«Estir»


1

Padixaⱨ Ahaxweroxning Waxtini hanixliⱪtin ⱪalduruxi
1-2 Tɵwəndiki wəⱪə padixaⱨ Ahaxwerox zamanida yüz bərgən. Ahaxwerox Suza ⱪəl’əsidiki təhtidə olturup, Ⱨindistandin Misirning nerisiƣiqə bolƣan bir yüz yigirmə yəttə ɵlkigə ⱨɵkümranliⱪ ⱪilƣanidi. U ⱨɵkümranliⱪining üqinqi yilida barliⱪ aliy əməldarliri bilən bəglirigə bir katta ziyapət bərdi. Ziyapətkə Persiyə bilən Midiyaning sərkərdiliri, ⱨərⱪaysi ɵlkilərdiki yuⱪiri təbiⱪidikilər wə aliy əməldarlar kelip ⱪatnaxti. Ziyapət altə ay dawamlaxti. Padixaⱨ bu jəryanda ularƣa ɵz imperiyisining bayliⱪi wə ɵzining xan-xəripini namayan ⱪildi.
Arⱪidinla padixaⱨ yənə Suza ⱪəl’əsidiki pütün kixilərgə, mərtiwisining yuⱪiri-tɵwənlikigə ⱪarimay, orda gülzarliⱪida yəttə kün ziyapət bərdi. Məzkur gülzarliⱪ aⱪ wə kɵk kəndir rəhttin tikilgən pərdilər bilən bezəlgən bolup, bu pərdilər mərmər tax tüwrüklərdiki kümüx ⱨalⱪilarƣa sɵsün rənglik kəndir rəht bilən qekilgənidi. Mərmər tax, sədəp wə türlük rənglik taxlar yatⱪuzulƣan yərning üstigə altun-kümüxtin yasalƣan yɵlənqüklük uzun orunduⱪlar ⱪoyulƣanidi. Xarablar bir-birigə ohximaydiƣan altun ⱪədəⱨlərgə ⱪuyulƣan bolup, padixaⱨning buyruⱪi boyiqə ordidiki xarablar mərdlərqə təminləndi. Padixaⱨ orda hizmətkarliriƣa ⱨəmməylənning haliƣanqə xarab iqixigə yol ⱪoyuxlirini, əmma ⱨeqkimgə zorlimasliⱪlirini buyrudi. Xuning bilən bir waⱪitta hanix Waxti padixaⱨ Ahaxweroxning ordisida ayallar üqün ⱨəm ziyapət bərdi.
10 Katta ziyapətning yəttinqi küni padixaⱨ xarabtin kəypi qaƣ bolƣinida, ⱨuzurida hizmət ⱪilidiƣan yəttə ⱨərəmaƣisini* Ⱨərəmaƣiliri ordidiki nurƣun ixlarda muⱨim orunda turidiƣan hizmətqilər bolup, kɵp ⱨallarda ular orda toⱪallirini baxⱪurux ixiƣa məs’ul bolatti. Ular piqiwetilgən ərlər bolup, ⱪizlarƣa qeⱪilmaytti wə pərzəntmu ⱪalduralmaytti. yəni Miⱨuman, Bizta, Harbona, Biƣta, Abaƣta, Zetar, Kərkəslərni 11 hanix Waxtiƣa hanixliⱪ tajini kiydürüp, ⱨuzuriƣa təklip ⱪilip kelixlirini buyrudi. Hanix intayin qirayliⱪ ayal bolƣaqⱪa, padixaⱨ aliy əməldarliri bilən barliⱪ ziyapət əⱨligə uning güzəl jamalini kɵrsətməkqidi. 12 Lekin ⱨərəmaƣiliri hanix Waxtiƣa padixaⱨning əmrini yətküzgəndə, u berixni rət ⱪildi. Buning bilən padixaⱨ intayin hapa bolup, ƣəzipi ɵrləp kətti. 13 Axu waⱪittiki padixaⱨlarning ⱪa’idisi boyiqə padixaⱨ məlum məsililərgə duq kəlgəndə, ⱪanun wə tərtip-intizamni yahxi bilidiƣanlarning məsliⱨətini alatti, xunga padixaⱨ ɵz zamanining takamullaxⱪan aⱪilliridin məsliⱨət soridi. 14 Aⱪillardin uning yeⱪinliri karxina, Xetar, Admata, Tarxix, Mərəs, Marsina wə Mimukanlar idi. Ular Persiyə wə Midiyadiki yəttə aliy əməldar bolup, padixaⱨ bilən da’im kɵrüxələydiƣan wə imperiyidə aldinⱪi orunda turidiƣan kixilər idi. 15 Padixaⱨ ulardin:
– Mənki padixaⱨ Ahaxwerox ⱨərəmaƣisini əwətip, hanix Waxtiƣa əmr yətküzgənidim. Lekin, u əmrimni bəja kəltürmidi. Ⱪanun boyiqə uni ⱪandaⱪ bir tərəp ⱪilix kerək? – dəp soridi. 16 Mimukan buningƣa jawabən padixaⱨ wə baxⱪa aliy əməldarlarƣa mundaⱪ dedi:
– Hanix Waxti padixaⱨning aldida əməs, bəlki padixaⱨning ⱨərⱪaysi ɵlkilərdiki aliy əməldarlirining xundaⱪla pütkül həlⱪlərning aldidimu hataliⱪ ɵtküzüptu! 17 Qünki hanixning ⱪilƣan bu ixi imperiyimizdiki ⱨəmmə ayallarning arisiƣa tarⱪilixi bilənla bu ix ularning ɵz ərlirini kɵzigə ilmasliⱪiƣa səwəb bolidu. Ular: “Padixaⱨ Ahaxwerox hanix Waxtini ⱨuzuriƣa təklip ⱪilƣanikən, əmma u berixni rət ⱪiliptu” deyixidu. 18 Persiyə wə Midiyadiki əməldarlarning hanimliri hanixning bu ixini angliƣan ⱨaman ərlirigə xundaⱪ mu’amilə ⱪilixⱪa baxlaydu. Buning bilən a’ilidə mənsitməslik bilən hapiliⱪ üzülməydu. 19 Əgər aliyliri halisila, buningdin keyin Waxti padixaⱨning ⱨuzuriƣa kəlmisun, dəp əmr qüxürgəyla wə bu əmrni yazdurup, Persiyə bilən Midiyaning ⱪanuniƣa ɵzgərməs ⱪilip kirgüzgəyla wə aliyliri uning hanixliⱪ ornini uningdin yahxiraⱪ birsigə bərgəyla. 20 Padixaⱨ əmri katta imperiyilirining ⱨəmmə jayliriƣa jakarlanƣandin keyin, ⱨəmmə ayallar ɵz ərlirining mərtiwisining bar yoⱪluⱪidin ⱪət’iynəzər, ularni ⱨɵrmət ⱪilidiƣan bolidu, – dedi.
21 Padixaⱨ wə uning aliy əməldarliri bu pikirni toƣra tapti, xunga padixaⱨ Mimukanning təklipi boyiqə ix kɵrdi. 22 Padixaⱨ ⱨərbir ɵlkə həlⱪining ɵz til-yeziⱪida imperiyining ⱨəmmə jayliriƣa: “Ⱨərbir ər ɵz a’ilisining hojayinidur” dəp ⱨɵküm qüxürdi.

*10
Ⱨərəmaƣiliri ordidiki nurƣun ixlarda muⱨim orunda turidiƣan hizmətqilər bolup, kɵp ⱨallarda ular orda toⱪallirini baxⱪurux ixiƣa məs’ul bolatti. Ular piqiwetilgən ərlər bolup, ⱪizlarƣa qeⱪilmaytti wə pərzəntmu ⱪalduralmaytti.



2

Əstirning hanix boluxi
Padixaⱨ Ahaxweroxning ƣəzipi ⱪaytⱪandin keyin, Waxti wə uning ⱪilƣanliri ⱨəm uning üstidin qiⱪirilƣan ɵz yarliⱪi ⱨəⱪⱪidə oylaydiƣan boldi. Padixaⱨning məhsus ƣulamliri padixaⱨⱪa:
– Aliyliri üqün yax wə qirayliⱪ ⱪizlar tepip kəltürülsun. Bu qirayliⱪ ⱪizlarni Suza ⱪəl’əsidiki ⱨərəmhaniƣa yiƣip kelix üqün imperiyilirining ⱨərⱪaysi ɵlkilirigə əməldarlar təyinlənsun. Ⱪizlar orda toⱪalliriƣa məs’ul ⱨərəmaƣisi Ⱨegayning baxⱪuruxida bolsun wə pədəz mulazimiti bilən təminlənsun. Andin ɵzlirigə yaⱪⱪan ⱪiz Waxtining orniƣa hanix bolsun, – dəp təklip bərdi. Bu təklip padixaⱨⱪa yaⱪⱪaqⱪa, u xundaⱪ ⱪildi.
Suza ⱪəl’əsidə Mordikay isimlik bir Yəⱨudiy bolup, u Binyamin ⱪəbilisidin bolƣan Ya’irning oƣli idi. Ya’ir Xim’ining oƣli, Xim’i bolsa Kixning oƣli idi. Babil padixaⱨi Nibukadnəzər Yerusalemdin Yəⱨudiyə padixaⱨi Yiⱨoyakinni bir top adəmlər bilən billə əsir ⱪilip elip kəlgəndə, Kixmu xularning iqidə idi. Mordikayning Əstir isimlik bir nəwrə singlisi bolup, uning Ibraniyqə ismi Ⱨadassa idi. U bir güzəl, kelixkən ⱪiz bolup, ata-anisi tügəp kətkəndin keyin Mordikay uni ɵz ⱪizi ⱪilip beⱪiwelip, qong ⱪilƣanidi.
Padixaⱨning pərmani bilən nurƣun ⱪizlar Suza ⱪəl’əsidiki ⱨərəmhaniƣa kəltürülgəndə, Əstirmu ordidiki ⱪizlarƣa məs’ul Ⱨegayƣa tapxuruldi. Əstir Ⱨegayƣa yaⱪti. Ⱨegay uningƣa iltipat ⱪilip, dərⱨal uni pərdaz mulazimiti wə alaⱨidə yeməkliklər bilən təminlidi. Xundaⱪla u ordidin yəttə kenizəkni uning hizmitini ⱪilixⱪa tallap, Əstir wə ularƣa ⱨərəmhanidin əng yahxi jayni bərdi. 10 Əstir ɵz həlⱪi wə uruⱪ-əjdadi ⱨəⱪⱪidə ⱨeqkimgə ⱨeqnemə eytmidi, qünki Mordikay uningƣa bu toƣrisida eƣiz aqmasliⱪni buyruƣanidi. 11 Mordikay Əstirning ⱨal-əⱨwalidin həwər elix wə uningƣa ⱪandaⱪ mu’amilə ⱪiliniwatⱪanliⱪini bilix üqün, ⱨər küni ⱨərəmhana ⱨoylisining ətrapida mengip yürdi.
12 Rəsmiyət boyiqə ⱨərbir yax ⱪiz padixaⱨ Ahaxweroxning ⱨuzuriƣa kirix üqün, ɵz nɵwiti kelixtin burun altə ay murməkki yeƣi bilən, altə ay hux puraⱪ ətir wə maylar bilən jəm’iy on ikki ay pərdaz ⱪilinixi kerək idi. 13 Ⱪiz padixaⱨning ⱨuzuriƣa kirgəndə, ⱨərəmhanidin ordiƣa nemini elip ketixni halisa, uningƣa xu nərsilər berilətti. 14 Kəqⱪurun padixaⱨ ⱨuzuriƣa kirgən ⱪiz ətisi ətigəndə ordidiki ⱨərəmhanining baxⱪa bir bɵlümigə əwətilətti. U ⱨərəmhana toⱪallarni baxⱪurƣuqi ⱨərəmaƣisi Xa’axƣaz nazariti astida idi. Pəⱪət padixaⱨⱪa yaⱪⱪan, ismi atap qaⱪirilƣan ⱪizla ⱪaytidin uning ⱨuzuriƣa kirələytti. 15 Əstir yəni Abihayilning ⱪizi (Mordikay beⱪiwalƣan ɵzining bir nəwrə singlisi)ning padixaⱨ ⱨuzuriƣa kirix nɵwiti kəlgəndə, ⱨərəmaƣisi Ⱨegay uningƣa nemini elix ⱨəⱪⱪidə təklip bərgən bolsa, xuni aldi wə baxⱪa ⱨeq nərsə sorimidi. Əstirni kɵrgənlərning ⱨəmmisi uni yaⱪturup ⱪalatti. 16 Xundaⱪ ⱪilip Ahaxwerox imperiyisining yəttinqi yili, oninqi ayda* “Əstir”də əgər aylar nomur boyiqə elinƣan bolsa, Ibraniy kalendaridiki waⱪitni kɵrsitidu. Əgər aylar ismi bilən elinƣan bolsa, Pars kalendaridiki waⱪitni kɵrsitidu. Uxbu ayəttiki waⱪit miladiyə kalendari boyiqə təhminən miladiyədin burunⱪi 478- yilning on ikkinqi eyiƣa toƣra kelidu. yəni təbət eyida Əstir padixaⱨ Ahaxweroxning ordisiƣa kəltürüldi. 17 Padixaⱨ Əstirni barliⱪ ayallardin yahxi kɵrdi. U padixaⱨning iltipati wə amraⱪliⱪiƣa barqə ⱪizlardin artuⱪ sazawər bolƣaqⱪa, padixaⱨ uning bexiƣa hanixliⱪ tajini kiydürüp, Waxtining orniƣa hanix ⱪildi. 18 Kəynidin, padixaⱨ ⱨəmmə aliy əməldarliri wə bəglirigə Əstir xəripi üqün bir katta ziyapət bərdi. Ⱨəmmə ɵlkilərdə bayram elan ⱪilindi wə sehiyliⱪ bilən ⱨədiyələr berildi.
Mordikayning padixaⱨning ⱨayatini ⱪutⱪuzuxi
19 Ⱪizlar ikkinqi ⱪetim ⱨərəmhaniƣa yiƣilƣanda, Mordikay ordida mənsəpkə erixkənidi. 20 Əstir Mordikayning tapilixi boyiqə, ɵzining həlⱪi wə uruⱪ-əjdadi ⱨəⱪⱪidə yənila ⱨeqkimgə ⱨeqnemə eytmidi. Əstir Mordikayƣa uning tərbiyisidiki waⱪtida boysunƣandək boysunatti.
21 Mordikay ordida hizmət ⱪilƣan məzgildə, orda dərwazisida kɵzətqilik ⱪilidiƣan Biƣtan wə Tərəx isimlik ikki ⱨərəmaƣisi bolup, ular padixaⱨ Ahaxweroxⱪa intayin ƣəzəplinip, uni ɵltürüwetixni ⱪəstləp yürətti. 22 Mordikay bu suyiⱪəstni bilip ⱪelip, hanix Əstirgə məlum ⱪildi. Əstir bu ixni Mordikayning namida padixaⱨⱪa yətküzdi. 23 Təkxürülüx arⱪiliⱪ bu ixning rastliⱪi ispatlanƣandin keyin, bu ikki kixi darƣa esip ɵltürüldi. Bu wəⱪə imperiyining təzkirisigə padixaⱨning kɵz aldida yezip ⱪoyuldi.

*16
“Əstir”də əgər aylar nomur boyiqə elinƣan bolsa, Ibraniy kalendaridiki waⱪitni kɵrsitidu. Əgər aylar ismi bilən elinƣan bolsa, Pars kalendaridiki waⱪitni kɵrsitidu. Uxbu ayəttiki waⱪit miladiyə kalendari boyiqə təhminən miladiyədin burunⱪi 478- yilning on ikkinqi eyiƣa toƣra kelidu.



3

Ⱨamanning Yəⱨudiylarning nəslini yoⱪitix suyiⱪəsti
Bu ixlardin keyin padixaⱨ Ahaxwerox Agagning nəslidin bolƣan Ⱨammidataning oƣli Ⱨamanning əmilini barliⱪ əməldarlarningkidin yuⱪiri ɵstürdi. Mərtiwə jəⱨəttə Ⱨaman padixaⱨ Ahaxweroxning kəynidila turatti. Ordidiki pütün əməldarlarning ⱨəmmisi padixaⱨning buyruƣinidək Ⱨamanning aldidin ɵtkəndə, uningƣa egilip təzim ⱪilixatti. Pəⱪət Mordikayla egilməytti ⱨəm təzim ⱪilmaytti. Buni kɵrgən ordidiki baxⱪa əməldarlar uningdin:
– Padixaⱨning əmrigə boysunmiƣiningiz nemisi? – dəp soridi. Ular Mordikayƣa bu gəpni ⱨər küni desimu, əmma Mordikay ularning sɵzigə ⱪulaⱪ salmidi. Mordikay ularƣa qüxəndürüp:
– Mən Yəⱨudiy, Ⱨamanƣa təzim ⱪilmaymən, – dedi. Xuning bilən, ular Ⱨamanning Mordikayning bu ixiƣa yol ⱪoyidiƣan-ⱪoymaydiƣanliⱪini bilip beⱪix üqün bu gəpni uningƣa dəp ⱪoydi.
Ⱨaman Mordikayning uningƣa egilip təzim ⱪilmiƣanliⱪini kɵrüp intayin ƣəzəpləndi. U yənə Mordikayning Yəⱨudiy ikənlikini bilixi bilən, yalƣuz Mordikayning ɵzinila jazalax azliⱪ ⱪilidikən dəp ⱪaridi. Xunga u Ahaxwerox imperiyisidiki pütün Yəⱨudiylarni yəni Mordikayning ɵz həlⱪini ⱪirip taxlaxni pilanlidi.
Ahaxwerox imperiyisining on ikkinqi yili birinqi ayda yəni nisan eyida * Miladiyə kalendari boyiqə təhminən miladiyədin burunⱪi 472- yilning tɵtinqi eyiƣa toƣra kelidu. bu pilanning əməlgə axuruluxiƣa bir künning bəlgilinixi üqün, Ⱨamanning aldida “pur” (qək) tartildi. Purda on ikkinqi ayning yəni adar eyining on üqinqi küni* Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning yəttinqi künigə toƣra kelidu, təhminən bir yildin keyinki waⱪit qiⱪti. Andin Ⱨaman padixaⱨ Ahaxweroxⱪa:
– Imperiyilirining ⱨəmmə ɵlkilirigə qeqilip kətkən xundaⱪla ɵm yaxaydiƣan bir həlⱪ bar. Ularning ⱪanunliri baxⱪa həlⱪlərning ⱪanunliriƣa ohximaydu. Ular imperiyimizning ⱪanunliriƣa boysunmaydu. Ularning yaxixiƣa yol ⱪoyux imperiyimizning mənpə’itigə paydisizdur. Əgər aliyliri halisila, ularni yoⱪitix üqün məktup yazdurƣayla. Mən imperiyimizning məmuriy hirajiti üqün həzinigə üq yüz atmix ming kilo kümüx tapxuruxⱪa kapalətlik ⱪilimən, – dəp məlum ⱪildi. 10 Xuning bilən padixaⱨ ⱪoxulƣanliⱪini bildürüp, ɵzining mɵⱨürlük üzükini Yəⱨudiylarning düxmini bolƣan Agagning nəslidin bolƣan Ⱨammidataning oƣli Ⱨamanƣa bərdi. 11 Padixaⱨ uningƣa:
– Bu kümüxlər ɵzünggə ⱪalsun. U həlⱪni ⱪandaⱪ ⱪilimən desəng, xundaⱪ ⱪil! – dedi. 12 Xunga birinqi ayning on üqinqi küni Miladiyə kalendari boyiqə tɵtinqi ayning on yəttinqi künigə toƣra kelidu. Ⱨaman padixaⱨning pütükqilirini yiƣip, imperiyining ⱨəmmə ɵlkilərdiki rə’isliri, bəgliri wə aliy əməldarliriƣa ⱪarita məktup yazdurdi. Məktuplar ⱨərbir ɵlkə həlⱪining ɵz til-yeziⱪida bolup, ular padixaⱨning namida yezildi. Xundaⱪla ularƣa padixaⱨning mɵⱨürlük üzüki besildi. 13 Məktuplar qaparmənlər arⱪiliⱪ padixaⱨning ⱪol astidiki ⱨəmmə ɵlkilərgə əwətildi. Məktuplarda: “On ikkinqi ayning yəni adar eyining on üqinqi küni§ Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning yəttinqi künigə toƣra kelidu. Yəⱨudiylarning ⱪeri-yax, ər-ayal, bala-qaⱪilirining ⱨəmmisi bir kün iqidə ⱪirilsun, ɵltürülsun, yoⱪ ⱪilinsun, mal-mülükliri talan-taraj ⱪilinsun” dəp yezilƣanidi. 14 Ⱨəmmə adəmning xu küni təyyar bolup turuxi üqün, məktupning kɵqürmə nushisi ⱨərⱪaysi ɵlkilərdə pərman bolup, ⱨəmmə puⱪralarƣa aldin elan ⱪilinmaⱪqi boldi. 15 Padixaⱨning əmrigə bina’ən, məzkur pərman Suza ⱪəl’əsidə elan ⱪilindi. Qaparmənlər pərmanni dərⱨal ⱨərⱪaysi ɵlkilərgə elip berixti. Bu waⱪitta padixaⱨ bilən Ⱨaman buni təbrikləx yüzisidin xarab iqixkə olturdi. Suza ⱪəl’əsi bolsa bisərəmjanliⱪta ⱪaldi.

*7
Miladiyə kalendari boyiqə təhminən miladiyədin burunⱪi 472- yilning tɵtinqi eyiƣa toƣra kelidu.

7
Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning yəttinqi künigə toƣra kelidu

12
Miladiyə kalendari boyiqə tɵtinqi ayning on yəttinqi künigə toƣra kelidu.

§13
Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning yəttinqi künigə toƣra kelidu.



4

Mordikayning Əstirdin yardəm sorixi
Mordikay bu ixlardin həwər tapⱪandin keyin intayin ⱪayƣurup, kiyimlirini yirtip, qigə rəhtkə yɵginip, bexiƣa kül qeqip, Suza ⱪəl’əsini aylinip yürüp, naⱨayiti ⱪattiⱪ aⱨupəryad kɵtürdi. U orda dərwazisiƣa kelip, tohtap ⱪaldi. Qünki bəlgilimə boyiqə qigə rəhtkə yɵgəngən kixilər ordiƣa kirgüzülməytti. Padixaⱨning pərmani ⱪaysi ɵlkigə yetip kəlsə, u yərdiki Yəⱨudiylar ⱪayƣurup, nalə-pəryad uruxti. Ular roza tutup, kɵz yexi ⱪilip, ⱨaza tutuxti, nurƣun kixilər qigə rəhtkə yɵginip, külgə milinip yetixti.
Əstirning hizmitini ⱪilidiƣan kenizəklər bilən ⱨərəmaƣiliri Mordikay ⱨəⱪⱪidə Əstirgə həwər yətküzgəndə, u intayin bi’aram bolup, Mordikayƣa kiyim-keqəklərni əwətip, uning matani taxliwetixini tələp ⱪildi. Lekin Mordikay ⱪobul ⱪilmidi. Əstirning hizmitigə təyinləngən padixaⱨning Ⱨatak isimlik bir ⱨərəmaƣisi bar idi. Əstir uni qaⱪirtip, Mordikayning yeniƣa berip, zadi nemə ixning uni ⱪiynawatⱪanliⱪini wə nemixⱪa undaⱪ bolƣanliⱪini bilip kelixkə əwətti. Xuning bilən Ⱨatak orda dərwazisi aldidiki məydanda Mordikay bilən kɵrüxti. Mordikay yüz bərgən ixlarni uningƣa bir-birləp eytip bərdi xundaⱪla Ⱨamanning Yəⱨudiylarni yoⱪitix üqün dɵlət həzinisigə ⱪanqilik pul i’anə ⱪilixni wədə ⱪilƣanliⱪini dedi. Mordikay uningƣa yənə Suzada elan ⱪilinƣan, Yəⱨudiylarni yoⱪitix toƣriisidiki pərmanidin bir nusha bərdi. Mordikay uning bu pərmanni Əstirgə tapxurup berixini ⱨəmdə Əstirgə əⱨwalni qüxəndürüp, uning padixaⱨⱪa yelinip, ɵz həlⱪining bir ⱪoxuⱪ ⱪenini tilixini tələp ⱪildi.
Ⱨatak ⱪaytip Mordikayning təlipini Əstirgə yətküzdi. 10 Əstir:
– Mordikayƣa munu gəplərni yətküz, – dəp Ⱨatakni yənə əwətti.
11 – Padixaⱨ ordisida hizmət ⱪiliwatⱪanlar wə padixaⱨning ⱪol astidiki həlⱪliri xuni biliduki: ər yaki ayal boluxidin ⱪət’iynəzər, ⱪaysi bir kixi qaⱪirilmay, iqkiriki ⱨoyliƣa – padixaⱨning ⱨuzuriƣa kirsə, ⱪanun boyiqə ɵltürülidu. Pəⱪət padixaⱨ uningƣa ⱪolidiki altun səltənət ⱨasisini uzitip ⱪalsa, u tirik ⱪalidu. Meni bolsa padixaⱨ qaⱪirmiƣili bir ay boldi.
12 Əstirning bu gəpliri Mordikayƣa yətküzüldi. 13 Mordikay Əstirgə mundaⱪ jawab əwətti:
– Yəⱨudiylarning ⱨəmmisi ɵltürülidiƣan yərdə sən “ⱨərgizmu ordida yaxiƣanliⱪim üqün aman ⱪalimən” dəp oylimiƣin. 14 Əgər muxu waⱪitta sən süküt ⱪilsang, Yəⱨudiylarƣa baxⱪa jaydin yardəm kelidu, ular ⱪutulup ⱪalidu, lekin sən pütün jəməting bilən ⱪoxulup ɵlisən. Kim bilidu, bəlkim sən muxu waⱪitlar üqün hanixliⱪ mərtiwisigə erixkəndursən?
15 Əstir keyin Mordikayƣa mundaⱪ jawab ⱪayturdi:
16 – Siz berip, Suza ⱪəl’əsidiki barliⱪ Yəⱨudiylarni yiƣing, silər mən üqün roza tutunglar, üq keqə-kündüz ⱨeq nərsə yemənglar, ⱨeq nərsə iqmənglar. Mənmu kenizəklirim bilən xundaⱪ ⱪilimən. Andin mən ⱪanunƣa hilap bolsimu, padixaⱨning aldiƣa kirimən. Buning üqün ɵlsəmmu məyli.
17 Xundaⱪ ⱪilip Mordikay kətti wə Əstirning tapiliƣinidək ⱪildi.


5

Əstirning padixaⱨ bilən Ⱨamanƣa ziyapət berixi
Üqinqi küni Əstir xaⱨanə libasni kiyip, ordining iqkiriki ⱨoyliƣa yəni padixaⱨ təhti ⱪoyulƣan has hanisi udulidiki ⱨoyliƣa kirdi. Padixaⱨ has hanisi ixikining udulidiki təhtidə olturatti. Padixaⱨ hanix Əstirning iqkiriki ⱨoylida turƣinini kɵrüp, hanix uning nəziridə iltipat tapⱪaq altun səltənət ⱨasisini uningƣa uzatti. Xuning bilən Əstir uning aldiƣa berip, ⱨasining uqini tutti. Padixaⱨ uningdin:
– Əy hanix Əstir! Nemə boldi? Nemə təliping bar? Ⱨətta imperiyimning yerimini tələp ⱪilsangmu, u sanga berilidu, – dedi.
– Əgər aliyliri halisila, bügün Ⱨaman bilən birgə, sili üqün təyyarliƣan ziyapitimgə ⱪədəm təxrip ⱪilƣayla, – dedi Əstir padixaⱨⱪa. Padixaⱨ:
– Əstirning tələp ⱪilƣinidək Ⱨamanni dərⱨal elip kelinglar, – dedi. Xundaⱪ ⱪilip, padixaⱨ ziyapətkə Ⱨaman bilən billə bardi.
Xarab iqiliwatⱪanda, padixaⱨ Əstirdin yənə:
– Iltimasing nemə? Iltimasing bəja kəltürülidu. Nemə təliping bar? Ⱨətta imperiyimning yerimini tələp ⱪilsangmu, u sanga berilidu, – dedi.
7-8 – Mening iltimasim wə təlipim xuki: əgər mən aliylirining iltipatiƣa muyəssər bolsam, aliyliri halisila, ətə ɵzliri Ⱨaman bilən birgə ikkiliri üqün təyyarliƣan ziyapitimgə ⱪatnixip bərgəyla. Xu qaƣda silining soriƣanliriƣa jawab berəy, – dedi Əstir.
Ⱨamanning Mordikayni ⱪəstləx pilani
Ⱨaman ziyapəttin kɵngli hux ⱪaytti. Lekin u orda dərwazisi aldidin ɵtkinidə, Mordikayning u yərdə ornidin midirlimay olturƣinini, ɵzidin bir’azmu əymənmigənlikini kɵrüp, intayin ƣəzəpləndi. 10 Lekin u ƣəzipini besiwelip, ɵyigə ⱪaytip, aƣinilirini qaⱪirtti wə hotuni Zərəxnimu kəltürdi. 11 Ⱨaman ularƣa ɵzining qəksiz bayliⱪi wə pərzəntlirining kɵplüki ⱨəⱪⱪidə po atti, xundaⱪla padixaⱨning uning mərtiwisini ⱪandaⱪ ɵstürüp, barliⱪ aliy əməldarlar bilən bəglərdin yuⱪiri ⱪilƣanliⱪini aƣzi aƣziƣa təgməy sɵzlidi. 12 Ⱨaman yənə:
– Bulardin baxⱪa hanix Əstir bərgən ziyapətkə padixaⱨ bilən məndin baxⱪa ⱨeqkim təklip ⱪilinmaptu. U yənə padixaⱨ bilən meni ətiki ziyapətkə təklip ⱪildi! 13 Biraⱪ mən ⱪaqanla ⱨeliⱪi Yəⱨudiy Mordikayning orda dərwazisi aldida olturƣinini kɵrsəm, bu ixlarning ⱨəmmisining manga ⱨeqbir əⱨmiyətsiz ikənlikini ⱨes ⱪilimən, – dedi.
14 Uning hotuni wə aƣiniliri uningƣa:
– Siz buyruⱪ qüxürüp, ottuz yəttə gəz* Təhminən 22 metirƣa toƣra kelidu. egizliktə bir dar təyyarliting wə ətə ətigəndə padixaⱨtin Mordikayni darƣa esixni tələp ⱪiling. Xundaⱪ ⱪilƣanda ziyapətkə huxal-huram barisiz, – dəp təklip berixti. Ⱨaman buni yahxi məsliⱨət dəp bilip, egiz bir dar təyyarlatti.

*14
Təhminən 22 metirƣa toƣra kelidu.



6

Padixaⱨning Mordikayƣa xan-xərəp berixi
Xu küni kəqtə padixaⱨning uyⱪusi kəlmigəqkə, imperiyining təzkirisini aldurup oⱪutti. Təzkirining: “Mordikay padixaⱨni yoxurun ɵltürüx ⱨəⱪⱪidiki bir suyiⱪəstni pax ⱪilƣan, bu suyiⱪəstni orda dərwazisini kɵzət ⱪilidiƣan Biƣtan bilən Tərəx isimlik ikki ⱨərəmaƣisi pilanliƣan” dəp yezilƣan yerigə kəlgəndə,
padixaⱨ:
– Bu ix üqün Mordikay ⱪandaⱪ təⱪdirləndi, uning ɵzigə nemə izzət-ikram kɵrsitildi? – dəp soridi.
Padixaⱨning ƣulamliri:
– Uningƣa ⱨeq nərsə berilməptu, – dəp jawab berixti.
– Orda ⱨoylisida kim bar? – dəp soridi padixaⱨ. Bu qaƣda Ⱨaman Mordikayni yasitip ⱪoyƣan darƣa esixⱪa padixaⱨtin ijazət sorax üqün orda ⱨoylisiƣa əmdila kirgənidi. Xunga padixaⱨning ƣulamliri uningƣa:
– Ⱨoylida Ⱨaman turidu, – dəp jawab bərdi.
– Uni kirgüzünglar! – dedi padixaⱨ. Ⱨaman kirgəndə, padixaⱨ uningdin:
– Padixaⱨ izzət-ikram kɵrsətməkqi bolƣan kixigə nemə kəltürülsə bolidu? – dəp soridi. Ⱨaman ɵz kɵnglidə: “Padixaⱨ məndin baxⱪa kimgimu izzət-ikram kɵrsitər idi” dəp oylidi 7-8 wə padixaⱨⱪa:
– Padixaⱨimiz izzət-ikram kɵrsətməkqi bolƣan kixi üqün ɵzliri kiygən xaⱨanə libas, ɵzliri mingən taj taⱪalƣan at elip kelinsun. Andin padixaⱨning əng ⱨɵrmətlik aliy əməldarliridin biri u kixigə libas kiydürüp, uni atⱪa mindürüp, xəⱨər məydanini aylandurup: “Ⱪaranglar! Padixaⱨ izzət-ikram kɵrsətməkqi bolƣan kixi mana muxundaⱪ ⱪilinidu” dəp uning aldida jar salsun, – dedi.
10 Xundaⱪ ⱪilip, padixaⱨ Ⱨamanƣa:
– Dərⱨal xaⱨanə libas bilən atni kəltürüp, ⱨazirⱪi degining boyiqə orda dərwazisi aldida olturƣan Yəⱨudiy Mordikayƣa xundaⱪ ⱪil! Eytⱪanliringdin birərsimu kəm ⱪilinmisun! – dəp buyrudi. 11 Ⱨaman xaⱨanə libas bilən atni kəltürdi. Mordikayƣa libas kiydürüp, atⱪa mindürdi wə uni xəⱨər məydaniƣa elip berip aylandurup:
– Ⱪaranglar! Padixaⱨ izzət-ikram kɵrsətməkqi bolƣan kixi mana muxundaⱪ ⱪilinidu, – dəp uning aldida jar saldi. 12 Xuningdin keyin Mordikay ordidiki wəzipisini dawamlaxturuxⱪa ⱪaytip kəldi. Ⱨaman bolsa bexini qümkəp, ƣəmkin ⱨalda dərⱨal ɵyigə ⱪaytip kətti. 13 U ɵzi duq kəlgən ixlarni hotuni Zərəxkə wə barliⱪ aƣiniliriƣa bir-birləp sɵzləp bərdi. Hotuni wə məsliⱨətqiliri uningƣa:
– Siz yengilixkə baxliƣan Mordikay Yəⱨudiy nəslidin bolƣaqⱪa, uningƣa taⱪabil turalmaysiz, siz qoⱪum uning kɵz aldida yengilip ⱪalisiz, – dedi.
14 Ular sɵzlixip turƣinida, ordining ⱨərəmaƣiliri kelip, Ⱨamanni Əstirning təyyarliƣan ziyapitigə berixⱪa aldiratti.


7

Ⱨamanning darƣa esip ɵltürülüxi
1-2 Xuning bilən padixaⱨ Ⱨaman bilən billə Əstirning ziyapitigə bardi. Xarab iqiliwatⱪanda, padixaⱨ Əstirdin yənə:
– Əy, hanix Əstir! Iltimasing nemə? Iltimasing bəja kəltürülidu. Nemə təliping bar? Ⱨətta imperiyimning yerimini tələp ⱪilsangmu, u sanga berilidu, – dedi.
Əstir:
– Əgər mən aliylirining iltipatiƣa muyəssər bolsam, aliyliri halisila, iltimasim üqün jenimni ⱪutuldurƣayla. Təlipim üqün həlⱪimning ⱨayatini saⱪliƣayla. Mən wə həlⱪim ⱪirilip, ɵltürülüp, yoⱪ ⱪilinixⱪa setilip kəttuⱪ. Əgər biz pəⱪət ⱪul wə dedəklikkə setilip kətkən bolsaⱪ, mən süküt ⱪilar idim qünki bizning külpət tartiximiz padixaⱨⱪa elip kelidiƣan kɵngülsizlikkə selixturƣanda ⱨeq gəp əməs, – dəp jawab bərdi.
U waⱪitta padixaⱨ Ahaxwerox hanix Əstirdin:
– U kim ikən? Bundaⱪ ⱪilixⱪa jur’ət ⱪilalaydiƣan kixi ⱪəyərdə ikən? – dəp soridi.
– Bizning əxəddiy düxminimiz dəl bu rəzil Ⱨamanning ɵzi! – dəp jawab bərdi Əstir.
Ⱨaman padixaⱨ wə hanix aldida titrəp kətti. Padixaⱨ ƣəzəp bilən ornidin turup, ziyapəthanidin orda gülzarliⱪiƣa qiⱪip kətti. Ⱨaman padixaⱨning ɵzini box ⱪoyuwətməydiƣanliⱪini bilip, hanix Əstirdin bir ⱪoxuⱪ ⱪenini tiləx üqün ⱪaldi. Padixaⱨ orda gülzarliⱪidin ziyapəthaniƣa ⱪaytip kirginidə, Ⱨaman hanix Əstir yanpaxlap yatⱪan uzun orunduⱪⱪa ɵzini taxlap yatatti. Padixaⱨ:
– Mən turuⱪluⱪ, u mening ordamda hanixⱪa ədəpsizlik ⱪiliwatamdu nemə? – dəp warⱪiridi. Padixaⱨ xundaⱪ deyixi bilənla ⱨərəmaƣiliri Ⱨamanning bax-kɵzini qümkəp, uni ɵltürüxkə təyyar boldi. Padixaⱨning aldida turuwatⱪan ⱨərəmaƣiliridin Harbona isimlik birsi:
– Ⱨaman aliylirining ⱨayatini ⱪutⱪuzƣan Mordikayni esix üqün ottuz yəttə gəz egizliktə yasatⱪan dar uning ⱨoylisida turidu! – dedi.
– Uningƣa Ⱨamanning ɵzini esinglar! – dəp əmr ⱪildi padixaⱨ. 10 Xuning bilən Mordikayni asmaⱪqi bolƣan darƣa Ⱨamanning ɵzi esildi. Xundila padixaⱨning ƣəzipi besildi.


8

Mordikay bilən Əstirning ɵz həlⱪini ⱪutⱪuzuxi
Xu küni padixaⱨ Ahaxwerox Yəⱨudiylarning düxmini Ⱨamanning pütün ɵy-jay, mal-mülkini hanix Əstirgə bərdi. Mordikayning padixaⱨning ⱨuzuriƣa kirixigə ijazət berildi. Qünki Əstir padixaⱨⱪa uning ɵz tuƣⱪini ikənlikini eytip bərgənidi. Padixaⱨ Ⱨamandin tartiwelinƣan mɵⱨürlük üzükni Mordikayƣa bərdi. Əstir Mordikayƣa Ⱨamanning ɵy-jay, mal-mülkini baxⱪuruxni ⱨawalə ⱪildi. Əstir yənə padixaⱨning ayiƣiƣa yiⱪilip, yiƣlap turup, uningdin Agagning nəslidin bolƣan Ⱨamanning Yəⱨudiylarning nəslini yoⱪitix suyiⱪəstini bikar ⱪilixini yelinip soridi. Padixaⱨ Əstirgə altun səltənət ⱨasisini uzatⱪanidi, Əstir padixaⱨning aldida ornidin turup:
– Əgər mən aliylirining iltipatiƣa muyəssər bolsam, aliyliri toƣra tepip, məndin məmnun bolsila, aliyliri halisila, bir əmr qüxürüp, Agagning nəslidin bolƣan Ⱨammidataning oƣli Ⱨamanning imperiyilirining ⱨəmmə ɵlkiliridiki Yəⱨudiylarni yoⱪitix üqün yazdurƣan məktuplirini bikar ⱪilƣayla. Mən həlⱪimning yoⱪitilixiƣa, tuƣⱪanlirimning ⱪirilixiƣa ⱪandaⱪmu qidap turalaymən? – dedi.
Padixaⱨ Ahaxwerox hanix Əstir bilən Yəⱨudiy Mordikayƣa mundaⱪ dedi:
– Ⱨaman Yəⱨudiylarni ⱪirip taxlimaⱪqi bolƣanliⱪi üqün, uni darƣa asturdum wə mal-mülkini Əstirgə bərdim. Əmdi haliƣininglarqə, mening namimda Yəⱨudiylarƣa məktup yezip, mɵⱨürlük üzükimni besinglar. Xuni esinglarda tutunglarki, padixaⱨning namida yezilip, padixaⱨning mɵⱨürlük üzüki besilƣan ⱨərⱪandaⱪ məktup bikar ⱪilinmaydu.
Xuning bilən üqinqi ayning yəni xiwan eyining yigirmə üqinqi küni* Miladiyə kalendari boyiqə altinqi ayning yigirmə bəxinqi künigə toƣra kelidu. Mordikay padixaⱨning pütükqilirini yiƣip, Yəⱨudiylarƣa wə Ⱨindistandin Misirning nerisiƣiqə bolƣan imperiyining jəm’iy bir yüz yigirmə yəttə ɵlkisidiki rə’isliri, bəgliri wə əməldaliriƣa ⱪarita, məktup yazdurdi. Məktuplar ⱨərbir ɵlkining ɵz til-yeziⱪida xundaⱪla Yəⱨudiylarning til-yeziⱪida yezildi. 10 Mordikay padixaⱨ Ahaxweroxning namida yazdurƣan bu məktuplarƣa uning mɵⱨürlük üzükini basturdi wə ularni ordidiki qapⱪur atlarƣa mingən qaparmənlər arⱪiliⱪ tarⱪatti.
11 Məzkur məktuplarda padixaⱨ ⱨərⱪaysi xəⱨərlərdiki Yəⱨudiylarning ɵzini ⱪoƣdax üqün birlixixigə ijazət bərgən. Yəⱨudiylarning ɵzlirigə ⱨujum ⱪilmaⱪqi bolƣan ⱨərⱪandaⱪ millət wə ɵlkidin bolƣan adəmlərni wə ularning hotun-balilirini ⱪirixiƣa, ɵltürüxigə, yoⱪ ⱪilixiƣa wə ularning mal-mülüklirigə igə boluxiƣa ruhsət berilgən. 12 Bu ix pütün ɵlkilərdə on ikkinqi ayning yəni adar eyining on üqinqi küni Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning yəttinqi künigə toƣra kelidu. yəni əslidə Yəⱨudiylarni ⱪirƣin ⱪilixⱪa bəlgiləngən küni, bir kün iqidə ijra ⱪilinsun dəp bekitildi. 13 Bu məktupning kɵqürmə nushisi ⱨərⱪaysi ɵlkilərdə pərman bolup jakarlinidiƣan wə ⱨəmmə adəmgə uⱪturulidiƣan boldi. Xundaⱪ bolƣanda Yəⱨudiylar düxmənliridin xu küni intiⱪam elixⱪa təyyar bolalaytti. 14 Qaparmənlər ordidiki qapⱪur atlarƣa minip padixaⱨning buyruⱪi boyiqə jiddiy atlandi, Suzadiki ⱪəl’ədimu bu pərman elan ⱪilindi.
15 Mordikay aⱪ wə kɵk xaⱨanə libasni kiyip, kəndir yiptin toⱪulƣan sɵsün rəng yəngsiz yepinqisini yepinip, katta altun tajini taⱪap, padixaⱨning ⱨuzuridin qiⱪti. Suza xəⱨiri huxalliⱪ təntənilirigə qɵmdi. 16 Yəⱨudiylarƣa nisbətən bu qaƣ bəht-sa’adətkə erixkən, xad-horamliⱪ wə izzət-ⱨɵrmətkə tolƣan qaƣ boldi. 17 Padixaⱨning pərmani ⱨəmmə ɵlkə wə xəⱨərlərgə yetip barƣanda, uni angliƣan Yəⱨudiylar xadliⱪⱪa tolup, huxalliⱪ ziyapiti berixti, bayram ⱪilix arⱪiliⱪ təbrikləxti. Nurƣun yərlik aⱨalilər Yəⱨudiylardin ⱪorⱪuxup, Yəⱨudiy boluxti.

*9
Miladiyə kalendari boyiqə altinqi ayning yigirmə bəxinqi künigə toƣra kelidu.

12
Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning yəttinqi künigə toƣra kelidu.



9

>

Yəⱨudiylarning ɵz düxmənlirini məƣlup ⱪilixi
On ikkinqi ayning yəni adar eyining on üqinqi küni* Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning yəttinqi künigə toƣra kelidu. kəldi. Bu padixaⱨning pərmanining bəja kəltürülidiƣan küni, xundaⱪla Yəⱨudiylarning düxmənliri ularning üstidin ƣalib kelixkə ümid baƣliƣan kün idi. Əksiqə bu kündə Yəⱨudiylar ularning üstidin ƣəlibə ⱪildi. Yəⱨudiylar ɵzlirigə ziyankəxlik ⱪilƣuqilarƣa ⱪarxi turux üqün padixaⱨ Ahaxweroxning pütün ɵlkiliridiki ɵzliri turuxluⱪ xəⱨərlərdə yiƣilixti. Jaylardiki həlⱪlər ulardin ⱪorⱪuxatti. Xunga ularƣa ⱨeqkim ⱪarxiliⱪ kɵrsitəlmidi. Pütün ɵlkilərning rə’isliri, aliy əməldarliri, bəgliri wə orda ixliriƣa məs’ul hadimlar Mordikaydin ⱪorⱪⱪaqⱪa, Yəⱨudiylarƣa yardəm berixti. Qünki Mordikayning ⱨoⱪuⱪ da’irisi barƣanseri kengiyix bilən u ordida intayin nopuzluⱪ bolup, uning nam-xɵⱨriti barliⱪ ɵlkilərgə tarⱪalƣanidi.
Xunga Yəⱨudiylar ɵz düxmənlirigə haliƣinini ⱪildi. Ular düxmənlirini ⱪiliq bilən ⱪirip yoⱪatti. Yəⱨudiylar Suza ⱪəl’əsidila bəx yüz kixini ɵltürdi. 7-10 Ularning iqidə Yəⱨudiylarning əxəddiy düxmini Ⱨammidataning oƣli bolƣan Ⱨamanning on oƣlimu yəni Parxandata, Dalfon, Aspata, Porata, Adalya, Aridata, Parmaxta, Arisay, Ariday wə Wayzatalarmu bar idi. Yəⱨudiylar düxmənlirini ɵltürdi, lekin ularning ⱨeqⱪandaⱪ mal-mülkini olja almidi.
11 Xu küni Suza ⱪəl’əsidə ɵltürülgənlərning sani padixaⱨⱪa məlum ⱪilinƣanidi, 12 padixaⱨ hanix Əstirgə:
– Yəⱨudiylar yalƣuz Suza ⱪəl’əsidila bəx yüz adəm ɵltürüptu. Ɵltürülgənlərning iqidə Ⱨamanning on oƣlimu bar ikən, imperiyining baxⱪa ɵlkiliridə yənə nemə ixlar ⱪilƣandur? Əmdi iltimasing nemə? Iltimasing bəja kəltürülidu. Yənə nemə təliping bar? Degining kelidu, – dedi. 13 Əstir:
– Aliyliri halisila, Suzadiki Yəⱨudiylarning ətimu bügünki pərman boyiqə ix ⱪilixiƣa ijazət bərgəyla ⱨəmdə Ⱨamanning on oƣlining jəsətlirini darƣa asturƣayla, – dəp jawab bərdi.
14 Padixaⱨ xu boyiqə pərman qüxürdi wə bu pərman Suzada jakarlandi. Ⱨamanning on oƣlining jəsətliri darƣa esildi.
15 Adar eyining on tɵtinqi küni Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning səkkizinqi künigə toƣra kelidu. Suzadiki Yəⱨudiylar yənə bir ⱪetim jəm bolup, Suzada üq yüz adəmni ⱪirdi. Lekin ular ohxaxla mal-mülük olja almidi.
16 Adar eyining on üqinqi küni Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning yəttinqi künigə toƣra kelidu. imperiyining ⱨərⱪaysi ɵlkiliridiki baxⱪa Yəⱨudiylarmu yiƣilixip ɵzlirini ⱪoƣdaxⱪanidi. Ɵzlirigə ɵqmənlik ⱪilƣan yətmix bəx ming kixini ɵltürüp, aram tapⱪanidi. Lekin mal-mülükkə ⱪol təgküzmigənidi. 17 Ikkinqi küni ular dəm aldi ⱨəm bu künni huxalliⱪ ziyapiti küni ⱪilip bəlgilidi. 18 Suzadiki Yəⱨudiylar bolsa adar eyining on üqinqi, on tɵtinqi künliri§ Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning yəttinqi, səkkizinqi künlirigə toƣra kelidu. yiƣilixip, ɵzlirini ⱪoƣdaxti. On bəxinqi küni* Miladiyə kalendari boyiqə toⱪⱪuzinqi künigə toƣra kelidu. dəm aldi ⱨəm bu künni huxalliⱪ ziyapiti küni ⱪilip bəlgilidi. 19 Xunga kiqik yeza-kəntlərdə turidiƣan Yəⱨudiylar adar eyining on tɵtinqi künini Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning səkkizinqi künigə toƣra kelidu. huxalliⱪ ziyapiti beridiƣan aram elix küni ⱪilip, bir-birigə sowƣatlar təⱪdim ⱪilixidiƣan boldi.
Purim bayrimining kelip qiⱪixi
20 Mordikay bu ixlarni hatiriləp, pütün Ahaxwerox imperiyisining yiraⱪ-yeⱪin ɵlkiliridiki Yəⱨudiylarƣa məktup yezip əwətip, 21 ularning ⱨər yili adar eyining on tɵtinqi wə on bəxinqi künini Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning səkkizinqi, toⱪⱪuzinqi künlirigə toƣra kelidu. ⱨeyt küni ⱪilixlirini buyrudi. 22 Bu künlər Yəⱨudiylarning düxmənliridin aram tapⱪan künlər, bu ay Yəⱨudiylarning ⱪayƣuliri xadliⱪⱪa, mung-zarliri huxalliⱪⱪa aylanƣan ay idi. Ularning bu künlərni ziyapətlər berix bilən ɵtküzüp, ɵz’ara xundaⱪla kəmbəƣəllərgə sowƣatlar berixliri buyruldi.
23 Buning bilən Yəⱨudiylar Mordikayning ɵzlirigə yezip ⱪaldurƣini boyiqə ix ⱪildi wə baxliƣan bu ⱨeytni dawamlaxturuxni ⱪarar ⱪilixti. 24 Yəⱨudiylarning əxəddiy düxmini, Agagning nəslidin bolƣan Ⱨammidataning oƣli Ⱨaman Yəⱨudiylarni yoⱪitix suyiⱪəstini pilanliƣanidi. U Yəⱨudiylarni yoⱪitix üqün pur (qək) tartix arⱪiliⱪ bir künni bəlgiligənidi. 25 Lekin Ⱨamanning suyiⱪəsti padixaⱨning ⱪuliⱪiƣa yətkəndə, padixaⱨ Ⱨamanning ɵzi pilanliƣan Yəⱨudiylarƣa ziyankəxlik ⱪilix pilani uning ɵz bexiƣa kəlsun dəp əmr yazdurƣanidi. Xuning bilən Ⱨaman ⱨəm uning oƣullirining ⱨəmmisi darƣa esilƣanidi.
26 Ⱨaman tartⱪan qək “pur” dəp atalƣaqⱪa, Yəⱨudiylar hatiriligən bu künlərmu “purim” dəp ataldi. Yəⱨudiylar Mordikay yazƣan məktup, ɵzlirining kɵrgənliri wə bexidin ɵtküzgənliri wəjidin, 27 ɵzliri, əwladliri wə ular bilən birləxkən kixilər üqün bir ən’ənə bəlgiləp, Mordikayning yezip ⱪaldurƣini boyiqə ⱨər yili bu ikki künni hatiriləxni ⱪarar ⱪildi. 28 Ular ⱨəm bu künlər imperiyining ⱨərbir ɵlkə wə xəⱨərliridə, ⱨəmmə a’ililərdə hatirilinixi wə əwladtin əwladⱪiqə dawamlixixi kerək, bu künlərning Yəⱨudiylar arisida hatirilinixi ⱨeqⱪaqan tohtap ⱪalmasliⱪi xundaⱪla yüz bərgən ixlar əwladlar təripidin ⱨərgiz untulup ⱪalmasliⱪi kerək, dəp ⱪarar ⱪildi.
29 Abiⱨa’ilning ⱪizi hanix Əstirmu Yəⱨudiy Mordikay bilən birgə, Mordikay burun yazƣandək bir parqə məktüp yezip, hanixliⱪ nopuzi bilən Purim bayrimi ɵtküzüxni ⱪollidi.
30 Bu məktuplar padixaⱨ Ahaxwerox ⱨakimiyiti astidiki bir yüz yigirmə yəttə ɵlkidiki pütün Yəⱨudiylarƣa yezilƣanidi. Məktuplarda Yəⱨudiylarƣa tinqliⱪ-amanliⱪ tiləngənidi. 31 Bu məktuplar Purim bayrimini bəlgilidi. Bu bayramning ⱨər yili bəlgiləngən künlərdə hatirilinixini Yəⱨudiy Mordikay bilən hanix Əstir otturiƣa ⱪoydi. Həlⱪlər huddi ɵzliri wə əwladliri üqün roza tutux wə ⱪariliⱪ tutux waⱪtini bəlgiləxni ⱪarar ⱪilƣandək, bu bayramni ɵtküzüxnimu ⱪarar ⱪildi. 32 Əstirning buyruⱪi Purim bayrimiƣa a’it ⱪa’idilərni bəlgilidi wə bularning ⱨəmmisi hatirə kitabiƣa yezildi.

*1
Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning yəttinqi künigə toƣra kelidu.

15
Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning səkkizinqi künigə toƣra kelidu.

16
Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning yəttinqi künigə toƣra kelidu.

§18
Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning yəttinqi, səkkizinqi künlirigə toƣra kelidu.

*18
Miladiyə kalendari boyiqə toⱪⱪuzinqi künigə toƣra kelidu.

19
Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning səkkizinqi künigə toƣra kelidu.

21
Miladiyə kalendari boyiqə üqinqi ayning səkkizinqi, toⱪⱪuzinqi künlirigə toƣra kelidu.



10

Padixaⱨ Ahaxwerox bilən Mordikayning utuⱪi
Padixaⱨ Ahaxwerox ɵz imperiyisining pütün yərliridin, ⱨətta Ottura Dengizƣiqə bolƣan jaylardin alwan yiƣatti. Uning küq-ⱪudriti, pa’aliyətliri wə Mordikayni ⱪandaⱪ ɵstürüp, mərtiwigə qiⱪarƣanliⱪi Persiyə wə Midiya padixaⱨlirining təzkirisigə yezilƣanidi. Yəⱨudiy Mordikay ɵz həlⱪining bəhtini izdəp, ɵz millitining tinqliⱪini yaⱪliƣaqⱪa, Yəⱨudiylar arisida izzət tepip, ⱪerindaxlirining ⱪədirlixigə erixkənidi. U mərtiwə jəⱨəttə padixaⱨ Ahaxweroxning kəynidila turatti.