bəzi pəyƣəmbərlər wə təlim bərgüqilər bar idi. Ular Barnaba, “Ⱪara” ləⱪəmlik Ximon, Kirinilik Luki, Ⱨirod han bilən billə qong bolƣan Menaⱨen wə Sa’ul ⱪatarliⱪlar idi. Bir küni ular Hudaƣa ibadət ⱪilip roza tutuwatⱪan waⱪtida, Muⱪəddəs Roⱨ ularƣa:
– Barnaba bilən Sa’ulni mən qaⱪirƣan hizmətlərni ⱪilixⱪa ajritinglar, – dedi.
Xuning bilən, ular yənə azraⱪ waⱪit roza tutup du’a ⱪilƣandin keyin, Barnaba bilən Sa’ulni ajritix üqün, ularning uqisiƣa ⱪollirini təgküzüp ularni uzitip ⱪoydi.
Barnaba bilən Sa’ul Siprusta
Muⱪəddəs Roⱨning buyruⱪi bilən yolƣa qiⱪⱪan Barnaba bilən Sa’ul Sələkiyə xəⱨirigə berip, u yərdin kemigə olturup, Siprus degən aralƣa ⱪarap yolƣa qiⱪti. Ular Salamis xəⱨirigə yetip kelip, Yəⱨudiy ibadəthanilirida Hudaning sɵzlirini yətküzüxkə baxlidi. Yuⱨanna (Markus) ularning ixliriƣa yardəmləxti.
Ular pütün aralni arilap qiⱪip, Pafos xəⱨirigə kəldi. Ular u yərdə ɵzini pəyƣəmbər dəp atiwalƣan Baryəxu isimlik bir Yəⱨudiy seⱨirgər bilən uqrixip ⱪaldi. U seⱨirgər bu aralning bilimlik Rimliⱪ waliysi Sergiyus Pa’ulning tonuxi idi. Waliy Sergiyus Barnaba bilən Sa’ulni qaⱪirtip, Hudaning sɵzlirini anglimaⱪqi boldi. Lekin, ⱨeliⱪi seⱨirgər (uning Grekqə ismi Əlimas bolup, “seⱨirgər” degən mənidə) ⱪarxi qiⱪip, waliyni bu etiⱪadni ⱪobul ⱪilixtin tosuxⱪa tirixti. Biraⱪ, Muⱪəddəs Roⱨⱪa qɵmgən Sa’ul (Grekqə ismi Pawlus* Sa’ul Yəⱨudiy əməslərning arisida hux həwər tarⱪatⱪanda, ɵzining Grekqə ismi “Pawlus”ni ⱪollanƣan.) ⱨeliⱪi seⱨirgərgə tikilip ⱪarap, 10 uningƣa:
– Əy Xəytanning oƣli! Ⱨəmmə adilliⱪning düxminisən. Ⱪəlbing ⱨər hil ⱨiyligərlik wə aldamqiliⱪ bilən tolƣan. Hudaning toƣra yollirini burmilaxni zadi tohtatmamsən?! 11 Əmdi Huda seni jazaƣa tartidu! Kɵzliring kor bolup, bir məzgil künning yoruⱪini kɵrəlməysən! – dedi.
Xu’an, Əlimas kɵzlirini bir ⱪara tuman tosⱪanliⱪini səzdi. U ⱪollirini uzitip, baxⱪilarning yetəklixini ɵtündi. 12 Yüz bərgən əⱨwalni kɵrgən waliy ularning Rəbbimiz Əysa ⱨəⱪⱪidiki təlimlirigə ⱨəyran bolup, ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪildi.
Pawlusning Yəⱨudiylarƣa ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidə eytⱪanliri
13 Pawlus bilən uning ⱨəmraⱨliri kemigə olturup, Pafostin Pamfiliyə ɵlkisining Pərgə xəⱨirigə bardi. U yərdə Yuⱨanna (Markus) ulardin ayrilip Yerusalemƣa ⱪaytti. 14 Pawluslar bolsa Pərgə xəⱨiridin səpirini dawamlaxturup, Pisidiyə rayonidiki Antakya xəⱨirigə berip, dəm elix küni Yəⱨudiylarning ibadəthanisiƣa kirdi. 15 Təwrat wə pəyƣəmbərlərning təlimliri oⱪulƣandin keyin, ibadəthanining məs’ulliri ularni qaⱪirtip:
– Ⱪerindaxlar, əgər jama’ətni riƣbətləndüridiƣan gəp-sɵzünglar bolsa, eytinglar, – dedi.
16 Pawlus ornidin turup, ⱪolini kɵtürüp, halayiⱪni tinqitip, mundaⱪ dedi:
– Əy Isra’illar wə Yəⱨudiy əməs təⱪwadarlar, ⱪulaⱪ selinglar! 17 Isra’illar əzəldin beri etiⱪad ⱪilip kəlgən Huda əjdadlirimizni tallidi. Ular Misirda yaxiƣan məzgildə, Huda ularni uluƣ bir millət ⱪildi. Huda küq-ⱪudritini kɵrsitip, ⱪulluⱪ əⱨwalƣa qüxüp ⱪalƣan ularni Misirdin ⱪutⱪuzup qiⱪti wə 18 qɵldə ularƣa təhminən ⱪiriⱪ yil ƣəmhorluⱪ ⱪildi. 19 U Kən’an zeminidiki yəttə millətni yoⱪitip, ularning zeminlirini Isra’il həlⱪigə zeminliⱪⱪa bərdi. 20 Bu ixlarƣa ilgiri-ahir bolup 450 yil kətti.
Keyin Huda Samu’il pəyƣəmbərning zamaniƣiqə ularƣa batur yetəkqilərni tikləp bərdi. 21 Keyin, ular Samu’il pəyƣəmbərdin bir padixaⱨ təyinləxni tələp ⱪilƣanidi. Xunga, Huda ularƣa Binyamin ⱪəbilisidin Kix isimlik adəmning oƣli Sa’ulni tallap bərdi. Sa’ul ⱪiriⱪ yil padixaⱨliⱪ ⱪildi. 22 Biraⱪ, Huda Sa’ulni təhtidin qüxürüp, Dawutni padixaⱨ ⱪilip bərdi. Huda padixaⱨ Dawut ⱨəⱪⱪidə mundaⱪ degənidi: “Yixayning oƣli Dawut meni bək hux ⱪildi. U mən nemə desəm, xuni ⱪilidu!” 23 Huda burun wədə bərginidək, Dawut padixaⱨning əwladliridin Isra’illarƣa bir ⱪutⱪuzƣuqi təyinlidi. U – ⱨəzriti Əysaning ɵzidur! 24 Ⱨəzriti Əysa ɵzining wəzipisini baxlaxtin burun, Yəⱨya pəyƣəmbər qiⱪip, Isra’il həlⱪini gunaⱨliriƣa towa ⱪilip qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilixⱪa dəwət ⱪildi. 25 Yəⱨya pəyƣəmbər wəzipini tamamlax aldida, halayiⱪⱪa mundaⱪ degənidi: “Silər meni kim dəysilər? Meni Huda əwətidiƣan ⱪutⱪuzƣuqi dəmsilər? Yaⱪ! Mən silər kütkən adəm əməsmən. U məndin keyin kelidu, mən ⱨətta uning ayiƣining yiplirini yexixkimu layiⱪ əməsmən!”
26 Əy Ibraⱨimning əwladliri bolƣan ⱪerindaxlar wə Yəⱨudiy dinini yaⱪlaydiƣan Yəⱨudiy əməslər, ⱪulaⱪ selinglar! Huda ⱨəmmimizni ⱪutⱪuzulsun dəp, bu hux həwərni yətküzdi. 27 Yerusalem həlⱪi wə ularning baxliⱪliri ⱨər dəm elix küni ibadəthanida pəyƣəmbərlərning ⱨəzriti Əysa toƣrisidiki sɵzlirining oⱪuluxini anglisimu, qüxənməytti, ⱨəzriti Əysaning ⱪutⱪuzƣuqi ikənlikini tonup yətmigənidi. Ularning ⱨəzriti Əysani ɵlüm jazasiƣa layiⱪ deyixi bilən, pəyƣəmbərlərning aldin eytⱪanliri əməlgə axti. 28 Ular ⱨəzriti Əysani ɵlüm jazasiƣa ⱨɵküm ⱪilixⱪa birər gunaⱨ tapalmiƣan bolsimu, waliy Pilatustin yənila uningƣa ɵlüm jazasi berixni tələp ⱪildi. Pilatus ⱪoxuldi. 29 Ular bu ixlarni pəyƣəmbərlərning ⱪutⱪuzƣuqi ⱨəⱪⱪidə aldin eytⱪanlirini bilməstin ⱪildi. Ⱨəzriti Əysa ɵlgəndin keyin, uning jəsiti kresttin qüxürülüp, dəpnə ⱪilindi. 30 Lekin, Huda ⱨəzriti Əysani ɵlümdin tirildürdi! 31 Tirilgəndin keyin, ⱨəzriti Əysa burun ɵzi bilən billə Jəliliyə ɵlkisidin Yerusalemƣiqə əgixip kəlgənlərgə kɵp ⱪetim kɵründi. Ⱨazir bu kixilər Isra’il həlⱪigə ⱨəzriti Əysaning guwaⱨqisi boluwatidu!
32-33 Bizmu ⱨazir bu hux həwərni silərgə yətküzüwatimiz. Huda ⱨəzriti Əysani tirildürüx bilən, əjdadlirimizƣa ⱪilƣan wədisini bizning dəwrimizdə əməlgə axurdi! Bu ⱨəⱪtə padixaⱨ Dawut Zəburning ikkinqi nəzmisidə aldin mundaⱪ hatiriligən: “Sən mening oƣlum. Bügün sening atang ikənlikimni jakarlidim.” Ⱪədimki zamanlarda Isra’iliyidə bir kixi padixaⱨ ⱪilip təyinləngəndə, Hudaning Oƣli dəp atilatti. Əyni waⱪitta Isra’il padixaⱨiƣa ⱪaritilƣan bu sɵz bu yərdə nəⱪil kəltürülüp, Hudaning Əysa Məsiⱨni tirildürgənliki bilən, uni ərxtə təhtkə olturƣuzup, padixaⱨ ⱪilƣanliⱪi kɵrsitilidu. 34 Hudaning ⱨəzriti Əysani mənggü qiriməs ⱪilip tirildürgənliki ⱨəⱪⱪidə muⱪəddəs yazmilarda aldin mundaⱪ yezilƣan: “Padixaⱨ Dawutⱪa ⱪilƣan wədəmdə turup, silərgə muⱪəddəs wə muⱪərrər bəht ata ⱪilimən!” 35 Bu ⱨəⱪtə Zəburning yənə bir yeridə tehimu aydinglaxturulup mundaⱪ yezilƣan: “Huda, sən sadiⱪ hizmətkaringning teniningmu qirixigə yol ⱪoymaysən.”
36 Bu yərdiki “sadiⱪ hizmətkar” degən sɵz padixaⱨ Dawutⱪa ⱪaritilƣan əməs. Qünki, padixaⱨ Dawut ɵzining zamanida Hudaning iradisi boyiqə hizmət ⱪilip, aləmdin ɵtüp yərgə kɵmülgən. Uning teni qirip kətkən. 37 Ⱨəzriti Əysa bolsa Huda təripidin tirildürüldi. Uning teni pəⱪət qirimidi. 38 Xunga ⱪerindaxlar, xuni bilixinglar kerəkki, bizning silərgə yətküzüwatⱪan gunaⱨtin kəqürüm ⱪilinix yoli ⱨəzriti Əysaning ⱪilƣanliri arⱪiliⱪla mumkin bolidu! 39 Musa pəyƣəmbərgə qüxürülgən Təwrat ⱪanuniƣa boysunuxⱪa ⱨərⱪanqə tirixsanglarmu, gunaⱨliringlar kəqürüm ⱪilinmaydu. Huda pəⱪət ⱨəzriti Əysa arⱪiliⱪla silərni ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp ⱪaraydu. 40 Xunga, pəyƣəmbərlər aldin eytⱪan balayi’apət bexinglarƣa kelip ⱪalmasliⱪ üqün, eⱨtiyat ⱪilip ularning sɵzlirigə diⱪⱪət ⱪilinglar!:
 
41 “Ⱪulaⱪ selinglar, əy meni mazaⱪ ⱪiliwatⱪanlar!
Alaⱪzadilikkə qüxüp ɵlisilər!
Qünki, mening zamaninglarda ⱪilmaⱪqi bolƣan ixlirimni kɵrgininglarda,
kixilər uni silərgə qüxəndürsimu, ixənməysilər!”
 
42 Pawlus bilən Barnaba ibadəthanidin qiⱪiwatⱪanda, jama’ət ularni kelərki dəm elix küni bu ixlar ⱨəⱪⱪidə yənə təlim berixkə təklip ⱪildi. 43 Jama’ət tarⱪalƣanda, nurƣun Yəⱨudiylar wə ularning dinini yaⱪlaydiƣan Yəⱨudiy əməslərmu Pawlus bilən Barnabaƣa əgəxti. Bu ikkisi ularƣa sɵz ⱪilip, “Hudaning meⱨir-xəpⱪitidə yaxaxni dawamlaxturunglar!” dəp riƣbətləndürdi.
Pawlusning Yəⱨudiy əməslərgə yüzlinixi
44 Keyinki dəm elix küni, pütün xəⱨər həlⱪi degüdək Rəbbimiz Əysa ⱨəⱪⱪidiki sɵzlərni angliƣili kelixti. 45 Biraⱪ, bunqə kɵp adəmlərni kɵrgən bir ⱪisim Yəⱨudiylar ⱨəsət ⱪilixⱪa baxlidi. Ular Pawlusning sɵzlirini rət ⱪildi wə uni ⱨaⱪarətlidi. 46 Lekin, Pawlus bilən Barnaba tehimu yürəklik ⱨalda mundaⱪ dedi:
– Biz Hudaning sɵzlirini aldi bilən Yəⱨudiy ⱪerindaxlirimizƣa yətküzüximiz kerək idi. Lekin, silər Yəⱨudiylar uni ⱪobul ⱪilmidinglar. Ɵzünglarni mənggülük ⱨayatⱪa erixixkə layiⱪ kɵrmidinglar. Xunga, biz silərdin ayrilidiƣan bolduⱪ. Əmdi biz hux həwərni Yəⱨudiy əməslərgə yətküzimiz! 47 Qünki, muⱪəddəs yazmilarda Huda bizgə mundaⱪ buyruƣan:
 
“Yər yüzining bu qetidin u qetigiqə barliⱪ insanlarning ⱪutⱪuzuluxi üqün,
seni Yəⱨudiy əməslərgə nur ⱪilip əwəttim.”
 
48 Yəⱨudiy əməslər bu sɵzni anglap, huxal boluxti wə ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidiki bu təlimlər üqün Hudaƣa mədⱨiyə oⱪuxti. Huda təripidin mənggülük ⱨayatni ⱪobul ⱪilixⱪa tallanƣanlarning ⱨəmmisi ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪildi.
49 Xundaⱪ ⱪilip, Rəbbimiz Əysa ⱨəⱪⱪidiki hux həwər pütün zeminƣa kəng tarⱪaldi. 50 Biraⱪ, Yəⱨudiylar xəⱨər baxliⱪlirini wə abroyluⱪ dindar ayallarni Pawlus bilən Barnabaƣa ⱪarxi turuxⱪa ⱪutratti. Ular u ikkisigə ziyankəxlik ⱪilƣuzup, ularni ɵz yərliridin ⱪoƣlap qiⱪardi. 51 Xunga, Pawlus bilən Barnaba ⱨeliⱪi Yəⱨudiylarni əyibləx üqün ayaƣliridiki topini ⱪeⱪiwetip, Konya xəⱨirigə ketip ⱪaldi. 52 Antakyadiki etiⱪadqilar bolsa huxalliⱪⱪa ⱨəmdə Muⱪəddəs Roⱨning küq-ⱪudritigə qɵmdi.

*9
Sa’ul Yəⱨudiy əməslərning arisida hux həwər tarⱪatⱪanda, ɵzining Grekqə ismi “Pawlus”ni ⱪollanƣan.

32-33
Ⱪədimki zamanlarda Isra’iliyidə bir kixi padixaⱨ ⱪilip təyinləngəndə, Hudaning Oƣli dəp atilatti. Əyni waⱪitta Isra’il padixaⱨiƣa ⱪaritilƣan bu sɵz bu yərdə nəⱪil kəltürülüp, Hudaning Əysa Məsiⱨni tirildürgənliki bilən, uni ərxtə təhtkə olturƣuzup, padixaⱨ ⱪilƣanliⱪi kɵrsitilidu.



14

Pawlus bilən Barnaba Konya xəⱨiridə
Pawlus bilən Barnaba Konya xəⱨiridimu aditi boyiqə Yəⱨudiylarning ibadəthanisiƣa kirdi. Ular jama’ətkə xundaⱪ sɵzlidiki, nətijidə nurƣun Yəⱨudiylar wə Yəⱨudiy əməslərmu ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidiki hux həwərgə ixəndi. Biraⱪ, ixənmigən Yəⱨudiylar baxⱪa Yəⱨudiy əməslərning idiyisini zəⱨərləp, ularni etiⱪadqilarƣa ⱪarxi turuxⱪa ⱪutratti. Pawlus bilən Barnaba u yərdə heli uzun turup, Rəbbimiz Əysaning meⱨir-xəpⱪiti toƣrisidiki hux həwərni yürəklik ⱨalda yətküzdi. Rəbbimiz Əysamu ularƣa mɵjizə wə karamətlərni kɵrsitix iⱪtidarini berip, ular yətküzgən hux həwərning rast ikənlikini ispatlidi. Buning bilən, xəⱨər həlⱪi ikkigə bɵlünüp kətti. Bəziliri ⱨəzriti Əysaƣa ixənməydiƣan Yəⱨudiylar tərəptə, bəziliri bolsa əlqilər tərəptə turdi. Ahirda, ⱨəzriti Əysaƣa ixənməydiƣan Yəⱨudiylar bilən Yəⱨudiy əməslər ɵz baxliⱪliri bilən birliktə əlqilərni ⱪiynap, qalma-kesək ⱪilip ɵltürməkqi boldi. 6-7 Bu ixtin həwər tapⱪan Pawlus bilən Barnaba bu xəⱨərdin ⱪeqip, Likawunya rayonidiki Listra wə Dərbə xəⱨərliri ⱨəmdə ətraptiki jaylarƣa berip, hux həwərni dawamliⱪ tarⱪitiwərdi.
Listra wə Dərbə xəⱨərliridə
Xu qaƣda, Listra xəⱨiridə bir tuƣma paləq bar idi. Bu adəm Pawlusning sɵzlirigə ⱪulaⱪ selip olturatti. Uni diⱪⱪət bilən kɵzətkən Pawlus uning ⱨəzriti Əysaƣa ixəngənlikini wə saⱪaytilip ketixkə ixənqi barliⱪini sezip, 10 yuⱪiri awaz bilən:
– Ornungdin tur! – dedi.
Ⱨeliⱪi adəm xu’an dəs turup mengixⱪa baxlidi. 11 Pawlusning bu karamitini kɵrgən kɵpqilik Likawunya tili bilən:
– Hudalar insan ⱪiyapitidə arimizƣa kəptu! – dəp warⱪirixip kətti. 12 Ular Barnabani ilaⱨ Ze’us, dəp ataxti. Pawlus kɵprək sɵzligənliki üqün, uni ilaⱨ Ⱨermis,* Ze’us wə Ⱨermis – Ze’us ⱪədimki Greklarning əng qong Hudasi. Ⱨermis bolsa Ze’usning hususiy yardəmqisi wə natiⱪi. dəp ataxti. 13 Xəⱨərning sirtida “Ze’us ilaⱨ”ning buthanisi bar idi. Xu buthanida ixləydiƣan roⱨaniy həlⱪ bilən billə əlqilərgə atap ⱪurbanliⱪ ⱪilmaⱪqi bolup, xəⱨər dərwazisiƣa ɵküz wə gül qəmbirəklərni elip kəldi.
14 Barnaba bilən Pawlus ularning ⱪilmaⱪqi bolƣan ixini anglap, yirgəngən ⱨalda, naraziliⱪ bildürüx üqün kɵngləklirini yirtip, kɵpqilikning arisiƣa yügürüp kirip, warⱪirap mundaⱪ dedi:
15 – Undaⱪ ⱪilmanglar! Bizmu adəm, silərgə ohxax insan! Biz silərgə hux həwər yətküzüxkə kəlduⱪ. Hux həwər xuki: ərziməs nərsilərgə qoⱪunmay, mənggü ⱨayat bolƣan birdinbir Hudaƣila ibadət ⱪilinglar! U asman-zemin, dengiz-okyan wə uningdiki barliⱪ məhluⱪlarni yaratⱪan Hudadur! 16 Burunⱪi zamanlarda, Huda ⱨərⱪaysi əllərning adəmlirini ɵzliri talliƣan yolda mengixiƣa ⱪoyup bərgən. 17 Xundaⱪtimu, u ɵzining məwjutluⱪini ⱨəmixə ispatlap kəlgən. U ⱨəmixə ⱨəmmimizgə xapa’ət ⱪilip, yamƣurni ɵz waⱪtida yaƣdurup mol ⱨosul beƣixlap, rizⱪimizni berip, ⱪəlbimizni huxalliⱪⱪa qɵmdürdi. Xundaⱪ əməsmu?
18 Ular bu sɵzlərni ⱪilƣan bolsimu, halayiⱪning ularƣa atap ⱪurbanliⱪ ⱪilixini tosup ⱪalalmiƣili tasla ⱪaldi. 19 Lekin, Antakya wə Konya xəⱨərliridin kəlgən bəzi Yəⱨudiylar kixilərni ⱪutratti. Nətijidə, həlⱪ Pawlusni qalma-kesək ⱪildi. Ular Pawlusni ɵldi dəp oylap, xəⱨər sirtiƣa sɵrəp apirip taxliwətti. 20 Lekin, etiⱪadqilar uning ətrapiƣa toplanƣanda, Pawlus ornidin turup, xəⱨərgə ⱪaytip kirdi. Ətisi, u Barnaba bilən billə Dərbə xəⱨirigə kətti.
Pawlusning Antakyaƣa ⱪaytip kelixi
21 Pawlus bilən Barnaba Dərbə xəⱨiridə hux həwər yətküzüp, nurƣun adəmlərni ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilixƣa yetəklidi. Keyin, ikkiylən Listra, Konya wə Antakya xəⱨərlirigə ⱪaytip bardi. 22 Ular u yərlərdə etiⱪadqilarning etiⱪadini küqəytip, ularni Rəbbimiz Əysaƣa dawamliⱪ sadiⱪ boluxⱪa riƣbətləndürdi.
Ular etiⱪadqilarƣa mundaⱪ dedi:
– Biz Hudaning padixaⱨliⱪiƣa kirix üqün, qoⱪum nurƣun japalarni beximizdin ɵtküzüximizgə toƣra kelidu.
23 Pawlus bilən Barnaba yənə ⱨərⱪaysi etiⱪadqilar jama’ətqilikigə yetəkqilərni bəlgiləp, du’a ⱪilix wə roza tutux arⱪiliⱪ ularni ɵzliri etiⱪad ⱪilidiƣan Rəbbimiz Əysaƣa tapxurdi. 24 Ikkiylən Pisidiyə rayonidin ɵtüp Pamfiliyə ɵlkisigə kəldi. 25 Ular Pərgə xəⱨiridə Hudaning sɵzlirini yətküzgəndin keyin, dengiz boyidiki Antalya xəⱨirigə bardi. 26 Andin, u yərdin kemigə olturup, Suriyidiki Antakyaƣa ⱪaytti. Ular ɵzliri tamamliƣan bu wəzipini ada ⱪilixtin burun, Antakyadiki etiⱪadqilarning du’asini alƣan bolup, etiⱪadqilar ularni Hudaƣa tapxurup, xu qət zeminlarƣa hux həwər yətküzüxkə əwətkənidi. 27 Ular Antakyaƣa ⱪaytip kelip, etiⱪadqilarni bir yərgə jəm ⱪilip, ularƣa Hudaning ɵzliri arⱪiliⱪ ⱪandaⱪ ixlarni ⱪilƣanliⱪini wə Hudaning Yəⱨudiy əməslərgə ⱪandaⱪ yol eqip, ularnimu etiⱪadi arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzƣanliⱪini sɵzləp bərdi. 28 Ular u yərdə etiⱪadqilar bilən billə uzun məzgil turdi.

*12
Ze’us wə Ⱨermis – Ze’us ⱪədimki Greklarning əng qong Hudasi. Ⱨermis bolsa Ze’usning hususiy yardəmqisi wə natiⱪi.



15

Yerusalemdiki yiƣin
Ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣan bəzi Yəⱨudiylar Yəⱨudiyə ɵlkisidin kelip, Antakyadiki Yəⱨudiy əməs etiⱪadqilarƣa:
– Silər Musa pəyƣəmbər arⱪiliⱪ qüxürülgən Təwrattiki hətnə ⱪilinix ⱨəⱪⱪidiki bəlgilimini ⱪobul ⱪilmisanglar, ⱪutⱪuzulmaysilər! – dəp təlim berixkə baxlidi.
Bu məsilə toƣrisida Pawlus bilən Barnaba ikkiylən ular bilən kəskin munazirə wə talax-tartix ⱪilixti. Xunga, Antakyadiki etiⱪadqilar Pawlus bilən Barnabaƣa birnəqqə adəm ⱪoxup: “Bu məsilini ⱨəl ⱪilix üqün Yerusalemƣa berip, baxⱪa əlqilər wə etiⱪadqilar jama’ətqilikining yetəkqiliri bilən kɵrüxünglar” dəp ⱪarar ⱪildi.
Xundaⱪ ⱪilip, Antakyadiki etiⱪadqilar Pawluslarni yolƣa saldi. Ular səpiridə Fənikiyə rayoni wə Samariyə ɵlkisini besip ɵtüp, barƣanla yeridə Yəⱨudiy əməslərningmu yaman yolliridin yenip, ⱨəzriti Əysaƣa yüzləngənlik wəⱪəsini sɵzlidi. Bu həwərni angliƣan pütün etiⱪadqilar naⱨayiti hursən boluxti. Pawluslar Yerusalemƣa kəlginidə, əlqilər, yetəkqilər wə baxⱪa etiⱪadqilarning ⱪarxi elixiƣa muyəssər boldi. Ular kɵpqilikkə Hudaning ɵzliri arⱪiliⱪ ⱪilƣan ixlirini yətküzdi. Lekin, Pərisiy diniy eⱪimidikilərdin ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣan bəzilər ornidin turuxup:
– Ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣan Yəⱨudiy əməslərmu hətnə ⱪilinmisa bolmaydu! Uningdin baxⱪa, Təwrattiki barliⱪ tüzümgə əməl ⱪilixi kerək! – dedi.
Xunga, əlqilər bilən yetəkqilər bu məsilini muzakirə ⱪilix üqün jəm boluxti. Uzun sɵⱨbətlixixtin keyin, Petrus ornidin turup mundaⱪ dedi:
– Ⱪerindaxlar, Hudaning meni birnəqqə yil burun silərning iqinglardin Yəⱨudiy əməslərgə hux həwər yətküzüp, ularni ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilduruxⱪa talliƣanliⱪidin həwiringlar bar. Insanlarning ⱪəlbini bilidiƣan Huda ɵzining roⱨini bizgə ata ⱪilƣinidək, Yəⱨudiy əməslərgimu ata ⱪildi. Buning bilən, Huda Yəⱨudiy əməslərnimu ⱪobul ⱪilidiƣanliⱪini bildürdi. Huda ularni biz bilən təng kɵrdi. Ularning ⱨəzriti Əysaƣa bolƣan etiⱪadi arⱪiliⱪ Huda ularning ⱪəlblirini pak ⱪildi. 10 Əⱨwal mana xundaⱪ ikən, əmdi silər nemə üqün Yəⱨudiy əməslərning boyunliriƣa xunqə eƣir yükni artmaⱪqi bolisilər? Uni ɵzimiz wə əjdadlirimizmu kɵtürəlmigən tursa! Undaⱪ ⱪilsanglar, Hudaning yolini siniƣan bolmamsilər?! 11 Yaⱪ! Undaⱪ ⱪilmanglar! Biz Yəⱨudiylar Rəbbimiz Əysaning meⱨir-xəpⱪitigə tayinip, etiⱪadimiz arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzulƣandək, ularmu xundaⱪ ⱪutⱪuzulidu!
12 Petrus gepini ayaƣlaxturƣandin keyin, ɵydə jimjitliⱪ ⱨɵküm sürdi. Andin, Barnaba bilən Pawlus qiⱪip, Hudaning ɵzliri arⱪiliⱪ Yəⱨudiy əməslərning arisida kɵrsətkən barliⱪ mɵjizə wə karamətlirini bayan ⱪildi. 13 Ular sɵzləp bolƣandin keyin, Yaⱪup mundaⱪ dedi:
– Ⱪerindaxlar, ⱪulaⱪ selinglar! 14 Bayatin Petrus Hudaning Yəⱨudiy əməslərgimu kɵngül bɵlidiƣanliⱪini, Yəⱨudiy əməslərning arisidinmu adəm tallap, ɵzining həlⱪi ⱪilƣanliⱪini qüxəndürüp ɵtti. 15 Pəyƣəmbərlərning eytⱪanlirimu buningƣa pütünləy uyƣun kelidu. Muⱪəddəs yazmilarda Hudaning Amos pəyƣəmbərgə eytⱪan munu sɵzliri yezilƣan:
 
16 “Keyin, mən ⱪaytip kelip, padixaⱨ Dawutning wəyran bolƣan padixaⱨliⱪini ⱪaytidin ⱪurup qiⱪimən.
Uni harabiliktin ⱪayta bina ⱪilip, əsligə kəltürimən.
17 Xundaⱪ ⱪilip, baxⱪa ⱨərⱪandaⱪ adəm, jümlidin mən ɵz həlⱪim boluxⱪa qaⱪirƣan Yəⱨudiy əməslərmu meni tapidu.
Mən – silərning Pərwərdigaringlar, 18 huddi burunla wədə ⱪilƣinimdək, bu ixlarni əməlgə axurimən!”
 
19 Yaⱪup sɵzini hulasiləp, mundaⱪ dedi:
– Xuning üqün, meningqə Hudaƣa etiⱪad ⱪilƣan Yəⱨudiy əməslərgə orunsiz tələp ⱪoymasliⱪimiz kerək! 20 Pəⱪət ularƣa: “Butlarƣa atap nəzir ⱪilinƣan gɵxlərni yemənglar, jinsiy əhlaⱪsizliⱪ ⱪilmanglar, ⱪanni wə boƣup ɵltürülgən ⱨaywanning gɵxlirinimu yemənglar!” dəp tapilap, bir parqə hət yazayli. 21 Qünki, Yəⱨudiylar Musa pəyƣəmbər arⱪiliⱪ qüxürülgən Təwrat ⱪanunidiki bu təlimlərni uzundin beri ⱨər dəm elix küni ⱨərⱪaysi xəⱨərdiki ibadəthanilarda yiƣilip, ɵginip kəlgən.
Yəⱨudiy əməs etiⱪadqilarƣa yezilƣan hət
22 Xundaⱪ ⱪilip, əlqilər, yetəkqilər wə Yerusalemdiki baxⱪa pütün etiⱪadqilar ɵzlirining arisidin birnəqqə adəmni tallap, ularni Pawlus wə Barnaba bilən billə Antakyaƣa əwətixni ⱪarar ⱪildi. Yəⱨuda (Barsaba dəpmu atilidu) bilən Silas buningƣa tallandi. Bu ikkiylən burundin etiⱪadqilarning ⱨɵrmitigə sazawər bolup kəlgənidi. Həttə mundaⱪ yezilƣan:
 
23 “Ⱨɵrmətlik Antakya, Süriyə wə Kilikiyə ɵlkiliridiki barliⱪ Yəⱨudiy əməs etiⱪadqilar! Yerusalemdiki ⱪerindaxliringlardin, yəni biz əlqilər bilən yetəkqilərdin silərgə salam!
24 Bizdin yeninglarƣa barƣan bəzi kixilərning sɵzlirining silərni bi’aram wə parakəndə ⱪilip ⱪoyƣanliⱪini angliduⱪ. Lekin, biz ularƣa undaⱪ sɵzlərni ⱪilixni tapxurmiƣaniduⱪ. 25 Xu səwəbtin, biz bu ixni muzakirə ⱪilƣandin keyin, arimizdin birnəqqə kixini tallap, ularni ⱪədirdan dostlirimiz Barnaba wə Pawlus bilən billə yeninglarƣa əwətixni ⱪarar ⱪilduⱪ. 26 Bu ikkiylən ⱨayatining hətərgə uqrixiƣa ⱪarimay, Rəbbimiz Əysa Məsiⱨning hizmitidə bolƣan kixilərdur. 27 Xunga, biz Yəⱨuda bilən Silasnimu hetimizdiki ⱪararlirimizni silərgə ɵz aƣzi bilən sɵzləp bərsun dəp, yeninglarƣa əwətixni ⱪarar ⱪilduⱪ. 28 Məⱪsətkə kəlsək, biz Muⱪəddəs Roⱨning yardimi bilən zɵrür bolƣan ikki-üq bəlgilimidin sirt, silərgə ⱨərⱪandaⱪ bir eƣir yük yükliməslikni ⱪarar ⱪilduⱪ. 29 Zɵrür bolƣan bəlgilimilər tɵwəndikiqə: butlarƣa atap nəzir ⱪilinƣan gɵxlərni yemənglar. Ⱪanni wə boƣup ɵltürülgən ⱨaywanning gɵxlirinimu yemənglar. Jinsiy əhlaⱪsizliⱪ ⱪilmanglar. Silər muxu birnəqqə ixtin haliy bolsanglar, yahxi ⱪilƣan bolisilər.
silərgə amanliⱪ tiləymiz!”
 
30 Wəkillər yolƣa qiⱪip, Barnaba wə Pawlus bilən billə Antakyaƣa bardi. U yərdə pütün etiⱪadqilarni yiƣip, hətni ularƣa tapxurdi. 31 Ular həttiki mədət beridiƣan sɵzlərni oⱪup, intayin hursən boluxti. 32 Yəⱨuda wə Silaslar pəyƣəmbər bolup, etiⱪadqilarƣa nurƣun sɵzlərni ⱪilip, ularni riƣbətləndürüp, etiⱪadini küqəytti. 33 Yerusalemdin kəlgənlər u yərdə azraⱪ waⱪit turup, Yerusalemdiki ɵzlirini əwətkən etiⱪadqilarning ⱪexiƣa ⱪaytti. Antakyadiki etiⱪadqilar ularni uzitip, səpirigə amanliⱪ tilidi. 34-35 Lekin, Pawlus wə Barnaba Antakyada yənə bir məzgil turup, baxⱪa nurƣun kixilər bilən billə Rəbbimiz Əysa toƣrisidiki təlimni yətküzüp turdi.
Pawlus bilən Barnabaning ayrilip ketixi
36 Aridin az waⱪit ɵtkəndin keyin, Pawlus Barnabaƣa:
– Biz burun Rəbbimizning hux həwirini yətküzgən ⱨəmmə xəⱨər-yezilarƣa berip, etiⱪadqilarning əⱨwalini kɵrüp keləyli, – dedi.
37 Barnaba maⱪul kɵrüp, Yuⱨanna (Markus)ni billə elip barmaⱪqi bolƣanidi. 38 Biraⱪ, Pawlus buni dana pikir əməs, dəp ⱪaridi. Qünki, Markus aldinⱪi ⱪetim ular bilən billə ixləxni dawamlaxturmay, Pamfiliyə ɵlkisidə ulardin ayrilip kətkənidi. 39 Pawlus bilən Barnaba bu ix yüzisidin ⱪattiⱪ talax-tartix ⱪilixip, ahir bir-biridin ayrilip ketixti. Barnaba Markusni elip, kemigə olturup Siprus ariliƣa kətti. 40 Pawlus bolsa Silasni tallap, etiⱪadqilarning ɵzi bilən Silasni Hudaƣa amanət ⱪilixi bilən ulardin ayrilip yolƣa qiⱪti. 41 Pawluslar Süriyə wə Kilikiyə ɵlkilirini arilap, ⱨərⱪaysi jaylarda etiⱪadqilar jama’ətqilikidiki kixilərning etiⱪadini küqəytti.


16

Timotiyning Pawlus bilən billə ixlixi
Pawluslar Dərbə wə Listra xəⱨərlirigimu kirip ɵtti. Listrada Timotiy isimlik bir etiⱪadqi bar idi. Uning anisi Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilƣan Yəⱨudiy ayal idi, atisi bolsa Grek idi. Listra wə Konya xəⱨərliridiki etiⱪadqilarning ⱨəmmisi Timotiyni mahtixatti. Xunga, Pawlus uni ɵzi bilən billə elip mangmaⱪqi boldi. Biraⱪ, bu yərdiki Yəⱨudiylarning ⱨəmmisi Timotiyning atisining Grek ikənlikini bilgəqkə, Pawlus Yəⱨudiylarning uni ⱪobul ⱪilmasliⱪining aldini elix üqün, uni hətnə ⱪildurdi. Ular xəⱨər-yezilardin ɵtkəq, Yerusalemdiki əlqilər bilən yetəkqilər bəlgiligən Yəⱨudiy əməslərgə munasiwətlik, ri’ayə ⱪilixⱪa tegixlik bolƣan ⱪararlarni etiⱪadqilarƣa yətküzdi. Xundaⱪ ⱪilip, ⱨərⱪaysi jama’ətqiliktikilərning etiⱪadi küqəytilip, etiⱪadqilarning sanimu kündin-küngə kɵpəydi.
Makedoniyilikning qaⱪiriⱪi
Pawluslar Frigiyə wə Galatiya rayonliriƣa kirip ɵtüp kətti. Qünki bu waⱪitta, Muⱪəddəs Roⱨ ularning Asiya ɵlkisidə hux həwər tarⱪitixiƣa yol ⱪoymiƣanidi. Ular Misiyə rayoniƣa kəlgəndin keyin, Bitiniyə ɵlkisigə kirməkqi boldi. Biraⱪ, ⱨəzriti Əysaning Roⱨi ularning kirixigə yənə bir ⱪetim yol ⱪoymidi. Xuning bilən, ular Misiyidin ɵtüp, dengiz boyidiki Tro’as xəⱨirigə bardi. Xu küni kəqtə, Pawlusⱪa bir ƣayibanə alamət kɵrünüp, Makedoniyilik bir kixi uning aldida ɵrə turup:
– Dengizdin ɵtüp, Makedoniyə ɵlkisigə kelip, bizgə yardəm bərsingiz! – dəp tələp ⱪildi.
10 Pawlus bu alamətni kɵrgəndin keyin, biz* Mu’əllip Luⱪa bu yərdə “biz” degən sɵzni ixlitix arⱪiliⱪ ɵzining muxu waⱪittin baxlap Pawluslar bilən billə hux həwər yətküzgənlikini ipadiligən. dərⱨal Makedoniyigə berixⱪa təyyarlanduⱪ. Qünki, Hudaning bizni u kixilərning ⱪexiƣa berip, hux həwər yətküzüxkə qaⱪirƣanliⱪini qüxəngəniduⱪ.
Lidyaning etiⱪad ⱪilixi
11 Biz kemigə olturup, Tro’astin yolƣa qiⱪip, Semadirəg ariliƣa ⱪarap yol elip, ətisi Makedoniyidiki Ne’apolis xəⱨirigə barduⱪ. 12 U yərdin iqkiriləp, Makedoniyining xu rayonidiki Filipi degən muⱨim xəⱨərgə ɵttuⱪ. Bumu Rimliⱪlar orunlixiwalƣan wə ular baxⱪuruwatⱪan xəⱨər idi. Biz bu yərdə birnəqqə kün turduⱪ. 13 Dəm elix küni, xəⱨər sirtidiki dərya saⱨiligə barduⱪ. Huddi oyliƣinimizdək, u yərdə Yəⱨudiylar du’a-tilawət ⱪilidiƣan bir jayni taptuⱪ. Biz olturup, u yərgə toplanƣan ayallar bilən sɵⱨbətləxtuⱪ. 14 Angliƣuqilar iqidə Tiyatira xəⱨiridin kəlgən Lidya isimlik bir ayal bar idi. Sɵsün rənglik rəht satidiƣan Lidya gərqə Yəⱨudiy bolmisimu, Hudaƣa ibadət ⱪilatti. Hudaning uning ⱪəlbini yorutuxi bilən, u Pawlusning təlimini ⱪobul ⱪildi. 15 U a’ilisidikilər bilən qɵmüldürülgəndin keyin, bizni ɵyigə təklip ⱪilip:
– Əgər silər meni Rəbbimiz Əysaƣa etiⱪad ⱪildi, dəp ⱪarisanglar, mening ɵyümgə berip turup ketinglar! – dəp qing turuwaldi.
Xuning bilən, biz uningƣa maⱪul bolup, ɵyigə barduⱪ.
Pawlus bilən Silasning zindanƣa taxlinixi
16 Bir küni biz Yəⱨudiylar du’a ⱪilidiƣan jayƣa yənə bir ⱪetim barƣanda, aldimizƣa bir dedək qiⱪti. Bu ⱪizƣa jin qaplixiwalƣan bolup, bu roⱨ uni baxⱪilarning kəlgüsidiki ixliriƣa pal salidiƣan ⱪilip ⱪoyƣanidi. U hojayinliriƣa pal selix arⱪiliⱪ nurƣun pul tepip bərgənidi. 17 U yol boyi Pawlus wə bizgə əgixip:
– Bu kixilər uluƣ Hudaning hizmətkarliri, ular silərgə ⱪutⱪuzulux yolini yətküzidu! – dəp warⱪirap mangdi.
18 U heli kɵp kün uda xundaⱪ warⱪiriƣanidi. Buningdin intayin bizar bolƣan Pawlus ⱪizƣa jin qaplixiwalƣanliⱪini bilip, uningƣa burulup, ⱨeliⱪi jinƣa:
– Əysa Məsiⱨning nami bilən buyruymənki, uning tenidin qiⱪ! – deyixigila, jin xu’an qiⱪip kətti.
19 Dedək pal salalmaydiƣan bolup ⱪalƣandin keyin, hojayinliri pul tepix hiyallirining yoⱪⱪa qiⱪⱪanliⱪini bilixip, Pawlus bilən Silasni tartip qiⱪip, ularni xəⱨər məydaniƣa, baxliⱪlarning aldiƣa elip bardi. 20 Ular Pawlus bilən Silasni Rim əməldarlirining aldiƣa qiⱪirip:
– Bu Yəⱨudiylar xəⱨirimizni ⱪalaymiⱪanlaxturuwətti. 21 Ular ⱪanunimizƣa hilap ⱪa’idə-tüzümlərni tarⱪitiwatidu! Biz Rimliⱪ bolƣandikin, ularning tarⱪatⱪanlirini ⱪobul ⱪilsaⱪ wə ijra ⱪilsaⱪ bolmaydu! – dəp xikayət ⱪildi.
22 Kɵpqilikmu ularƣa ⱪoxulup, ⱨujumƣa ɵtkənidi. Əməldarlar Pawlus bilən Silasning kiyimlirini yirtip yalingaqlap, kaltək bilən uruxⱪa əmr qüxürdi. 23 Ular ⱪattiⱪ urulƣandin keyin, zindanƣa taxlandi. Gundipayƣa ⱪattiⱪ kɵzitix buyruldi. 24 Bu buyruⱪ bilən gundipay ularni zindanning iqkiridiki kameriƣa solap, putliriƣa ixkəl saldi.
25 Tün yerimiƣa yeⱪin, Pawlus bilən Silas du’a ⱪilip, Hudaƣa mədⱨiyə nahxilirini eytiwatatti. Baxⱪa məⱨbuslar bolsa ⱪulaⱪ selip anglawatatti. 26 Tuyuⱪsiz ⱪattiⱪ yər təwrəp, zindanning ullirimu silkinip kətti. Zindanning pütün ixikliri eqilip, məⱨbuslardiki kixənlərmu qüxüp kətti. 27 Uyⱪudin oyƣinip zindanning ixiklirining oquⱪ turƣanliⱪini kɵrgən gundipay ⱨəmmə məⱨbuslar ⱪeqip kətsə, əməldarlar qoⱪum meni ɵltüridu dəp, ⱪiliqini suƣurup elip, ɵzini ɵltürüwalmaⱪqi boldi.
28 Lekin, Pawlus:
– Jeningƣa zamin bolma, ⱨəmmimiz bar! – dəp ⱪattiⱪ warⱪiridi.
29 Gundipay qiraƣ əkəldürüp, Pawlus bilən Silasning aldiƣa yügürüp kirip, titrigən ⱨalda ularning ayiƣiƣa yiⱪildi. 30 Keyin, ularni taxⱪiriƣa elip qiⱪip:
– Ⱪutⱪuzulux üqün ⱪandaⱪ ⱪilixim kerək? – dəp soridi.
31 – Rəbbimiz Əysaƣa etiⱪad ⱪilixing kerək. Xundaⱪ ⱪilsang, ɵzüng ⱨəm a’iləngdikilərmu ⱪutⱪuzulidu! – dedi ular.
32 Xuning bilən, ikkiylən uningƣa wə uning a’ilisidikilərgə Rəbbimiz Əysa ⱨəⱪⱪidə qüxənqə bərdi. 33 Xu waⱪitning ɵzidila gundipay ularni baxlap qiⱪip, yarilirini yuyup tazilidi. U dərⱨal a’ilisidikilər bilən qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪildi. 34 U Pawlus bilən Silasni ɵz ɵyigə baxlap kelip, aldiƣa dastihan saldi. Ular Hudaƣa etiⱪad ⱪilƣanliⱪtin a’ilə boyiqə huxalliⱪⱪa qɵmgənidi.
35 Ətisi ətigəndə, Rim əməldarliri zindanƣa yasawullarni əwətip:
– U ikkiylənni ⱪoyuwetinglar! – dəp buyrudi.
36 Gundipay Pawlusⱪa:
– Əməldarlar Silas ikkinglarni ⱪoyuwetix əmrini bərdi. Silər əmdi zindandin qiⱪsanglar bolidu. Tinq-aman ⱪaytinglar, – dedi.
37 Biraⱪ, Pawlus yasawullarƣa:
– Biz Rim puⱪraliri bolsaⱪmu, əməldarlar bizni soraⱪ ⱪilmayla halayiⱪning aldida ⱪanunsiz ⱨalda kaltək bilən urup, zindanƣa taxlidi. Əmdi ular bizni oƣriliⱪqə ⱪoƣlimaⱪqimu? Bundaⱪ ⱪilsa bolmaydu. Bizni Rim əməldarliri ɵzi kelip elip kətsun! – dedi.
38-39 Yasawullar bu sɵzlərni Rim əməldarliriƣa yətküzdi. Ular Pawlus bilən Silasning Rim puⱪrasi ikənlikini anglap ⱪorⱪup kətti wə zindanƣa berip ulardin kəqürüm soridi. Ularni zindandin elip qiⱪⱪandin keyin, xəⱨərdin qiⱪip ketixni tələp ⱪildi.
40 Zindandin qiⱪⱪan Pawlus bilən Silas Lidyaning ɵyigə berip, u yərdə ⱪerindaxliri bilən kɵrüxüp, ularni riƣbətləndürüp, xəⱨərdin qiⱪip kətti.

*10
Mu’əllip Luⱪa bu yərdə “biz” degən sɵzni ixlitix arⱪiliⱪ ɵzining muxu waⱪittin baxlap Pawluslar bilən billə hux həwər yətküzgənlikini ipadiligən.



17

Salonika xəⱨiridiki topilang
Pawlus bilən uning ⱨəmraⱨliri səpirini dawamlaxturup, Amfipolis wə Apolloniya xəⱨərliridin ɵtüp, Salonika xəⱨirigə kəldi. U yərdə Yəⱨudiylarning ibadəthanisi bar idi. 2-3 Pawlus aditi boyiqə ibadəthaniƣa kirip, uda üq dəm elix küni u yərdə jəm bolƣan kixilər bilən muⱪəddəs yazmilarni asas ⱪilƣan ⱨalda munazirilixip, ularƣa Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨning Hudaning iradisi bilən ɵltürülüp, andin ɵlümdin tirildürülgənlikini eniⱪ qüxəndürüp bərdi.
– Mən silərgə jakarliƣan ⱨəzriti Əysa dəl Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨning ɵzi! – dedi u.
Yəⱨudiylarning iqidin bəzilər ⱪayil bolup, Pawlus bilən Silasⱪa əgixip, ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪildi. Yəⱨudiy dinini yaⱪlaydiƣan nurƣun Grek ər wə yuⱪiri təbiⱪidiki Grek ayallarmu ⱨəzriti Əysaƣa ixəndi. Biraⱪ, Yəⱨudiylar buningƣa ⱨəsəthorluⱪ ⱪildi. Ular koqida bikar yüridiƣan aⱪnanqilarni toplap, xəⱨərdə topilang kɵtürdi. Yəⱨudiylar Pawlus bilən Silasni tutup, topilangqilarƣa tapxurup berix məⱪsitidə Yasun isimlik bir etiⱪadqining ɵyigə basturup kirdi. Lekin, ular Pawlus bilən Silasni tapalmay, Yasun wə baxⱪa birnəqqə etiⱪadqilarni yərlik əməldarlarning aldiƣa tartip apirip:
– Ⱨəmmə jaylarda aləmni astin-üstün ⱪilmaⱪqi bolƣan ⱨeliⱪi adəmlər xəⱨirimizgimu yetip kəldi. Yasun ularni ɵyigə ⱪobul ⱪildi. Ular Əysa isimlik baxⱪa bir padixaⱨ bar dəp, Rim imperatorining pərmaniƣa hilapliⱪ ⱪiliwatidu! – dəp quⱪan selip, yalƣan xikayət ⱪildi.
Bu sɵzlər yərlik əməldarlar bilən halayiⱪni dəkkə-dükkigə selip ⱪoydi. Yərlik əməldarlar Yasun wə billə tutup kelingən etiⱪadqilardin kapalət puli alƣandin keyinla, andin ularni ⱪoyuwətti.
Beriya xəⱨiridə
10 Etiⱪadqilar Pawlus bilən Silasni xu küni kəq kirix bilənla, Beriya xəⱨirigə əwətiwətti. Ular u yərgə berip, Yəⱨudiylarning ibadəthanisiƣa kirdi. 11 U yərning adəmliri Salonikadikilərgə ⱪariƣanda kallisi eqilƣan bolup, ular Pawlus bilən Silasning ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidə bərgən təlimini ⱪiziⱪip anglidi wə ularning eytⱪanlirining toƣra-hataliⱪini bilix üqün, ⱨər küni muⱪəddəs yazmilarni izdinip ɵgəndi. 12 Nətijidə, nurƣun Yəⱨudiylar, uningdin baxⱪa heli kɵp Grek ərlər wə yuⱪiri təbiⱪidiki Grek ayallarmu ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪildi. 13 Lekin, Salonikadiki Yəⱨudiylar Pawlusning Beriyada ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidiki hux həwərni yətküzgənlikini anglap, u yərgə berip Pawlusⱪa ziyankəxlik ⱪilix məⱪsitidə topilang kɵtürüp, ammini ⱪutratti. 14 Xunga, etiⱪadqilar Pawlusni dərⱨal dengiz boyidiki jaylarƣa əwətiwətti. Silas bilən Timotiy bolsa Beriyada ⱪaldi. 15 Pawlusⱪa ⱨəmraⱨ bolup mangƣanlar uni Afina xəⱨirigiqə elip berip, andin Beriyaƣa ⱪaytip kəldi. Ular Pawlusning “Silas bilən Timotiy mumkinⱪədər mening yenimƣa tezrək kəlsun” degən sɵzini elip kəldi.
Afina xəⱨiridə
16 Pawlus Afina xəⱨiridə Silas bilən Timotiyni kütüp turƣanda, xəⱨərning ⱨəmmə yerini but ⱪaplap kətkənlikini kɵrüp, intayin bi’aram boldi. 17 Xunga, u Yəⱨudiylarning ibadəthanisida Yəⱨudiylar wə ularning dinini yaⱪlaydiƣan Yəⱨudiy əməslər bilən sɵⱨbətlixətti ⱨəm ⱨər küni bazarda uqriƣanla kixilər bilən bu toƣruluⱪ munazirilixətti. 18 “Epikurlar” wə “Sto’iklar” dəp tonulƣan bəzi pəylasoplarmu uning bilən munazirilixixkə baxlidi. Bəzilər:
– Bu jaⱨankəzdi poqi nemə dəp jɵylüwatidu? – deyixti.
Yənə bəzilər Pawlusning ⱨəzriti Əysaning ɵlüp tirildürülgənliki ⱨəⱪⱪidiki təlimlirini anglap:
– U qət əlliklərning Hudalirini təxwiⱪ ⱪiliwatsa kerək! – deyixti. 19 Xunga, ular Pawlusni “Are’opagus” degən qong kengəx məydaniƣa elip berip:
– Sən tarⱪitiwatⱪan yengi təlimatliringdin biznimu az-tola həwərdar ⱪilip ⱪoysang ⱪandaⱪ? 20 Bəzi ixlarni anglap intayin ⱨəyran bolduⱪ, zadi nemə deməkqi bolƣiningni bilməkqimiz, – deyixti. 21 (Afinaliⱪlar wə u yərdə turuwatⱪan qət əlliklərning ⱨəmmisi kɵp waⱪtini yengi oy-pikirlərni anglaxⱪa wə almaxturuxⱪa sərp ⱪilixatti.) 22 Xunga, Pawlus aldiƣa qiⱪip mundaⱪ dedi:
– Əy Afina həlⱪi! Silərning küqlük etiⱪadiy ⱪizƣinliⱪinglarning barliⱪini bilimən. 23 Qünki, xəⱨər iqidə ⱨəmmə yərni arilap, silərning ibadət ⱪilidiƣan jayliringlarni kɵzdin kəqürginimdə, ⱪurbanliⱪ supilirining birining üstidə “məlum bolmiƣan Hudaƣa” dəp beƣixlima yezilƣanliⱪini kɵrdüm. Mən ⱨazir dəl silərgə məlum bolmiƣan, lekin silər ibadət ⱪiliwatⱪan mana xu Hudani silərgə tonuxturay.
24 Pütkül dunyani wə uningdiki barliⱪ məwjudatlarni yaratⱪan Huda pütün aləmning igisidur. U insanlarning ⱪoli bilən bina ⱪilinƣan buthanilarda turmaydu. 25 Uning insanlarƣa ⱨeqⱪandaⱪ ⱨajiti qüxməydu. Əksiqə, insanlarƣa ⱨayatliⱪ, nəpəs, xundaⱪla ular eⱨtiyajliⱪ bolƣan ⱨərⱪandaⱪ nərsini ata ⱪilip, ularning eⱨtiyajlirini ⱪanduridu. 26 U bir adəmdin pütkül millətlərni yaratti, ularni pütün yər yüzigə orunlaxturup, ularning güllinixi wə zawalliⱪⱪa yüzlinixi ⱨəmdə turidiƣan jaylirini aldin bəlgiləp bərdi. 27 U: “Insanlar meni izdəp tapsun” dəp, xundaⱪ ⱪildi. Əməliyəttə, u bizlərdin yiraⱪ əməs. 28 Biz u arⱪiliⱪ yaxaymiz, ⱨərikət ⱪilimiz, məwjutmiz. Aranglardiki bəzi xa’irlar yazƣandək: “Biz Hudaning pərzəntliri!” 29 Biz Hudaning pərzəntliri bolƣaqⱪa, uni ⱨünərwənning maⱨariti bilən oyup yasalƣan altun-kümüx yaki tax butlarƣa ohxatmasliⱪimiz kerək! 30 Burunⱪi zamanlarda, Huda: “Butⱪa ixinidiƣanlar ⱨazirqə mening yollirimni bilməydu” dəp, ularning ⱨərikətlirini kɵrməskə saldi. Lekin bügünki kündə, u pütün insanlarni gunaⱨliriƣa towa ⱪilip, uning yoliƣa ⱪaytixⱪa buyrumaⱪta! 31 Qünki, u ɵzi talliƣan adəm arⱪiliⱪ pütün dunyani adilliⱪ bilən soraⱪ ⱪilidiƣan ⱪiyamət künini bəlgilidi. Hudaning uni ɵlümdin tirildürgənliki bu ixning muⱪərrər ikənlikini ispatlidi.
32 Pawlusning ɵlgənlərning tirilixi ⱨəⱪⱪidə eytⱪanlirini angliƣan bəzi kixilər uni məshirə ⱪilixⱪa baxlidi. Yənə bəzilər:
– Bu ixni yənə bir anglaxni arzu ⱪilimiz, – dedi.
33 Buning bilən, Pawlus kengəxmə məydanidin ⱪaytip qiⱪti. 34 Bəzilər uningƣa ⱪoxulup, ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪildi. Buning iqidə kengəxmə ⱨəy’ətliridin Diyonisiyus, Damaris isimlik bir ayal wə baxⱪa birⱪanqə kiximu bar idi.


18

Korint xəⱨiridə
Bu ixlardin keyin, Pawlus Afina xəⱨiridin Korint xəⱨirigə bardi. Pawlus u yərdə Pontus ɵlkisidə tuƣulƣan Akwila isimlik bir Yəⱨudiy bilən uning ayali Priskilani uqratti. Ular Rimliⱪ Klawdiyus padixaⱨning pütün Yəⱨudiylarning Rim xəⱨiridin qiⱪip ketixi toƣrisidiki buyruⱪi səwəblik yeⱪinda Italiyidin kəlgənidi. Pawlus ular bilən kɵrüxüp, ularning yenida ⱪelip ixlidi. Qünki, burundin qedir yasax bilən turmux kəqüridiƣan Pawlus ular bilən kəsipdax qiⱪip ⱪaldi. Yəⱨudiylarning ⱨərbir dəm elix künidə, Pawlus ibadəthaniƣa berip, Yəⱨudiylar wə Greklar bilən sɵzlixip, ularni ɵz təlimining rast ikənlikigə ⱪayil ⱪilixⱪa tirixatti.
Silas bilən Timotiy Makedoniyidin kəlgəndin keyin, Pawlus barliⱪ waⱪtini Hudaning hux həwirini yətküzüxkə sərp ⱪilip, Yəⱨudiylarƣa ⱨəzriti Əysaning Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ ikənlikigə guwaⱨliⱪ bərdi. Lekin, ular uningƣa ⱪarxi qiⱪti wə uni ⱨaⱪarətlidi. Buning bilən Pawlus pexini ⱪeⱪip, ularƣa:
– Əgər silər ⱪutⱪuzulmisanglar, mən jawabkar əməs, ɵzünglar jawabkar. Bügündin baxlap, mən hux həwərni silərgə əməs, Yəⱨudiy əməslərgə yətküzimən, – dedi.
Buning bilən, Pawlus ulardin ayrilip, Titiyus Yustus isimlik bir kixining ɵyigə berip turdi. U Yəⱨudiy bolmisimu, Yəⱨudiy dinini yaⱪlaydiƣan adəm bolup, uning ɵyi ibadəthanining yenida idi. Ibadəthanining məs’uli Krispus pütün a’ilisidikilər bilən Rəbbimiz Əysaƣa etiⱪad ⱪildi. Yənə nurƣun Yəⱨudiy əməs Korintliⱪlarmu Pawlusning sɵzlirini anglap, ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilixⱪa baxlidi wə qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪildi.
Bir keqə, Pawlusⱪa bir ƣayibanə alamət kɵründi. Bu alaməttə Rəbbimiz Əysa uningƣa:
– Ⱪorⱪma, süküt ⱪilmay sɵzlə. 10 Mən sən bilən billə. Sanga ⱨeqkim ziyankəxlik ⱪilalmaydu. Qünki, bu xəⱨərdə nurƣun kixilirim bar! – dedi.
11 Xuning bilən, Pawlus u yərdə bir yerim yil turup, u yərdiki kixilərgə Hudaning sɵzlirini yətküzdi.
12 Ƣalliyo Yunan ɵlkisining waliysi bolƣan waⱪtida, Yəⱨudiylar birlixip Pawlusni tutup sotⱪa apirip, uning üstidin:
13 – Bu adəm kixilərni ⱪanunƣa hilap ⱨalda Hudaƣa ibadət ⱪilixⱪa ⱪutratti! – dəp xikayət ⱪildi.
14 Pawlus sɵz baxlay dəp turuxiƣa, waliy Ƣalliyo ularƣa:
– Əy Yəⱨudiylar! Əgər silərning xikayitinglar bir naⱨəⱪliⱪ yaki birər eƣir jinayət toƣrisida bolsidi, əlwəttə səwrqanliⱪ bilən silərgə ⱪulaⱪ seliximƣa toƣra kelətti. 15 Biraⱪ, talax-tartixinglar diniy ⱪanununglardiki bəzi isimlar wə sɵzlər toƣrisida ikən, uni ɵzünglar ⱨəl ⱪilinglar. Mən bundaⱪ kiqik ixlarni soraⱪ ⱪilmaymən! – dedi.
16 Buning bilən, ular sottin ⱨəydəp qiⱪirildi. 17 Halayiⱪ Yəⱨudiy ibadəthanisining məs’uli Sostenisni tartip qiⱪip, soraⱪhanining aldida ⱪattiⱪ urdi. Biraⱪ, waliy Ƣalliyo bu ixⱪa ⱪilqə pisənt ⱪilmidi.
Pawlusning Antakya xəⱨirigə ⱪaytip kelixi
18 Pawlus Korint xəⱨiridə etiⱪadqilar bilən yənə bir məzgil turdi. Keyin, ular bilən hoxlixip, Priskila wə Akwilalar bilən kemigə olturup, Süriyə ɵlkisigə kətti. Yolƣa qiⱪixtin ilgiri, u dengiz boyidiki Kenⱨeriyə xəⱨiridə qaqlirini kəstürüwətti. Qünki, u Hudaƣa bir ⱪəsəm ⱪilƣanidi. 19 Ular Əfəs xəⱨirigə barƣandin keyin, Pawlus Priskila wə Akwila bilənmu hoxlaxti. U ketixtin burun ibadəthaniƣa berip, Yəⱨudiylar bilən ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidə sɵⱨbətləxti. 20 Ular uni birnəqqə kün uzunraⱪ turuxⱪa təklip ⱪildi, lekin Pawlus ⱪoxulmidi. 21 Pawlus u yərdin ayrilix waⱪtida, ularƣa:
– Huda buyrusa, silərning yeninglarƣa yənə kelimən, – dedi, andin Əfəstin kemə bilən yolƣa qiⱪti.
22 Pawlus Ⱪəysəriyə xəⱨiridə kemidin qüxüp, Yerusalemƣa bardi. U yərdiki etiⱪadqilar bilən kɵrüxkəndin keyin, Antakya xəⱨirigə kətti. 23 U Antakyada etiⱪadqilar bilən heli kɵp waⱪit turup, yənə yolƣa qiⱪti wə Galatiya wə Frigiyə rayonlirini arilap, barƣanla yeridə etiⱪadqilarning etiⱪadini küqəytti.
Apollosning Əfəs wə Korint xəⱨərliridə təlim berixi
24 Bu arida, Iskəndəriyə xəⱨiridə tuƣulƣan Apollos isimlik bir Yəⱨudiy Əfəs xəⱨirigə kəldi. Uning sɵz ⱪabiliyiti üstün bolup, muⱪəddəs yazmilardin heli sawati bar idi. 25 Rəbbimizning yoli toƣruluⱪ məlum dərijidə təlim alƣan Apollos Rəbbimiz Əysa ⱨəⱪⱪidə ⱪizƣin sɵzləp təlim berətti. Uning təlimi toƣra bolsimu toluⱪ əməs idi. Qünki u qɵmüldürülüx toƣruluⱪ Yəⱨya pəyƣəmbərning suƣa qɵmüldürüxidinla bilətti. 26 Apollos ibadəthanida yürəklik sɵzləxkə baxlidi. Anglawatⱪanlardin Priskila bilən Akwila uni ɵyigə təklip ⱪilip, uningƣa Hudaning yolini tehimu toluⱪ qüxəndürdi. 27 Keyin Apollos Yunan ɵlkisigə barmaⱪqi bolƣanda, Əfəslik etiⱪadqilar uningƣa yardəmdə bolup, Yunandiki etiⱪadqilarƣa hət yezip, ulardin Apollosni kütüwelixni soridi. Apollos Yunanƣa berip, Hudaning meⱨir-xəpⱪiti arⱪiliⱪ ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣanlarƣa qong yardəmdə boldi. 28 U jama’ət aldida Yəⱨudiylar bilən munazirilixip, ularƣa küqlük rəddiyə bərdi ⱨəmdə muⱪəddəs yazmilarni asas ⱪilip, ⱨəzriti Əysaning Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ ikənlikini eniⱪlap bərdi.


19

Pawlus Əfəs xəⱨiridə
Apollos Korint xəⱨiridiki waⱪtida, Pawlus səpər ⱪilip, iqki ⱪuruⱪluⱪ arⱪiliⱪ Əfəs xəⱨirigə kəldi. U yərdə mərⱨum Yəⱨya pəyƣəmbərning bəzi xagirtliri bilən uqrixip, ulardin:
– Silər Hudaning yoliƣa mengixⱪa baxliƣanda, uning Muⱪəddəs Roⱨi silərgə ata ⱪilinƣanmu? – dəp soridi.
– Yaⱪ, biz Muⱪəddəs Roⱨ bar degənni zadi anglimaptikənmiz, – dəp jawab bərdi ular.
Pawlus yənə:
– Undaⱪta, silər qɵmüldürülgəndə, uning mənisini nemə dəp qüxəndinglar? – dəp soridi.
– Bizning qüxənqimiz Yəⱨya pəyƣəmbər bərgən təlimgə asas ⱪilinƣan, – dəp jawab bərdi ular.
– Xu qaƣda, Yəⱨya pəyƣəmbər kixilərgə qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilƣanlarning gunaⱨiƣa towa ⱪilip, Hudaƣa yüzlinix niyitini ipadilixi kerəklikini ⱨəm ɵzidin keyin kəlgüqigə, yəni ⱨəzriti Əysaƣa ixinixi kerəklikini tapiliƣan, – dedi Pawlus.
Ular bu gəpni angliƣandin keyin, Rəbbimiz Əysaƣa etiⱪad ⱪilip, uning nami bilən qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪildi. Pawlus ⱪolini ularƣa təgküzüp turup du’a ⱪiliwatⱪanda, ularning wujudiƣa Muⱪəddəs Roⱨ qüxti. Buning bilən, ular ɵzlirigə naməlum bolƣan tillarda Hudaƣa mədⱨiyə oⱪuxti ⱨəm Hudadin kəlgən wəⱨiylərni yətküzüxkə baxlidi. Ular təhminən on ikki kixi idi.
Üq ay dawamida, Pawlus Əfəs xəⱨiridiki Yəⱨudiylar ibadəthanisiƣa kirip, ular bilən yürəklik sɵzlixip, ularni Hudaning padixaⱨliⱪi toƣrisidiki təlimgə ⱪayil ⱪilixⱪa tirixti. Lekin, bəziliri jaⱨilliⱪ ⱪilip ixənməy, jama’ət aldida Rəbbimiz Əysa yoliƣa ⱨaⱪarət kəltürdi. Xunga, Pawlus etiⱪadqilarni elip ulardin ayrildi wə ⱨər küni Tirannus isimlik adəmning məktipidə sɵⱨbətlixixni dawamlaxturdi. 10 Bu hizmət ikki yil dawamlaxti. Nətijidə, Asiya ɵlkisidiki pütün həlⱪ, Yəⱨudiylar yaki Yəⱨudiy əməslər bolsun, ⱨəmməylən Rəbbimiz Əysa ⱨəⱪⱪidiki sɵzlərdin həwərdar boldi.
Skewaning oƣulliri
11 Huda Pawlus arⱪiliⱪ ajayip mɵjizilərni yaratti. 12 Bəzilər ⱨətta ⱪol yaƣliⱪ wə lɵnggilirini Pawlusning teniƣa təgküzüp, andin kesəllərning yeniƣa apirip, ularning uqisiƣa yepip ⱪoyatti. Nətijidə, kesəllər saⱪiyip, jinlar ularning tenidin qiⱪip ketətti. 13 Xu ətrapta ayət oⱪup jin ⱪoƣlaxni kəsip ⱪiliwalƣan bəzi Yəⱨudiylarmu bar idi. Ular Rəbbimiz Əysaƣa etiⱪad ⱪilmiƣan bolsimu, uning namini ixlitip, jinlarni ⱨəydiwətməkqi boluxatti. Ular jinlarƣa: “Pawlus eytⱪan Əysaning namidin buyruymənki, qiⱪip ketinglar!” dəydiƣan boldi. 14 Bu ixni ⱪilƣanlarning arisida Skewa isimlik bir Yəⱨudiy aliy roⱨaniyning yəttə oƣlimu bar idi. 15 Bir küni ular jin qaplixiwalƣan bir kixining tenidiki jinni ⱪoƣlimaⱪqi bolƣanda, jin qiⱪixⱪa unimay, ulardin:
– Mən Əysani tonuymən, Pawlusning kim ikənlikinimu bilimən, biraⱪ ɵzünglarqu? Ɵzünglar kim bolisilər? – dəp soridi.
16 Xuning bilən, jin qaplixiwalƣan kixi xiddətlik ⱨujumƣa ɵtüp, jin ⱪoƣliƣuqilarni yər bilən yəksan ⱪiliwətti. Ular yarilinip, kiyimliri yirtilip, yalingaq ⱨalda ɵydin ⱪeqip qiⱪip kətti.
17 Əfəs xəⱨiridə yaxaydiƣan pütün Yəⱨudiylar wə Yəⱨudiy əməslərmu bu ixni anglap, naⱨayiti ⱪorⱪuxti. Xuningdin keyin, Rəbbimiz Əysaning nami bu yərdimu kɵp ⱨɵrmətkə sazawər boldi. 18 Nətijidə, nurƣun etiⱪadqilar burun ⱪilƣan yamanliⱪlirini oquⱪ etirap ⱪilixⱪa baxlidi. 19 Seⱨirgərlik ⱪilƣan birmunqə adəmlər ɵzlirining seⱨirgərlik toƣrisidiki kitablirini əkelip bir yərgə dɵwiləp, kɵpqilikning aldida kɵydürüxti. Bu kitablarning ⱪimmiti jəmiy əllik ming kümüx tənggigə yetətti. 20 Xundaⱪ ⱪilip, Rəbbimizning təlimi omumyüzlük tarⱪilip, zor təsir pəyda ⱪildi.
Əfəs xəⱨiridiki topilang
21 Bu ixlardin keyin, Pawlus Makedoniyə wə Yunan ɵlkisi arⱪiliⱪ Yerusalemƣa ⱪaytix ⱪarariƣa kəldi. U:
– U yərgə barƣandin keyin, Rim xəⱨirigə berixim kerək, – dedi.
22 Buning bilən, u yardəmqiliridin Timotiy bilən Erast ikkiylənni ɵzining berixiƣa təyyarliⱪ ⱪilix üqün, Makedoniyə ɵlkisigə əwətiwetip, ɵzi yənə bir məzgil Asiya ɵlkisidə ⱪaldi.
23 Dəl xu qaƣda, Əfəs xəⱨiridə Rəbbimiz Əysa yoliƣa ⱪarxi eƣir ⱪalaymiⱪanqiliⱪ yüz bərdi. 24 Ayal ilaⱨ Artemisning xəripigə yasalƣan buthanining kümüx ⱨəykəllirini yasiƣan Dimitriy isimlik bir zərgər bar idi. Uning ⱨünərwənliri bu ⱨünər bilən kɵp payda alƣanidi. 25 Dimitriy ⱨünərwənliri wə ɵz hizmitigə munasiwətlik ustilarni yiƣip, ularƣa:
– Ⱪerindaxlar, bizning rawaj tepiximizning ⱨünirimizgə baƣliⱪ ikənlikini bilisilər. 26 Ⱨazir ⱨeliⱪi Pawlus degən əbləhning nemə ixlarni ⱪilip yürgənlikini angliƣan ⱨəm kɵrgən boluxunglar kerək. U, “ⱪol bilən yasiwalƣan butliringlar Huda əməs” deyix bilən, Əfəs wə pütün Asiya ɵlkisidiki nurƣunliƣan kixilərni ⱪaymuⱪturup, tuyuⱪ yolƣa baxlawatidu. 27 Bundaⱪ bolƣanda, bizning bu kəspimizning namiƣa daƣ qüxüx həwpi bolupla ⱪalmay, bəlki uluƣ ayal hudayimiz Artemisning buthanisimu ⱪədirlənməy, ⱨətta Asiya ɵlkisi wə pütün yər yüzidikilər ibadət ⱪilip kəlgən ayal hudayimizning xan-xəripining yoⱪilix həwpimu bolidu! – dedi.
28 Bu sɵzlərni angliƣan kɵpqilikning ƣəzipi ɵrləp, ⱪayta-ⱪayta:
– Biz Əfəsliklərning ayal hudasi Artemis uluƣdur! – dəp quⱪan selixⱪa baxlidi.
29 Buning bilən, pütün xəⱨər astin-üstün bolup kətti. Topilangqilar Pawlusning səpərdaxliridin Makedoniyilik Gayus wə Aristarhuslarni tutuwelip, aldiƣa selip, üsti oquⱪ tiyatirhaniƣa elip bardi. 30 Pawlus topilangqilar arisiƣa kirip sɵzliməkqi boluwidi, lekin etiⱪadqilar uni kirixtin tosidi. 31 Ⱨətta Pawlusning dostliri bolƣan bəzi yuⱪiri dərijilik əməldarlarmu Pawlusⱪa adəm əwətip, uni tiyatirhaniƣa berix həwpigə təwəkkül ⱪilmasliⱪⱪa ündidi.
32 Bu qaƣda, pütün tiyatirhanining iqi warang-qurungƣa tolƣan bolup, biri birnemə dəp warⱪirisa, yənə biri yənə birnemə dəp warⱪiraytti. Kɵp sandiki kixilər ɵzlirining nemigə yiƣilƣanliⱪinimu bilməytti. 33 Yəⱨudiylar ɵzlirining Pawlusning tərəpdarliri əməslikini kɵrsitix üqün, Iskəndər isimlik adəmni ɵzlirini aⱪlax məⱪsitidə aldiƣa qiⱪardi. Iskəndər kɵpqilikkə ⱪol ixariti ⱪilip, Yəⱨudiylarni aⱪlaxⱪa baxlidi. 34 Biraⱪ, kɵpqilik uning Yəⱨudiy ikənlikini bilgəndə, bu ixta uningmu məs’uliyiti bar ohxaydu, dəp ⱪaldi. Xunga, kɵpqilik təngla:
– Hudayimiz Artemis uluƣdur! – dəp ikki sa’ətqə quⱪan selixti. 35 Ahirda, xəⱨərning yərlik əməldari halayiⱪni tinqlandurup mundaⱪ dedi:
– Əy Əfəs həlⱪi! Biz Əfəsliklərning uluƣ Artemis buthanisining wə uning asmandin qüxkən muⱪəddəs texining ⱪoƣdiƣuqisi ikənlikini bilməydiƣan kixi barmu?! 36 Bu ixlarni ⱨeqkim yoⱪⱪa qiⱪiriwetəlməydu. Xunga, silər ɵzünglarni besiwelixinglar, oylimay birər kɵngülsiz ix qiⱪirip ⱪoymasliⱪinglar kerək. 37 Silər bu kixilərni bu yərgə soraⱪ ⱪilixⱪa elip kəldinglar. Lekin, ular ya buthanining birər nərsisini oƣrilap kətkini, ya bizning ayal hudayimizƣa kupurluⱪ ⱪilƣini yoⱪ. 38 Əgər Dimitriy wə uning kəsipdaxlirining ⱨərⱪandaⱪ bir kixining üstidin xikayiti bolsa, soraⱪhanilar oquⱪ. Soraⱪqilarmu bar. Xikayitini xu yərgə berip ⱪilsun. 39 Baxⱪa məsililiringlar bolsimu, ⱪanuniy sorunlarƣa berip, bir tərəp ⱪilixinglar lazim. 40 Rimliⱪlar bügünki wəⱪəni topilang dəp, bizgə jaza berixi eⱨtimalƣa naⱨayiti yeⱪin. Bu ⱪalaymiⱪanqiliⱪning ⱨeq səwəbi bolmiƣanikən, ⱨesabinimu berəlməymiz-də!
41 Bu sɵzlərni ⱪilƣandin keyin, u həlⱪni tarⱪitiwətti.


20

Pawlusning Makedoniyə wə Yunanƣa ⱪayta kelixi
Topilang besiⱪⱪandin keyin, Pawlus etiⱪadqilarni qaⱪirip, ularni riƣbətləndürdi wə ular bilən hoxlixip, Makedoniyə ɵlkisigə kətti. U xu ətraptiki jaylarni arilap, etiⱪadqilarni riƣbətləndüridiƣan nurƣun sɵzlərni ⱪilƣandin keyin, Yunanƣa berip, u yərdə üq ay turdi. Pawlus kemigə olturup Süriyə ɵlkisigə ⱪaytmaⱪqi bolup turƣanda, Yəⱨudiylarning uni ɵltürüx suyiⱪəstidə ikənlikidin həwər tepip, Makedoniyə ɵlkisidin ɵtüp, ⱪuruⱪluⱪ bilən ⱪaytip ketix ⱪarariƣa kəldi. Uning bilən billə bolƣanlar, Beriyaliⱪ Pirus oƣli Sopater, Salonikaliⱪlardin Aristarhus bilən Sekundus, Dərbəlik Gayus, Timotiy wə Asiya ɵlkisidin Tikikus bilən Trofimlar idi. Ular baxta Tro’as xəⱨirigə kemə bilən berip, bizning yetip beriximizni kütüp turdi. Petir Nan ⱨeytidin keyin, biz Filipi xəⱨiridin kemigə olturup, bəx kündin keyin Tro’asⱪa kelip, ular bilən uqraxtuⱪ wə u yərdə bir ⱨəptə turduⱪ.
Pawlusning Tro’asni ahirⱪi ⱪetim kɵrüxi
Yəkxənbə küni, biz nanni bɵlüxüp, ⱨəzriti Əysani hatiriləx üqün bir yərgə jəm bolduⱪ. Pawlus ətisi kətməkqi bolƣaqⱪa, kɵpqilikkə tün yerimgiqə təlim bərdi. Biz jəm bolƣan yuⱪiriⱪi ⱪəwəttiki ⱨujrida nurƣun may qiraƣlar yenip turatti. Əftikus isimlik bir yigit derizidə olturƣanidi. Pawlusning sɵzi dawamlaxⱪanseri may qiraƣning isi ⱨujrini ⱪaplap, ⱨeliⱪi yigitni mügdək basti. Keyin, u ⱪattiⱪ uyⱪuƣa ketip, üqinqi ⱪəwəttin yərgə yiⱪilip qüxti. Kɵpqilik uni yərdin kɵtürüp ⱪarisa, u ɵlüp boptikən. 10 Pawlus pəskə qüxüp, ɵzini uning üstigə etip, ⱪuqaⱪlap turup:
– Ⱨoduⱪmanglar, u tirik! – dedi. 11 Keyin, üstünki ⱪəwətkə qiⱪip, ⱨəzriti Əysani hatiriləx üqün nanni bɵlüxüp yəp, ibadət ⱪilduⱪ. Pawlus tang atⱪuqə sɵzini dawamlaxturƣandin keyin, biz bu yərdin yolƣa qiⱪtuⱪ. 12 Tro’astiki etiⱪadqilar bolsa ⱨeliⱪi yigitni ɵyigə ⱨayat apirip ⱪoydi. Kɵpqilik bu wəⱪədin qongⱪur təsəlli tapti.
Pawlusning hoxlixix nutⱪi
13 Pawlus Tro’as xəⱨiridin Asos xəⱨirigə piyadə barmaⱪqi boldi. Xunga, u bizning kemə bilən aldin yürüp, u xəⱨərgə uningdin burun yetip berip, u yərdə bizning uning bilən uqrixiximizni orunlaxturƣanidi. 14 Keyin, Asosta uqraxtuⱪ wə kemigə qüxüp, Midilli xəⱨirigə kəlduⱪ. 15 Andin, yənə yolƣa qiⱪip, ətisi Hiyos arilining yeniƣa kəlduⱪ. Üqinqi küni, Əfəstin ɵtüp, Samos ariliƣa kəlduⱪ wə uning ətisi kemə bilən Milet xəⱨirigə barduⱪ. 16 Asiya ɵlkisidə kɵp waⱪitni ɵtküzüwətməslik üqün, Pawlus Əfəstə tohtimasliⱪni ⱪarar ⱪilƣanidi. U Yəⱨudiylarning orma ⱨeytini mumkinⱪədər Yerusalemda ɵtküzüx üqün aldiraytti. 17 Pawlus Milet xəⱨiridin Əfəskə adəm əwətip, etiⱪadqilar jama’ətqiliki yetəkqilirini qaⱪirdi. 18 Ular kəlgəndin keyin, Pawlus ularƣa mundaⱪ dedi:
– Mən Asiya ɵlkisigə ayaƣ basⱪan birinqi kündin tartip, silər bilən ⱪandaⱪ ɵtkənlikim ⱨərbiringlarƣa məlum. 19 Yəⱨudiylarning suyiⱪəstliri tüpəylidin tartⱪan azablar iqidə, kɵzümdin yax üzülmigən ⱨalda kəmtərlik bilən Rəbbimiz Əysaning hizmitidə boldum. 20 Məyli ammiwi sorunlarda bolsun yaki ɵyliringlarda bolsun, silərgə təlim bərgən waⱪitlirimda, silərgə paydiliⱪ bolƣanla nərsilərni eytmay ⱪoymidim. 21 Yəⱨudiylar wə Yəⱨudiy əməslərni towa ⱪilip, Hudaƣa yüzlinixkə wə Rəbbimiz Əysaƣa etiⱪad ⱪilixⱪa ündidim.
22 Ⱨazir Muⱪəddəs Roⱨning əmrigə asasən Yerusalemƣa ketiwatimən. U yərdə ⱪandaⱪ ixlarƣa duq kelidiƣanliⱪimni uⱪmaymən. 23 Pəⱪət xuni bilimənki, Muⱪəddəs Roⱨ mən baridiƣanla xəⱨərlərdə meni zindan wə azablarning kütüp turidiƣanliⱪini aldin eytip kəlməktə. 24 Lekin, mən ɵz musapəmni tamamlixim, Rəbbimiz Əysaning tapxurƣan hizmitini muwəppəⱪiyətlik orundixim, yəni Hudaning meⱨir-xəpⱪiti toƣrisidiki hux həwərning guwaⱨqisi boluxum üqün, ɵz ⱨayatimni ⱪilqə ayimay, Yerusalemƣa ketiwatimən.
25 Mən silər bilən arilixip, ⱨərbiringlarƣa Hudaning padixaⱨliⱪi ⱨəⱪⱪidə qüxəndürdüm. Əmdi manga məlumki, buningdin keyin silər meni ⱪayta kɵrəlməysilər. 26 Xuning üqün, bügün silərgə xuni jiddiy eytip ⱪoyayki, aranglarda ⱨərⱪandaⱪ bir kixi ⱪutⱪuzulmisa, mən jawabkar əməsmən. 27 Qünki, mən Hudaning iradisini ⱪilqə elip ⱪalmay silərgə toluⱪ yətküzdüm. 28 Ɵzünglarƣa pəhəs bolunglar, Muⱪəddəs Roⱨ silərning baxlamqiliⱪ ⱪilixinglarƣa tapxurƣan barliⱪ ⱪerindixinglarƣimu pəhəs bolunglar! Padiqi ⱪoylirini baⱪⱪandək, silərmu Hudaning jama’ətqilikini beⱪinglar, qünki Huda ularni ɵz oƣlining ⱪeniƣa setiwalƣan! 29 Manga ayanki, mən kətkəndin keyin, qilbɵrilər padini ⱪalaymiⱪanlaxturƣanƣa ohxax, 30 silərning aranglardinmu bəzilər etiⱪadqilarni ɵzlirigə əgəxtürüx üqün, hata təlim tarⱪitidu. 31 Xunga, ⱨoxyar bolunglar. Mening üq yil keqə-kündüz deməy, silərgə yax aⱪⱪuzup nəsiⱨət bərgənlikimni esinglarda tutunglar.
32 Əmdi mən silərni Hudaƣa wə uning meⱨir-xəpⱪətlik sɵzlirigə tapxurdum. Bu sɵzlər arⱪiliⱪ Huda etiⱪadinglarni küqəytidu wə ɵzining muⱪəddəs həlⱪigə atiƣan mirastin silərni bəⱨrimən ⱪilidu. 33 Silərgə məlumki, mən ⱨeqⱪaqan ⱨərⱪandaⱪ kixining kiyimlirigə yaki altun-kümüxigə kɵz ⱪirimnimu salmidim. 34 Mən ikki bilikimgə tayinip, ɵzümning wə ⱨəmraⱨlirimning ⱨajitidin qiⱪtim. 35 Ⱨərⱪandaⱪ ixta silərgə muxundaⱪ əjir arⱪiliⱪ ⱨajətmənlərgə yardəm berix lazimliⱪini kɵrsəttim. Xundaⱪ ⱪilsanglar, Rəbbimiz Əysa ɵzi eytⱪan: “Bərmək almaⱪtinmu zor bəht” deginini esinglardin qiⱪarmaysilər!
36 Pawlus bu sɵzlərni ⱪilip bolƣandin keyin, ⱨəmməylən bilən birliktə tizlinip olturup du’a ⱪildi. 37 Kɵpqilik kɵz yexi ⱪilixip, uning bilən ⱪuqaⱪlixip, sɵyüxüp hoxlaxti. 38 Ularni əng məyüsləndürgini Pawlusning, “buningdin keyin meni ⱪayta kɵrəlməysilər” degən sɵzi boldi. Keyin, ular uni kemigə qiⱪirip uzitip ⱪoydi.


21

Pawlusning Yerusalemƣa berixi
Biz ular bilən hoxlixip, kemə bilən udul Ⱪos ariliƣa ⱪarap yol alduⱪ. Ətisi, Rodos ariliƣa, u yərdin Pataraya xəⱨirigə barduⱪ. Patarayada Fənikiyə rayoniƣa baridiƣan bir kemini tepip, uningƣa olturup yolƣa qiⱪtuⱪ. Siprus arili kɵrüngəndin keyin, uning jənubidin aylinip ɵtüp, Süriyə ɵlkisigə ⱪarap mengip, Tir xəⱨiridə ⱪuruⱪluⱪⱪa qiⱪtuⱪ. Qünki, kemə bu yərdə yükini qüxürətti. Bu yərdiki etiⱪadqilardin bəzilirini tepip, ularning yenida yəttə kün turduⱪ. Muⱪəddəs Roⱨ ularƣa Pawlusning Yerusalemda tartidiƣan azabliridin həwər bərgənidi, xunga ular uningƣa Yerusalemƣa barma, dəp nəsiⱨət ⱪildi. Biraⱪ, biz u yərdə bir ⱨəptə turƣandin keyin, səpirimizni dawamlaxturduⱪ. Etiⱪadqilar wə ularning hotun-balilirining ⱨəmmisi bizni xəⱨərning sirtiƣa uzitip qiⱪti. Ⱨəmməylən dengiz boyida tizlinip olturup billə du’a ⱪilduⱪ. Hoxlaxⱪandin keyin, biz kemigə qiⱪtuⱪ, ular ɵylirigə ⱪaytixti.
Tir xəⱨiridin dengiz səpirimizni dawamlaxturup, Pitolimay xəⱨirigə kəlduⱪ. U yərdiki etiⱪadqilar bilən kɵrüxüp, ularning yenida bir kün turduⱪ. Ətisi, u yərdin ayrilip, kemə bilən Ⱪəysəriyə xəⱨirigə kelip, hux həwər yətküzgüqi Filipning ɵyigə berip ⱪonduⱪ. U burun Yerusalemdiki etiⱪadqilar təripidin hizmətkə tallanƣan yəttə kixining biri idi. Bu kixining Hudaning wəⱨiylirini yətküzələydiƣan, tehi talaliⱪ bolmiƣan tɵt ⱪizi bar idi. 10 Biz u yərdə birnəqqə kün turƣandin keyin, Yəⱨudiyə ɵlkisidin Agabus isimlik bir pəyƣəmbər kəldi. 11 Bu kixi bizning aldimizƣa kelip, Pawlusning bəlweƣini ⱪoliƣa elip, ɵzining put-ⱪolini baƣlap:
– Muⱪəddəs Roⱨ dediki, bu bəlwaƣning igisi Yerusalemda Yəⱨudiylar təripidin muxundaⱪ baƣlinip, Rimliⱪlarning soraⱪ ⱪilinixiƣa tapxurulidu! – dedi.
12 Biz bu sɵzni angliƣandin keyin, xu yərlik kixilər bilən birliktə Pawlusni Yerusalemƣa barmasliⱪⱪa ündiduⱪ. 13 Lekin, Pawlus:
– Silər nemixⱪa bunqiwala ⱪayƣurup, yürikimni ezisilər? Mən Yerusalemda Rəbbimiz Əysa üqün tutⱪun boluxⱪila əməs, u yərdə ɵlüxkimu təyyarmən, – dəp jawab bərdi.
14 Biz uni ⱪayil ⱪilalmay, boldi ⱪilduⱪ wə:
– Hudaning haliƣinidək bolsun! – deduⱪ.
15 U yərdə birnəqqə kün turup, yük-taⱪimizni yiƣixturup, Yerusalemƣa barduⱪ. 16 Ⱪəysəriyilik etiⱪadqilardin birnəqqisi biz bilən ⱨəmsəpər bolup, Yerusalemda bizni Minason isimlik bir Siprusluⱪning ɵyigə baxlap bardi. Bu kixi kona etiⱪadqilardin idi.
Pawlusning Yaⱪup bilən kɵrüxüxi
17 Yerusalemda etiⱪadqilar bizni ⱪizƣin ⱪarxi aldi. 18 Ətisi, biz Pawlus bilən billə Yaⱪupni kɵrgili barduⱪ. Yaⱪup bilən etiⱪadqilar jama’ətqilikidiki baxⱪa yetəkqilərning ⱨəmmisi u yərgə yiƣilƣanidi. 19 Pawlus ular bilən amanlaxⱪandin keyin, Hudaning Yəⱨudiy əməslər iqidə ɵzi arⱪiliⱪ ⱪilƣan pütün ixlirini ularƣa təpsiliy məlum ⱪildi. 20 Bularni angliƣan kɵpqilik Hudaƣa mədⱨiyə oⱪup, Pawlusⱪa:
– Əy ⱪerindax, Yerusalemda əⱨwal mundaⱪ: Yəⱨudiylar iqidə nəqqə mingliƣan kixi ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilidu. Ularning ⱨəmmisi Təwrat ⱪanuniƣa ⱪattiⱪ əməl ⱪilidu. 21 Ularning anglixiqə, siz Yəⱨudiy əməslərning arisida yaxiƣan pütün Yəⱨudiylarƣa balilirini hətnə ⱪildurmasliⱪini, Yəⱨudiylarning baxⱪa ən’ənilirigə ri’ayə ⱪilixning ⱨajiti yoⱪluⱪini ɵgitip, Təwratni qɵrüwetipsiz! 22 Xunga, bu yərdiki Yəⱨudiylar sizning bu yərgə kəlgənlikingizni anglisa, sizgə qoⱪum ziyankəxlik ⱪilmay ⱪalmaydu! Əmdi ⱪandaⱪ ⱪilix kerək? 23 Bizningqə mundaⱪ ⱪilsingiz: arimizda Hudani razi ⱪilix üqün ⱪəsəm bərgən tɵt adəm* Bu kixilər ɵzlirini Hudaƣa waⱪitliⱪ atiƣanlar bolup, ular ⱨaraⱪ iqixtin saⱪlinatti, qaqlirini uzun ⱪoyuwetətti. Waⱪit toxⱪandin keyin, Hudaƣa ⱪurbanliⱪ ⱪilip qaqlirini kəstürüwetətti. bar. 24 Siz ularni elip, ular bilən birliktə Təwrattiki tazilinix diniy ⱪa’idisidin ɵtüng, ularning ⱪurbanliⱪ qiⱪimlirini ɵzingiz kɵtürüng. Ⱪurbanliⱪ ⱪilƣandin keyin, ular ⱪəsəmlirining ada bolƣanliⱪini kɵrsitix üqün qaqlirini qüxüridu. Buning bilən, halayiⱪ siz toƣruluⱪ angliƣanlirining əməliyətkə uyƣun əməslikini qüxinidu ⱨəmdə ɵzingizningmu Təwratⱪa ri’ayə ⱪilidiƣanliⱪingizni kɵridu. 25 Yəⱨudiy əməs etiⱪadqilarƣa kəlsək, ular Yəⱨudiylarning ən’ənilirigə ri’ayə ⱪilmisimu bolidu. Pəⱪətla ɵtkənki hetimizdə tapiliƣinimizdək, butⱪa atap ⱪurbanliⱪ ⱪilinƣan yeməkliklərni yemisun, ⱪanni wə boƣup ɵltürülgən ⱨaywanning gɵxinimu yemisun, jinsiy əhlaⱪsizliⱪ ⱪilmisun, – deyixti.
26 Buning bilən, Pawlus u tɵt kixini elip, ətisi ular bilən billə tazilinix diniy ⱪa’idisini ɵtküzüxkə bardi. U mərkiziy ibadəthaniƣa kirip, roⱨaniylarƣa ɵzlirining paklinix mudditining toxup, ⱨərⱪaysisi üqün ⱪurbanliⱪ ⱪilinidiƣan künni məlum ⱪilip ⱪoydi.
Pawlusning mərkiziy ibadəthanida tutⱪun ⱪilinixi
27 Yəttə künlük muddət toxuxⱪa az ⱪalƣanda, Asiya ɵlkisidin kəlgən bəzi Yəⱨudiylar Pawlusni mərkiziy ibadəthanida kɵrüp, jama’ətni ⱪutritip, uningƣa ⱪol selip:
28 – Əy Isra’illar, yardəmdə bolunglar! Bu adəm ⱨəmmə yərdə həlⱪimizgə, Təwrat ⱪanunimizƣa wə mərkiziy ibadəthanimizƣa ⱪarxi sɵzlərni tarⱪitiwatidu. Əmdiliktə, u Yəⱨudiy əməslərni mərkiziy ibadəthanimizƣa baxlap kirip, bu muⱪəddəs jayni bulƣimaⱪta! – dəp quⱪan kɵtürdi. 29 (Ularning bundaⱪ deyixining səwəbi, buningdin burun ular Yəⱨudiy əməs Əfəslik Trofimni Pawlus bilən billə xəⱨərdə kɵrüp, Pawlus uni mərkiziy ibadəthaniƣa baxlap kirdi, dəp hata oyliƣanidi.)
30 Xuning bilən, pütün xəⱨər təwrəp kətti. Tərəp-tərəptin yügürüp kəlgən halayiⱪ Pawlusni tutup, mərkiziy ibadəthanidin sɵrəp elip qiⱪti. Ibadəthana ⱪarawulliri ibadəthanida ⱪalaymiⱪanqiliⱪ qiⱪmisun dəp, ibadəthanining dərwazilirini dərⱨal taⱪiwətti. 31 Topilangqilar Pawlusni urup ɵltürüwətməkqi bolup turƣanda, pütün Yerusalemning ⱪalaymiⱪanqiliⱪ iqidə ⱪalƣanliⱪi toƣrisidiki həwər u yərdə turuxluⱪ Rim ləxkərlirining ⱪomandaniƣa yetip bardi. 32 Ⱪomandan dərⱨal ləxkər wə birⱪanqə yüzbexini elip, topilang boluwatⱪan yərgə yügürüp kəldi. Ularni kɵrgən halayiⱪ Pawlusni uruxni tohtatti. 33 Ⱪomandan aldiƣa ɵtüp, ləxkərlərni Pawlusni tutup, ikki zənjir bilən baƣlaxⱪa buyrudi. Keyin, u:
– Bu adəm kim? U nemə gunaⱨ ⱪildi? – dəp soridi.
34 Topilangqilarning iqidə bəzilər uni desə, bəzilər buni deyixip, ⱪalaymiⱪanqiliⱪ bolup kətti. Xunga, ⱨəⱪiⱪiy əⱨwalni eniⱪlaxⱪa amalsiz ⱪalƣan ⱪomandan ahir Pawlusni yandiki ⱪəl’əgə elip ketixni buyrudi. 35 Pawlus ⱪəl’əning pələmpiyigə kəlgəndə, topilangqilar tehimu zorawanlixip kətti. Xuning bilən, ləxkərlər uni ⱪəl’əgə kɵtürüp əketixkə məjbur boldi. 36 Ularning kəynidin əgixip mangƣan halayiⱪ:
– Uni ɵltürünglar! – dəp warⱪirixatti.
Pawlusning ɵzini aⱪlixi
37 Ləxkərlər Pawlusni ⱪəl’əgə əkirip ketixkə az ⱪalƣanda, Pawlus Grek tilida ⱪomandandin:
– Bir eƣiz sɵzüm bar idi, eytsam bolamdikin? – dəp soridi.
– Grekqə bilidikənsən! 38 Undaⱪta, ilgiri ⱪalaymiⱪanqiliⱪ qiⱪirip, hənjərlik tɵt ming topilangqini baxlap qɵlgə ⱪeqip kətkən ⱨeliⱪi Misirliⱪ sən ohximamsən? – dəp soridi ⱪomandan.
39 – Yaⱪ! Mən Yəⱨudiy! Kilikiyə ɵlkisining Tarsus xəⱨiridə tuƣulƣan. Xu muⱨim xəⱨərning puⱪrasimən. Halayiⱪⱪa birnəqqə eƣiz sɵz ⱪiliximƣa ijazət ⱪilsingiz! – dedi Pawlus.
40 Ⱪomandan ijazət ⱪildi. Pawlus pələmpəydə turup, halayiⱪⱪa ⱪol ixariti ⱪildi. Kɵpqilik tinqiƣanda, u Aramiy tilida sɵzləxkə baxlidi.

*23
Bu kixilər ɵzlirini Hudaƣa waⱪitliⱪ atiƣanlar bolup, ular ⱨaraⱪ iqixtin saⱪlinatti, qaqlirini uzun ⱪoyuwetətti. Waⱪit toxⱪandin keyin, Hudaƣa ⱪurbanliⱪ ⱪilip qaqlirini kəstürüwetətti.



22

– Ⱨɵrmətlik Yəⱨudiy atilar wə aka-ukilar! Əmdi ɵzümni aⱪlaydiƣan sɵzlirimgə ⱪulaⱪ selinglar, – dedi Pawlus.
Ular Pawlusning Aramiy tilida sɵzliginini anglap, tehimu jim boluxti. Pawlus sɵzini dawamlaxturdi:
– Mənmu bir Yəⱨudiy, Kilikiyə ɵlkisining Tarsus xəⱨiridə tuƣuldum, lekin Yerusalemda qong boldum. Dangliⱪ Təwrat ustazi Ƣamaliyildin təlim elip, əjdadlirimizdin ⱪalƣan Təwrat ⱪanuniƣa ⱪattiⱪ ri’ayə ⱪilip kəldim. Silərgə ohxax, Huda yolida pütün wujudum bilən ⱪizƣin ixligənidim. Ⱨəzriti Əysa yolida mangƣanlarƣa ziyankəxlik ⱪilip, ularning ɵlüxigə səwəbqi boldum. Ⱨəzriti Əysaƣa əgəxkənlərni ər-ayal deməy tutup, zindanƣa taxlattim. Bu toƣruluⱪ bax roⱨaniy wə pütün aliy kengəxmə mening sɵzlirimning rastliⱪini ispatlap berələydu. Mən ulardin Dəməxⱪtiki Yəⱨudiy baxliⱪlarƣa yezilƣan hətlərni elip, u yərdiki ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilidiƣanlarni jazalax üqün Yerusalemƣa kixənləp elip kelix niyitidə yolƣa qiⱪⱪanidim. Qüxkə yeⱪin, Dəməxⱪⱪə yetip kelixkə az ⱪalƣinimda, tosattin asmandin küqlük bir nur qüxüp, ətrapimni yorutuwətti. Yərgə yiⱪildim. Andin, “Sa’ul, Sa’ul manga nemixⱪa ziyankəxlik ⱪilisən?” degən awazni anglidim. “I Rəbbim, sən kimsən?” dəp sorisam, u, “mən sən ziyankəxlik ⱪiliwatⱪan Nasirəlik Əysa!” dedi. Mən bilən billə ketiwatⱪanlar u nurni kɵrgən bolsimu, lekin manga ⱪilƣan sɵzlərni qüxənməptu. 10 Mən yənə, “I Rəbbim, mən nemə ⱪilay?” dəp sorisam, u manga, “ornungdin tur, Dəməxⱪⱪə kir, Huda sanga tapxurƣan ixlarning ⱨəmmisini u yərdə uⱪisən!” dedi. 11 Ⱨeliⱪi küqlük nurdin kɵzlirim kɵrməs bolup ⱪaldi. Xunga, yenimdikilər ⱪolumdin yetəkləp, Dəməxⱪⱪə elip kirdi.
12 U yərdə Ⱨananiya isimlik bir kixi bar idi. U Hudaƣa ihlasmən, Təwrat ⱪanunimizƣa ⱪattiⱪ əməl ⱪilidiƣan kixi bolup, Dəməxⱪtiki pütün Yəⱨudiylarning ⱨɵrmitigə sazawər idi. 13 U kelip, yenimda turup: “Ⱪerindixim Sa’ul, kɵzliring əsligə kəlsun!” dedi. Xu’an kɵzlirim əsligə kelip, uni kɵrdüm. 14 U manga: “Əjdadlirimiz etiⱪad ⱪilip kəlgən Huda seni ɵzining iradisini bilixinggə tallidi. U yənə ɵzining adil hizmətkari bolƣan ⱨəzriti Əysani kɵrüxüng wə uning aƣzidin qiⱪⱪan sɵzlərni anglixing üqün seni tallidi. 15 Qünki, sən kɵrgən-angliƣanliringni pütün insanlarƣa yətküzisən! 16 Xundaⱪ ikən, sən yənə nemini saⱪlap turisən? Ornungdin turup qɵmüldürülgin wə Rəbbimizgə du’a ⱪilip, gunaⱨliringdin paklan!” dedi.
17 Keyin, Yerusalemƣa ⱪaytip kəldim. Mərkiziy ibadəthanida du’a ⱪiliwatⱪinimda, kɵzümgə bir ƣayibanə alamət kɵründi. 18 Bu alaməttə mən rəbbim Əysani kɵrdüm. U manga, “Yerusalemdin dərⱨal kət. Qünki, bu yərning adəmliri sening manga ⱪilƣan guwaⱨliⱪingni ⱪobul ⱪilmaydu!” dedi. 19 Mən, “I Rəbbim, ular mening ⱨəmmə yərdə ibadəthanilarƣa kirip, sanga etiⱪad ⱪilƣanlarni tutⱪun ⱪilip, urƣanliⱪimni bilidu. 20 Həlⱪni sanga etiⱪad ⱪilixⱪa dəwət ⱪilƣan Istipan ɵltürülgəndə, mənmu xu yərdə idim! Uni ɵltürgənlərning kiyimlirini saⱪlap, ⱪilmixliriƣa ⱪoxulƣanidim! Mən bu yərdə tursam, ular mening gepimgə qoⱪum ixinidu” dedim. 21 Biraⱪ, Rəbbim Əysa manga yənə, “Yerusalemdin qiⱪip kət! Seni yiraⱪ jaylarƣa, Yəⱨudiy əməslərning arisiƣa əwətimən!” dedi.
22 Pawlusning sɵzlirigə baxtin-ayaƣ ⱪulaⱪ seliwatⱪan halayiⱪ uning Yəⱨudiy əməslər ⱨəⱪⱪidiki sɵzini anglax bilənla:
– Uni yoⱪitix kerək! Ɵltürüx kerək! U ɵlüxkə tegixlik! – dəp quⱪan selixti. 23 Ular bir tərəptin quⱪan selip, bir tərəptin kiyimlirini pulanglitip, topa sorup, qang qiⱪiriwətti. 24 Rim ⱪomandani Pawlusni ⱪəl’əgə əkirip ketixkə əmr ⱪildi wə halayiⱪning uningƣa nemə üqün bundaⱪ quⱪan salidiƣanliⱪini təkxürməkqi bolup, ləxkərlirigə uni ⱪamqilap soraⱪ ⱪilixni buyrudi. 25 Ular Pawlusni tüwrükkə baƣlap ⱪamqilimaⱪqi bolƣanda, Pawlus yenida turƣan yüzbexiƣa:
– Bir Rim puⱪrasini sotlimayla ⱪamqilixinglar ⱪanunƣa uyƣunmu? – dedi.
26 Bu sɵzni angliƣan yüzbexi ⱪomandanning aldiƣa berip:
– U kixi Rim puⱪrasi ikən. Siz nemə ix ⱪiliwatⱪanliⱪingizni bilməmsiz?! – dedi.
27 Ⱪomandan Pawlusning aldiƣa berip, uningdin:
– Eytⱪin, sən rasttinla Rim puⱪrasimu? – dəp soridi.
– Rast, – dəp jawab bərdi Pawlus.
28 – Mən nurƣun pul həjləp, aran puⱪraliⱪ salaⱨiyitigə igə boldum, – dedi ⱪomandan.
Pawlus:
– Mən tuƣuluxumdin xundaⱪ! – dedi.
29 Xuning bilən, Pawlusni soraⱪⱪa tartmaⱪqi bolƣan ləxkərlər dərⱨal ɵzini qətkə aldi. Uni baƣlatⱪan ⱪomandanmu uning Rim puⱪrasi ikənlikini bilip, ⱪorⱪup kətti. Qünki, u bir Rim puⱪrasini ⱪanunsiz ⱨalda baƣlap, ⱪamqilaxⱪa əmr ⱪilƣanidi.
Pawlusning aliy kengəxmidə ɵzini aⱪlixi
30 Ⱪomandan Yəⱨudiylarning Pawlusning üstidin ⱪilƣan xikayitining səwəbini ⱨəⱪiⱪiy bilix üqün, ətisi uni yexiwetip, aliy roⱨaniylar wə pütün Yəⱨudiy aliy kengəxmisidikilərning bir yərgə yiƣilixini buyrudi. Andin, Pawlusni elip kelip, ularning aldiƣa turƣuzdi.


23

Pawlus aliy kengəxmə ⱨəy’ətlirigə tikilip turup:
– Ⱪerindaxlar, mən bügüngiqə Hudaning aldida pak wijdanim bilən yaxap kəldim, – dedi.
Buni angliƣan bax roⱨaniy Ⱨananiya Pawlusning yenida turƣanlarƣa uning aƣziƣa uruxni buyrudi. Pawlus uningƣa:
– Əy texi pal-pal sahtipəz! Seni Huda uridu! Sən u yərdə olturup, meni Təwrat ⱪanuni boyiqə soraⱪⱪa tartmaⱪqi, lekin meni urƣuzup, ɵzüng Təwrat ⱪanuniƣa hilapliⱪ ⱪiliwatisən! – dedi.
– Sən Hudaning bax roⱨaniysiƣa ⱨaⱪarət kəltürüwatamsən?! – deyixti yenida turƣanlar. Pawlus:
– Meni kəqürünglar! Mən uning bax roⱨaniy ikənlikini bilgən bolsam, undaⱪ deməyttim. Qünki Təwratta: “Həlⱪingni idarə ⱪilidiƣan baxliⱪⱪa tɵⱨmət ⱪilma!” deyilgən, – dedi.
Pawlus bu bir top kixilərning iqidə bəziliri Saduⱪiy diniy eⱪimidikilər, yənə bəziliri Pərisiy diniy eⱪimidikilər ikənlikini bilip, ularni talax-tartixⱪa selix üqün, aliy kengəxmidə yuⱪiri awaz bilən:
– Ⱪerindaxlar, mən bolsam Pərisiylərdin bolimən wə bir Pərisiyning oƣlimən. Mən ɵlgənlərning ⱪayta tirilixini ümid ⱪilƣanliⱪim üqünla bügün bu yərdə soraⱪⱪa tartiliwatimən! – dəp warⱪiridi.
Bu sɵz uning aƣzidin qiⱪixi bilən təng, Pərisiylər bilən Saduⱪiylar talax-tartix ⱪilixip kətti. Kengəxmidikilər ikkigə bɵlünüp kətti. Qünki, Saduⱪiylar ɵlgənlərning ⱪayta tirilixigə, pərixtə wə roⱨlarning məwjutluⱪiƣa ixənməydu. Lekin, Pərisiylər bularƣa ixinidu. Buning bilən, quⱪan-sürən barƣanseri küqəydi. Pərisiy eⱪimidiki bəzi Təwrat ustazliri ornidin turup:
– Biz bu adəmdin ⱨeqⱪandaⱪ hataliⱪ tapalmiduⱪ! Eⱨtimal rasttin bir roⱨ yaki pərixtə uning bilən sɵzləxkən bolsa əjəb əməs! – dəp, ⱪattiⱪ munaziriləxti.
10 Talax-tartix əwj elip kətti. Yəⱨudiylarning Pawlusni tartip parqə-parqə ⱪiliwetixtin ⱪorⱪup ⱪalƣan ⱪomandan ləxkərlirining zalƣa kirip, kixilərning arisidin Pawlusni zorluⱪ bilən tartip qiⱪip, ⱪəl’əgə əkirip ketixini buyrudi.
11 Xu küni keqisi, Rəbbimiz Əysa Pawlusning yenida turup:
– Ƣəyrətlik bol! Sən Yerusalemda mən üqün guwaⱨliⱪ bərginingdək, əmdi Rim xəⱨiridimu xundaⱪ ⱪilixing kerək! – dedi.
Pawlusni ɵltürüx suyiⱪəsti
12 Ətisi ətigəndə, bəzi Yəⱨudiylar məhpiy suyiⱪəst pilanlap, Pawlusni ɵltürmigüqə ⱨeq nərsə yeməymiz, iqməymiz, dəp ⱪəsəm ⱪilixti. 13 Bu suyiⱪəstni pilanliƣuqilar ⱪiriⱪ nəqqə kixi idi. 14 Ular aliy roⱨaniylar wə Yəⱨudiy aⱪsaⱪallarning aldiƣa berip:
– Biz Pawlusni ɵltürmigüqə ⱨeq nərsə yeməymiz, dəp ⱪattiⱪ ⱪəsəm ⱪilduⱪ. 15 Ⱨazir silər wə aliy kengəxmə Pawlusning ixlirini tehimu təpsiliy təkxürüx baⱨanisi bilən uni kengəxmigə elip kelixni Rim ⱪomandanidin tələp ⱪilinglar. Biz təyyar turup, uni kengəxmigə elip kelinixtin ilgirila jayliwetimiz, – dedi.
16 Biraⱪ, bu suyiⱪəsttin həwər tapⱪan Pawlusning singlisining oƣli dərⱨal ⱪəl’əgə kirip, Pawlusⱪa həwər ⱪilip ⱪoydi. 17 Buning bilən, Pawlus yüzbexiliridin birini qaⱪirtip, uningƣa:
– Bu yaxni ⱪomandan bilən kɵrüxtürüp ⱪoysingiz. Uning ⱪomandanƣa məlum ⱪilidiƣan ixi bar ikən, – dedi.
18 Yüzbexi bu yaxni ⱪomandanning aldiƣa baxlap kirip:
– Məⱨbus Pawlus meni qaⱪirtip, bu yaxni siz bilən kɵrüxtürüp ⱪoyuxumni tələp ⱪildi. Qünki, uning sizgə məlum ⱪilidiƣan ixi bar ikən, – dedi.
19 Ⱪomandan uni ⱪolidin tutup, bir qətkə tartip:
– Məlum ⱪilidiƣan nemə ixing bar? – dəp soridi.
20 U jawabən mundaⱪ dedi:
– Yəⱨudiy aⱪsaⱪallar Pawlusning ixlirini təpsiliy təkxürüx baⱨanisi bilən ɵzliridin ətə uni Yəⱨudiy aliy kengəxmisigə elip berixni tələp ⱪilixⱪa kelixti. 21 Ularƣa maⱪul bolmiƣaysiz, qünki ⱪiriⱪ nəqqə adəm uni yoxurun kütüp turidu. Ular Pawlusni ɵltürmigüqə ⱨeq nərsə yeməymiz, iqməymiz, dəp ⱪəsəm ⱪilixiptu. Ⱨazir ɵzlirining ularning təlipigə ⱪoxuluxlirini kütüp turidu.
22 Ⱪomandan uningƣa:
– Bu ixni manga məlum ⱪilƣanliⱪingni ⱨeqkim uⱪmisun! – dəp tapilap, uni ⱪayturdi.
Pawlusning waliy Felikskə tapxuruluxi
23 Ⱪomandan yüzbexidin ikkini qaⱪirtip:
– Ikki yüz piyadə ləxkər, yətmix atliⱪ ləxkər wə ikki yüz nəyziwaz ləxkər ⱨazirlap, bügün keqə sa’ət toⱪⱪuzda Ⱪəysəriyə xəⱨirigə ⱪarap yolƣa qiⱪinglar! 24 Xuning bilən billə, Pawlusni waliy Feliksning yeniƣa saⱪ-salamət yətküzüx üqün, uningƣa ulaƣ təyyarlanglar! – dəp buyrudi.
25 Ⱪomandan Lisiyas Pawlus ⱨəⱪⱪidə Felikskə yənə mundaⱪ bir hət yazdi:
 
26 “Ⱨɵrmətlik waliy Feliks janabliriƣa Klawdiyus Lisiyastin eⱨtiram bilən salam!
27 Məⱪsətkə kəlsəm, bu kixini Yəⱨudiylar tutuwalƣan bolup, ɵltürməkqi bolƣanidi. Lekin, uning Rim puⱪrasi ikənlikini bilip ⱪelip, ləxkər baxlap berip uni ⱪutⱪuzdum. 28 Mən ularning bu kixi üstidin ⱪilƣan xikayitining səwəbini təkxürüp eniⱪlimaⱪqi bolup, uni Yəⱨudiylarning aliy kengəxmisigə elip bardim. 29 Nətijidə, mən ularning uning üstidin ⱪilƣan xikayitining diniy ⱪanuniƣa da’ir məsililərdin baxⱪa nərsə əməs ikənlikini bayⱪidim. Uningdin ɵlüm jazasi berixkə yaki zindanƣa taxlaxⱪa layiⱪ birər jinayət tapalmidim. 30 Keyin, mən bəzi Yəⱨudiylarning uni ɵltürüwetix ⱪəstidə boluwatⱪanliⱪidin həwər tepip, dərⱨal uni janabliriƣa yollaxni toƣra taptim. Xuning bilən billə, ərz ⱪilƣuqilarning xikayətlirini ɵzlirining aldida ⱪilixini buyrudum.”
 
31 Ləxkərlər buyruⱪ boyiqə Pawlusni keqiləp Antipatris xəⱨirigə yətküzdi. 32 Ətisi, Pawlus atliⱪ ləxkərlərning elip berixiƣa tapxuruldi. Piyadə ləxkərlər bolsa Yerusalemdiki ⱪəl’əgə ⱪaytip kəldi. 33 Atliⱪlar Ⱪəysəriyigə berip, hətni waliyƣa sundi wə Pawlusnimu tapxurdi. 34 Waliy hətni oⱪuƣandin keyin, Pawlusning ⱪaysi ɵlkidin ikənlikini sorap, uning ɵz baxⱪuruxidiki Kilikiyidin kəlgənlikini bilip, 35 uningƣa:
– Seni üstüngdin ərz ⱪilƣuqilar kəlgəndə bir tərəp ⱪilimən, – dedi wə ləxkərlərgə uni Ⱨirod han salƣan ordidiki bir ɵygə nəzərbənd ⱪilip ⱪoyuxni buyrudi.


24

Yəⱨudiylarning Pawlus üstidin xikayət ⱪilixi
Bəx kündin keyin, bax roⱨaniy Ⱨananiya wə aⱪsaⱪallardin birnəqqəylən Tərtulus isimlik bir adwokat bilən Ⱪəysəriyigə kelip, Pawlus toƣrisidiki xikayətlirini waliy Felikskə sundi. Pawlus qaⱪirtildi. Tərtulus uning üstidin xikayət ⱪilip mundaⱪ dedi:
– Ⱨɵrmətlik Feliks janabliri! Biz ɵzlirining ⱪoli astida uzundin buyan aman-esən yaxap kəlməktimiz, həlⱪimizdə naqar illətlər tügitilip, qong ɵzgirixlər barliⱪⱪa kəldi. Buningdin ⱨər waⱪit, ⱨər jayda qəksiz minnətdarmiz. Mənki Tərtulus ɵzlirini artuⱪqə awarə ⱪilixni halimaymən. Ⱪisⱪiƣina ərzlirimizni səwrqanliⱪ bilən anglaxlirini ɵtünüp soraymən. Biz xuni tonup yəttuⱪki, bu jedəlhor pütün dunyadiki Yəⱨudiylar arisida ⱪalaymiⱪanqiliⱪ pəyda ⱪilip, ularni Rim ⱨakimiyitigə ⱪarxi qiⱪixⱪa küxkürtüwatⱪan bɵlgünqi wə xundaⱪla “Nasirəliklər” dəp atalƣan bir guruⱨning kattiwaxliridin biridur. 6-7 U bizning mərkiziy ibadəthanimiznimu bulƣimaⱪqi bolƣanidi. Xunga, biz uni tutuwalduⱪ. Uni soraⱪ ⱪilip kɵrsilə, bizning ərzlirimizning toƣriliⱪini qüxinələydila!
Sorunda bolƣan Yəⱨudiylarmu bir eƣizdin xikayət ⱪilixip, uning eytⱪanlirini təstiⱪlaxti.
Pawlusning ɵzini aⱪlixi
10 Pawlus waliy Feliksning ruhsitini alƣandin keyin, sɵz ⱪilip mundaⱪ dedi:
– Janablirining uzun yillardin beri Yəⱨudiy həlⱪini sorap kəlgənlikidin həwirim bar. Xunga, aldilirida ɵzümni aⱪlaxⱪa razimən. 11 Asanla bilələydiliki, mən Yerusalemƣa ibadət ⱪilixⱪa barƣinimdin ⱨazirƣiqə pəⱪət on ikki künla ɵtti. 12 Mening mərkiziy ibadəthanida birər adəm bilən talax-tartix ⱪilƣanliⱪimni kɵrgən kixi yoⱪ wə mening baxⱪa ibadəthanilarda yaki xəⱨərning baxⱪa jaylirida ammini ⱪutratⱪanliⱪimnimu kɵrgən kixi yoⱪ. 13 Ular janabliriƣa mening üstümdin ⱪilƣan xikayətlirigə ispat kɵrsitip berəlməydu.
14 Biraⱪ birla ixni etirap ⱪilimənki: mən Yəⱨudiylar hata eⱪim dəp ⱪariƣan ⱨəzriti Əysa yoli bilən mengip, əjdadlirimiz əzəldin etiⱪad ⱪilƣan Hudaƣa ibadət ⱪilimən. Təwratta wə baxⱪa pəyƣəmbərlərning yazmilirida yezilƣanlarningmu ⱨəmmisigə ixinimən. 15 Muxu Yəⱨudiylarƣa ohxax, mənmu pütün insanlarning yahxi-yaman boluxidin ⱪət’iynəzər, ⱨəmmisining ɵlgəndin keyin soraⱪ ⱪilinix üqün ⱪayta tirildürülidiƣanliⱪiƣa ixinimən. 16 Xu səwəbtin, ɵzüm ⱨəmixə Huda aldidimu, insanlar aldidimu pak wijdanliⱪ boluxⱪa tiriximən. 17 Mən Yerusalemdin ayrilƣili heli yillar bolƣan bolup, bu ⱪetim u yərgə Yəⱨudiy ⱪerindaxlirimƣa yardəm puli yətküzüp bərgili wə Hudaƣa ⱪurbanliⱪ ⱪilƣili barƣanidim. 18 Üstümdin xikayət ⱪilƣan Yəⱨudiylar meni mərkiziy ibadəthana ⱨoylisida uqratⱪinida, mən tazilinix diniy ⱪa’idisidin ɵtüp sədiⱪəmni sunuwatattim, ətrapimƣa adəm topliƣinimmu yoⱪ. Ⱪalaymiⱪanqiliⱪ qiⱪarƣinimmu yoⱪ. 19 Asiya ɵlkisilik axu Yəⱨudiylarning mening üstümdin xikayətliri bolsa, əsli ular ɵzliri kelip, janablirining aldida deyixi kerək idi. 20 Bolmisa, ⱪeni muxu sorundikilər Yerusalemdiki Yəⱨudiy aliy kengəxmisidə soraⱪ ⱪilinƣan waⱪtimda, meningdin ⱪandaⱪ jinayət tepilƣanliⱪini eytip baⱪsun. 21 Pəⱪət xuni etirap ⱪilimənki, Yəⱨudiy aliy kengəxmisidə soraⱪ ⱪilinƣan waⱪtimda, “bügün ɵlgənlərning ⱪayta tirilixigə ixəngənlikim üqünla silərning soriⱪinglarƣa tartiliwatimən!” dəp warⱪiriƣanidim. Buningda nemə gunaⱨ bar?!
22 Rəbbimizning yoliƣa nisbətən heli bilimi bolƣan Feliks soraⱪni tohtitip, ularƣa:
– Dəwayinglar toƣrisidiki ⱨɵkümni ⱪomandan Lisiyas kəlgəndə qiⱪirimən, – dedi.
23 U yüzbexiƣa Pawlusni dawamliⱪ tutup turuxni, lekin uningƣa bir’az kəng mu’amilə ⱪilip, dost-buradərlirining uning turmux eⱨtiyajini təminləp turuxiƣa yol ⱪoyuxni buyrudi.
Pawlus waliy Feliks bilən Drusilaning aldida
24 Birnəqqə kündin keyin, waliy Feliks Yəⱨudiy ayali Drusila bilən billə kelip, Pawlusni qaⱪirtip, uningdin Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ Əysaƣa etiⱪad ⱪilix yolini anglidi. 25 Pawlus Hudaning aldida ⱨəⱪⱪaniy yaxax, ɵzini tutuwelix, ⱪiyamət künidiki so’al-soraⱪ ⱪilinix ⱪatarliⱪlar toƣrisida tohtalƣanda, wəⱨimigə qüxkən Feliks uningƣa:
– Ⱨazirqə ⱪaytip tursingizmu bolidu. Keyin waⱪtim qiⱪⱪanda, yənə qaⱪirtimən, – dedi.
26 U Pawlusning para berixini kütətti. Xuning üqün, uni pat-pat qaⱪirtip, uning bilən sɵzlixətti. 27 Ikki yildin keyin, waliy Feliksning orniƣa Porkiyus Festus waliy boldi. Feliks Yəⱨudiylarƣa yahxi kɵrünüx üqün Pawlusni solaⱪta ⱪaldurdi.


25

Pawlusning waliy Festusning aldida soraⱪ ⱪilinixi
Festus Feliksning orniƣa waliy bolup, Yəⱨudiyə ɵlkisidiki Ⱪəysəriyigə kelip, üq kündin keyin Yerusalemƣa barƣanidi. Aliy roⱨaniylar bilən Yəⱨudiylarning aⱪsaⱪalliri Festusⱪa Pawlusning üstidin xikayət ⱪilip, uningdin Pawlusni Yerusalemƣa əwətip berixni ɵtünüp soridi. Qünki, ular yol üstidə Pawlusni ɵltürüxni ⱪəstligənidi. Lekin, Festus ularƣa:
– Pawlus ⱨazir Ⱪəysəriyidə solaⱪta. Mən yeⱪinda u yərgə ⱪaytip ketimən. Silərning aⱪsaⱪalliringlar mən bilən billə barsun. Əgər uning birər ⱪanunsiz ⱪilmixliri bolsa, ular xu yərdə xikayət ⱪilsa bolidu, – dəp jawab bərdi.
Festus ularning arisida on künqə turup, Ⱪəysəriyigə ⱪaytip kəldi. Ətisi sot eqip, Pawlusni sot məydaniƣa elip kelixni buyrudi. Pawlus kirgəndin keyin, Yerusalemdin kəlgən Yəⱨudiylar uning ətrapiƣa olixip, uningƣa nurƣun eƣir jinayətlərni artip, uning üstidin xikayət ⱪildi. Biraⱪ, ⱨeqⱪaysisiƣa ispat kɵrsitip berəlmidi. Xuning bilən, Pawlus ɵzini aⱪlap:
– Mən Yəⱨudiylarning ⱪanuniƣa, mərkiziy ibadəthanisiƣa yaki Rim imperatoriƣa ⱪarxi ⱨeqⱪandaⱪ jinayət ɵtküzmidim, – dedi.
Lekin, Festus Yəⱨudiylarƣa yahxi kɵrünüx üqün, Pawlustin:
– Seni Yerusalemƣa apirip, u yərdə bu xikayətlərgə asasən sotlisam ⱪandaⱪ? – dəp soridi.
10 – Bolmaydu! – dəp jawab bərdi Pawlus, – mən ⱨazir Rim imperatori ⱪəysərning ⱨoⱪuⱪi bilən təyinləngən soraⱪqi aldida turimən. Meni soraⱪ ⱪilixⱪa tegixlik yər mana muxu. Ɵzingizgə məlum, mən Yəⱨudiylarƣa ⱪarxi ⱨeqⱪandaⱪ jinayət ɵtküzmidim. 11 Əgər jinayitim bolsa wə ɵlümgə layiⱪ birər ix ⱪilƣan bolsam, meni jazalimang, dəp tələp ⱪilmiƣan bolattim. Ularning mening üstümdin ⱪilƣan xikayətliri əməliyətkə uyƣun əməs. Xuning üqün, ⱨeqkimning meni ularƣa tapxurup berixkə ⱨəⱪⱪi yoⱪ. Mən Rim imperatoriƣa ərz ⱪilimən! Ɵzi meni soraⱪ ⱪilsun!
12 Waliy Festus məsliⱨətqiliri bilən məsliⱨətləxkəndin keyin, Pawlusⱪa:
– Sən Rim imperatori ⱪəysərning soraⱪ ⱪilixini tələp ⱪilding. Xunga, uning aldiƣa elip berilisən, – dedi.
Waliy Festusning Agripa hanƣa Pawlus toƣrisida eytⱪanliri
13 Birnəqqə kündin keyin, Agripa han bilən singlisi Bərniki Festusning waliyliⱪ mənsipigə olturƣanliⱪini təbrikləx üqün, Ⱪəysəriyigə kəldi. 14 U yərdə birnəqqə kün turƣandin keyin, Festus Pawlus toƣrisida Agripaƣa mundaⱪ dedi:
– Bu yərdə Feliks ⱪaldurup kətkən bir məⱨbus bar idi. 15 Mən Yerusalemƣa barƣinimda, Yəⱨudiy aliy roⱨaniyliri bilən aⱪsaⱪalliri uning üstidin xikayət ⱪilip, məndin uni jazalaxni tələp ⱪilixti. 16 Mən ularƣa, Rimliⱪlarning ⱪanuni boyiqə soraⱪ ⱪilinƣuqi ərz ⱪilƣuqi bilən yüzləxtürülüxtin wə uningƣa ɵzini aⱪlax pursiti berilixtin ilgiri, uning üstidin ⱨɵküm qiⱪirixⱪa bolmaydiƣanliⱪini eyttim. 17 Ular bu yərgə kəlgəndin keyin, mən waⱪitni keqiktürməy, ətisila soraⱪni baxlap, u kixini soraⱪⱪa əkelixni buyrudum. 18 Ərz ⱪilƣuqilar orunliridin turup uning üstidin xikayət ⱪilixti. Lekin, ularning xikayətliri mening oyliƣinimdək jinayət ⱨəⱪⱪidə əməs idi. 19 Əksiqə, ularning bu kixi bilən talax-tartix ⱪilixⱪini ɵz dini ⱨəⱪⱪidiki məsililər wə Əysa isimlik bir kixi ⱨəⱪⱪidə idi. U kixi ɵlgən bolup, Pawlus bolsa u tirildi dəydikən. 20 Bu məsilini mən zadi ⱪandaⱪ eniⱪlaxni bilmidim. Xuning üqün, mən Pawlustin Yerusalemƣa berip, u yərdə bu xikayətlərgə asasən soraⱪⱪa tartilixⱪa razi bolux-bolmasliⱪini soriƣanidim. 21 Ⱨalbuki, Pawlus Rimda, Rim imperatorining aldida soraⱪ ⱪilinixni tələp ⱪildi. Xunga, mən uni imperatorining aldiƣa əwətkəngə ⱪədər, solaⱪta tutup turuxni buyrudum.
22 Agripa Festusⱪa:
– Mənmu bu kixining sɵzlirini anglap baⱪay, – dedi.
– Ətə anglaysiz, – dedi Festus.
23 Ətisi, Agripa bilən Bərniki ⱨəywətlik təntənə bilən yiƣin zaliƣa kirip kəldi. Ⱨərⱪaysi ⱪomandan wə xəⱨər kattiwaxlirimu ular bilən billə kelixti. Festusning əmr berixi bilən Pawlus elip kirildi.
24 Waliy Festus mundaⱪ dedi:
– Agripa han aliyliri wə sorunƣa ⱪatnaxⱪan janablar! Bu kixini kɵrüp turupsilər. Pütün Yəⱨudiylar bu yərdə wə Yerusalemda ɵlüm jazasi berixni ⱪattiⱪ tələp ⱪilƣan kixi mana xu. 25 Lekin, mən uningdin ɵlüm jazasi berixkə tegixlik birər jinayət tapalmidim. Ⱨazir u, “meni Rim imperatori soraⱪ ⱪilsun” dəp iltimas ⱪildi. Xuning bilən, uni Rimƣa əwətixni ⱪarar ⱪildim. 26 Biraⱪ, bu kixi ⱨəⱪⱪidə məndə padixaⱨⱪa məlum ⱪilƣudək oquⱪ məlumat yoⱪ. Xunga, əⱨwalni təkxürüx arⱪiliⱪ birər məlumatⱪa igə bolux məⱪsitidə uni ⱨərbirlirining aldiƣa, bolupmu Agripa han aliylirining aldiƣa elip kəldim. 27 Qünki meningqə, məⱨbusni Rimƣa əwətip, uning üstidin ⱪilinƣan xikayəttin təpsiliy məlumat bərməslik toƣra əməs.


26

Pawlusning Agripa han aldida ɵzini aⱪlixi
Xuning bilən, Agripa han Pawlusⱪa:
– Ɵzüngni aⱪlixingƣa ruhsət, – dedi.
Pawlus ⱪolini kɵtürüp ɵzini aⱪlaxⱪa baxlidi:
– I Agripa han, bügün aldilirida Yəⱨudiylar mening üstümdin xikayət ⱪilƣan pütün ixlardin ɵzümni aⱪlax pursitigə igə bolƣanliⱪim üqün, ɵzümni bəhtlik ⱨes ⱪilimən! Bolupmu huxallinarliⱪ yeri xuki, ɵzliri Yəⱨudiylarning ən’əniliri wə talax-tartix ⱪilidiƣan məsililirini yahxi bilidila. Xuning üqün, ərz-ⱨalimni səwrqanliⱪ bilən anglap beⱪixlirini ɵtünimən.
Mening dəsləptə ɵz yurtumda ⱨəmdə keyin Yerusalemda ⱪandaⱪ yaxap kəlgənlikim ⱨəmmə Yəⱨudiylarƣa ayan. Ular mening uzundin beri Yəⱨudiy dinining Pərisiy namliⱪ əng küqlük eⱪimiƣa mənsup ikənlikimni bilidu. Əgər halisa, guwaⱨliⱪ berələydu. Huda əjdadlirimizƣa wədə ⱪilƣinini ümid ⱪilƣinim üqün, əmdi bügün ɵzlirining aldida sotliniwatimən. Bizning həlⱪimizning on ikki ⱪəbilisidiki pütün ⱪerindaxlarmu keqə-kündüz Hudaƣa ibadət ⱪilip, uning ularƣa ⱪilƣan dəl muxu wədisini əməlgə axuruxini intizarliⱪ bilən kütüp kəldi. I Han, Yəⱨudiylarning mening üstümdin xikayət ⱪilixi dəl mana xu ümid bilən munasiwətlik. Silər nemixⱪa Hudaning ɵlgənlərni tirildürələydiƣanliⱪiƣa ixənməydiƣansilər?
Burun mənmu Nasirəlik Əysaning namiƣa pütün küqüm bilən ⱪarxi turuxum kerək, dəp ⱪarayttim 10 wə Yerusalemda mana xundaⱪ ⱪilƣanidim. Aliy roⱨaniylardin alƣan ⱨoⱪuⱪum bilən, nurƣun etiⱪadqilarni zindanƣa tutup bərgən, ular ɵlümgə ⱨɵküm ⱪilinƣandimu, ⱨɵkümgə ⱪoxulƣanidim. 11 Mən ⱨərⱪaysi ibadəthanilarda ularni izdəp, kɵp ⱪetim ularni jazalitip, ularni etiⱪadidin waz keqixkə məjburlaxⱪa tirixⱪanidim. Mən ularƣa xu ⱪədər ɵq idimki, ⱨətta baxⱪa dɵlətlərdiki xəⱨərlərgə berip, ularƣa ziyankəxlik ⱪilƣan.
12 I Han, bir küni aliy roⱨaniylar bərgən ⱨoⱪuⱪ bilən, ⱨəzriti Əysaƣa əgəxkənlərgə ziyankəxlik ⱪilƣili Dəməxⱪ xəⱨirigə ⱪarap yolƣa qiⱪtim. 13 Qüx waⱪtida yolda ketiwetip, asmandin qüxkən ⱪuyax nuridinmu küqlük bir nurning ətrapimni wə billə ketiwatⱪanlarni yorutuwətkənlikini kɵrdüm. 14 Ⱨəmmimiz yərgə yiⱪilduⱪ. Mən Aramiy tilida eytilƣan, “Sa’ul, Sa’ul! Manga nemixⱪa ziyankəxlik ⱪilisən? Sən huddi hojayini ursimu mangmiƣan jaⱨil exəkkə ohxax, ɵzüng ziyan tartisən!” degən bir awazni anglidim. 15 “I Rəbbim, sən kimsən?” dəp soridim mən. Rəbbim Əysa jawabən, “Mən, sən ziyankəxlik ⱪiliwatⱪan Əysa! 16 Ornungdin tur! Seni ɵzümgə hizmət ⱪilixⱪa ⱨəm guwaⱨliⱪ berixkə talliƣanliⱪim üqün, sanga kɵründüm. Sən bügün meningdin kɵrgən ixlarni ⱨəm kəlgüsidə sanga kɵrsitidiƣan ixlirimni baxⱪilarƣa yətküzisən. 17 Mən seni Yəⱨudiylarningmu wə Yəⱨudiy əməslərningmu ⱪolidin ⱪutⱪuzimən. Mən seni Yəⱨudiy əməslərning yeniƣa əwətməkqimən. 18 Sən ⱪarangƣuluⱪta yaxawatⱪanlarning kɵzlirini eqip, ularni zulməttin yoruⱪluⱪⱪa, Xəytanning ilkidin Hudaning padixaⱨliⱪiƣa baxlaysən. Buning bilən, ularning gunaⱨliri kəqürüm ⱪilinidu. Xundaⱪla, ular manga etiⱪad ⱪilix arⱪiliⱪ pak ⱪilinƣanlarning arisidin orun alidu!” dedi.
19 I Agripa han, xuning üqün mən Hudadin kəlgən ƣayibanə alaməttə kɵrüngən ⱨəzriti Əysaƣa ⱪattiⱪ ita’ət ⱪildim. 20 Aldi bilən Dəməxⱪ həlⱪigə, Yerusalem xəⱨiridiki Yəⱨudiylarƣa, pütün Yəⱨudiyə ɵlkisidiki kixilərgə, andin Yəⱨudiy əməslərgimu hux həwər yətküzdüm. Ularƣa, “Yaman yolliringlardin yenip, Huda yoliƣa ⱪaytinglar! ‘towa ⱪilduⱪ!’ desənglar, uni sɵz bilən əməs, yahxi əməliyitinglar bilən ispatlanglar!” dəp, ularnimu towa ⱪilixⱪa dəwət ⱪildim. 21 Xu səwəbtin, Yəⱨudiylar meni mərkiziy ibadəthana ⱨoylisida tutup, ɵltürüwətməkqi boluxti. 22 Biraⱪ, Huda bügüngiqə manga yardəm ⱪilip, meni ⱪoƣdidi. Xuning üqün, bügün bu yərdiki qong-kiqik ⱨəmməylənning aldidimu ⱨəzriti Əysaƣa guwaⱨliⱪ berimən. Mening eytⱪanlirim Musa wə baxⱪa pəyƣəmbərlərning kelidiƣan Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ ⱨəⱪⱪidə aldin eytⱪanliridin baxⱪa nərsə əməs. 23 Ular Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨning jəzmən ɵltürülüp, ⱨəmmidin burun ɵlümdin mənggügə tirildürülüp, ɵz həlⱪi ⱨəm pütkül dunya həlⱪigə nijatliⱪ nurini elip kəlgənlikini aldin eytⱪanidi.
24 Pawlus ɵzini mana xundaⱪ aⱪliƣanda, waliy Festus yuⱪiri awaz bilən uningƣa:
– Pawlus, sarang bolupsən! Yuⱪiri biliming əⱪlingni azduruptu! – dedi.
25 – Ⱨɵrmətlik waliy Festus! – dedi Pawlus, – mən sarang bolƣinim yoⱪ, mening eytⱪanlirim rast wə əⱪilgə muwapiⱪ. 26 Bu ixlardin Agripa hanningmu həwiri bar. Xunga, mən hanƣa oquⱪ eytalaymən. Bu ixlarning ⱨəmmisigə hanning diⱪⱪət ⱪilidiƣanliⱪiƣa ixinimən. Qünki, ⱨəzriti Əysaning bexidin ɵtkən ixlar adəm kɵrməydiƣan bulung-puqⱪaⱪlarda bolƣan ixlar əməstə!
27 Andin, Pawlus Agripa hanƣa ⱪarap, mundaⱪ dedi:
– I Han, ɵzliri pəyƣəmbərlərning ⱪutⱪuzƣuqi ⱨəⱪⱪidə eytⱪanliriƣa ixinəmdila? Ixinidiƣanliⱪlirini bilimən!
28 Agripa han Pawlusⱪa:
– Sən meni muxunqilik ⱪisⱪiƣina waⱪitta Əysaƣa etiⱪad ⱪilixⱪa ⱪayil ⱪilalaymən, dəp oylawatamsən? – dedi.
29 Pawlus:
– Məyli baldur yaki keyin bolsun, ɵzlirining wə bügün mening sɵzümni angliƣuqilarning ⱨəmmisining manga ohxax ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilixi üqün du’a ⱪilimən. Pəⱪətla manga ohxax, zənjirdə boluxunglarni halimaymən! – dedi.
30 Xuning bilən, Agripa han, waliy Festus, Agripaning singlisi Bərniki wə baxⱪilar orunliridin turup, 31 u yərdin qiⱪip kətkəndin keyin, bir-birigə:
– Bu kixining ɵlümgə yaki türmigə solaxⱪa tegixlik birər jinayiti yoⱪ ikən! – deyixti.
32 Agripa han Festusⱪa:
– Bu adəm, “Meni Rim imperatori ɵzi soraⱪ ⱪilsun” demigən bolsa, ⱪoyup berilsə bolidikəntuⱪ! – dedi.


27

Pawlusning Rim xəⱨirigə ⱪilƣan dengiz səpiri
Bizning su yoli bilən Italiyining Rim xəⱨirigə beriximiz ⱪarar ⱪilinƣandin keyin, Rimliⱪ əməldarlar Pawlus bilən baxⱪa məⱨbuslarni xaⱨanə ⱪoxundiki Yuliyus isimliⱪ bir yüzbexiƣa tapxurup bərdi. Biz Ədrəmit xəⱨiridin Asiya ɵlkisining dengiz boyliridiki xəⱨərlərgə baridiƣan kemigə olturup, səpərgə atlanduⱪ. Makedoniyə ɵlkisining Salonika xəⱨiridin bolƣan Aristarhus isimlik bir kixi biz bilən ⱨəmsəpər boldi. Ətisi, Sidon xəⱨirigə yetip kəlduⱪ. Yuliyus Pawlusⱪa kəngqilik ⱪilip, eⱨtiyajlirini ⱨəl ⱪilixi üqün, uning xu yərdiki dost-buradərlirining yeniƣa berixiƣa ruhsət ⱪildi. Biz u yərdin yənə yolƣa qiⱪtuⱪ. Ⱪarxi təripimizdin xamal qiⱪⱪanliⱪi üqün, Siprus arilining xamalƣa dalda təripi bilən mangduⱪ. Kilikiyə wə Pamfiliyə ɵlkilirining dengiz təwəlikidin ɵtüp, Likiyə ɵlkisidiki Mira xəⱨirigə kəlduⱪ. Biz u yərdə kemidin qüxtuⱪ. Yuliyus Iskəndəriyə xəⱨiridin Italiyigə baridiƣan kemini tepip, bizni elip uningƣa qüxti.
Dengizdiki səpirimiz naⱨayiti asta boldi. Birnəqqə kündin keyin, naⱨayiti təsliktə Kinidos xəⱨirining boyiƣa kəlduⱪ. Xamalƣa ⱪarxi mangƣanliⱪimiz üqün, burunⱪi yɵniliximiz boyiqə ilgiriliyəlmiduⱪ. Xunga, Krit arilining xamalƣa dalda təripi bilən mengip, Salmoniy yerim arilidin ɵtüp, dengiz ⱪirƣiⱪini boylap, naⱨayiti təsliktə ilgiriliduⱪ wə Laseya xəⱨirigə yeⱪin bolƣan “Aramgaⱨ” dəp atilidiƣan bir yərgə kəlduⱪ.
Səpirimiz heli waⱪit kəynigə sürülüp, küz pəsli bolup ⱪalƣanidi. Oninqi aydin keyin boran kɵp bolƣanliⱪtin, dengizda səpər ⱪilix hətərlik idi. Xunga, Pawlus kɵpqilikkə:
10 – Ⱪerindaxlar, meningqə bu yərdin səpərni dawamlaxturux naⱨayiti hətərlik. Mal wə kemə ziyanƣa uqrapla ⱪalmay, ⱨayatimizni saⱪlap ⱪelixmu təs! – dəp agaⱨlandurdi.
11 Biraⱪ, yüzbexi Yuliyus bolsa kemə hojayini bilən kemə baxliⱪining sɵzigə ixinip, Pawlusning sɵzigə ixənmidi. 12 Uning üstigə, bu yərmu ⱪixlap ⱪelixⱪa muwapiⱪ jay əməs idi. Xunga, kɵpqilik səpərni dawamlaxturup, mumkinⱪədər Feniks xəⱨirigə yetiwelip xu yərdə ⱪixlaxni ⱪuwwətlidi. Qünki, Krit arilidiki bu yahxi port xəⱨirigə pəⱪət xərⱪiy jənub wə xərⱪiy ximal xamili tegidiƣan bolup, u xəⱨər ⱪixlaxⱪa naⱨayiti muwapiⱪ jay idi.
Dengizdiki boran-qapⱪun
13 Jənubtin məyin xamal qiⱪip turatti, kɵpqilik əsli pilan boyiqə mangsaⱪ bolidu dəp, dengizdin lənggərni qiⱪirip, kemini ⱨəydəp yolƣa qiⱪti wə Krit arilini boylap mangdi. 14 Uzun ɵtməy, araldin ⱪattiⱪ xərⱪiy ximal borini qiⱪip kəldi. 15 Kemə boranning ⱨujumiƣa uqriƣanliⱪtin, alƣa ilgiriləxkə amalsiz ⱪalduⱪ. Xuning bilən, kemini boranning ⱨəydəp mengixiƣa ⱪoyup bərduⱪ. 16 Kawda degən bir kiqik aralning xamalƣa dalda təripigə ɵtüwelip, ⱪolwaⱪni kemigə qiⱪiriwelix arⱪiliⱪ, uni naⱨayiti təstə saⱪlap ⱪalaliduⱪ. 17 Kemiqilər kemə parqilinip kətmisun dəp, kemini arƣamqa bilən sirtidin orap baƣliwaldi. Kemining Liwiyə dɵlitigə yeⱪin yərdə dengiz astidiki ⱪum dɵwisigə petip ⱪelixidin ənsirəp, yəlkənlərni qüxürüp, kemini mengixiƣa ⱪoyup bərdi. 18 Xiddətlik boran tohtimiƣanidi. Ətisi, ular kemini yeniklitix üqün, malni dengizƣa taxlaxⱪa baxlidi. 19 Uning ətisi kemidiki ⱪoral-saymanlarnimu dengizƣa taxliwətti. 20 Biz birⱪanqə künlərgiqə kün wə yultuzlarnimu kɵrəlmiduⱪ. Boran-qapⱪun yənila xiddətlik dawamlixiwərdi. Ahir, ⱪutulup ⱪelix ümidimizdinmu waz kəqtuⱪ.
21 Kemidikilər birnərsə yemiginigə heli künlər bolƣanidi. Pawlus ularning aldida turup:
– Ⱪerindaxlar, silər baldurla mening “Krittin yolƣa qiⱪmayli” degən sɵzümni angliƣan bolsanglar, bu ziyan-zəhmətlərgə uqrimiƣan bolattuⱪ. 22 Lekin, əmdi silərning ƣəyrətlik boluxunglarni ɵtünimən. Kemə ƣərⱪ bolƣan təⱪdirdimu, ⱨeqⱪaysinglarning ⱨayati ziyanƣa uqrimaydu. 23 Qünki, mening Igəm bolƣan wə mən hizmət ⱪilip kəlgən Huda tünügün keqə bir pərixtisini yenimƣa əwətti, 24 pərixtə manga: “Pawlus, ⱪorⱪma! Sən Hudaƣa guwaⱨliⱪ berix üqün, Rim imperatorining aldiƣa berixing kerək. Meⱨriban Huda du’ayingni ⱪobul ⱪilip, sən bilən billə səpər ⱪilƣanlarning ⱨəmmisini ⱪutⱪuzidu!” dedi. 25 Xuning üqün, ⱨəmminglar ƣəyrətlik bolunglar, ixinimənki Huda manga ⱪilƣan sɵzlirini jəzmən əməlgə axuridu. 26 Biraⱪ, biz ⱪirƣaⱪⱪa urulup ketixtin saⱪlinalmaymiz.
27 Səpirimizning on tɵtinqi küni keqisi, kemimiz tehiqə Adri’atik dengizida ləyləp yürətti. Yerim keqidə, kemiqilər ⱪuruⱪluⱪⱪa yeⱪinlap ⱪalduⱪ, dəp ⱪarap, 28 dengizƣa arƣamqa taxlap, suning qongⱪurluⱪini ɵlqəp kɵrgənidi, ⱪiriⱪ metir qiⱪti. Səl aldiƣa mengip yənə ɵlqiwidi, ottuz metir qiⱪti. 29 Ular kemining hada taxlarƣa urulup ketixidin ⱪorⱪup, kemini tohtitix üqün kemining kəynidin tɵt lənggər taxlap, tang etixni intizarliⱪ bilən kütüp turdi. 30 Kemidin ⱪaqmaⱪqi bolƣan kemiqilər kemining bexidinmu lənggər taxlaymiz dəp baⱨanə tepip, ⱪolwaⱪni dengizƣa qüxürdi. 31 Lekin, Pawlus yüzbexi Yuliyus wə ləxkərlərgə:
– Bu kemiqilər kemidə ⱪalmisa, silər ⱪutulalmaysilər! – dedi.
32 Buning bilən, ləxkərlər kemidiki ⱪolwaⱪning arƣamqisini kesip, uni dengizƣa taxliwətti. 33 Tang etixⱪa az ⱪalƣanda, Pawlus kɵpqilikni bir’az ƣizaliniwelixⱪa qaⱪirdi. U:
– Silərning ƣəm-ⱪayƣu iqidə aq yürgininglarƣa on tɵt kün boldi. 34 Əmdi bir’az ƣizalinixinglarni ɵtünimən. Ⱨayat ⱪelixinglar üqün muxundaⱪ ⱪilix kerək. Ⱨeqⱪaysinglarning bir tal moyimu ziyanƣa uqrimaydu! – dedi.
35 Pawlus bu sɵzni ⱪilip bolup, ⱪoliƣa bir parqə nanni elip, kɵpqilikning aldida Hudaƣa xükür eytip nanni oxtup yedi. 36 Buni kɵrgən ⱨəmməylən ƣəyrətlinip, ƣizalinixⱪa baxlidi. 37 Kemidə biz jəmiy ikki yüz yətmix altə kixi iduⱪ. 38 Ⱨəmməylən ⱪorsaⱪni toydurƣandin keyin, kemiqilər kemini yeniklitix üqün, kemidiki buƣdaylarnimu dengizƣa taxliwətti.
Kemining ƣərⱪ boluxi
39 Tang atⱪanda, kemiqilər ⱪuruⱪluⱪni kɵrdi. Ular u yərning nəlikini eniⱪ biləlmigən bolsimu, biraⱪ uningdiki bir ⱪumluⱪ ⱪoltuⱪni bayⱪap, kemini bir amal ⱪilip xu yərdə ⱪuruⱪluⱪⱪa qiⱪarmaⱪqi boldi. 40 Ular aldi bilən lənggərlərning arƣamqisini kesip, lənggərlərni dengizƣa taxliwətti. Xuning bilən bir waⱪitta, kemini yənə ⱨəydəx üqün, kemining yɵnilixini baxⱪuridiƣan ikki tahtayning yipini boxitip, tahtaylarni dengizƣa qüxürüwətti. Andin, kemining bexidiki yəlkənni qiⱪirip, xamalning yardimi bilən kemini ⱪirƣaⱪⱪa yeⱪinlatti. 41 Lekin, kemə ⱪirƣaⱪⱪa yətküqə, dengiz astidiki ⱪum dɵwisigə urulup petip ⱪaldi. Kemining bexi ⱪumƣa petip, midirliyalmay ⱪaldi, kemining arⱪa təripi dolⱪunlarning zərbisi bilən quwulup ketixkə baxlidi.
42 Ləxkərlər məⱨbuslarning suƣa səkrəp ⱪeqip ketixidin saⱪlinix üqün, ⱨəmmisini ɵltürüwətməkqi boldi. 43 Lekin, Pawlusni ⱪutⱪuzuxni haliƣan yüzbexi ləxkərlərning bundaⱪ ⱪilixiƣa yol ⱪoymidi. U aldi bilən su üzüxni bilidiƣanlarning suƣa səkrəp ⱪirƣaⱪⱪa qiⱪixini, 44 andin ⱪalƣanlarning kemining quwulup kətkən tahtayliriƣa wə yaƣaqlarƣa esiliwelip, ⱪirƣaⱪⱪa qiⱪixini buyrudi. Xundaⱪ ⱪilip, ⱨəmməylən ⱪuruⱪluⱪⱪa saⱪ-salamət qiⱪiwaldi.


28

Malta arilida
Biz ⱪutulup ⱪirƣaⱪⱪa qiⱪⱪandin keyin, u aralning Malta ikənlikini bilduⱪ. Aral həlⱪi bizgə intayin yahxi mu’amilə ⱪildi. U qaƣda, yamƣur yeƣip, ⱨawa soƣuⱪ bolƣaqⱪa, ular gülhan yeⱪip bizni kütüwaldi. Pawlus bir baƣlam otun terip kelip otⱪa taxliwidi, issiⱪtin ⱪaqⱪan bir zəⱨərlik yilan uning ⱪoliƣa yepixiwaldi. Yərliklər Pawlusning ⱪoliƣa yepixip turƣan yilanni kɵrüp, bir-birigə:
– Bu adəm jəzmən bir ⱪatil! Dengizdin ⱪutulup qiⱪⱪan bolsimu, “təⱪdir” uning yaxixiƣa yol ⱪoymidi, – deyixti.
Lekin, Pawlus ⱪolini silkip, yilanni otning iqigə atti, ɵzi bolsa ⱨeqⱪandaⱪ zəhim yemidi. Həlⱪ Pawlusning bədinining ixxip ketixini yaki uning tuyuⱪsiz yiⱪilip ɵlüxini kütətti. Lekin, bir dəm kütüp, uning ⱨeqnemə bolmiƣanliⱪini kɵrüp, hiyalini ɵzgərtip:
– Bu bir Huda bolsa kerək! – deyixti.
U yərdin anqə yiraⱪ bolmiƣan jayda, aral baxliⱪi Publiyusning bir parqə yeri bar idi. U bizni ɵyigə baxlap, qin kɵngli bilən üq kün kütti. U qaƣda, Publiyusning atisi tolƣaⱪ kesiligə giriptar bolup, ⱪizitmisi ɵrləp, orun tutup yetip ⱪalƣanikən. Pawlus uning ⱨujrisiƣa kirip, du’a ⱪilip uqisiƣa ⱪolini təgküzüp, saⱪaytip ⱪoydi. Buning bilən, araldiki kesəllərning ⱨəmmisi Pawlusning aldiƣa kelixip saⱪiyip ⱪaytixti. 10 Ular bizni ⱨɵrmətləp, nurƣun sowƣatlarni əkelixti. Üq aydin keyin, bu yərdin ketidiƣan waⱪtimizda, bizni yolda lazimliⱪ nərsə-kerəklər bilən təminlidi.
Maltadin Rim xəⱨirigə berix
11 Malta arilida Iskəndəriyidin kəlgən, bexiƣa Rimliⱪlarning ⱪoxkezək Hudaliri Kastor bilən Polluksning nəⱪixliri oyulƣan bir kemə ⱪixliƣanidi. Ⱪix pəslidin keyin, biz bu kemə bilən yolƣa qiⱪtuⱪ. 12 Sirakoza xəⱨirigə kelip, u yərdə üq kün turduⱪ. 13 Andin səpirimizni yənə dawamlaxturup, Italiyidiki Regiyum xəⱨirigə kəlduⱪ. Ətisi, jənubtin qiⱪⱪan xamalning yardimi bilən ikki kündə Puteyoli xəⱨirigə yetip kəlduⱪ. 14 U yərdə uqratⱪan etiⱪadqilarning təklipi bilən bir ⱨəptə turduⱪ. Andin, Rim xəⱨirigə ⱪarap yolƣa qiⱪtuⱪ. 15 Rimƣa keliwatⱪanliⱪimizdin həwər tapⱪan Rimdiki etiⱪadqilar bizni ⱪarxi elix üqün Rimdin qiⱪip, əllik nəqqə qaⱪirim yol besip, bəziliri “Üq Saray” degən yərgiqə wə bəziliri tehimu yiraⱪ yol mengip, Apiyus baziriƣiqə kəlgənidi. Ularni kɵrgən Pawlus Hudaƣa rəⱨmət eytip, tehimu ƣəyrətləndi.
Pawlus Rim xəⱨiridə
16 Rim xəⱨirigə kirginimizdə, Pawlusning birla kɵzətküqi ləxkər bilən bir ɵydə turuxiƣa ruhsət ⱪilindi. 17 Üq kündin keyin, Pawlus u yərdiki Yəⱨudiylarning kattiwaxlirini ɵzi bilən kɵrüxüxkə təklip ⱪildi. Ular kəlgəndə, Pawlus mundaⱪ dedi:
– Ⱪerindaxlar! Mən həlⱪimizgə yaki əjdadlirimizdin ⱪalƣan ən’ənilərgə ⱪarxi ⱨeqⱪandaⱪ ix ⱪilmiƣan bolsammu, Yerusalemda yəⱨudiylar təripidin solaⱪⱪa tutulup, Rimliⱪlarning ⱪoliƣa tapxuruldum. 18 Rimliⱪlar meni soraⱪⱪa tartⱪandin keyin, ⱪoyuwətməkqi boldi. Qünki, məndə ɵlüm jazasi berixkə tegixlik birər jinayət yoⱪ idi. 19 Lekin, Yəⱨudiylar buningƣa ⱪarxiliⱪ bildürgəqkə, gərqə ɵz həlⱪim üstidin birər xikayitim bolmisimu, Rim imperatoriƣa ərz ⱪilixⱪa məjbur boldum. 20 Xu səwəbtin, mən ⱨərbiringlar bilən yüz kɵrüxüx wə bu ⱨəⱪtə sɵzlixix üqün, silərni bu yərgə təklip ⱪildim. Xuni bilixinglar kerəkki, həlⱪimiz kütüp kəlgən ⱪutⱪuzƣuqiƣa ixəngənlikim üqünla, bu zənjir bilən baƣlinip, tutⱪun bolup ⱪaldim.
21 Ular Pawlusⱪa:
– Yəⱨudiyidin sən toƣruluⱪ hət almiduⱪ. U yərdin kəlgən ⱪerindaxlarning ⱨeqⱪaysisimu sən toƣruluⱪ birər yaman həwər əkəlmidi yaki yaman gepingni ⱪilmidi. 22 Lekin, sening pikirliringni anglap baⱪmaⱪqimiz. Qünki, sən tə’əlluⱪ bolƣan bu eⱪimning ⱨəmmə yərdə ⱪarxiliⱪⱪa uqrawatⱪanliⱪidin həwirimiz bar! – deyixti.
23 Xuning bilən, ular Pawlus bilən kɵrüxüxkə bir künni bəlgilidi. U küni, Pawlusning turƣan yerigə tehimu kɵp kixi kəlgənidi. Pawlus ətigəndin kəqkiqə ularƣa Hudaning padixaⱨliⱪi ⱨəⱪⱪidə qüxəndürüx berip, Təwrat ⱨəm pəyƣəmbərlərning yazmiliridin nəⱪil kəltürüp, ularni ⱨəzriti Əysaning Yəⱨudiylar kütüp kəlgən ⱪutⱪuzƣuqi ikənlikigə ⱪayil ⱪilixⱪa tirixti. 24 Uning sɵzlirigə bəzilər ixəndi, bəzilər ixənmidi. 25 Ular ɵz’ara kelixəlməy, ⱪaytmaⱪqi bolƣanda, Pawlus ularƣa mundaⱪ dedi:
– Muⱪəddəs Roⱨning əjdadliringlarƣa eytⱪan sɵzliri silərgimu toƣra kelidu! Muⱪəddəs Roⱨ Yəxaya pəyƣəmbərgə mundaⱪ degənidi:
 
26 “Berip bu həlⱪⱪə mening sɵzlirimni eytⱪin:
‘sɵzlirimni anglaysilər, anglaysilər, qüxənməysilər.
Ⱪilƣanlirimƣa ⱪaraysilər, ⱪaraysilər, mənisini uⱪmaysilər.
27 Qünki, bu həlⱪning zeⱨni zə’ipləxkən.
Ular ⱪulaⱪlirini etiwalƣan, kɵzlirinimu yumuwalƣan.
Undaⱪ bolmisidi, kɵzliri kɵrətti, ⱪulaⱪlirimu anglaytti,
zeⱨni oyƣinip, manga ⱪaytatti. Mənmu ularni saⱪaytattim.’ ”
 
28-29 Andin, Pawlus:
– Xunga bilixinglar kerəkki, Hudaning ⱪutⱪuzuxi Yəⱨudiy əməslərgimu berilməktə. Ular uni ⱪobul ⱪilmay ⱪalmaydu! – dedi.
30 Pawlus ɵzi ijarigə alƣan ɵydə ikki yil turdi wə bu yərdə uning bilən kɵrüxüxkə kəlgən ⱨəmmə kixilərni ⱪobul ⱪilip, 31 Hudaning padixaⱨliⱪi toƣrisidiki hux həwərni yürəklik tarⱪitip, Rəbbimiz Əysa Məsiⱨkə da’ir ⱨəⱪiⱪətlərnimu yətküzdi, uningƣa ⱨeqkim tosⱪunluⱪ ⱪilmidi.