|
Luⱪa bayan ⱪilƣan hux həwər 1 Muⱪəddimə
1 Ⱨɵrmətlik Te’ofilos janabliri,
sizgə məlumki, nurƣun kixilər ⱨəzriti Əysaning arimizda ⱪilƣan ixlirini hatiriləxkə kirixkənidi. 2 Ular hatiriləxtə, bu ixlarni baxtin-ahir ɵz kɵzi bilən kɵrüp, hux həwər tarⱪatⱪanlarning bayanlirini asas ⱪilƣan. 3 Mən bularning ⱨəmmisini baxtin təpsiliy təkxürüp eniⱪlap qiⱪⱪanliⱪim üqün, bularni tərtipi boyiqə yezip, sizgə məlum ⱪilixni layiⱪ taptim. 4 Buningdin məⱪsət, sizgə ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidə angliƣan təlimlərning ixənqliklikini bildürüxtur.
Yəⱨya pəyƣəmbərning dunyaƣa kelixidin bexarət
5 Ⱨirod padixaⱨ Yəⱨudiylar rayonlirida ⱨɵkümranliⱪini yürgüzüwatⱪan qaƣlarda, Zikiriya isimlik bir roⱨaniy ɵtkənidi. U ilgiriki roⱨaniy Abiya topiƣa təwə bolup, ɵz nɵwiti kəlgəndə Yerusalemdiki mərkiziy ibadəthanida* Mərkiziy ibadəthana – Əyni qaƣda, Yəⱨudiylarning nurƣun ibadəthaniliri bolup, bu Yəⱨudiylarning əng kɵp yiƣilip ibadət ⱪilidiƣan jayi idi. Hudaning əmri boyiqə, pəⱪət Yerusalemdiki mərkiziy ibadəthanidila ⱪurbanliⱪ ⱪilix toƣra bolatti. ixləytti. Uning ayali Elizabetmu tunji bax roⱨaniy Ⱨarunning əwladliridin idi. 6 Ular ikkilisi Hudaning nəziridə durus kixilərdin bolup, Hudaning pütün əmr-pərmanliriƣa ⱪattiⱪ əməl ⱪilatti. 7 Əmma, ular pərzənt kɵrmigənidi. Qünki, Elizabet tuƣmas idi, uning üstigə ikkilisi yaxinip ⱪalƣanidi.
8 Bir küni, Zikiriya wə uning ⱪismidiki roⱨaniylar mərkiziy ibadəthanida nɵwiti boyiqə roⱨaniyliⱪ wəzipisini ada ⱪiliwatatti. 9 Ular ⱨər küni aditi boyiqə ibadəthanining muⱪəddəs jayiƣa kirip, Hudaning ⱨuzurida isriⱪ selixⱪa bir roⱨaniy tallax üqün qək taxlaytti. U küni, qək Zikiriyaƣa qiⱪti. 10 U muⱪəddəs jayƣa kirip isriⱪ seliwatⱪanda, ibadətkə kəlgən jama’ət taxⱪirida du’a ⱪilixiwatatti. 11 Tuyuⱪsiz isriⱪdanning ong təripidə Zikiriyaƣa Huda əwətkən bir pərixtə kɵründi. 12 Zikiriya ⱪorⱪⱪinidin ⱨoduⱪup kətti, 13 biraⱪ pərixtə uningƣa:
– Əy Zikiriya, ⱪorⱪmiƣin! Huda du’ayingni ⱪobul ⱪildi. Ayaling Elizabet sanga bir oƣul tuƣup beridu, uning ismini Yəⱨya ⱪoyƣin. 14 U sanga huxal-huramliⱪ elip kelidu, uning dunyaƣa kelixi bilən nurƣun kixilər hursən boluxidu. 15 U Hudaning nəziridə uluƣ bolidu, ⱨaraⱪ-xarab iqməydu. U anisining ⱪorsiⱪidiki waⱪtidin tartipla Hudaning Muⱪəddəs Roⱨiƣa qɵmgən bolidu. 16 U nurƣun Isra’illarni Rəbbimiz Hudaning yoliƣa ⱪayturidu. 17 U Huda təripidin huddi Ilyas pəyƣəmbərgə ata ⱪilinƣandək Roⱨ wə küq-ⱪudrətkə tolƣan ⱨalda, ɵzidin keyin kelidiƣan ⱪutⱪuzƣuqidin awwal əwətilip, ata bilən balilarning munasiwitini yengiwaxtin inaⱪlaxturup, Hudaƣa boysunmaydiƣanlarni adillarning aⱪilanə yolliriƣa ⱪayturup, həlⱪni Rəbbining hizmitini ⱪilixⱪa təyyar ⱪilidu, – dedi.
18 – Mən ⱪerip ⱪaldim, ayalimning yeximu bir yərgə berip ⱪalƣan tursa, bundaⱪ boluxi mumkinmu? Mən uni nemidin bilələymən? – dəp soridi Zikiriya pərixtidin.
19 Pərixtə:
– Mən Hudaning ⱨuzuridiki Jəbra’il bolimən. Meni Huda sanga bu hux həwərni yətküzüxkə əwətti. 20 Waⱪit-sa’iti kəlgəndə, sɵzlirim qoⱪum əməlgə axurulidu. Biraⱪ, buningƣa ixənmigənliking üqün tiling tutulidu. Bala tuƣulmiƣuqə, zuwanƣa kəlməysən, – dəpla kɵzdin ƣayib boldi.
21 Bu qaƣda, Zikiriyani kütüp turƣanlar uning muⱪəddəs jayda nemə üqün bunqiwala keqikkənlikini qüxənməy ⱨəyran boluxti. 22 Kɵpqilik uning muⱪəddəs jaydin qiⱪip, gəp ⱪilalmay, ⱪolliri arⱪiliⱪ ixarət ⱪilip məⱪsitini bildürgənlikidin, uning muⱪəddəs jayda birər ƣayibanə alamətni kɵrgənlikini qüxəndi.
23 Zikiriya ibadəthanidiki nɵwətqilik mudditi toxuxi bilənla ɵyigə ⱪaytti. 24 Dərwəⱪə, uzun ɵtməy uning ayali Elizabet ⱨamilidar bolup, bəx ayƣiqə tala-tüzgə qiⱪmidi. 25 U: “Əmdi Rəbbim manga yahxiliⱪ ⱪilip, meni halayiⱪ aldida nomustin ⱪutⱪuzdi” dedi.
Ⱨəzriti Əysaning dunyaƣa kelixidin bexarət
26-27 Elizabet ⱨamilidar bolup altə ay bolƣanda, Huda pərixtə Jəbra’ilni Jəliliyə ɵlkisidiki Nasirə degən xəⱨərgə, Məryəm isimlik bir ⱪizning ⱪexiƣa əwətti. Məryəm bilən Dawut padixaⱨning əwladidin bolƣan Yüsüpning qeyi iqküzülgənidi.
28 Jəbra’il Məryəmning aldiƣa berip:
– Salam sanga, əy Hudaning xəpⱪitigə muyəssər bolƣan ⱪiz. Rəbbim sanga yardur! – dedi.
29 Buningdin bək təmtirəp kətkən Məryəm bu sɵzlərning mənisi nemidu, dəp oylidi. 30 Jəbra’il uningƣa:
– Əy Məryəm, ⱪorⱪmiƣin. Sən Hudaning xəpⱪitigə erixting. 31 Ⱨamilidar bolup bir oƣul tuƣisən, ismini Əysa [mənisi “Pərwərdigar ⱪutⱪuzidu”] ⱪoyƣin. 32 U uluƣ bolidu, uluƣ Huda uni Oƣlum, dəp ataydu. Pərwərdigar Huda uni əjdadi padixaⱨ Dawutning təhtigə olturƣuzidu. 33 U Yaⱪupning jəməti bolƣan Isra’illarning mənggü padixaⱨi bolidu, uning padixaⱨliⱪi qəksizdur, – dedi.
34 – Mən tehi ⱪiz tursam, bu ⱪandaⱪmu mumkin bolsun? – dəp soridi Məryəm pərixtidin.
35 – Hudaning Muⱪəddəs Roⱨi sening wujudungƣa qüxidu. Uluƣ Hudaning küq-ⱪudriti sanga sayə bolup yeⱪinlixidu. Xunga, səndin tuƣulidiƣan muⱪəddəs pərzənt Hudaning Oƣli† Hudaning Oƣli – Bu nam ⱨərgizmu Huda bilən ⱨəzriti Əysa otturisidiki jismaniy jəⱨəttiki ata-baliliⱪ munasiwətni əməs, bəlki roⱨiy jəⱨəttiki munasiwətni bildüridu. dəp atilidu. 36 Tuƣⱪining Elizabetⱪa ⱪara! kixilər uni tuƣmas dəytti. U ⱨazir xunqə yaxinip ⱪalƣan bolsimu, uning oƣulƣa ⱪorsaⱪ kɵtürginigə altə ay bolup ⱪaldi. 37 Qünki, Huda ⱪilalmaydiƣan ⱨeqⱪandaⱪ ix yoⱪ, – dedi jəbra’il.
38 – Mən Hudaning hizmitigə təyyarmən, deginingizdək bolsun, – dedi Məryəm. Xuning bilən, Jəbra’il uning yenidin kətti.
Məryəmning Elizabetni yoⱪlixi
39 Uzun ɵtməy, Məryəm aldirax yolƣa qiⱪip, Yəⱨudiyə ɵlkisining taƣliⱪ rayonidiki bir xəⱨərgə bardi. 40 U yərdə Zikiriyaning ɵyigə kirip, Elizabetⱪa salam bərdi. 41-42 Elizabet Məryəmning salimini angliƣanda, ⱪorsiⱪidiki bowaⱪ səkrəp kətti. Elizabet Muⱪəddəs Roⱨⱪa qɵmüp, yuⱪiri awaz bilən mundaⱪ dedi:
– Ayallar iqidə əng bəhtlik ayalsən, ⱪorsiⱪingdiki bowaⱪmu bəhtliktur. 43 Rəbbimning anisi bolux süpiting bilən meni yoⱪlap kelixinggə munasip əməsmən. 44 Saliming ⱪuliⱪimƣa kirgəndə, ⱪorsiⱪimdiki bowaⱪ sɵyünüp səkrəp kətti. 45 Sən, “Huda manga bərgən wədisini jəzmən əməlgə axuridu” dəp ixəngəqkə, nəⱪədər bəhtliksən!
Məryəmning Hudaƣa oⱪuƣan mədⱨiyisi
46 Məryəmmu hux bolup mundaⱪ dedi:
“Ⱪəlbimdin uluƣlaymən Rəbbimni,
47 ⱪutⱪuzƣuqim Huda ⱪildi hursən dilimni,
48 yad ətti u məndək ərziməs bir ⱪulini.
Əwladtin əwladⱪiqə bəhtlik, dəp atilarmən xundin beri,
49 qünki, ⱪadir Huda mən üqün yaratti uluƣ ixlarni.
Muⱪəddəstur uning nami,
50 meⱨir-xəpⱪət ⱪilar u ihlasmənlərgə
əwladtin əwladⱪiqə.
51 Küqlük ⱪolini sozup, tarmar ⱪildi
ⱨiylə-mikirlik təkəbburlarni.
52 Təhtidin qüxürdi u küqlük ⱨɵkümdarlarni,
kɵtürdi ərziməslərning ⱪəddini.
53 Soriƣanlirini bərdi eⱨtiyajliⱪlarƣa,
ⱪuruⱪ ⱪol ⱪayturdi Hudaƣa eⱨtiyajsiz biz, dəp ⱪariƣan baylarni.
54 Ⱪilƣan wədisini esidə tutup, biz Isra’illarƣa rəⱨim ⱪildi.
55 Qünki, u əjdadimiz Ibraⱨim ⱨəm uning əwladliriƣa
‘əwladingƣa mənggü meⱨir-xəpⱪət kɵrsitimən’ dəp wədə ⱪilƣanidi.”
56 Məryəm Elizabetning yenida üq aydək turup, ɵz ɵyigə ⱪaytti.
Yəⱨya pəyƣəmbərning dunyaƣa kelixi
57 Elizabetning ay-küni toxup, bir oƣul tuƣdi. 58 Hudaning uningƣa xunqə katta meⱨir-xəpⱪət kɵrsətkənlikini angliƣan ⱪolum-ⱪoxniliri wə uruⱪ-tuƣⱪanliri uning bilən birliktə huxalliⱪⱪa qɵmdi.
59 Bowaⱪ tuƣulup səkkiz kün bolƣanda, uruⱪ-tuƣⱪanlar kelip, balining hətnisini ⱪilip, uningƣa Zikiriya dəp atisining ismini ⱪoymaⱪqi boluxti. 60 Biraⱪ, anisi:
– Yaⱪ! Ismi Yəⱨya bolsun, – dedi.
61 – Bolmaydu! Uruⱪ-jəmətingiz iqidə bundaⱪ isimdikilər yoⱪⱪu! – deyixti uruⱪ-tuƣⱪanlar ⱪarxi turup.
62 Andin, ular balining atisidin pərzəntigə nemə isim ⱪoyuxni halaydiƣanliⱪini ixarət bilən soraxti.
63 Zikiriya bir parqə tahtayni əkəldürüp, “ismi Yəⱨya bolsun” dəp yazdi. Kɵpqilik intayin ⱨəyran ⱪelixti. 64 Dəl xu qaƣda, Zikiriya ⱪayta zuwanƣa kelip, Hudaƣa mədⱨiyə oⱪuxⱪa baxlidi. 65 Kɵpqilik Hudaning bu mɵjizisini kɵrüp, əyminip kətti. Bu həwər Yəⱨudiyə ɵlkisining taƣliⱪ rayonliriƣa tarⱪaldi. 66 Bu ixtin həwər tapⱪuqilar: “Bu bala kəlgüsidə ⱪandaⱪ adəm bolar?” dəp oylaxti, qünki Hudaning küq-ⱪudriti uningƣa yar idi.
Zikiriyaning ⱪutⱪuzulux ⱨəⱪⱪidiki sɵzliri
67 Andin, Yəⱨyaning atisi Zikiriya Muⱪəddəs Roⱨⱪa qɵmüp, Hudaning wəⱨiysini yətküzüp, mundaⱪ dedi:
68 “Pərwərdigar, yəni Isra’illar etiⱪad ⱪilip kəlgən Hudaƣa mədⱨiyilər oⱪulsun!
Qünki, u xapa’ət ⱪilip, həlⱪini ⱪutⱪuzdi.
69-71 U uluƣ pəyƣəmbərliri arⱪiliⱪ wədə ⱪilƣinidək,
bizni düxmənlirimizdin wə yaman kɵrgənlərdin ⱪutⱪuzux üqün,
hizmətkari bolƣan padixaⱨ Dawutning əwladidin bir küqlük ⱪutⱪuzƣuqi tiklidi.‡ Gərqə bu waⱪitta ⱨəzriti Əysa tehi tuƣulmiƣan bolsimu, biraⱪ Zikiriya Hudadin kəlgən wəⱨiy arⱪiliⱪ Məryəmning ⱨəzriti Əysaƣa eƣir ayaƣ ikənlikidin həwərdar idi.
72 Əjdadlirimizƣa iltipat əyləp,
muⱪəddəs əⱨdisini esigə aldi.
73-75 U əjdadimiz Ibraⱨimƣa:
‘mən əwladliringni düxmənliridin ⱪutⱪuzimən,
wə ularni ɵmür boyi ɵz aldimda,
ihlasmənlik wə ⱨəⱪⱪaniyliⱪ bilən,
düxmənliridin ⱪorⱪmay, manga ibadət ⱪilidiƣan ⱪilimən’ dəp ⱪəsəm bərgən.
76 Sanga kəlsək, əy balam,
sənmu uluƣ Hudaning pəyƣəmbiri, dəp atilisən.
Rəbbimizning yollirini təyyarlax üqün ⱨazirliƣuqi bolisən.
77 Uning həlⱪigə:
‘gunaⱨliringlar kəqürüm ⱪilinip ⱪutⱪuzulisilər!’ dəp uⱪturisən.
78-79 Qünki, Hudayimiz xəpⱪətlik wə rəⱨimdildur,
u ərxtin tang xəpiⱪini elip kelər bizgə.
U nurini qaqar,
ⱪarangƣuluⱪ wə ɵlüm kɵlənggisi ilkidə yaxawatⱪanlarƣa,
baxlar bizlərni amanliⱪ yoliƣa.”
80 Yəⱨya kündin-küngə qong bolup, roⱨiy jəⱨəttin yetilip ⱪaldi. U Isra’il jama’iti aldida Hudaning hizmitini ⱪilixni baxliƣuqə, qɵllərdə yaxap kəldi.
*5 †35 ‡69 2 Ⱨəzriti Əysaning dunyaƣa kelixi
1 Yəⱨya pəyƣəmbər tuƣulƣan künlərdə, Rim Imperatori Awƣustus Rim imperiyisidiki barliⱪ həlⱪⱪə nopus tizimlax buyruⱪi qüxürdi. 2 Tunji ⱪetimliⱪ bu nopus tizimlax, Kiriniyning Süriyə ɵlkisigə waliy bolup turƣan waⱪtida elip berilƣanidi. 3 Qüxürülgən buyruⱪ boyiqə, ⱨəmmə adəm nopusⱪa tizimlinix üqün ɵz yurtliriƣa ⱪaytixti.
4 Xuning bilən, padixaⱨ Dawutning əwladidin bolƣan Yüsüpmu Jəliliyə ɵlkisidiki Nasirə xəⱨiridin ayrilip, Yəⱨudiyə ɵlkisidiki padixaⱨ Dawutning yurti Bəytləⱨəm yezisiƣa kətti. 5 U bolƣusi ayali Məryəmnimu tizimlinixⱪa billə elip bardi. Məryəm bolsa ⱨamilidar idi. 6 Ular Bəytləⱨəm yezisida turƣan waⱪtida Məryəmning ay-küni toxup ⱪaldi. 7 Biraⱪ, saraylarda ularƣa ɵy qiⱪmiƣaqⱪa, bir athanida turuxⱪa məjbur boldi. Məryəm xu yərdə tunji oƣlini tuƣup, zakilap, atning oⱪuriƣa yatⱪuzdi.
Pərixtilərning padiqilarƣa kɵrünüxi
8 Bəytləⱨəm yezisining səⱨralirida bəzi padiqilar dalada tünəp, padiliriƣa ⱪaraytti. 9 Xu küni, ularƣa Hudaning bir pərixtisi kɵrünüp, Hudaning parlaⱪ nuri ularning ətrapini yorutuwətti. Ular intayin ⱪorⱪup kətti. 10 Biraⱪ, pərixtə ularƣa:
– Ⱪorⱪmanglar! Mən silərgə pütün həlⱪni huxal ⱪilidiƣan bir hux həwərni yətküzimən. 11 Bügün padixaⱨ Dawutning yurti Bəytləⱨəm yezisida Rəbbinglar bolƣan Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ* Məsiⱨ – pəyƣəmbərlər aldin eytⱪan, Huda təripidin tallanƣan, ⱨaman bir küni kelip mənggü ⱨɵkümranliⱪ ⱪilidiƣan padixaⱨni kɵrsitidu. dunyaƣa kəldi! 12 “Uni ⱪandaⱪ tonuyalaymiz?” dəp sorisanglar, u yərgə beringlar. Xu qaƣda, atning oⱪuriƣa yatⱪuzulƣan zakilaⱪliⱪ bir bowaⱪni kɵrisilər. Bu silərgə berilgən bəlgidur, – dedi.
13 Birdinla, ⱨeliⱪi pərixtining ətrapida baxⱪa nurƣunliƣan pərixtilər pəyda bolup, Hudani mədⱨiyiləp:
14 “Ərxi’əladiki Hudaƣa xan-xərəplər bolsun!
Uning yər yüzidə yeⱪin kɵrgən bəndilirigə amanliⱪ bolsun!” deyixti.
15 Pərixtilər ulardin ayrilip asmanƣa qiⱪip kətkəndin keyin, padiqilar bir-birigə:
– Bəytləⱨəm yezisiƣa berip, Huda bizgə uⱪturƣan bu wəⱪəni kɵrüp keləyli, – deyixti.
16 Ular dərⱨal Bəytləⱨəmgə berip, Məryəm bilən Yüsüpni tepip, oⱪurda yatⱪan bowaⱪni kɵrdi. 17 Padiqilar əⱨwalni kɵrgəndin keyin, pərixtə eytⱪan bowaⱪ ⱨəⱪⱪidiki sɵzlərni kixilərgə yətküzdi. 18 Buni angliƣanlarning ⱨəmmisi padiqilarning degənlirigə ⱨəyran ⱪelixti. 19 Məryəm bolsa bu ixlarning ⱨəmmisini kɵnglidə saⱪlap, qongⱪur oylidi. 20 Padiqilar ⱪaytixip, Hudaƣa mədⱨiyə oⱪuxti. Qünki, kɵrgən wə angliƣanlirining ⱨəmmisi pərixtining eytⱪinidək bolup qiⱪⱪanidi.
Ata-anisining ⱨəzriti Əysani Hudaƣa atixi
21 Bowaⱪ tuƣulup səkkizinqi küni, uning hətnisi ⱪilindi wə Əysa dəp isim ⱪoyuldi. Bu, pərixtə u tehi anisining ⱪorsiⱪida pəyda bolmiƣan waⱪittila ⱪoyƣan isim idi.
22-23 Məryəmning ⱪiriⱪi toxⱪanda, Hudaning Musa pəyƣəmbərgə bərgən əmridiki “tunji oƣul Hudaƣa mənsup” degən bəlgilimigə asasən, Yüsüp bilən Məryəm balini mərkiziy ibadəthanida Hudaƣa atax üqün, Yerusalemƣa elip bardi. 24 Uningdin baxⱪa, Hudaning Təwrattiki əmri boyiqə, bir ayalning tuƣuttin keyin tazilinixi üqün, bir jüp pahtək yaki ikki kəptər baqkisi ibadəthanida roⱨaniylarning ⱪurbanliⱪ ⱪilixiƣa apirip berilixi kerək idi.† Təwratta eytilixiqə, bir ayal bala tuƣⱪandin keyin, diniy jəⱨəttə napak, dəp ⱪarilidu. Tuƣup ⱪiriⱪ kün toxⱪanda, ⱪurbanliⱪ ⱪilip, ⱪayta “pak” ⱨalətkə kelidu.
25 Xu qaƣlarda, Yerusalemda Ximon isimlik bir kixi ɵtkən bolup, Hudaƣa ihlasmən, durus bu adəm Hudaning Isra’illarƣa təsəlli beridiƣan ⱪutⱪuzƣuqini əwətixini intizarliⱪ bilən kütkənidi. Muⱪəddəs Roⱨ uningƣa yar idi. 26 U Muⱪəddəs Roⱨtin kəlgən wəⱨiydin ɵzining ⱨayat waⱪtida Pərwərdigar təyinligən Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨni kɵrələydiƣanliⱪini bilgənidi. 27 Yüsüp bilən Məryəm ibadəthaniƣa barƣan küni, Muⱪəddəs Roⱨ Ximonnimu ibadəthaniƣa baxlap bardi. Ⱨəzriti Əysaning ata-anisi balini kɵtürüp kirip, Təwratta bəlgiləngən ixlarni ada ⱪilmaⱪqi boluwatⱪanda, 28 Ximon ularning aldiƣa berip balini ⱪuqiⱪiƣa elip, Hudaƣa mundaⱪ mədⱨiyə oⱪudi:
29 “I Igəm, sɵzüngdə turupsən.
Əmdi bu aləmdin kətsəm, razimən.
30 Qünki, deginingdək ɵz kɵzüm bilən kɵrdüm
31 Pütün insanlarƣa ⱨazirliƣan ⱪutⱪuzƣuqingni.
32 U sening kimlikingni pütün Yəⱨudiy əməslərgə bildüridiƣan nurdur,
həlⱪing Isra’illarning xan-xəripidur!”
33 Balining ata-anisi Ximonning bala ⱨəⱪⱪidə eytⱪanliriƣa ⱨəyran ⱪelixti. 34 Ximon ularƣa bəht tiləp, Məryəmgə mundaⱪ dedi:
– Mana! Bu bala Huda təripidin Isra’iliyidiki nurƣun kixilərning ⱨalak boluxi wə nurƣun kixilərning ⱪutⱪuzuluxi üqün təyinləndi. Gərqə u Hudaning bexariti bolsimu, nurƣun kixilər uni ⱨaⱪarətləp rət ⱪilidu. 35 Xuning bilən, ularning kɵnglidiki məhpiy ƣərəzlər axkarilinidu. Uning rət ⱪilinixi bilən, sening yürikinggə ɵtkür bir ⱪiliq sanjilƣandək, ⱪəlbing ⱪayƣudin ɵrtinidu.
36 Ibadəthanida Axer ⱪəbilisidin bolƣan Panu’ilning ⱪizi Ⱨanna isimlik yaxanƣan bir ayal pəyƣəmbərmu bar bolup, u toy ⱪilip, eri bilən yəttə yil billə yaxap, 37 keyin tul ⱪalƣanidi. U səksən tɵt yaxⱪa kirgən bolup, ibadəthana ⱨoyliliridin qiⱪmay, roza tutup, keqə-kündüz du’a ⱪilip, Hudaƣa ibadət ⱪilatti. 38 Ximon gepini tügitixi bilən, Ⱨanna yetip kelip Hudaƣa xükür eytti, ⱨəmdə Isra’illarning ⱪutⱪuzuluxini kütüwatⱪan barliⱪ halayiⱪⱪa bala toƣrisida sɵz ⱪildi.
39 Yüsüp bilən Məryəm Təwratta bəlgiləngən ixlarning ⱨəmmisini ada ⱪilƣandin keyin, Jəliliyə ɵlkisidiki ɵz yurti nasirə xəⱨirigə ⱪaytti. 40 Ⱨəzriti Əysa qong bolƣanseri saƣlam wə əⱪil-parasətlik bolup yetixti. Hudaning meⱨir-xəpⱪitimu uningƣa yar bolup kəldi.
Yax Əysa ibadəthanida
41 Ⱨəzriti Əysaning ata-anisi ⱨər yili Ɵtüp Ketix ⱨeytida‡ Ɵtüp Ketix ⱨeyti – Bu Yəⱨudiylarning Misirdiki ⱪulluⱪ ⱨayatidin ⱪutulƣan künini hatiriləx ⱨeyti. Yerusalemƣa baratti. 42 Ⱨəzriti Əysa on ikki yaxⱪa kirgən yili, ular uni elip, aditi boyiqə Yerusalemƣa yənə bardi. 43 Ⱨeyt tügigəndin keyin, ata-anisi ɵyigə ⱪarap yol aldi, ⱨəzriti Əysa bolsa Yerusalemda ⱪaldi. Bu ixtin ata-anisining həwiri yoⱪ idi, 44 qünki ular ⱨəzriti Əysani ⱨəmraⱨliri bilən billə keliwatidu, dəp oyliƣanidi. Bir kün yol yürgəndin keyin, ular tuƣⱪan-buradərliri arisidin uni izdəxkə baxlidi. 45 Izdəp tapalmiƣandin keyin, kəynigə yenip Yerusalemƣa berip izdidi.
46 Üqinqi küni, ⱨəzriti Əysani mərkiziy ibadəthana ⱨoylisida Təwrat ustazlirining arisida olturup, ularning təlimlirini anglap, ulardin so’al sorawatⱪanning ɵzidə tapti. 47 Uning sɵzlirini angliƣanlarning ⱨəmmisi uning əⱪligə wə bərgən jawabliriƣa ⱨəyran ⱪelixti. 48 Ata-anisimu buni kɵrüp naⱨayiti ⱨəyran ⱪelixti, biraⱪ anisi uningƣa:
– Way balam! Nemixⱪa bizgə uⱪturmay ⱪelip ⱪalding? Dadang ikkimiz səndin bək ənsirəp, izdimigən yerimiz ⱪalmidi! – dedi.
49 – Izdəxning nemə ⱨajiti? Əjəba, silər mening qoⱪum Atamning ɵyidə bolidiƣanliⱪimni bilməmtinglar? – dəp jawab bərdi ⱨəzriti Əysa. 50 Lekin, ular bu sɵzning mənisini qüxənmidi.
51 Ⱨəzriti Əysa ular bilən Nasirə xəⱨirigə ⱪaytti. U ⱨərⱪandaⱪ ixta ata-anisining gepigə kirətti. Anisi yüz bərgən bu ixlarning ⱨəmmisini kɵnglidə qing saⱪlidi. 52 Xundaⱪ ⱪilip, ⱨəzriti Əysaning boy-turⱪi wə əⱪil-parasiti yetilip, Hudaning wə kixilərning zoⱪini kəltüridiƣan boldi.
*11 †24 ‡41 3 Yəⱨya pəyƣəmbərning təlim berixi
1-2 Rim imperatori Tiberiyusning 15-yili, Hudadin qɵldə yaxawatⱪan Zikiriyaning oƣli Yəⱨyaƣa wəⱨiy kəldi. Xu qaƣda, Yəⱨudiyə ɵlkisidə Pontiy Pilatus waliy idi. Ⱨirod han Jəliliyə ɵlkisidə, Ⱨirod hanning inisi Filip han Ituriyə wə Trahonitis ɵlkiliridə, Lisanyas han Abiliniy ɵlkisidə ⱨakimiyət yürgüzüwatatti. Ⱨannandin keyin Ⱪayapa bax roⱨaniyliⱪ ⱪiliwatatti. 3 Hudadin kəlgən wəⱨiy boyiqə, Yəⱨya pəyƣəmbər I’ordan dəryasi wadisidiki rayonlarni kezip yürüp:
– Yaman yolliringlardin yenip, towa ⱪilinglar! Towa ⱪilƣanliⱪinglarni bildürüx üqün qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilinglar. Xundaⱪ ⱪilƣanda, Huda silərni kəqürüm ⱪilidu! – dəp jakarlidi.
4 Bu ⱨəⱪtə Yəxaya pəyƣəmbər muⱪəddəs yazmilarda mundaⱪ dəp yazƣanidi:
“Bayawanda bir kixi:
‘dilinglarni Rəbbimizning kelixigə təyyar ⱪilinglar!
Uning yollirini tüz ⱪilinglar!
5 Jilƣilar toldurulidu,
qong-kiqik taƣlar pəslitilidu,
əgri yollar tüzlinidu,
egiz-pəs yollar təkxilinidu.
6 Xundaⱪ ⱪilip, pütün insan Hudaning ⱪutⱪuzux yolini kɵrələydiƣan bolidu!’ dəp towlaydu.”
7 Halayiⱪ Yəⱨya pəyƣəmbərning aldiƣa qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilix üqün, top-top bolup kelixti. Biraⱪ, Yəⱨya pəyƣəmbər ularƣa:
– Əy sahtipəz yilanlar! Towa ⱪilmay, Hudadin kelidiƣan ƣəzəptin ⱪeqip ⱪutulux üqün qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilayli, degininglar ⱪandaⱪ gəp?! 8 Əgər “gunaⱨlirimizƣa towa ⱪilduⱪ” desənglar, uni ⱨərikitinglar bilən ispatlanglar. Uning üstigə, ɵzünglarqə “biz Ibraⱨimning əwladi bolƣanliⱪimiz üqün, Huda gunaⱨlirimizni qoⱪum kəqüridu” dəp oylap yürmənglar! Huda bowimiz Ibraⱨimƣa muxu taxlardinmu pərzəntlərni yaritip berələydu. 9 Palta dərəhning yiltiziƣa yeⱪinlaxⱪandək, Hudaning ƣəzipi əmdi silərgə yetip kelix aldida. Yahxi mewə bərməydiƣan dərəhlər kesilip otⱪa taxlinidu, – dedi.
10 Kɵpqilik uningdin:
– Undaⱪta, biz ⱪandaⱪ ⱪiliximiz kerək? – dəp soridi.
11 – Ikki ⱪur kiyimi barlar bir ⱪurini yoⱪlarƣa bərsun, yəydiƣini barlarmu xundaⱪ ⱪilsun, – dəp jawab bərdi Yəⱨya pəyƣəmbər.
12 Həlⱪni gollaydiƣan bəzi bajgirlarmu qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilƣili Yəⱨya pəyƣəmbərning aldiƣa kelip:
– Ustaz, biz ⱪandaⱪ ⱪilimiz? – dəp soridi.
13 – Bəlgiləngəndin artuⱪ baj almanglar, – dedi Yəⱨya pəyƣəmbər ularƣa.
14 Bəzi ləxkərlərmu uningdin:
– Bizqu? Ⱪandaⱪ ⱪiliximiz kerək? – dəp soraxti.
Yəⱨya pəyƣəmbər ularƣa:
– Baxⱪilarning pulini zorluⱪ yaki tɵⱨmətlər bilən eliwalmanglar. Ix ⱨəⱪⱪinglarƣa razi bolunglar, – dedi.
15 Həlⱪ Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨning kelixini ümid bilən kütməktə idi. Ⱨəmməylən Yəⱨya pəyƣəmbərni kɵrüp, iqidə “ⱪutⱪuzƣuqi muxu kiximidu?” dəp oylaxti. 16 Xuning üqün, Yəⱨya pəyƣəmbər ularƣa:
– Mən silərni suƣila qɵmüldürimən. Lekin, məndin keyin tehimu ⱪudrətlik biri kelidu. Mən ⱨətta uning ayiƣining yiplirini yexixkimu layiⱪ əməsmən. U silərni Muⱪəddəs Roⱨⱪa ⱨəm otⱪa qɵmüldüridu. 17 U ⱪolidiki kürək bilən hamandiki sap buƣdayni ambarƣa, saminini ɵqməs otⱪa taxlaydiƣan adəmgə ohxax ⱨəmmə insanni ayrip qiⱪidu, – dedi.
18 Yəⱨya pəyƣəmbər ⱨər hil yollar bilən həlⱪⱪə nəsiⱨət ⱪildi wə hux həwər yətküzdi. 19 Uningdin baxⱪa, Yəⱨya pəyƣəmbər Ⱨirod hanni ɵgəy akisining ayali Ⱨirodiyəni tartiwalƣanliⱪi wə nurƣunliƣan yaman ixlarni ⱪilƣanliⱪi üqün əyiblidi. 20 Nətijidə, Ⱨirod han tehimu yaman ixtin birni ⱪildi, yəni Yəⱨya pəyƣəmbərni zindanƣa taxlidi.
Ⱨəzriti Əysaning qɵmüldürülüxi
21 Yəⱨya pəyƣəmbər zindanƣa taxlinixtin burun, nurƣun adəm uningdin qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilƣanidi. Xu qaƣda, ⱨəzriti Əysamu qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪildi. U du’a ⱪiliwatⱪanda, asman yerildi. 22 Muⱪəddəs Roⱨ kəptər ⱨalitidə asmandin qüxüp, uning üstigə ⱪondi. Andin, ərxtin Hudaning: “Sən mening sɵyümlük Oƣlum, mən səndin hursənmən!” degən awazi anglandi.
Ⱨəzriti Əysaning nəsəbnamisi
23 Ⱨəzriti Əysa Huda yolida hizmət ⱪilixⱪa kirixkən waⱪitta, ottuz yaxlarda idi. Kixilərning nəziridə u Yüsüpning oƣli idi. Yüsüp Əlining oƣli, 24 Əli Məttatning oƣli, Məttat Lawiyning oƣli, Lawiy Məlkiyning oƣli, Məlkiy Yannayning oƣli, Yannay Yüsüpning oƣli, 25 Yüsüp Matatiyaning oƣli, Matatiya Amosning oƣli, Amos Naⱨumning oƣli, Naⱨum Ⱨeslining oƣli, Ⱨesli Naƣayning oƣli, 26 Naƣay Maⱨatning oƣli, Maⱨat Matatiyaning oƣli, Matatiya Ximiyning oƣli, Ximiy Yosehning oƣli, Yoseh Yudaning oƣli, 27 Yuda Yo’ananning oƣli, Yo’anan Resaning oƣli, Resa Zirubbabəlning oƣli, Zirubbabəl Xi’altelning oƣli, Xi’altel Nəriyning oƣli, 28 Nəriy Məlkiyning oƣli, Məlkiy Adining oƣli, Adi Ⱪosamning oƣli, Ⱪosam Elmadamning oƣli, Elmadam Erning oƣli, 29 Er Yoxuwaning oƣli, Yoxuwa Əli’əzərning oƣli, Əli’əzər Yorimning oƣli, Yorim Məttatning oƣli, Məttat Lawiyning oƣli, 30 Lawiy Ximonning oƣli, Ximon Yəⱨudaning oƣli, Yəⱨuda Yüsüpning oƣli, Yüsüp Yonamning oƣli, Yonam Əlyaⱪimning oƣli, 31 Əlyaⱪim Mele’aⱨning oƣli, Mele’aⱨ Mənnaning oƣli, Mənna Matataning oƣli, Matata Natanning oƣli, Natan Dawutning oƣli, 32 Dawut Yixayning oƣli, Yixay Obedning oƣli, Obed Bo’azning oƣli, Bo’az Salmonning oƣli, Salmon Nahxonning oƣli, Nahxon Amminadabning oƣli, 33 Amminadab Ramning oƣli, Ram Həzronning oƣli, Həzron Pərəsning oƣli, Pərəs Yəⱨudaning oƣli, 34 Yəⱨuda Yaⱪupning oƣli, Yaⱪup Is’ⱨaⱪning oƣli, Is’ⱨaⱪ Ibraⱨimning oƣli, Ibraⱨim Təraⱨning oƣli, Təraⱨ Nahorning oƣli, 35 Nahor Sirugning oƣli, Sirug Ri’uning oƣli, Ri’u Pələgning oƣli, Pələg Ebərning oƣli, Ebər Xəlahning oƣli, 36 Xəlah Ⱪenanning oƣli, Ⱪenan Arpakxadning oƣli, Arpakxad Samning oƣli, Sam Nuⱨning oƣli, Nuⱨ Ləməkning oƣli, 37 Ləmək Mituxəlahning oƣli, Mituxəlah Ⱨanuhning oƣli, Ⱨanuh Yərədning oƣli, Yərəd Maⱨalal’elning oƣli, Maⱨalal’el Ⱪenanning oƣli, 38 Ⱪenan Enoxning oƣli, Enox Setning oƣli, Set Adəm’atining oƣli, Adəm’ata bolsa, Hudaning Oƣli idi.
4 Ⱨəzriti Əysaning sinilixi
1 Ⱨəzriti Əysa Muⱪəddəs Roⱨⱪa qɵmüp, I’ordan dəryasidin ⱪaytip kəlgəndin keyin, Muⱪəddəs Roⱨ uni qɵl-bayawanƣa elip bardi. 2 Ⱨəzriti Əysa u yərdə ⱪiriⱪ kün Xəytan təripidin sinaldi. U bu jəryanda ⱨeq nərsə yemidi. Bu waⱪit toxⱪanda, uning ⱪorsiⱪi taza aqⱪanidi.
3 Buni bilgən Xəytan uningƣa:
– Əgər sən rasttinla Hudaning Oƣli bolsang, muxu taxni nanƣa aylandurup yə! – dedi.
4 Ⱨəzriti Əysa uningƣa jawabən:
– Təwratta: “Insan pəⱪət nan bilənla yaximaydu” dəp yezilƣan, – dedi.
5 Xəytan yənə uni egiz jayƣa qiⱪirip, kɵzni yumup aqⱪuqə uningƣa dunyadiki barliⱪ dɵlətlərni kɵrsitip:
6-7 – Əgər manga səjdə ⱪilsang, mana bu dɵlətlərgə ⱨɵkümranliⱪ ⱪilix ⱨoⱪuⱪi wə xan-xəwkətlərning ⱨəmmisini sanga təⱪdim ⱪilimən. Qünki, bularning ⱨəmmisi manga tapxuruldi. Mən uni kimgə berixni halisam, xuningƣa berimən, – dedi.
8 Ⱨəzriti Əysa jawab berip, mundaⱪ dedi:
– Təwratta: “Rəbbinglar bolƣan Hudaƣila ibadət ⱪilinglar, pəⱪət uningƣila hizmət ⱪilinglar!” deyilgən.
9 Andin, Xəytan ⱨəzriti Əysani Yerusalemƣa elip bardi wə mərkiziy ibadəthanining əng egiz jayiƣa qiⱪirip, mundaⱪ dedi:
– Hudaning Oƣli bolsang, muxu yərdin səkrəp baⱪⱪina! 10 Qünki, Təwratta: “Huda pərixtilirigə seni ⱪoƣdax toƣruluⱪ əmr ⱪilƣan, 11 putungning taxlarƣa urulmasliⱪi üqün, seni ⱪollirida tutuwalidu” dəp yezilƣan əməsmu?
12 – Təwratta: “Rəbbinglar Hudani sinap beⱪixⱪa bolmaydu!” dəpmu yezilƣan, – dedi ⱨəzriti Əysa.
13 Xəytan ⱨər hil usulda ⱨəzriti Əysani sinap azduralmiƣandin keyin, uni waⱪtinqə taxlap ketip ⱪaldi.
Ⱨəzriti Əysa Jəliliyə ɵlkisidə
14 Ⱨəzriti Əysa Muⱪəddəs Roⱨning küq-ⱪudritigə qɵmgən ⱨalda Jəliliyə ɵlkisigə ⱪaytip kəldi. Uzun ɵtməy, uning nami xu ətraptiki rayonlarƣa tarⱪaldi. 15 U ibadəthanilarda kixilərgə təlim berip, ularning mahtixiƣa sazawər boldi.
16 U ɵz yurti Nasirə xəⱨirigə kelip, dəm elix küni adəttikidək ibadəthaniƣa bardi. U ɵrə turup muⱪəddəs yazmilarni oⱪumaⱪqi bolƣanda, 17 ibadəthana hizmətqisi uningƣa Yəxaya pəyƣəmbərning yazmisini bərdi. U uni eqip, munu ayətlər yezilƣan yərni tepip oⱪudi:
18-19 “Hudaning Roⱨi mening wujudumda. Qünki, u meni kəmbəƣəllərgə hux həwər yətküzüxkə tallap, küq-ⱪudrət ata ⱪildi.
U meni tutⱪunlarƣa: ‘azad bolisilər!’, ⱪariƣularƣa: ‘kɵrələydiƣan bolisilər!’ dəp jakarlaxⱪa əwətti.
Huda meni ezilgənlərni ərkinlikkə erixtürüxkə, Hudaning həlⱪini ⱪutⱪuzux waⱪtining yetip kəlgənlikini uⱪturuxⱪa əwətti.”
20 Ⱨəzriti Əysa yazmini yepip ibadəthana hizmətqisigə ⱪayturup bərgəndin keyin, təlim bərgili olturdi. Pütün ibadəthanidikilər kɵzlirini uningdin üzməy ⱪarap olturuxti. 21 U kɵpqilikkə:
– Silər angliƣan bu ayət bügün əməlgə axuruldi, – dedi.
22 Buni angliƣan kɵpqilik uning yahxi gepini ⱪilixti wə uning meⱨir-xəpⱪətlik sɵzlirigə ⱨəyran ⱪelixti. Biraⱪ, bəzilər:
– Ⱪandaⱪ gəp? Bu Yüsüpning oƣli əməsmu? – deyixti.
23 Ⱨəzriti Əysa sɵzini dawamlaxturup:
– Silər qoⱪum manga “əy tewip, awwal ɵzüngni saⱪayt!” degən təmsilni əslitip, “Kəpərnaⱨum xəⱨiridə yaratⱪan mɵjiziliringdin həwər taptuⱪ. Əmdi ɵz yurtungdimu birər karamət kɵrsətməmsən?” deməkqi boluwatisilər. 24 Biraⱪ xuni bilip ⱪoyunglarki, ⱨeqⱪandaⱪ pəyƣəmbər ɵz yurtida ⱨərgiz ⱪarxi elinmaydu. 25 Ilyas pəyƣəmbər waⱪtida, uda üq yil altə ay yamƣur yaƣmay, Isra’iliyining ⱨəmmə yeridə ⱪurƣaⱪqiliⱪ yüz bərgən bolup, u yərdimu aqarqiliⱪta ⱪalƣan nurƣun biqarə tul ayallar bar idi. 26 Biraⱪ, ular Hudani rət ⱪilƣaqⱪa, gərqə Ilyas pəyƣəmbər Yəⱨudiy bolsimu, ularning ⱨeqⱪaysisiƣa yardəm berixkə əwətilmigən. Əksiqə, Sidon wilayitining Zarifat xəⱨiridiki Yəⱨudiy bolmiƣan ⱨeliⱪi tul ayalƣila mɵjizə kɵrsitixkə əwətilgən.
27 Yənə xuningƣa ohxax, Elixa pəyƣəmbər zamanida, Isra’iliyidə mahaw kesiligə* Mahaw kesili – bir hil ⱪorⱪunqluⱪ terə kesili bolup, Yəⱨudiylar bu hil kesəlgə giriptar bolƣanlarni napak, dəp ⱪaraytti. giriptar bolƣanlar nurƣun bolsimu, lekin ular Hudani rət ⱪilƣaqⱪa, Elixa pəyƣəmbər ⱨeliⱪi Suriyilik Na’aman isimlik Yəⱨudiy bolmiƣan kixinila saⱪaytixⱪa əwətilgən! – dedi.
28 Ibadəthanidikilər bu sɵzlərni anglap, uning “Huda əmdi silərgə əməs, bəlki Yəⱨudiy əməslərgə meⱨir-xəpⱪət kɵrsitidu!” deməkqi bolƣanliⱪini bilip, dərƣəzəpkə kəldi. 29 Ⱨəmməylən ornidin turuxup, ⱨəzriti Əysani yar üstigə ⱪurulƣan bu xəⱨərning sirtiƣa ⱨəydəp apirip, yardin yiⱪitip ɵltürməkqi boluxti. 30 Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa kixilər arisidin bimalal mengip qiⱪip kətti.
Ⱨəzriti Əysaning jinlarni ⱨəydiwetixi
31 Ⱨəzriti Əysa Jəliliyə ɵlkisining Kəpərnaⱨum xəⱨirigə ⱪaytip bardi. U yərdə Yəⱨudiylar dəm alidiƣan xənbə küni ibadəthaniƣa berip, həlⱪⱪə təlim berip turdi. 32 Uning təlimini angliƣanlar ⱨəyran ⱪelixti. Qünki, uning təlimliri nopuzluⱪ idi. 33 Ibadəthanida jin qaplaxⱪan bir kixi bolup, uningdiki jinlar:
34 – Əy Nasirəlik Əysa, biz bilən karing bolmisun! Bizni yoⱪatmaⱪqimusən? Mən sening kimlikingni bilimən. Huda əwətkən muⱪəddəs bolƣuqisən! – dəp towlap kətti.
35 Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa uningdiki jinƣa buyruⱪ ⱪilip:
– Aƣzingni yum, bu adəmning tenidin qiⱪ! – dedi. Jin ⱨeliⱪi adəmni kixilər aldidila yiⱪitiwetip, uni ⱨeqnemə ⱪilmay tenidin qiⱪip kətti.
36 Buningdin ⱨəyran bolƣan kɵpqilik bir-birigə:
– Uning sɵzliri nemidegən küqlük! U dərwəⱪə jinlarƣa buyruⱪ ⱪilix nopuzi wə ⱪudritigə igə ikən! Jinlar rasttinla qiⱪip kətti, – deyixti. 37 Xuningdin keyin, ⱨəzriti Əysaning nami xu ətraptiki rayonlarƣa tarⱪilip kətti.
Ⱨəzriti Əysaning nurƣun kesəllərni saⱪaytixi
38 Ⱨəzriti Əysa ibadəthanidin qiⱪip Simunning ɵyigə barƣanda, Simunning ⱪeynanisi kesəl bolup, ⱪizitmisi ɵrləp ⱪalƣanidi. Xunga, ular ⱨəzriti Əysadin uni saⱪaytip berixni ɵtünüp soridi. 39 Ⱨəzriti Əysa kesəl ayalning yeniƣa berip, uning ⱪizitmisining yenixini buyrudi. Ⱪizitma xu an yenip kətti. U ayal dərⱨal ornidin turup, ularni kütüxkə baxlidi.
40 Kün petix waⱪtida, kixilər ⱨər hil kesəllərni ⱨəzriti Əysaning aldiƣa elip kelixti. Ⱨəzriti Əysa ularƣa ⱪolini bir-birləp təgküzüp ⱪoyƣanidi, ular saⱪiyip kətti. 41 Kixilərning tenidin qiⱪⱪan jinlar: “Sən Hudaning Oƣli!” dəytti. Qünki, ular uning Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ ikənlikini bilətti. Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa bolsa ularni əyibləp, ularning gəp ⱪilixiƣa yol ⱪoymidi.
42 Tang atⱪanda, ⱨəzriti Əysa xəⱨərdin qiⱪip, tinq bir jayƣa kətti. Kɵpqilik uni izdəp yürüp, ahir tapti wə uni kətküzməy ɵzliri bilən billə turƣuzmaⱪqi boluxti. 43 Lekin, ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Baxⱪa xəⱨər-yezilarƣimu berip, Hudaning padixaⱨliⱪiƣa da’ir hux həwərni tarⱪitixim kerək. Qünki, Huda meni bu hizmət bilən əwətkən, – dedi.
44 Xuning bilən, ⱨəzriti Əysa Yəⱨudiylarning ⱨərⱪaysi rayonliridiki ibadəthanilarda təlim bərdi.
*27 5 Ⱨəzriti Əysaning tunji ⱪetim xagirt qaⱪirixi
1 Bir küni ⱨəzriti Əysa Ginəsar kɵlining boyida turƣanda, kixilər uningdin Hudaning sɵzini anglax üqün uning ətrapiƣa ziq olaxti. 2 Ⱨəzriti Əysa kɵl boyida turƣan ikki kemini kɵrdi. Beliⱪqilar kemidin qüxüp, ⱪirƣaⱪta torlirini yuyuxuwatatti. 3 Ⱨəzriti Əysa beliⱪqi Simunning kemisigə qiⱪip, uningdin kemini ⱪirƣaⱪtin səl yiraⱪlitixni tələp ⱪildi. Andin, u kemidə olturup halayiⱪⱪa təlim bərdi. 4 Təlim berip bolƣandin keyin, Simunƣa:
– Kemini qongⱪurraⱪ yərgə ⱨəydəp berip, torliringlarni selip, beliⱪinglarni tutunglar, – dedi.
5 – Ustazim, biz keqiqə japa tartip ⱨeq nərsə tutalmiduⱪ, – dedi Simun, – biraⱪ, deginingizgə bina’ən torni salsaⱪ salayli.
6 Xuning bilən, ular torlirini kɵlgə seliwidi, beliⱪlar torƣa patmay ⱪelip, torlar yirtilixⱪa baxlidi. 7 Ular baxⱪa kemidiki xeriklirini yardəmgə qaⱪirixti. Ular kelip, beliⱪlarni ikki kemigə liⱪ ⱪaqiliwidi, kemilər beliⱪning jiⱪliⱪidin qɵküp kətkili tas ⱪaldi. 8 Bu ixni kɵrgən Simun ⱨəzriti Əysaning aldida tizlinip turup:
– I Rəbbim, məndin yiraⱪlixing, gunaⱨkarmən! – dedi. 9 Qünki, Simun wə uning xerikliri bunqiwala kɵp beliⱪ tutⱪanliⱪidin ⱨəyran bolƣanidi. 10 Baxⱪa kemidiki xerikliri – Zəbədiyning oƣulliri Yaⱪup bilən Yuⱨannamu ⱨəyran boldi. Ⱨəzriti Əysa Simunƣa:
– Ⱪorⱪma, buningdin keyin beliⱪ tutuxning orniƣa, manga adəm tutisən, – dedi.
11 Ular kemini ⱪirƣaⱪⱪa tohtitip, ⱨəmmə nərsini taxlap, ⱨəzriti Əysaƣa əgixip mangdi.
Ⱨəzriti Əysaning mahaw kesilini saⱪaytixi
12 Bir ⱪetim, ⱨəzriti Əysa məlum bir xəⱨərgə barƣandin keyin, pütün bədinini mahaw ⱪaplap kətkən bir kixi uni kɵrüpla uning ayiƣiƣa yiⱪilip:
– Təⱪsir, əgər halisingiz, meni kesilimdin saⱪaytip pak ⱪilƣaysiz! – dəp yalwurdi.
13 Ⱨəzriti Əysa uningƣa ⱪolini təgküzüp turup:
– Halaymən, pak bolƣin! – dewidi, bu adəmning bədinidiki mahaw kesili xu’an saⱪaydi. 14 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Ⱨazir bu ixni ⱨeqkimgə tinma. Lekin, udul mərkiziy ibadəthaniƣa berip, roⱨaniyƣa ɵzüngning saⱪayƣanliⱪingni kɵrsət. Andin, buni baxⱪilarƣa ispatlax üqün, Musa pəyƣəmbərning əmri boyiqə mahaw kesilidin saⱪayƣanlar ⱪilixⱪa tegixlik ⱪurbanliⱪni ⱪil, – dəp tapilidi.
15 Gərqə ⱨəzriti Əysa: “Bu ixni ⱨeqkimgə tinma” degən bolsimu, u toƣrisidiki həwər tehimu pur kətti. Nurƣun həlⱪ uning təlimini anglax wə ɵz kesəllirini saⱪaytix üqün uning aldiƣa kelətti. 16 Ⱨəzriti Əysa bolsa pat-pat tinq yərlərgə berip du’a ⱪilatti.
Ⱨəzriti Əysaning gunaⱨlarni kəqürüm ⱪilix ⱨoⱪuⱪi
17 Bir küni ⱨəzriti Əysa təlim beriwatⱪanda, uning yenida Pərisiylər* Pərisiylər – Yəⱨudiy diniƣa təwə bolƣan, Təwrat tüzümlirigə ⱪattiⱪ ri’ayə ⱪilidiƣan məⱬəptiki kixilər. wə Təwrat ustazliri olturatti. Ular Jəliliyə, Yəⱨudiyə ɵlkilirining ⱨərⱪaysi yeza-ⱪixlaⱪliri wə Yerusalemdin kəlgənidi. Rəbbimizning küq-ⱪudriti ⱨəzriti Əysaƣa yar bolƣaqⱪa, kesəllərni saⱪaytiwatatti. 18 Xu əsnada, birⱪanqə kixi zəmbilgə yatⱪuzulƣan bir paləqni kɵtürüp kelip, uni ɵyning iqidiki ⱨəzriti Əysaning aldiƣa əkirixkə tirixti, 19 biraⱪ, adəmning toliliⱪidin kesəlni əkirəlməy, ɵgzigə elip qiⱪip, ɵgzidin tünglük eqip, kesəlni ɵyning iqigə zəmbildə qüxürüp, halayiⱪning arisida turƣan ⱨəzriti Əysaning aldiƣa əkəldi. 20 Ularning ixənqini kɵrgən ⱨəzriti Əysa ⱨeliⱪi paləqkə:
– Dostum, gunaⱨliring kəqürüm ⱪilindi! – dedi.
21 Ⱨeliⱪi Təwrat ustazliri bilən Pərisiylər bir-birigə:
– Ⱪorⱪmastin bundaⱪ kupur sɵzligən bu adəm kimdur?! Hudadin baxⱪa ⱨeqkimning gunaⱨlarni kəqürüm ⱪilix ⱨoⱪuⱪi yoⱪⱪu! – deyixti.
22 Ularning kɵnglidə nemə oylawatⱪanliⱪini bilgən ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Silər buni nemə üqün kupurluⱪ dəysilər? 23-24 “Gunaⱨliring kəqürüm ⱪilindi!” deyix asanmu yaki “ornungdin tur, mang!” deyixmu? Əlwəttə, eytmaⱪ asan, ⱪilmaⱪ təs. Əmma, ⱨazir Insan’oƣlining† Muⱪəddəs yazmilarda “Insan’oƣli”din ibarət əwətilgüqining Hudaning küq-ⱪudriti wə xan-xəripi bilən ərxtin qüxüp, pütkül insanlarni mənggü baxⱪuridiƣanliⱪi aldin eytilƣan. Ⱨəzriti Əysa bu namni ɵzi ⱨəⱪⱪidə ixlətkən. yər yüzidə ⱨəm gunaⱨlarni kəqürüm ⱪilix, ⱨəm kesəllərni saⱪaytix ⱨoⱪuⱪiƣa igə ikənlikini ispatlap berəy, – dedi. Andin, paləq kesəlgə:
– Ornungdin tur, orun-kɵrpəngni yiƣixturup ɵyünggə ⱪayt! – dəp buyrudi.
25 Ⱨeliⱪi adəm dərⱨal kɵpqilikning aldida ornidin dəs turup, ɵzi yatⱪan zəmbilni elip, Hudani mədⱨiyiliginiqə ɵyigə ⱪaytti. 26 Buningƣa ⱨəyran bolƣan kɵpqilikmu Hudani mədⱨiyiləxti wə ⱨang-tang ⱪalƣan ⱨalda:
– Bügün biz əⱪlimiz yətməydiƣan ixlarni kɵrduⱪ! – deyixti.
Ⱨəzriti Əysaning Lawiyni qaⱪirixi
27 Bu ixtin keyin, ⱨəzriti Əysa u yərdin qiⱪip, Lawiy isimlik bir bajgirni‡ Bajgir – Isra’iliyini ixƣal ⱪilƣan Rimliⱪlar üqün ɵz həlⱪidin baj yiƣip beridiƣan wə xu wəjidin nəprətkə uqriƣan Yəⱨudiylar. kɵrdi. U baj yiƣidiƣan jayda olturatti. Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Manga əgəxkin! – dedi.
28 Lawiy ornidin turup, ixini taxlap, ⱨəzriti Əysaƣa əgəxti.
29 Xu küni, Lawiy ɵyidə ⱨəzriti Əysaƣa katta ziyapət bərdi. Təklip ⱪilinƣan nurƣun bajgirlar wə ularƣa ohxax kixilərmu ⱨəzriti Əysa wə xagirtliri bilən ⱨəmdastihan boldi. 30 Keyin, bəzi Pərisiylər wə ularning diniy eⱪimidiki bəzi Təwrat ustazliri rənjigən ⱨalda ⱨəzriti Əysaning xagirtliriƣa:
– Silərning bajgir wə gunaⱨkarlar bilən bir dastihanda olturƣininglar ⱪandaⱪ gəp?! – deyixti.
31 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Saƣlam adəm əməs, bəlki kesəl adəm tewipⱪa moⱨtajdur. 32 Mən ɵzlirini durus ⱨesablaydiƣanlarni əməs, bəlki ɵzlirining gunaⱨlirini tonuydiƣanlarni towa ⱪilixⱪa qaⱪirƣili kəldim, – dəp jawab bərdi.
Roza tutux məsilisi
33 Bəzi kixilər ⱨəzriti Əysaƣa:
– Yəⱨya pəyƣəmbərning xagirtliri pat-pat roza tutup du’a ⱪilidu. Pərisiylərning xagirtlirimu xundaⱪ ⱪilidu. Sizning xagirtliringiz əjəb yəp-iqipla yüridiƣu! – deyixti.
34 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Toyi boluwatⱪan yigit tehi toy ziyapitidə turƣan qaƣda meⱨmanlar ⱨəsrət qekiwatⱪan adəmlərdək roza tutsa ⱪandaⱪ bolƣini?! Əlwəttə bolmaydu! 35 Əmma, yigitning ulardin elip ketilidiƣan küni kelidu, ular ənə xu qaƣda ⱪayƣu-ⱨəsrət qəkkinidin roza tutidu, – dedi.
Koniƣa esiliwelix
36 Ⱨəzriti Əysa ularƣa yənə bir təmsil kəltürdi:
– Ⱨeqkim yengi kɵnglikini yirtip, uni kona kɵnglikigə yamaⱪ ⱪilmaydu. Undaⱪ ⱪilsa, yengi kɵngləkmu yirtilidu, yirtiwelinƣan yamaⱪmu kona kɵngləkkə yaraxmaydu. 37 Xuningdək, ⱨeqkim yengi xarabni kona tulumƣa ⱪaqilimaydu. Əgər undaⱪ ⱪilsa, yengi xarabning kɵpüxi bilən tulum yerilidu-də, xarabmu tɵkülüp ketidu. Demək, tulummu kardin qiⱪidu. 38 Xuning üqün, yengi xarabni yengi tulumƣa ⱪaqilax kerək. 39 Uning üstigə, kona xarab iqip yürgən ⱨərⱪandaⱪ adəm yengisini iqixni halimaydu. “Boldi, konisi yahxi ikən!” dəydu.
*17 †23-24 ‡27 6 Dəm elix küni ⱨəⱪⱪidiki məsilə
1 Bir dəm elix küni, ⱨəzriti Əysa buƣdayliⱪtin ɵtüp ketiwatatti. Uning xagirtliri baxaⱪlarni üzüwelip, aliⱪinida uwulap yedi. 2 Buni kɵrgən bəzi Pərisiylər:
– Silər nemixⱪa dəm elix küni qəkləngən ixni* Yəⱨudiylarning ən’ənisi boyiqə, dəm elix küni haman tepix ⱪa’idigə hilap idi. Pərisiylər xagirtlarning danlarni yeyix üqün aⱪlixini haman təpkənlik, dəp ⱪariƣan. Əməliyəttə, mən’i ⱪilinƣini baxaⱪlarni üzüwelip, yeyix əməs, bəlki zira’ətlərgə orƣaⱪ selixtur. ⱪilisilər, – deyixti.
3 Ⱨəzriti Əysa:
– Padixaⱨ Dawut wə uning ⱨəmraⱨlirining aq ⱪalƣanda ⱪandaⱪ ⱪilƣanliⱪini muⱪəddəs yazmilardin oⱪumiƣanmu? Ⱪeni eytip beⱪinglar! 4 U ibadəthanidiki muⱪəddəs jayƣa kirip, Hudaƣa atalƣan nanlarni roⱨaniydin sorap yegən wə ⱨəmraⱨliriƣimu üləxtürüp bərgən. Ⱨalbuki, bu nanlarni roⱨaniylardin baxⱪa ⱨərⱪandaⱪ kixining yeyixi Təwrat ⱪanuniƣa hilap idi, – dəp jawab bərdi 5 wə hulasə qiⱪirip, ularƣa:
– Mən Insan’oƣli dəm elix künining igisidurmən, – dedi.
6 Yənə bir dəm elix küni, ⱨəzriti Əysa ibadəthaniƣa kirip təlim beriwatatti. Ibadəthanida ong ⱪoli ⱪurup kətkən bir adəm bar idi. 7 Ⱨəzriti Əysaning üstidin ərz ⱪilix üqün baⱨanə izdəp yürgən Təwrat ustazliri bilən Pərisiylər uning dəm elix künimu kesəl saⱪaytidiƣan-saⱪaytmaydiƣanliⱪini paylap yürüxətti. 8 Biraⱪ, ularning kɵnglidikini bilgən ⱨəzriti Əysa ⱪoli ⱪurup kətkən ⱨeliⱪi kesəlgə:
– Ornungdin tur, aldimƣa kəl! – dewidi, ⱨeliⱪi kesəl ornidin turdi. 9 Andin, ⱨəzriti Əysa kɵpqilikkə:
– Silərdin sorap baⱪayqu, ⱪandaⱪ ⱪilix Təwrat ⱪanuniƣa uyƣun? Dəm elix küni yahxiliⱪ ⱪilixmu yaki yamanliⱪ ⱪilixmu? Janni ⱪutⱪuzuxmu yaki janƣa zamin boluxmu? – dedi wə 10 kesəlning ətrapidikilərgə kɵz yügürtüp qiⱪⱪandin keyin, ⱨeliⱪi kesəlgə:
– Ⱪolungni uzat, – dedi. U adəm ⱪolini uzitixi bilənla ⱪoli əsligə kəldi. 11 Əmma, Təwrat ustazliri wə Pərisiylər intayin ƣəzəplinip, ⱨəzriti Əysaƣa ⱪandaⱪ taⱪabil turux toƣrisida məsliⱨətkə qüxti.
Ⱨəzriti Əysaning on ikki əlqini tallixi
12 Bir küni, ⱨəzriti Əysa du’a ⱪilix üqün taƣⱪa qiⱪti. U yərdə Hudaƣa keqiqə du’a ⱪildi. 13 Tang atⱪanda, xagirtlirini aldiƣa qaⱪirip, ularning iqidin on ikki kixini tallap, ularni əlqi dəp atidi. 14 Ular: Simun (ⱨəzriti Əysa uni Petrus dəpmu atiƣan) wə uning inisi Əndər, Yaⱪup, Yuⱨanna, Filip, Bartolomay, 15 Mətta, Tomas, Ⱨalpayning oƣli Yaⱪup, wətənpərwər dəp atalƣan Simun, 16 baxⱪa bir Yaⱪupning oƣli Yəⱨuda wə keyin ⱨəzriti Əysaƣa satⱪunluⱪ ⱪilƣan Yəⱨuda Ixⱪariyotlar idi.
Ⱨəzriti Əysaning təlim berixi wə kesəllərni saⱪaytixi
17 Ⱨəzriti Əysa əlqiliri bilən taƣdin qüxüp, tüz bir yərdə turatti. Ularning aldiƣa nurƣun xagirtlar ⱨəmdə Yerusalem xəⱨiridin, jümlidin pütün Yəⱨudiyə ɵlkisidin kəlgən kixilər top-top bolup kelip yiƣilixti. Ⱨətta dengiz boyidiki Tir wə Sidon xəⱨərliridinmu nurƣun kixilər kəlgənidi. 18 Ular ⱨəzriti Əysaning təlimlirini anglax wə kesəllirigə xipaliⱪ izdəx üqün kəlgənidi. Jinlar dəstidin azablanƣanlarmu kelip, xipaliⱪ tepixti. 19 Kɵpqilik ⱪollirini ⱨəzriti Əysaƣa təgküzüwelixⱪa tirixatti. Qünki, uning wujudidin küq-ⱪudrət qiⱪip ularning ⱨəmmisini saⱪaytiwatatti.
Huxalliⱪ wə ⱪayƣu
20 Andin, ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa ⱪarap mundaⱪ dedi:
– Əy yoⱪsullar, nəⱪədər bəhtliksilər! Qünki Hudaning padixaⱨliⱪi silərningkidur.
21 Əy aq ⱪalƣanlar, silərmu nəⱪədər bəhtlik! Qünki, Huda silərni toluⱪ ⱪana’ətləndüridu.
Əy yiƣlawatⱪanlar, silərmu bəhtlik! Buningdin keyin, xad-huramliⱪⱪa qɵmisilər.
22 Insan’oƣliƣa əgəxkənlikinglar üqün bəzilər silərdin nəprətlənsə, yüz ɵrüsə, silərgə tɵⱨmət-ⱨaⱪarət ⱪilsa, silərni yaman desə, nəⱪədər bəhtliksilər! 23 U qaƣda, xad-huram bolup təntənə ⱪilinglar. Qünki, ərxtə silər üqün kɵp in’am saⱪlanmaⱪta. Bu ⱪara niyətlərning ata-bowiliri burunⱪi pəyƣəmbərlərgimu xundaⱪ ziyankəxlik ⱪilƣan.
24 Lekin, ⱨalinglarƣa way, əy baylar!
Raⱨət-paraƣət silərgə yar bolmas əmdi.
25 Ⱨalinglarƣa way, əy ⱪarni toⱪlar!
Aqliⱪta ⱪalisilər əmdi.
Ⱨalinglarƣa way, əy külüwatⱪanlar!
Ⱨaza tutup yiƣlaysilər əmdi.
26 Halayiⱪ silərni mahtiƣanda, ⱨalinglarƣa way! Qünki, Hudaning ƣəzipigə uqriƣan burunⱪi sahta pəyƣəmbərlərmu bu həlⱪning ata-bowilirining mahtixiƣa erixkən.
Düxmininglarƣa meⱨir-muⱨəbbət kɵrsitinglar
27 – Ⱪulaⱪ selip anglanglar! Silərgə düxmənlik ⱪilƣanlarƣa meⱨir-muⱨəbbət kɵrsitinglar. Ɵqmənlik ⱪilƣanlarƣa yahxiliⱪ ⱪilinglar. 28 Silərni ⱪarƣiƣanlarƣa bəht tilənglar. Silərgə yaman mu’amilidə bolƣanlarƣimu du’a ⱪilinglar. 29 Birsi silərning ong yüzünglarƣa ursa, sol yüzünglarnimu tutup beringlar. Birsi silərning qapininglarni elip kətsə, kɵnglikinglarnimu selip beringlar. 30 Birsi silərdin birnemə tilisə, tiliginini beringlar. Birsi silərning birər nərsənglarni elip kətsə, uni ⱪayturup berixni sorimanglar. 31 Baxⱪilarning ɵzünglarƣa ⱪandaⱪ mu’amilə ⱪilixini kütsənglar, silərmu ularƣa xundaⱪ mu’amilə ⱪilinglar.
32 Əgər silər ɵzünglarni yahxi kɵrgənlərgila meⱨir-muⱨəbbət kɵrsətsənglar, buning mahtanƣudək nəri bar? Gunaⱨkarlarmu ɵzini yahxi kɵrgənlərgə meⱨir-muⱨəbbət kɵrsitidiƣu. 33 Əgər silər ɵzünglarƣa yahxiliⱪ ⱪilƣanlarƣila yahxiliⱪ ⱪilsanglar, buning mahtanƣudək nəri bar? Ⱨətta gunaⱨkarlarmu xundaⱪ ⱪilidiƣu! 34 Əgər silər ⱪərzni ⱪayturalaydiƣanlarƣila bərsənglar, buning mahtanƣudək nəri bar? Gunaⱨkarlarmu əynən ⱪayturux xərti bilən baxⱪa gunaⱨkarlarƣa ⱪərz beridiƣu! 35 Yaⱪ! Silər düxmininglarƣimu meⱨir-muⱨəbbət kɵrsitinglar, ularƣa yahxiliⱪ ⱪilinglar. Baxⱪilarƣa ⱪayturuwelixni oylimayla pul ⱪərz beringlar. Xu qaƣda, ərxtə mol in’amƣa erixisilər wə uluƣ Hudaning pərzənti bolƣanliⱪinglarƣa guwaⱨliⱪ bərgən bolisilər. Qünki, Huda yahxiliⱪni bilməydiƣanlarƣa wə yamanlarƣimu xəpⱪət ⱪilidu. 36 Ərxtiki atanglar meⱨriban bolƣinidək, silərmu meⱨriban bolunglar.
Baxⱪilarning üstidin ⱨɵküm ⱪilmanglar
37 – Baxⱪilarning üstidin ⱨɵküm ⱪilip yürmənglar. Silərmu Hudaning ⱨɵkümigə uqrimaysilər. Baxⱪilarni əyiblimənglar, Hudamu silərni əyibliməydu. Baxⱪilarni kəqürünglar, Hudamu silərni kəqürüm ⱪilidu. 38 Baxⱪilardin ⱨeqnemini ayimanglar, Hudamu silərdin ⱨeqnemini ayimaydu. Ⱨətta silərgə qong ɵlqigüqkə liⱪ qingdap toldurulƣan in’amni təⱪdim ⱪilidu. Silər baxⱪilarƣa ⱪandaⱪ ɵlqəm bilən ɵlqəp bərsənglar, Hudamu silərgə xundaⱪ ɵlqəm bilən ɵlqəp beridu.
39 Andin, ⱨəzriti Əysa ularƣa təmsil arⱪiliⱪ təlim berip mundaⱪ dedi:
– Ⱪariƣu ⱪariƣuni yetəkləp mangalmaydu. Undaⱪ ⱪilsa, ⱨər ikkilisi oriƣa qüxüp ketidu. 40 Xagirt ustazidin üstün turmaydu. Lekin, u oⱪup yetixkəndin keyin ustaziƣa ohxax bolalaydu.
41 Nemə üqün buradiringning ⱨərə kepikidək kiqik səwənlikinila kɵrüp, ɵzüngdiki limdək qong gunaⱨni kɵrməysən?! 42 Ɵzüngdiki xunqə qong gunaⱨni kɵrməy turup, buradiringgə: “Kɵzüngdiki ⱨərə kepikini eliwetəy!” deyixing ⱪandaⱪ gəp? Əy sahtipəz! Awwal ɵzüngning kɵzidiki limni eliwət. Buning bilən, eniⱪ kɵrüp, buradiringning kɵzidiki ⱨərə kepikini eliwetələysən.
Ikki hil mewə dərihi
43 – Yahxi dərəh yaman mewə bərməydu, yaman dərəhmu yahxi mewə bərməydu. 44 Ⱨərⱪandaⱪ dərəhni bərgən mewisidin pərⱪ ətkili bolidu. Tikəndin ənjür, yantaⱪtin üzüm alƣili bolmaydu. 45 Xuningƣa ohxax, yahxi adəm ⱪəlbidiki yahxiliⱪidin yahxiliⱪ qiⱪiridu. Yaman adəm ⱪəlbidiki yamanliⱪidin yamanliⱪ qiⱪiridu. Qünki, kɵngüldə nemə bolsa, eƣizdin xu qiⱪidu.
Ikki hil imarət salƣan kixilər
46 – Silər əjəb meni “Rəbbim! Rəbbim!” dəysiləryu, buyruⱪlirimƣa əməl ⱪilmaysilər. 47 Əmisə, mening aldimƣa kelip, sɵzlirimni anglap əməl ⱪilƣanlar kimgə ohxaydu? 48 Ular huddi ulini qongⱪur ⱪezip, ⱪoram taxning üstigə imarət salƣan kixigə ohxaydu. Kəlkün kəlgəndə, uning küqlük ⱨujumi undaⱪ imarətni ⱪimir ⱪilƣuzalmaydu, qünki u puhta selinƣan. 49 Lekin, sɵzlirimni anglap turup, əməl ⱪilmaydiƣanlar ul ⱪurmay ⱪuruⱪ yərning üstigə imarət salƣan kixigə ohxaydu. Bundaⱪ imarət kəlkünning ⱨujumiƣa uqriƣan ⱨaman ɵrülüp, pütünləy gumran bolidu.
*2 7 Ⱨəzriti Əysaning Rimliⱪ yüzbexining qakirini saⱪaytixi
1 Ⱨəzriti Əysa kɵpqilikkə sɵz ⱪilip bolƣandin keyin, Kəpərnaⱨum xəⱨirigə ⱪaytti. 2 U yərdə Rimliⱪ bir yüzbexining ətiwarliⱪ qakiri eƣir kesəl bolup, ɵlüm girdabida turatti. 3 Yüzbexi ⱨəzriti Əysaning ixliridin həwər tepip, birnəqqə Yəⱨudiy aⱪsaⱪalning berip, uning kelip qakirini saⱪaytip ⱪoyuxi üqün ɵtünüxini tapxurdi. 4 Aⱪsaⱪallar ⱨəzriti Əysaning aldiƣa berip:
– Yüzbexi ⱨəⱪiⱪətən sizning yardəm berixingizgə ərziydiƣan adəm. 5 Ɵzi Yəⱨudiy bolmisimu, biz Yəⱨudiylarni yahxi kɵridu. Ⱨətta biz üqün bir ibadəthanimu selip bərdi, – dəp, uning yüzbexining ɵyigə berixini qin kɵnglidin tələp ⱪildi.
6 Ⱨəzriti Əysa ular bilən billə yolƣa qiⱪti. Biraⱪ, ɵygə yetip kelixkə az ⱪalƣanda, yüzbexi ⱨəzriti Əysaning aldiƣa birnəqqə dostini əwətti. Ular:
– Təⱪsir, yüzbexi: “Awarə bolup ɵyümgə kelixingizgə ərziməymən. 7 Ⱨətta ɵzümmu berip siz bilən kɵrüxüxkə layiⱪ əməsmən. Bir eƣiz sɵz ⱪilip ⱪoysingiz, qakirim saⱪiyip ketidu. 8 Meningmu üstümdə baxliⱪim, ⱪol astimda ləxkərlirim bar. Birigə bar desəm baridu, birigə kəl desəm, kelidu. Qakirimƣa bu ixni ⱪil desəm, u xu ixni ⱪilidu. Huddi xuningdək, siz bir eƣiz gəp ⱪilsingizla, ⱨəmmə ix ⱨəl bolidu” dəydu, – dedi.
9 Yüzbexining gepini anglap ⱨəyran bolƣan ⱨəzriti Əysa burulup, billə kəlgən halayiⱪⱪa:
– Dərwəⱪə, mən Isra’illar arisidimu bundaⱪ ixənqni ⱨeqkimdə kɵrmigənidim! – dedi.
10 Yüzbexi əwətkən ⱨeliⱪi kixilər ⱪaytip barƣanda, qakarning pütünləy saⱪiyip kətkənlikini kɵrdi.
Tul ayalning oƣlini tirildürüx
11 Uzun ɵtməy, ⱨəzriti Əysa Na’in degən xəⱨərgə ⱪarap yol aldi. Uning xagirtliri wə yənə nurƣunliƣan kixilər uningƣa əgixip mangdi. 12 U xəⱨər dərwazisiƣa kəlgəndə, jinaza kɵtürüp qiⱪiwatⱪan bir top adəmgə yoluⱪup ⱪaldi. Ɵlgüqi bir tul ayalning yalƣuz oƣli idi. Xəⱨərdiki nurƣun kixilər ⱨeliⱪi tul ayal bilən billə qiⱪⱪanidi. 13 Bu ayalni kɵrgən ⱨəzriti Əysa iqini aƣritⱪan ⱨalda uningƣa:
– Yiƣlimang, – dedi. 14 Andin, topning aldiƣa ɵtüp, jinaziƣa ⱪolini təgküzgənidi, jinaza kɵtürgənlər tohtidi. Ⱨəzriti Əysa:
– Yigit, ornungdin tur, – deyixi bilənla, 15 ɵlüp ⱪalƣan yigit ⱪopup, gəp ⱪilixⱪa baxlidi. Ⱨəzriti Əysa uni anisiƣa tapxurup bərdi.
16 Ⱪorⱪunq basⱪan kɵpqilik:
– Arimizdin uluƣ bir pəyƣəmbər qiⱪti!
– Huda bizgə xapa’ət ⱪilix üqün kəldi! – dəp Hudani mədⱨiyilidi.
17 Ⱨəzriti Əysaning bu ixi toƣrisidiki həwər pütün Yəⱨudiylar zemini wə ətraptiki rayonlarƣa tarⱪilip kətti.
Yəⱨya pəyƣəmbərning xagirtlirining ⱨəzriti Əysa bilən kɵrüxkili kelixi
18 Yəⱨya pəyƣəmbərning xagirtliri bu ixlarning ⱨəmmisini Yəⱨyaƣa yətküzdi. U xagirtliridin ikki kixini ɵzi yetiwatⱪan zindanƣa qaⱪirip, 19 ularni ⱨəzriti Əysaning aldiƣa: “Huda bizgə əwətməkqi bolƣan ⱪutⱪuzƣuqi sizmu yaki baxⱪa birsi keləmdu?” dəp sorap kelixkə əwətti.
20 Ular ⱨəzriti Əysaning aldiƣa berip:
– Qɵmüldürgüqi Yəⱨya bizni sizdin: “Huda bizgə əwətməkqi bolƣan ⱪutⱪuzƣuqi sizmu yaki baxⱪa birsi keləmdu?” dəp sorap kelixkə əwətti, – dedi.
21 Dəl xu qaƣda, ⱨəzriti Əysa aƣriⱪ-silaⱪ tartⱪan wə jin qaplaxⱪan nurƣun kixilərni saⱪaytⱪan wə nurƣun ⱪariƣularning kɵzini aqⱪanidi. 22 Xuning bilən, u Yəⱨya pəyƣəmbərning xagirtliriƣa:
– Silər ⱪaytip berip, yaratⱪan mɵjizilirimni wə eytⱪan təlimlirimni Yəⱨyaƣa yətküzüp: “Korlarning kɵzi eqildi, tokurlar mangalaydiƣan boldi, mahaw kesili bolƣanlar saⱪaydi, gaslar angliyalaydiƣan boldi, ⱨətta ɵlgənlərmu tirildi wə kəmbəƣəllərgə hux həwər yətküzüldi” dəp eytinglar. 23 Yəⱨyaƣa yənə: “Məndin gumanlanmay, manga təwrənməy ixəngənlər nemidegən bəhtlik!” dəp ⱪoyunglar, – dedi.
24 Yəⱨya pəyƣəmbərning xagirtliri kətkəndin keyin, ⱨəzriti Əysa kɵpqilikkə Yəⱨya toƣruluⱪ mundaⱪ dedi:
– Silər burun Yəⱨyani izdəp qɵlgə barƣininglarda, zadi ⱪandaⱪ bir adəmni kɵrməkqidinglar? Məydani xamalda yəlpünüp turƣan ⱪomuxtək təwrinip turidiƣan bir yahxiqaⱪnimu? 25 Yaki qirayliⱪ kiyingən bir esilzadinimu? Ⱨərgiz undaⱪ əməs! Ⱨəxəmətlik kiyim kiyiwalƣan, əyx-ixrət iqidə yaxaydiƣan kixilər qɵldin əməs, bəlki han ordisidin tepilidu. 26 Əməliyəttə, silər bir pəyƣəmbərni kɵrgili qiⱪtinglar. Əmdi bilip ⱪoyunglarki, Yəⱨya ⱨərⱪandaⱪ pəyƣəmbərdinmu üstün pəyƣəmbərdur. 27 Qünki, muⱪəddəs yazmilarda:
“Mana, aldingda əlqimni əwətimən.
U sening yolungni aldin’ala təyyarlaydu”
dəp yezilƣan wə bu yərdiki “əlqim” dəl Yəⱨya pəyƣəmbərni kɵrsitidu. 28 Bilip ⱪoyunglarki, insanlar arisida Yəⱨyadinmu uluƣ kixi yoⱪ. Əmma Hudaning padixaⱨliⱪidiki əng ərziməs birsimu uningdin uluƣ bolidu.
29 Buni angliƣan puⱪralar, ⱨətta bajgirlarmu Hudaning yoli toƣra dedi, qünki ular burun Yəⱨya pəyƣəmbərning qɵmüldürüxini ⱪobul ⱪilƣanidi. 30 Lekin, Pərisiylər wə Təwrat ustazliri Yəⱨya pəyƣəmbərning qɵmüldürüxini ⱪobul ⱪilmay, Hudaning ɵzlirigə bolƣan məⱪsitini ⱪayrip ⱪoyƣanidi. 31 Xuning bilən, ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Bu zamanning silərdək kixilirini zadi kimlərgə ohxitay?! 32 Ular huddi koqida olturuwelip, bir-birigə: “Biz silərgə sunay qelip bərsək, ussul oynimidinglar. Matəm muzikisini qelip bərsək, yiƣa-zar ⱪilmidinglar” dəp rənjiydiƣan tuturuⱪsiz balilarƣa ohxaydu. 33 Qünki, qɵmüldürgüqi Yəⱨya kelip roza tutatti, xarab iqməytti. Xuning bilən, ular: “Uningƣa jin tegiptu!” deyixti. 34 Insan’oƣli bolsa ⱨəm yəydu ⱨəm iqidu. Biraⱪ, ular: “Taza bir toymas ⱨaraⱪkəx ikən! U bajgir wə baxⱪa gunaⱨkarlarning dosti” deyixidu. 35 Bilip ⱪoyunglarki, ⱨekmət uni ⱪobul ⱪilƣanlar arⱪiliⱪ tonulidu.
Gunaⱨkar ayalning ⱨəzriti Əysani ətirlixi
36 Pərisiylərdin bir kixi ⱨəzriti Əysani tamaⱪⱪa təklip ⱪildi. Ⱨəzriti Əysa uning ɵyigə berip tamaⱪⱪa olturdi. 37 U yərdə paⱨixə dəp tonulƣan bir ayal ⱨəzriti Əysaning bu Pərisiyning ɵyigə kəlgənlikini anglap, aⱪ ⱪaxtexidin yasalƣan bir ⱪutida ətir elip kəldi 38 wə ⱨəzriti Əysaning kəynidə, putiƣa yeⱪin yərdə turup yiƣlaxⱪa baxlidi. Uning kɵz yaxliri ⱨəzriti Əysaning putlirini ⱨɵl ⱪiliwətti. Andin, u qaqliri bilən ⱨəzriti Əysaning putlirini ertip ⱪurutti ⱨəm putlirini sɵyüp, üstigə ətir sürdi. 39 Ⱨəzriti Əysani qaⱪirƣan Pərisiy buni kɵrüp, iqidə “bu adəm rast pəyƣəmbər bolƣan bolsa, ɵzigə ⱪolini təgküzgən bu ayalning paⱨixə ikənlikini bilətti!” dəp oylidi.
40 Buni bilgən ⱨəzriti Əysa:
– Ximon, sanga eytidiƣan bir gepim bar, – dedi.
– Eyting ustaz, – dedi Ximon.
41 – Ikki adəm bir kixigə ⱪərzdar ikən. Biri bəx yüz kümüx tənggigə, yənə biri bolsa, əllik kümüx tənggigə ⱪərzdar ikən. 42 Ⱨər ikkisining ⱪərzni ⱪayturux imkaniyiti yoⱪ ikən. Xunga, ⱪərz igisi meⱨribanliⱪ ⱪilip, ⱨər ikkisining ⱪərzini kəqürüm ⱪiptu. Seningqə, ularning ⱪaysisi ⱪərz igisini bəkrək yahxi kɵridu? – dəp soridi ⱨəzriti Əysa.
43 – Meningqə, kɵprək kəngqilikkə erixkini, – dəp jawab bərdi Ximon.
– Toƣra eytting, – dedi ⱨəzriti Əysa. 44 Andin, u ⱨeliⱪi ayalni kɵrsitip, Ximonƣa:
– Bu ayalni kɵrdüngmu? Ɵyünggə kəlginimdə, sən putlirimni yuyuxⱪa su bərmigəniding. Biraⱪ, u kɵz yexi bilən putlirimni yudi, qeqi bilən ertip ⱪurutti. 45 Sən meni ⱨal-əⱨwal sorap, sɵyüp kütüwalmiƣaniding. Lekin, u mən kirgəndin tartip putlirimni sɵyüwatidu. 46 Sən meⱨmanlarƣa təⱪdim ⱪilinidiƣan yaƣni beximƣimu sürkimigəniding. Biraⱪ, u meni ⱨɵrmətləp, putlirimƣa ətir sürkəp ⱪoydi. 47 Ⱪisⱪisi sanga eytayki, uning nurƣun gunaⱨlirining ⱨəmmisi kəqürüm ⱪilindi. Xunga, uning manga kɵrsətkən meⱨir-muⱨəbbiti qongⱪur. Lekin, az kəqürüm ⱪilinƣanning kɵrsətkən meⱨir-muⱨəbbitimu az, – dedi.
48 Andin, ⱨəzriti Əysa u ayalƣa:
– Gunaⱨliring kəqürüm ⱪilindi, – dedi.
49 Ⱨəzriti Əysa bilən bir dastihanda olturƣanlar: “Ⱨətta kixilərning gunaⱨlirinimu kəqürüm ⱪilidiƣan bu adəm zadi kimdu?” deyixti.
50 Ⱨəzriti Əysa ⱨeliⱪi ayalƣa:
– Manga baƣliƣan ixənqing seni ⱪutⱪuzdi. Aman bol! – dedi.
8 Ⱨəzriti Əysaƣa əgəxkən ayallar
1 Uzun ɵtməy, ⱨəzriti Əysa Jəliliyə ɵlkisidiki xəⱨər, yeza-ⱪixlaⱪlarƣa berip, Hudaning padixaⱨliⱪiƣa da’ir hux həwərni tarⱪatti. On ikki xagirtimu uning bilən birgə bardi. 2 Bulardin baxⱪa, yənə jin wə kesəllik azabliridin ⱪutⱪuzup saⱪaytilƣan bəzi ayallarmu bolup, ularning arisida tenidin yəttə jin ⱨəydəp qiⱪirilƣan Məjdəllik Məryəm, 3 Ⱨirod hanning saray əməldari Huzaning ayali Yo’anna, Suzana wə baxⱪa birmunqə ayallarmu bar idi. Bular ɵz mal-mülükliri bilən ⱨəzriti Əysa wə uning xagirtliriƣa yardəmdə boldi.
Uruⱪ qeqix toƣrisidiki təmsil
4 Halayiⱪ ⱨərⱪaysi yurtlardin ⱨəzriti Əysa bilən kɵrüxkili üzülməy kelip turatti. Bir küni nurƣun adəm yiƣilƣanda, ⱨəzriti Əysa ularƣa tɵwəndiki təmsilni sɵzləp bərdi:
5 – Bir deⱨⱪan uruⱪ qaqⱪili etiziƣa qiⱪiptu. Qaqⱪan uruⱪlirining bəziliri qiƣir yol üstigə qüxüp, kixilərning ayiƣi astida ⱪaptu wə ⱪuxlarƣa yəm boptu. 6 Bəziliri asti taxliⱪ tupraⱪⱪa qüxüptu. Əmma, yərdiki nəmlik yetixmigənliktin, uruⱪlar ünüp qiⱪⱪandin keyin ⱪurup ketiptu. 7 Bəziliri tikənlərning arisiƣa qüxüptu. Maysilar tikənlər bilən boy talixip ɵsüptu. Biraⱪ, nətijidə tikənlər maysilarni besiwaptu. 8 Bəziliri bolsa munbət tupraⱪⱪa qüxüp, obdan ɵsüp, yüz ⱨəssiləp ⱨosul beriptu.
Ⱨəzriti Əysa yuⱪiri awaz bilən yənə:
– Bu sɵzlərni ⱪuliⱪinglarda qing tutunglar! – dedi.
9 Keyin, uning xagirtliri uningdin bu təmsilning mənisini soridi. 10 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Hudaning padixaⱨliⱪining sirliri silərning bilixinglarƣa berildi. Biraⱪ, baxⱪilarƣa kəlsək, ularƣa təmsillər bilənla qüxəndürimən. Xuning üqün, ular sɵzümni anglisimu qüxənməydu. Bu əⱨwal Yəxaya pəyƣəmbərning deginidək boldi: “Ular ⱪarisimu kɵrməydu, anglisimu qüxənməydu.”
11 Bu təmsilning mənisi mundaⱪ:
– Uruⱪ Hudaning sɵzidur. 12 Qiƣir yoldiki tupraⱪⱪa qüxkən uruⱪlar xundaⱪ kixilərgə təmsil ⱪilinƣanki, ular Hudaning sɵzini anglisimu, uni ⱪobul ⱪilmaydu. Xəytan ularni etiⱪad arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzulmisun dəp, ularning kɵnglidin Hudaning sɵzini elip ⱪeqip ketidu. 13 Taxliⱪ tupraⱪⱪa qüxkən uruⱪlar Hudaning sɵzini angliƣan ⱨaman huxalliⱪ bilən ⱪobul ⱪilƣanlarƣa təmsil ⱪilinƣan. Ular buningƣa bir məⱨəl ixəngən bolidu, əmma ularning yiltizi bolmiƣanliⱪi üqün, birər müxküllükkə yoluⱪsila, bərdaxliⱪ berəlməydu. 14 Tikənlikkə qüxkən uruⱪlarƣa kəlsək, ular xundaⱪ kixilərgə təmsil ⱪilinƣanki, ular Hudaning sɵzlirini anglisimu, uzun ɵtməyla kɵngligə bu dunyaning əndixə, bayliⱪ wə ⱨalawətlirining eziⱪturuxliri kiriwelip, Hudaning sɵzini boƣuwetidu-də, ular ⱨosulsiz ⱪalidu. 15 Munbət tupraⱪⱪa qüxkən uruⱪlar bolsa Hudaning sɵzini anglaydiƣan, ularni pak wə qin dilida qing saⱪlaydiƣan, ⱨosul bərgüqə səwr ⱪilidiƣan kixilərdur.
Hudaning ⱨəⱪiⱪiti axkarilanmaⱪta
16 Ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa yənə:
– Qiraƣni yeⱪip, uni birər nərsə bilən yepip ⱪoyidiƣan yaki kariwatning astiƣa yoxurup ⱪoyidiƣan kixi yoⱪ, əlwəttə. Əksiqə, ɵygə kirgənlər eniⱪ kɵrəlisun dəp, uni jəzmən qiraƣdanning üstigə ⱪoyidu. 17 Qünki, yepiⱪ ⱪoyulƣan ⱨərⱪandaⱪ nərsə axkara bolmay ⱪalmaydu. Yoxurulƣan ⱨərⱪandaⱪ nərsə bilinməy ⱪalmaydu. 18 Xuning üqün, mening Hudaning ⱨəⱪiⱪiti toƣrisida eytⱪanlirimni kɵngül ⱪoyup anglanglar. Qünki, kimdə əⱪil-parasət bolsa, uningƣa tehimu kɵp berilidu. Lekin, kimdə əⱪil-parasət bolmisa, ɵzidə bar dəp ⱪaralƣinimu elip ketilidu, – dedi.
Ⱨəzriti Əysaning anisi wə iniliri
19 Ⱨəzriti Əysaning anisi wə iniliri uning bilən kɵrüxkili kəldi. Lekin, adəm kɵp bolƣaqⱪa, yeniƣa keləlmigənidi. 20 Bir kixi ⱨəzriti Əysaƣa:
– Aningiz wə iniliringiz siz bilən kɵrüximiz dəp, sirtta turidu, – dedi.
21 – Hudaning sɵzini anglap, uningƣa əməl ⱪilƣanlarning ⱨəmmisi mening anam wə aka-inilirimdur, – dedi ⱨəzriti Əysa kɵpqilikkə.
Ⱨəzriti Əysaning boranni tinqitixi
22 Bir küni, ⱨəzriti Əysa xagirtliri bilən kemigə qüxüp, ularƣa:
– Kɵlning u ⱪetiƣa barayli, – dedi. Xuning bilən, ular yolƣa qiⱪti. 23 Kemə ketiwatⱪanda ⱨəzriti Əysa uhlap ⱪaldi. Uxtumtut ⱪattiⱪ boran qiⱪip, kemigə su toxup, ⱨəmmisi intayin həwp iqidə ⱪaldi. 24 Xagirtlar ⱨəzriti Əysani oyƣitip:
– Ustaz, ustaz, ƣərⱪ bolux aldida turimiz! – dedi.
Ⱨəzriti Əysa oyƣinip, boran-qapⱪunƣa buyruⱪ ⱪilƣanidi, boran tohtap, dolⱪun pəsləp, ⱨəmmisi tinqidi. Andin, u xagirtliriƣa burulup:
25 – Ixənqinglar nəgə kətti? – dedi.
Xagirtlar ⱨəm ⱨəyran bolup, ⱨəm ⱪorⱪuxup, bir-birigə:
– Bu adəm zadi kimdu? Buyruⱪ ⱪilsa, ⱨətta boran wə dolⱪunlarmu uning gepini anglaydikən-ⱨə! – dəp ketixti.
Ⱨəzriti Əysaning jin qaplaxⱪan adəmni saⱪaytixi
26 Ⱨəzriti Əysa xagirtliri bilən Jəliliyə kɵlining u qetidiki Gerasaliⱪlar turƣan yərgə bardi. 27 Ⱨəzriti Əysa ⱪirƣaⱪⱪa qiⱪixiƣa, xəⱨərdin kəlgən jin qaplaxⱪan biri uning aldiƣa kəldi. Bu adəm uzundin beri kiyim kiyməy, ɵydə turmay, gɵr ⱪilinidiƣan ɵngkürlərdə yaxaytti. 28 U ⱨəzriti Əysani kɵrüxi bilənla uning ayiƣiƣa yiⱪilip:
– Uluƣ Hudaning Oƣli Əysa, iximƣa arilaxma! Səndin ɵtünimənki, meni ⱪiynima! – dəp warⱪirap kətti. 29 Uning bundaⱪ deyixining səwəbi, ⱨəzriti Əysa jinƣa uning tenidin qiⱪixni buyruƣanidi. Jin bu adəmni uzun waⱪit ilkigə eliwalƣanidi. Həlⱪ bu adəmni kɵp ⱪetim zənjir-kixənlər bilən baƣlap, ⱪamap ⱪoyƣan bolsimu, u ularni üzüp ⱪeqip qiⱪip, jin təripidin qɵl-bayawanlarƣa elip ketilətti.
30 Ⱨəzriti Əysa bu adəmdin:
– Isming nemə? – dəp soridi.
– Ismim “mingliƣan”, – dəp jawab bərdi bu adəmni sɵzlitiwatⱪan jin. Qünki, bu adəmgə mingliƣan jinlar qaplixiwalƣanidi. 31 Ular ⱨəzriti Əysaƣa ɵzlirini Xəytanƣa təyyarlanƣan tegi yoⱪ ⱨanglarƣa sürgün ⱪilmasliⱪni ɵtünüp yalwurdi.
32 Xu ətraptiki taƣ baƣrida bir top tongguz padisi ozuⱪlinip yürətti. Jinlar ⱨəzriti Əysaƣa yalwurup, tongguzlarning tenigə kirip ketixigə ijazət berixini tələp ⱪildi. Ⱨəzriti Əysa ijazət bərdi. 33 Jinlar ⱨeliⱪi adəmning tenidin qiⱪip, tongguzlarƣa qaplixiwaldi. Pütün tongguz padisi patiparaⱪ bolup, yügürgən peti yardin qüxüp, kɵlgə ƣərⱪ boldi.
34 Bu ⱨalni kɵrgən tongguz baⱪⱪuqilar u yərdin ⱪeqip, xəⱨər-yezilarda bu həwərni tarⱪatti. 35 U yərdiki kixilər zadi nemə ix bolƣanliⱪini kɵrgili bu yərgə kelixti. Ular ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip, tenidin jinlar qiⱪip kətkən ⱨeliⱪi adəmning kiyimlirini kiyip, əs-ⱨoxi jayida ⱨalda ⱨəzriti Əysaning aldida olturƣanliⱪini kɵrüp, ⱪorⱪup ketixti. 36 Bu mɵjizini kɵrgənlər ⱨeliⱪi kixining saⱪiyix jəryanini kɵpqilikkə sɵzləp bərdi. 37 Xu yərdiki kixilər ⱨəzriti Əysaning u yərdin ketixini tələp ⱪilixti. Qünki, ular intayin ⱪorⱪuxⱪanidi. Xunga, ⱨəzriti Əysa kemigə qüxüp, ⱪaytip kətməkqi boldi. 38 Tenidin jinlar qiⱪip kətkən ⱨeliⱪi kixi ⱨəzriti Əysaƣa:
– Mənmu siz bilən billə ketəy, – dəp yalwurdi.
Lekin, ⱨəzriti Əysa uningƣa:
39 – Ɵyünggə ⱪaytip berip, Hudaning sanga nəⱪədər qong ixlarni ⱪilip bərgənlikini yətküzgin, – dedi.
U adəm ⱪaytip berip, pütün xəⱨərni arilap, ⱨəzriti Əysa ɵzigə ⱪilip bərgən qong ixlarni ⱨəmməyləngə yətküzdi.
Tirildürülgən ⱪiz wə saⱪaytilƣan ayal
40 Ⱨəzriti Əysa kɵlning bu ⱪetiƣa ⱪaytip kəlginidə, halayiⱪ uni ⱪarxi elixti. Qünki, ⱨəmməylən uning ⱪaytip kelixini kütüp turatti. 41 Ⱪarxi alƣili qiⱪⱪanlar iqidə məlum bir ibadəthanining məs’ulliridin biri bolƣan Ya’irmu bar idi. U ⱨəzriti Əysaning ayiƣiƣa yiⱪilip, ɵyigə təklip ⱪilip yalwurdi. 42 Qünki, uning on ikki yaxliⱪ yalƣuz ⱪizi ɵlüp ketix aldida turatti.
Ⱨəzriti Əysa u yərgə barƣinida, kixilər uning ətrapiƣa ziq olixiwaldi. 43 Topning iqidə hun təwrəx kesiligə giriptar bolƣiniƣa on ikki yil bolƣan bir ayalmu bar idi. U bar pulini tewiplarƣa həjləp tügətkən bolsimu, ⱨeqkim uni saⱪaytalmiƣanikən. 44 U ⱨəzriti Əysaning arⱪa təripidin kelip, uning qapinining pexini silap ⱪoyuwidi, hun xu’an tohtidi.
45 – Peximni tutⱪan kim? – dəp soridi ⱨəzriti Əysa.
Kɵpqilik: “Tutmiduⱪ” deyixti.
– Ustaz, tɵt ətrapingizning ⱨəmmisi adəm, ular sizni ⱪistap turuwatmamdu? – dedi Petrus.
46 Lekin, ⱨəzriti Əysa:
– Yaⱪ! Birsi ⱪəstən peximni tutti. Qünki, wujudumdin küq-ⱪudrətning qiⱪip kətkinini səzdim, – dedi. 47 Ⱨeliⱪi ayal ⱨəzriti Əysaning sezip ⱪalƣanliⱪini bilip, titrigən ⱨalda uning aldiƣa kelip, ayiƣiƣa yiⱪildi wə kɵpqilikkə ɵzining ⱨəzriti Əysaning pexini nemixⱪa tutⱪanliⱪini ⱨəm xu’an saⱪiyip kətkənlikini eytti.
48 – Ⱪizim, ixənqing seni saⱪaytti! Tinq-aman bol, – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
49 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzni ⱪiliwatⱪanda, ibadəthana məs’ulining ɵyidin kəlgən biri ibadəthana məs’uli Ya’irƣa:
– Ⱪizingiz jan üzdi. Əmdi ustazni awarə ⱪilmayli, – dedi.
50 Buni angliƣan ⱨəzriti Əysa Ya’irƣa:
– Ⱪorⱪmiƣin! Manga ixəngin! U saⱪiyip ketidu, – dedi.
51 Ⱨəzriti Əysa Ya’irning ɵyigə barƣanda, Petrus, Yuⱨanna, Yaⱪup wə ⱪizning ata-anisidin baxⱪa kixilərning ɵzi bilən billə ɵygə kirixigə ruhsət ⱪilmidi. 52 U yərdikilər ⱪizƣa ⱨaza tutup yiƣa-zar ⱪilixiwatatti. Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Boldi, yiƣlimanglar! Ⱪiz ɵlmidi, uhlap ⱪaptu! – dedi.
53 Biraⱪ, halayiⱪ uni məshirə ⱪildi. Qünki, ⱪizning alliⱪaqan jan üzgənlikidin ularning həwiri bar idi. 54 Lekin, ⱨəzriti Əysa ⱪizning ⱪolidin tartip:
– Balam, ornungdin tur, – dəp qaⱪirdi. 55 Ⱪizning roⱨi tenigə ⱪaytip kelip, u dərⱨal ornidin turdi. Ⱨəzriti Əysa ularƣa ⱪizning ⱪorsiⱪiƣa birnərsə berixni buyrudi. 56 Ⱪizning ata-anisi naⱨayiti ⱨəyran ⱪelixti. Lekin, ⱨəzriti Əysa ularƣa bu ixni ⱨeqkimgə tinmasliⱪni tapilidi.
9 Ⱨəzriti Əysaning on ikki əlqini əwətixi
1 Ⱨəzriti Əysa on ikki xagirtini qaⱪirip, ularƣa ⱨərⱪandaⱪ jinni ⱨəydəx, kesəllərni saⱪaytix ⱪudriti wə ⱨoⱪuⱪini bərdi. 2 Andin, ularni Hudaning padixaⱨliⱪi ⱨəⱪⱪidiki hux həwərni tarⱪitix wə kesəllərni saⱪaytixⱪa əwətti. 3 U xagirtliriƣa:
– Silər səpərdə ⱨeq nərsə almanglar, nə ⱨasa, nə hurjun, nə nan, nə pul eliwalmanglar, ⱨətta birər artuⱪ kɵngləkmu eliwalmanglar. 4 Bir yurtⱪa barƣininglarda, ⱪaysi a’ilidə ⱪarxi elinsanglar, u yərdin kətküqə xu a’ilidila turunglar. 5 Əgər birər yərdiki kixilər silərni ⱪarxi almisa, u yərdin ayrilƣininglarda, ularni agaⱨlandurux üqün ayiƣinglardiki topini ⱪeⱪiwetinglar! – dedi.
6 Xagirtlar yolƣa qiⱪip, ⱨəmmə yeza-ⱪixlaⱪlarni arilap hux həwərni tarⱪitip, kesəllərni saⱪaytti.
7 Jəliliyidiki Ⱨirod han ⱨəzriti Əysaning ixliridin həwər tepip, ganggirap ⱪaldi. Qünki, bəzilər: “Bu ixlarni ⱪiliwatⱪan kixi Yəⱨya pəyƣəmbər ikən. U tiriliptu!” desə, 8 yənə bəzilər: “Burun ajayip mɵjizilərni yaratⱪan Ilyas pəyƣəmbər yaki baxⱪa ⱪədimki pəyƣəmbərlərdin biri ⱪaytidin tiriliptu!” dəytti.
9 “Mən Yəⱨyaning kallisini aldurƣanidim, əmdi bu gəplərni anglawatimən. Bu ixlarni ⱪiliwatⱪan kixi zadi kimdu?” dedi Ⱨirod han. Xuning üqün, u ⱨəzriti Əysa bilən kɵrüxüxning yolini izdidi.
Bəx ming kixini toydurux
10 On ikki xagirt ⱪaytip kelip, ɵzlirining ⱪilƣan ⱨəmmə ixlirini ⱨəzriti Əysaƣa məlum ⱪildi. Ⱨəzriti Əysa baxⱪilarƣa uⱪturmay, ularni Bəytsayda degən yeziƣa elip mangdi. 11 Biraⱪ, buningdin həwər tapⱪan halayiⱪmu uningƣa əgixip kəldi. Ⱨəzriti Əysa ularni ⱪarxi elip, ularƣa Hudaning padixaⱨliⱪiƣa da’ir ixlarni qüxəndürdi wə kesili barlarni saⱪaytti. 12 Kün olturuxⱪa az ⱪalƣanda, on ikki xagirti ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip:
– Halayiⱪni tarⱪitiwətkən bolsingiz, ular ətraptiki yeza-ⱪixlaⱪlarƣa berip tamaⱪ yesun wə ⱪonƣudək jay tapsun. Qünki, bu hilwət jay ikən, – dedi.
13 Lekin, ⱨəzriti Əysa:
– Ularƣa ɵzünglar tamaⱪ beringlar, – dedi.
– Bizdə pəⱪətla bəx nan bilən ikki beliⱪ bar. Tamaⱪ setiwelip əkelip beringlar, deməkqimusiz? – deyixti ular ⱨəyran bolup. 14 Qünki, xu yərdə yiƣilƣan ərlərningla sani təhminən bəx mingqə bar idi.
Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Halayiⱪ əlliktin-əlliktin bɵlünüp oltursun, – dedi.
15 Xagirtlar kɵpqilikni ⱨəzriti Əysaning degini boyiqə olturƣuzdi. 16 Ⱨəzriti Əysa bəx nan bilən ikki beliⱪni ⱪoliƣa elip, asmanƣa ⱪarap Hudaƣa xükür eytti. Andin, nanlarni oxtup, kɵpqilikkə tarⱪitip berix üqün xagirtliriƣa bərdi. 17 Ⱨəmməylən yəp toydi. Xagirtlar exip ⱪalƣan nan bilən beliⱪning parqilirini yiƣiwidi, on ikki sewət qiⱪti.
Petrusning ⱨəzriti Əysani Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ dəp tonuxi
18 Bir küni, ⱨəzriti Əysa ɵzi yalƣuz du’a ⱪiliwatatti. Uning yenida xagirtlirila bar idi. Ⱨəzriti Əysa ulardin:
– Halayiⱪ meni kim dəp bilidikən? – dəp soridi.
19 – Bəzilər sizni qɵmüldürgüqi Yəⱨya dəydu, bəzilər Ilyas pəyƣəmbər dəydu, wə yənə bəzilər baxⱪa ⱪədimki pəyƣəmbərlərdin biri tiriliptu dəydu, – dəp jawab bərdi xagirtlar.
20 Ⱨəzriti Əysa ulardin:
– Silərqu? Silər meni kim, dəp bilisilər? – dəp soridi.
– Siz Huda təyinligən Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ ikənsiz, – dəp jawab bərdi Petrus.
21 – Ⱨazir bu ixni ⱨeqkimgə tinmanglar, – dəp buyrudi ⱨəzriti Əysa ularƣa, 22 – qünki Insan’oƣli nurƣun azab-oⱪubət tartixi kerək. Aⱪsaⱪallar, aliy roⱨaniylar wə Təwrat ustazliri uni rət ⱪilip ɵltürgüzidu. Lekin, uni ɵltürsimu, u üqinqi küni tirilidu.
23 Ⱨəzriti Əysa kɵpqilikkə yənə mundaⱪ dedi:
– Kimdəkim manga əgixixni halisa, ɵz haⱨixidin waz keqip, ɵzining krestini kɵtürüp* Rimliⱪlar təripidin ɵlüm jazasi berilgənlər mihlinidiƣan krestni mürisidə kɵtürüp jaza məydaniƣa baratti. “Ɵzining krestini kɵtürüx” degənlik Əysa Məsiⱨ üqün azab-oⱪubət tartixⱪa təyyar boluxni kɵrsitidu. ⱨər küni manga əgəxsun. 24 Qünki, ɵzi üqünla yaxaydiƣanlar əksiqə ⱨayatidin məⱨrum bolidu. Biraⱪ, ɵz haⱨixidin waz keqip, mening üqün yaxaydiƣanlar ⱨayatini saⱪliyalaydu. 25 Bir adəm pütün dunyaƣa igə bolup ⱨayatidin məⱨrum ⱪalsa, buning nemə paydisi bolsun?! 26 Əgər kimdəkim məndin wə mening sɵzlirimdin nomus ⱪilsa, Insan’oƣli bolƣan mənmu ɵzümning, atamning wə muⱪəddəs pərixtilərning xan-xəripi iqidə ⱪaytip kəlginimdə, uningdin nomus ⱪilimən. 27 Bilip ⱪoyunglarki, bu yərdə turƣanlarning bəziliri Hudaning padixaⱨliⱪini kɵrmigüqə ɵlməydu.
Ⱨəzriti Əysaning nurƣa qɵmüxi
28 Təhminən səkkiz kündin keyin, ⱨəzriti Əysa Petrus, Yuⱨanna wə Yaⱪupni elip, du’a ⱪilix üqün taƣⱪa qiⱪti. 29 Ⱨəzriti Əysa du’a ⱪiliwatⱪinida, uning yüzi ɵzgərdi. Kiyimliri ap’aⱪ bolup, qaⱪmaⱪtək qaⱪnidi. 30 Tosattin, Musa pəyƣəmbər wə Ilyas pəyƣəmbər pəyda bolup, uning bilən sɵzlixixkə baxlidi. 31 Ular Hudaning parlaⱪ nuri iqidə ayan bolup, ⱨəzriti Əysa bilən uning Hudaning iradisini əməlgə axurux yolida Yerusalemda ⱪurban bolidiƣanliⱪi toƣrisida sɵⱨbətləxti.
32 Petrus wə uning ⱪerindaxlirini uyⱪu basⱪanidi. Ular uhlap oyƣanƣanda, ⱨəzriti Əysaning parlaⱪ nurini wə uning bilən billə turƣan Musa pəyƣəmbər wə Ilyas pəyƣəmbərni kɵrdi. 33 Bu ikki pəyƣəmbər ⱨəzriti Əysadin ayrilidiƣan waⱪitta, Petrus ɵzimu tuymiƣan ⱨalda ⱨəzriti Əysaƣa:
– Ustazim, bu yərdə bolƣinimiz nemidegən yahxi! Biri sizgə, biri Musa pəyƣəmbərgə, yənə biri Ilyas pəyƣəmbərgə dəp, bu yərgə üq kəpə yasayli, – dedi.
34 Petrus gəp ⱪiliwatⱪanda, bir bulut pəyda bolup, ularni ⱪapliwaldi. Xagirtlar bulut iqidə ⱪalƣinida ⱪorⱪuxup kətti. 35 Tuyuⱪsiz buluttin Hudaning awazi anglinip:
– Bu mening Oƣlum, mening talliƣinim. Uning sɵzigə ⱪulaⱪ selinglar! – dedi.
36 Awaz tohtiƣandin keyin, ular ⱨəzriti Əysaning ɵzi yalƣuz ⱪalƣanliⱪini kɵrdi. Xagirtlar bu ixni uzun waⱪitⱪiqə ⱨeqkimgə tinmidi.
Jin qaplaxⱪan balining saⱪaytilixi
37 Ətisi, ⱨəzriti Əysa üq xagirti bilən billə taƣdin qüxkən waⱪtida, nurƣun kixilər uni ⱪarxi alƣili qiⱪti. 38 Topning iqidin birəylən tuyuⱪsiz warⱪirap:
– Ustaz, oƣlumƣa kɵngül bɵlgəysiz, u birla bala idi! 39 Uningƣa da’im bir jin qaplixiwelip, ɵziqila warⱪirap-jarⱪirap ketidu. Bəzidə pütün bədini tartixip ⱪelip, aƣzidin aⱪ kɵpük kelidu. Jin uni da’im ⱪiynap aram bərməydu. 40 Xagirtliringizdin bu jinni ⱨəydiwetixni ɵtünüp soriƣanidim, biraⱪ ularning ⱪolliridin kəlmidi, – dedi.
41 – Əy etiⱪadsiz wə qirik əwlad! Mən silər bilən billə bolup, silərning yənila manga ixənmigənlikinglarƣa yənə ⱪaqanƣiqə bərdaxliⱪ berəy? – dedi ⱨəzriti Əysa. Andin, ⱨeliⱪi kixigə:
– Balangni elip kəl, – dedi.
42 Bala keliwatⱪanda, jin uni yərgə yiⱪitip, pütün bədinini tartixturuwətti. Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa jinni ⱨəydiwetip, balini saⱪaytti wə uni atisiƣa tapxurup bərdi. 43 Kɵpqilik Hudaning küq-ⱪudritigə ⱨəyran boluxti.
Ⱨəzriti Əysaning ɵz ɵlümini yənə bir ⱪetim aldin eytixi
Kɵpqilik ⱨəzriti Əysaning ⱪilƣan pütün ixliriƣa ⱨəyran bolup turƣanda, ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa:
44 – Anglap ⱪoyunglar, birsining satⱪunluⱪi bilən, Insan’oƣli baxⱪilarning ⱪoliƣa tapxurup berilidu, – dedi.
45 Biraⱪ, ular bu sɵzning mənisini qüxinəlmidi. Qünki, buning mənisi ⱪəstən yoxurulƣanidi. Ular uningdin bu sɵzning tegini soraxⱪimu petinalmidi.
Hudaning nəziridə kim əng uluƣ?
46 Xagirtlar zadi kimning əng uluƣ ikənlikini ɵz’ara talax-tartix ⱪilixiwatatti. 47 Ularning nemə oylawatⱪanliⱪini bilgən ⱨəzriti Əysa kiqik bir balini yenida turƣuzup, 48 xagirtlarƣa:
– Kim meni dəp, bundaⱪ kiqik balini ⱪobul ⱪilsa, meni ⱪobul ⱪilƣan bolidu. Meni ⱪarxi alsa, meni əwətküqini ⱪarxi alƣan bolidu. Aranglarda ɵzini əng tɵwən tutⱪini Hudaning nəziridə əng uluƣ bolidu, – dedi.
Ⱪarxi turmasliⱪ ⱪolliƣanliⱪtur
49 Yuⱨanna ⱨəzriti Əysaƣa:
– Ustaz, sizning namingiz bilən jinlarni ⱨəydəwatⱪan birsini kɵrduⱪ. Lekin, u bizgə ohxax sizgə əgəxmigənliki üqün, biz uni tostuⱪ, – dedi.
50 – Uni tosmanglar. Qünki, silərgə ⱪarxi turmiƣanlar silərni ⱪolliƣanlardur, – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
Ⱨəzriti Əysani ⱪarxi almiƣan yeza
51 Ⱨəzriti Əysa ɵlüp andin tirilip, asmanƣa elip ketilidiƣan küngə az ⱪalƣanda, Yerusalemƣa berixni ⱪət’iy ⱪarar ⱪildi. 52 Buning üqün, u aldin adəm əwətti. Ular Samariyə ɵlkisidiki bir yeziƣa kelip, ⱨəzriti Əysaning kelixi üqün təyyarliⱪ ⱪilixⱪa kirixti. 53 Biraⱪ, Samariyiliklər† Samariyiliklər ɵz ibadəthanisini Garizim teƣida ⱪurƣan bolup, ular ibadətni Yerusalemda əməs, bəlki xu taƣda ⱪilix toƣra, dəp ⱪaraytti. ⱨəzriti Əysani “Yerusalemƣa ibadət ⱪilixⱪa baridikən” dəp, ⱪarxi almidi. 54 Uning xagirtliridin Yaⱪup bilən Yuⱨanna bu əⱨwalni kɵrüp:
– I Rəbbim, ularni kɵydürüwetix üqün asmandin ot yaƣduruxni ɵtünsək ⱪandaⱪ dəysiz? – dedi.
55 Lekin, ⱨəzriti Əysa burulup ularni əyiblidi. 56 Andin, ular baxⱪa bir yeziƣa kətti.
Ⱨəzriti Əysaƣa əgixixning bədəlliri
57 Ular yolda ketiwatⱪanda, bir kixi ⱨəzriti Əysaƣa:
– Siz ⱪəyərgə barmang, mən sizgə əgixip mangimən, – dedi.
58 Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa:
– Tülkining ɵngküri, ⱪuxning uwisi bar. Biraⱪ, Insan’oƣlining bexini ⱪoyƣudək yerimu yoⱪ, – dedi uningƣa.
59 U yənə baxⱪa bir kixigə:
– Manga əgəxkin! – dedi.
Biraⱪ, ⱨeliⱪi kixi baⱨanə kɵrsitip:
– Ustaz, atam ɵlüp uni yərlikkə ⱪoyƣuqə kütüp, andin sizgə əgixəyqu! – dedi.
60 – Ɵlgənlərni roⱨi ɵlüklər ɵzliri yərlikkə ⱪoysun! Sən bolsang berip Hudaning padixaⱨliⱪiƣa da’ir hux həwərni tarⱪat, – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
61 Yənə birsi:
– Əy ustaz, mən sizgə əgəxməkqimən. Biraⱪ, awwal ɵyümgə berip, ɵydikilər bilən hoxlixip keləy, – dedi.
62 – Ⱪox ⱨəydəwetip, tohtimay kəynigə ⱪaraydiƣan adəmdək, burunⱪi ⱨayatinglardin meⱨringlarni üzəlmisənglar, Hudaƣa hizmət ⱪilixⱪa layiⱪ bolmaysilər, – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
*23 †53 10 Ⱨəzriti Əysaning yətmix ikki xagirtini əwətixi
1 Xu ixlardin keyin, ⱨəzriti Əysa xagirtlardin yənə yətmix ikkini tallap, ɵzi barmaⱪqi bolƣan xəⱨər-yezilarƣa ikki-ikkidin əwətti. 2 Ular yolƣa qiⱪixtin burun, ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Ⱪutⱪuzuluxⱪa intilidiƣanlar mol ⱨosuldək kɵp, biraⱪ ⱨosulni elix üqün ixləydiƣanlar az ikən. Ⱨosulning igisi bolƣan Hudadin kɵprək ixqi əwətip, ⱨosulni yiƣiwelixni tilənglar. 3 Əmdi yolƣa qiⱪinglar. Mən silərni ⱪozilarni bɵrilərning arisiƣa əwətkəndək əwətimən. 4 Ⱨəmyan, hurjun wə ayaƣmu almanglar. Yolda kixilər bilən kɵrüxkəndə, paranglixixⱪimu tohtimanglar. 5 Ⱪaysi ɵygə kirsənglar, aldi bilən: “A’ilənglarƣa Hudadin amanliⱪ tiləymən!” dənglar. 6 U ɵydə Hudadin kelidiƣan amanliⱪni sɵygüqi bolsa, tiligən amanliⱪinglar uningƣa mənsup bolidu. Əgər bolmisa, tiligən amanliⱪinglar ɵzünglarƣa yanidu. 7 U ɵydin bu ɵygə yɵtkilip yürmənglar, bəlki qüxkən ɵydə turunglar wə ɵydikilərning bərginini yənglar, qünki hizmətkar kimgə hizmət ⱪilsa, xuningdin ix ⱨəⱪⱪi elixⱪa ⱨəⱪliⱪ.
8 Birər xəⱨərgə barƣininglarda birsi silərni ⱪarxi elip, aldinglarƣa nemə ⱪoysa, xuni yənglar. 9 U xəⱨərdiki kesəllərni saⱪaytinglar wə u yərdiki kixilərgə: “Hudaning padixaⱨliⱪi silərgə namayan bolux aldida turidu!” dənglar. 10 Biraⱪ, birər xəⱨərgə barƣininglarda, u yərdiki kixilər silərni ⱪarxi almisa, kɵpqilik aldida: 11 “Hudadin kelidiƣan jazaƣa ɵzliringlarning jawabkar bolidiƣanliⱪinglarni bildürüx üqün, biz xəⱨiringlarning ayiƣimizƣa ⱪonƣan topisinimu ⱪeⱪip qüxürüwetimiz!” dəp agaⱨlandurunglar wə ularƣa: “Bilixinglar kerəkki, Hudaning padixaⱨliⱪi silərgə rasttinla namayan bolƣanidi!” dənglar. 12 Bilip ⱪoyunglarki, u xəⱨərdikilərning ⱪiyamət küni tartidiƣan jazasi Sodom* Sodom – Ibraⱨim pəyƣəmbər zamanidiki xəⱨər bolup, bu xəⱨərning adəmliri ohxax jinstiki zinahorluⱪⱪa ⱪattiⱪ berilip gunaⱨⱪa patⱪanliⱪtin, Huda bu xəⱨərni adəmliri bilən ⱪoxup yoⱪatⱪan. xəⱨiridiki rəzil kixilərning tartidiƣan jazasidinmu eƣir bolidu.
Ⱨəzriti Əysani rət ⱪilƣanlar
13 – Ⱨalinglarƣa way, əy Ⱪorazinliⱪlar! Ⱨalinglarƣa way, əy Bəytsaydaliⱪlar! Silər üqün yaratⱪan mɵjizilirimni Tir wə Sidon degən yatlar xəⱨərliridə yaratⱪan bolsam, u yərlərdiki həlⱪ burunla məyüsləngən ⱨalda mataƣa yɵginip, külgə milinip gunaⱨliriƣa towa ⱪilƣan bolatti. 14 Ⱪiyamət küni, Hudaning silərgə beridiƣan jazasi Tir wə Sidondikilərningkidinmu eƣir bolidu. 15 Əy Kəpərnaⱨumluⱪlar! Asmanƣa qiⱪmaⱪqimidinglar? Əksiqə, dozahⱪa taxlinisilər!
16 Ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa yənə:
– Kimdəkim silərning sɵzünglarƣa kirsə, mening sɵzümgə kirgən bolidu. Kimdəkim silərni rət ⱪilsa, menimu rət ⱪilƣan bolidu. Meni rət ⱪilƣanlar meni əwətküqinimu rət ⱪilƣan bolidu, – dedi.
Yətmix ikki xagirtning ⱪaytip kelixi
17 Ⱨeliⱪi yətmix ikki xagirt huxal-huram ⱨalda ⱪaytip kelip:
– I Rəbbimiz! Biz sizning namingizdin buyruⱪ ⱪilƣaniduⱪ, ⱨətta jinlarmu bizgə boysunup, qiⱪip ketixti! – dəp məlum ⱪildi.
18 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Xundaⱪ! Xəytanning asmandin qaⱪmaⱪtək tez qüxkənlikini kɵrdüm. 19 Ⱪulaⱪ selinglar! Mən silərgə yilan-qayandək Xəytanni ayaƣ astinglarda yanjip taxliyalaydiƣan, uning barliⱪ küq-ⱪudritini besip qüxidiƣan ⱨoⱪuⱪ bərdim. Silərgə ⱨeqⱪandaⱪ nərsə ziyan yətküzəlməydu. 20 Lekin, silər jinlarning boysunƣanliⱪi bilənla huxal bolup kətmənglar, bəlki Hudaning naminglarni ərxtiki ⱨayatliⱪ dəptirigə pütüxi bilən huxal bolunglar, – dedi.
Ⱨəzriti Əysaning huxalliⱪi
21 Bu qaƣda, ⱨəzriti Əysa Muⱪəddəs Roⱨning təsiri bilən hursənlikkə qɵmgən ⱨalda mundaⱪ dedi:
– Pütün aləmning Igisi bolƣan i Ata! Sən bu ⱨəⱪiⱪətlərni ɵzini əⱪilliⱪ, bilimlik qaƣlaydiƣan kixilərdin yoxurup, kiqik balilardək səbiy kixilərgə axkariliƣanliⱪing üqün, sanga mədⱨiyilər oⱪuymən. Xundaⱪ ata, sening ɵz haⱨixing ənə xu idi.
22 Ⱨəzriti Əysa ətrapidikilərgə:
– Atam ⱨəmmini manga ata ⱪildi. Mening kimlikimni Atamdin baxⱪa ⱨeqkim bilməydu. Atamning kimlikinimu mən wə mən ɵzüm axkarilaxni halaydiƣan kixilərdin baxⱪa ⱨeqkim bilməydu, – dedi.
23 Andin, ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa ⱪarap, astiƣina:
– Kɵrgən ixlarni kɵrəligənlikinglar üqün nəⱪədər bəhtliksilər! 24 Bilip ⱪoyunglarki, burunⱪi nurƣun pəyƣəmbərlər wə padixaⱨlar silər kɵrgən wə angliƣanlarni kɵrüxni wə anglaxni arzu ⱪilƣan bolsimu, muradiƣa yetəlmidi, – dedi.
Meⱨriban samariyilik toƣrisidiki təmsil
25 Təwrat ustazliridin biri ⱨəzriti Əysani sinimaⱪqi bolup:
– Ustaz, mən ⱪandaⱪ ⱪilsam mənggülük ⱨayatⱪa erixələymən? – dəp soridi.
26 – Təwrat ⱪanunida nemə deyilgən? Buni ɵzingiz ⱪandaⱪ qüxəndürisiz? – dəp soridi ⱨəzriti Əysa.
27 Ⱨeliⱪi kixi mundaⱪ jawab bərdi:
– “Pərwərdigaring bolƣan Hudani pütün ⱪəlbing, pütün jening, pütün küqüng wə pütün zeⱨning bilən sɵygin”; buningdin ⱪalsa, “ⱪoxnangni ɵzüngni sɵygəndək sɵy.”
28 – Toƣra jawab bərdingiz. Mana xundaⱪ ⱪilsingiz, mənggü yaxaysiz, – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
29 U kixi ɵzining so’al sorixining yolluⱪ ikənlikini bildürüx üqün, ⱨəzriti Əysadin qüxəndürüx tələp ⱪilip:
– Mening sɵyüxkə tegixlik ⱪoxnilirim kimlər? – dəp soridi.
30 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Bir adəm Yerusalemdin Eriha xəⱨirigə keliwetip, yolda ⱪaraⱪqiƣa uqrap ⱪaptu. Ⱪaraⱪqilar uning kiyim-keqəklirini salduruwelip, uni urup, qala ɵlük ⱪilip, taxlap ketiptu. 31 Uzun ɵtməy, bir Yəⱨudiy roⱨaniy xu yoldin keliwetip, ⱨeliⱪi adəmni kɵrüp, pisənt ⱪilmay yolning u qeti bilən mengip ɵtüp ketiptu. 32 Xuningdək, mərkiziy ibadəthanida ixləydiƣan Lawiy ⱪəbilisidin bolƣan bir hizmətqimu bu yərgə kəlgəndə, u biqarə adəmni kɵrüp, kari bolmay yolning u qeti bilən mengip ɵtüp ketiptu. 33 Lekin, Yəⱨudiylar yaman kɵridiƣan Samariyidin kəlgən bir kapir bu yərdin ɵtüp ketiwetip, uni kɵrüpla iq aƣritiptu 34 wə aldiƣa berip, yaƣ wə xarab bilən jaraⱨitini yuyup, tengip ⱪoyuptu, andin uni ɵz exikigə mindürüp, bir sarayƣa elip berip, u yərdə ⱨalidin həwər aptu. 35 Ətisi, saraywəngə ikki kümüx tənggə berip: “Uningƣa ⱪarap ⱪoyung, artuⱪ qiⱪimi bar bolsa, ⱪaytiximda tɵləymən” dəptu.
36 Ⱨəzriti Əysa ⱨeliⱪi ustazdin:
– Sizqə, bu üq adəm iqidə ⱪaysisi ⱪaraⱪqilarƣa yoluⱪⱪan ⱨeliⱪi kixigə ⱪoxnidarqiliⱪni yətküzgən? – dəp soridi.
37 – Uningƣa meⱨribanliⱪ ⱪilƣan ⱨeliⱪi kixi, – dəp jawab bərdi u.
– Undaⱪ bolsa, sizmu berip, baxⱪilarƣa xundaⱪ ⱪiling, – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
Ⱨəzriti Əysaning Marta wə Məryəmni yoⱪlixi
38 Ⱨəzriti Əysa xagirtliri bilən billə səpirini dawamlaxturup, bir yeziƣa kəldi. U yərdə Marta isimlik bir ayal uni ɵyigə təklip ⱪildi. 39 Martaning Məryəm isimlik bir singlisi bar idi. U ⱨəzriti Əysaning ayiƣi tərəptə olturup, təlimini anglawatatti. 40 Ɵydiki ixlarning kɵplükidin paypetək bolup yürgən Marta ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip:
– I Rəbbim, singlim Məryəm xunqə kɵp ixlarni mangila taxliwətti, uni manga yardəmləxtürgəysiz! – dedi.
41 Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa uningƣa mundaⱪ jawab bərdi:
– Əy Marta, sən ziyadə ixlarƣa bax ⱪaturup awarə bolup yürüwatisən. 42 Biraⱪ, birla muⱨim ix bar. Məryəm xu yahxi ixni talliwaldi. Buni ⱨeqkim uningdin tartiwalalmaydu.
*12 11 Du’a ⱪilix toƣrisidiki təlim
1 Bir küni, ⱨəzriti Əysa bir yərdə du’a ⱪiliwatatti. Du’a ayaƣlaxⱪandin keyin, xagirtliridin biri uningƣa:
– I Rəbbim, Yəⱨya pəyƣəmbər ɵz xagirtliriƣa ɵgətkinidək, sizmu bizgə du’a ⱪilixni ɵgitip ⱪoysingiz, – dedi.
2 Ⱨəzriti Əysa jawab berip mundaⱪ dedi:
– Du’a ⱪilƣininglarda, mundaⱪ dənglar:
“I Atimiz,
sening naming uluƣlanƣay.
Padixaⱨliⱪing yər yüzidimu namayan bolƣay.
3 Kündilik yeməklikimizni bərgəysən.
4 Bizgə gunaⱨ ⱪilƣan ⱨərkimni kəqürginimizdək,
sənmu gunaⱨlirimizni kəqürgəysən.
Bizni azduruluxlardin saⱪlap ⱪalƣaysən.”
5 Ⱨəzriti Əysa sɵzini dawam ⱪilip xagirtliriƣa mundaⱪ dedi:
– Əgər yerim keqidə dostungning ɵyigə berip, “buradər, manga üq nan berip tur, 6 ɵyümgə bir dostum səpər bilən kəlgənidi, ɵydə uni kütküdək bir nərsə ⱪalmaptu” desəng, 7 dostung ɵyining iqidə turup, “meni awarə ⱪilma, ixik taⱪaⱪliⱪ, balilar, ⱨəmmimiz yetip ⱪalduⱪ. Hapa bolma!” dəp jawab berixi mumkinmu? 8 Yaⱪ, u dostluⱪning yüzini ⱪilmiƣan təⱪdirdimu, sening tartinmastin ⱪayta-ⱪayta yalwuruxung wəjidin bolsimu, ornidin turup, soriƣan nərsəngni qoⱪum beridu. 9 Xuningƣa ohxax, silər du’a ⱪilip tilənglar, Huda tiligininglarni beridu. Izdənglar, tapisilər. Ixikni ⱪeⱪinglar, eqilidu. 10 Qünki, tiligənlər qoⱪum erixidu, izdigənlər qoⱪum tapidu, ixikni ⱪaⱪⱪanlarƣa ixik qoⱪum eqilidu. 11 Silər beliⱪ tələp ⱪilƣan oƣlunglarƣa yilan berəttinglarmu? 12 Tuhum tələp ⱪilsa, qayan berəttinglarmu? 13 Gunaⱨkar bolƣan silər pərzəntliringlarƣa yahxi nərsilərni berixni bilgən yərdə, ərxtiki Atanglar tiligənlərgə Muⱪəddəs Roⱨini iltipat ⱪilmasmu?
Ⱨəzriti Əysa Xəytandin küqlüktur
14 Bir küni, ⱨəzriti Əysa bir adəmni gaqa ⱪilip ⱪoyƣan jinni uning tenidin ⱨəydəp qiⱪardi. Xuning bilən, gaqa zuwanƣa kəldi. Kɵpqilik buningƣa intayin ⱨəyran boluxti. 15 Biraⱪ bəzi kixilər: “U, jinlarni ularning baxliⱪi bolƣan Xəytanƣa tayinip ⱨəydiwetidu” dedi.
16 Yənə bəzilər uning Huda təripidin əwətilgənlikini sinap beⱪix məⱪsitidə, uningdin bir karamət kɵrsitixni tələp ⱪildi. 17 Ularning nemə oylawatⱪanliⱪini bilgən ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Əgər bir dɵləttikilər ikki guruⱨⱪa bɵlünüp soⱪuxsa, u dɵlət zawalliⱪⱪa yüz tutidu. Bir a’ilidikilər ɵz’ara jedəl-majira ⱪilixsa, u a’ilimu wəyran bolidu. 18 Xuningƣa ohxax, Xəytan ɵz baxⱪuruxida bolƣan jinlar bilən soⱪuxsa, uning padixaⱨliⱪi ⱪandaⱪmu put tirəp turalisun? Silər meni, “jinlarni Xəytanƣa tayinip ⱨəydəydikən” dəysilər. 19 Əgər dərwəⱪə xundaⱪ bolsa, silərning əgəxküqiliringlar jinlarni ⱨəydəxtə kimgə tayandi?! Eytⱪanliringlarning hata ikənlikini ɵz əgəxküqiliringlar dəlilləp beridu. 20 Əməliyəttə, mən Hudaning küq-ⱪudritigə tayinip jinlarni ⱨəydiwəttim. Bu, Hudaning padixaⱨliⱪining aranglarda namayan bolƣanliⱪini ispatlaydu. 21 Əgər toluⱪ ⱪorallanƣan küqtünggür Xəytan ɵz ɵyini ⱪoƣdap tursa, uning mal-mülki bihətər bolidu. 22 Lekin, uningdin küqtünggür biri ⱨujum ⱪilip uni yəngsə, uning tayanƣan ⱪorallirini tartiwalidu wə mal-mülüklirini olja elip, ɵz adəmlirigə tarⱪitip beridu.
23 Mən bilən bir yolda mangmiƣanlar manga ⱪarxi turƣuqilardur. Manga yiƣiwelixⱪa yardəm bərmigənlər tozutuwətküqilərdur.
24 Jin birər adəmning tenidin ⱨəydiwetilgəndin keyin, ⱪurƣaⱪ dalalarni arilap qiⱪip, turidiƣan jay izdəydu. Tapalmiƣandin keyin, “ilgiriki ɵyümgə ⱪaytay!” dəydu. 25 Xuning bilən, jin u adəmning tenigə ⱪaytip kelip, ⱨeliⱪi adəmning dilining pakiz tazilinip rətləngən ɵydək bolup ⱪalƣanliⱪini bayⱪaydu-də, 26 ɵzidinmu bəttər yəttə jinni baxlap kirip billə turidu. Buning bilən, ⱨeliⱪi adəmning keyinki ⱨali burunⱪidinmu yamanlixip ketidu.
Ⱨəⱪiⱪiy bəht
27 Ⱨəzriti Əysa bu gəplərni ⱪiliwatⱪanda, kɵpqilik arisida bir ayal yuⱪiri awazda:
– Sizni tuƣup, beⱪip qong ⱪilƣan ayal nəⱪədər bəhtlik-ⱨə! – dedi.
28 – Hudaning sɵzini anglap, uningƣa ita’ət ⱪilidiƣan kixi uningdinmu bəhtlik! – dedi ⱨəzriti Əysa.
Karamət kɵrsitix təlipi
29 Xu qaƣda, ⱨəzriti Əysaning ətrapiƣa nurƣun adəm olixiwalƣanidi. U ɵzidin karamət kɵrsitixni tələp ⱪilƣan kixilərgə mundaⱪ dedi:
– Bu zamanning adəmliri nemidegən osal! Ular karamət kɵrsət dəpla turidu. Biraⱪ, silərgə Yunus pəyƣəmbərning karamitidin baxⱪa kɵrsitidiƣan ikkinqi karamət yoⱪ. 30 Yunus pəyƣəmbərdə yüz bərgən ixlar Ninəwi xəⱨiridiki həlⱪⱪə bir mɵjizilik alamət bolƣiniƣa ohxax, məndə – Insan’oƣlida yüz beridiƣan ixlarmu bu əwladⱪa yənə xundaⱪ mɵjizilik alamət bolidu.* Bu ayəttə ⱨəzriti Əysa Yunus pəyƣəmbərning yoƣan bir beliⱪning iqidə üq kün turup saⱪ qiⱪⱪanliⱪini tilƣa elix arⱪiliⱪ ɵziningmu ɵlüp, üqinqi küni tirilidiƣanliⱪini aldin eytⱪan.
31 Ⱪiyamət küni Ərəbistandiki Xəba padixaⱨliⱪining ayal padixaⱨi ornidin turup, silərning üstünglardin xikayət ⱪilidu. Qünki, u padixaⱨ Sulaymanning aⱪilanə sɵzlirini anglax üqün, uzun yollarni besip kəlgən. Mana, ⱨazir bu yərdə padixaⱨ Sulaymandinmu uluƣi bar. 32 Ⱪiyamət küni, Ninəwi xəⱨiridiki həlⱪmu ⱪopup, silərning üstünglardin xikayət ⱪilidu. Qünki, ular Yunus pəyƣəmbərning təlimini anglap, yaman yoldin ⱪaytⱪan. Biraⱪ, bu yərdə Yunus pəyƣəmbərdinmu uluƣ birsi silərni yaman yoldin ⱪaytixⱪa qaⱪirsa, ⱪulaⱪ salmidinglar.
Hudaning kɵrsətkən yoruⱪluⱪini ⱪandaⱪ kɵrgili bolidu
33 – Ⱨeqkim qiraƣni yeⱪip, uni kɵrünməs yərgə yaki das astiƣa yoxurup ⱪoymaydu. Əksiqə, ɵygə kirgənlər eniⱪ kɵrəlisun dəp, uni qiraƣdanning üstigə ⱪoyidu, əlwəttə.
34 Silərning kɵzünglar teninglarning qiriƣidur. Əgər kɵzünglar yahxi bolsa, yəni kɵzünglar Hudada bolsa, pütün wujudunglar yoruⱪluⱪ bilən tolidu. Əgər kɵzünglar yaman bolsa, pütün wujudunglarni ⱪarangƣuluⱪ basidu. 35 Xuning üqün, ⱨoxyar bolunglarki, wujudunglardiki “yoruⱪluⱪ” yoruⱪluⱪ əməs, ⱪarangƣuluⱪ bolmisun. 36 Əgər pütün wujudunglar yoruⱪluⱪ bilən tolup, uningda ⱪarangƣuluⱪtin ⱪilqə əsər bolmisa, huddi nurluⱪ qiraƣ silərni yorutup turƣandək, ⱨayatinglar pütünləy yoruⱪluⱪta bolidu.
Pərisiylər bilən Təwrat ustazlirining sahtipəzliki
37 Ⱨəzriti Əysa sɵzlirini ayaƣlaxturƣandin keyin, bir Pərisiy uni ɵyigə tamaⱪⱪa təklip ⱪildi. Ⱨəzriti Əysa ɵygə kirip, dastihanda olturdi. 38 Ⱨeliⱪi Pərisiy uning tamaⱪtin ilgiri ⱪol yuyux diniy ⱪa’idisini ada ⱪilmiƣanliⱪini kɵrüp, intayin ⱨəyran boldi. 39 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Silər Pərisiylər texila pakiz yuyulƣan qinə-ⱪaqilarƣa ohxaysilər. Ⱪolliringlarni yahxi yuyisilər, biraⱪ iqinglar aqkɵzlük wə yamanliⱪ bilən tolƣan. 40 Əy nadanlar, texini yaratⱪan Huda iqigimu ⱪarap ⱨesab almasmu?! 41 Xunga, kəmbəƣəllərgə kɵngül bɵlüp, ɵzünglar aqkɵzlük bilən besip yatⱪan tə’əlluⱪatliringlarni eⱨtiyajliⱪ bolƣanlarƣa beringlar. Xu qaƣdila, iqinglar ⱨəm texinglar pak bolidu.
42 Ⱨalinglarƣa way, əy Pərisiylər! Silər ⱨətta yalpuz, suzap ⱪatarliⱪ dora-dərmanlarning ondin bir ülüxini Hudaƣa ataysiləryu, biraⱪ ⱨəⱪⱪaniyliⱪ wə Hudaƣa bolƣan muⱨəbbətkə səl ⱪaraysilər. Aldi bilən bu ixlarni orundixinglar kerək. Baxⱪa ixlarƣa kəlsək, ularƣimu səl ⱪaraxⱪa bolmaydu.
43 Ⱨalinglarƣa way, əy Pərisiylər! Silər ibadəthanida alaⱨidə orunda olturuxⱪa, bazarlarda baxⱪilarning ɵzünglarƣa salam berip ⱨɵrmətlixigə amraⱪ. 44 Silərgə way! Silər huddi kixilər ɵtüp ketiwetip, dəssəp selipmu sezəlməydiƣan, sesip kətkən ⱪəbrisiz yərlikkə ohxaysilər!† Yəⱨudiylar arisida “yərlikkə dəssəp salƣan adəm napak bolup ⱪalidu” degən ⱪarax bolƣaqⱪa, ⱪəbrə selinip, ularning üsti aⱪlap ⱪoyulatti. Ⱨəzriti Əysaning deməkqi bolƣini, huddi yərlikkə dəssəp salƣan adəm napak bolup ⱪalƣanƣa ohxax, Pərisiylərning təsirigə uqriƣan adəmmu napak bolidu, deyilməkqi. – dedi.
45 Məlum bir Təwrat ustazi ⱨəzriti Əysaƣa:
– Ustaz, bu sɵzliringiz bizgimu ⱨaⱪarət boldi! – dedi.
46 Ⱨəzriti Əysa uningƣa mundaⱪ jawab bərdi:
– Silərgimu way, əy Təwrat ustazliri! Silər ⱪattiⱪ diniy ⱪa’idənglar arⱪiliⱪ kɵtürgili bolmaydiƣan eƣir yüklərni baxⱪilarning zimmisigə yükləysiləryu, ɵzünglar birər barmiⱪinglarnimu midirlitip ⱪoymaysilər. 47 Silərgə way! Silər ata-bowiliringlar ɵltürgən pəyƣəmbərlərning abidilirini qirayliⱪ yasidinglar. 48 Bu silərning ata-bowanglarning ⱪilmixlirini yaⱪliƣininglardin derək beridu. Qünki, ular pəyƣəmbərlərni ɵltürgən bolsa, silər u pəyƣəmbərlərning ⱪəbrilirini yasap turup, ularƣa ixənmidinglar. 49 Xuning üqün, Huda ɵzining danaliⱪi bilən mundaⱪ degən: “Mən ularƣa pəyƣəmbər wə əlqilirimni əwətimən. Bəziliri ular təripidin ɵltürülidu, bəziliri ularning ziyankəxlikigə uqraydu.”
50-51 Xuning üqün, aləm apiridə bolƣandin buyanⱪi pəyƣəmbərlərni ɵltürüx gunaⱨlirining ⱨəmmisigə, yəni Ⱨabilning ɵltürülüxidin tartip taki roⱨaniy Zikiriyaning mərkiziy ibadəthanidiki muⱪəddəs jay bilən ⱪurbanliⱪ supisining ariliⱪida ɵltürülüxigiqə bolƣan ⱪan ⱪərzlərning ⱨəmmisigə muxu zamanning adəmliri jawabkar bolidu. Xundaⱪ, bularning ⱨəmmisi üqün silər jazaƣa tartilisilər.
52 Ⱨalinglarƣa way, əy Təwrat ustazliri! Ⱨəⱪiⱪət həzinisining aqⱪuqini ⱪolunglarƣa eliwelip, ɵzünglar uning iqigə kirmidinglar, ⱨətta kirixni haliƣanlarnimu kirgüzmidinglar.
53-54 Ⱨəzriti Əysa u yərdin kətkəndin keyin, Təwrat ustazliri bilən Pərisiylər uni ⱪattiⱪ sɵküp, uningƣa ⱪiyin so’allarni ⱪoyup, sɵzidin tutuwelip ziyankəxlik ⱪilixⱪa pursət kütüxti.
*30 †44 12 Sahtipəzliktin ⱨoxyar bolux
1 Mingliƣan kixilər ⱪista-ⱪistangqiliⱪtin bir-birini dəssiwətküdək boluxup kətkənidi. Ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa ⱪarap:
– Silər Pərisiylərning eqitⱪusidin, yəni sahtipəzlikidin ⱨoxyar bolunglar. 2 Qawisi qitⱪa yeyilmaydiƣan ⱨeqⱪandaⱪ yoxurun ix, axkarilanmaydiƣan ⱨeqⱪandaⱪ məhpiyətlik yoⱪtur. 3 Demək, silərning məhpiy ⱪilƣan sɵzliringlar oquⱪ-axkara anglinidu. Ɵyning iqidə hupiyanə piqirlaxⱪan gəpliringlarmu tɵt tamdin ɵtüp, həlⱪi’aləmgə pur ketidu, – dedi.
Hudadinla ⱪorⱪux kerək
4 Ⱨəzriti Əysa yənə mundaⱪ dedi:
– Dostlar, jeninglarni teninglardin juda ⱪilixtin baxⱪa ziyankəxlik ⱪolidin kəlməydiƣanlardin ⱪorⱪmanglar. 5 Kimdin ⱪorⱪux kerəklikini kɵrsitip ⱪoyay. Jeninglarni alƣandin keyin, dozahⱪa taxlaxⱪa ⱨoⱪuⱪluⱪ bolƣan Hudadin ⱪorⱪunglar. Ⱪorⱪuxⱪa tegixliki ənə xu.
6 Bəx ⱪuxⱪaqni ikki tənggigə setiwalƣili bolsimu, lekin ularning birinimu Huda untup ⱪalƣini yoⱪ. 7 Ⱨətta silərning ⱨərbir tal qeqinglarningmu ⱨesabi bar. Xundaⱪ ikən, ⱪorⱪmanglar, qünki silər Huda üqün nurƣunliƣan ⱪuxⱪaqtinmu ⱪimmətlik-də!
Ⱨəzriti Əysani etirap ⱪilix wə ⱪilmasliⱪ
8 – Kɵngül ⱪoyup anglanglar! – dedi ⱨəzriti Əysa gepini dawamlaxturup, – ⱨazir kɵpqilik aldida meni etirap ⱪilƣanlarni keyin Insan’oƣlimu Hudaning pərixtiliri aldida etirap ⱪilidu. 9 Biraⱪ, kɵpqilik aldida meni rət ⱪilƣanlar Hudaning pərixtiliri aldidimu rət ⱪilinidu. 10 Insan’oƣliƣa ⱪarxi sɵz ⱪilƣanlar kəqürümgə erixələydu. Biraⱪ, Muⱪəddəs Roⱨⱪa kupurluⱪ ⱪilƣanlar kəqürümgə erixəlməydu.
11 Kixilər silərni, “bu adəm ⱨəzriti Əysaƣa əgəxkən” dəp ibadəthaniƣa yaki ⱨɵkümdarlarning aldiƣa elip berip soraⱪⱪa tartⱪanda, “ɵzümni ⱪandaⱪ aⱪlisam bolar?” yaki “nemə desəm bolar?” dəp əndixə ⱪilmanglar. 12 Qünki, nemə deyixinglarni Muⱪəddəs Roⱨ xu waⱪitta silərgə ɵgitidu.
Əⱪilsiz bay ⱨəⱪⱪidiki təmsil
13 Kɵpqilik iqidin bir kixi ⱨəzriti Əysaƣa:
– Ustaz, akamƣa atimizdin ⱪalƣan mirastin manga tegixlikini berixni buyrusingiz, – dedi.
14 – Buradər, kim manga silərning aranglarda ⱪaziliⱪ ⱪilix yaki mirasinglarni ayrip berix ⱨoⱪuⱪini beriptu? – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
15 Keyin, u kɵpqilikkə:
– Ⱨər hil aqkɵzlüktin pəhəs bolunglar wə saⱪlininglar. Qünki, kixi ⱨərⱪanqə bay bolup kətsimu, uning ⱨayati mal-mülkining kɵplükigə baƣliⱪ əməs, – dedi 16 ⱨəmdə ularƣa mundaⱪ bir təmsilni sɵzləp bərdi:
– Bir bayning yeri mol ⱨosul beriptu. 17 U kɵnglidə: “Bunqiwala ⱨosulni ⱪoyidiƣan yerim yoⱪ. Ⱪandaⱪ ⱪilixim kerək? 18 Toƣra, ⱨazirⱪi ambarlirimni buzup, kengəytip ⱪurup, axliⱪ wə baxⱪa mal-mülüklirimni xu yərgə ⱪoymamdimən?!” dəp oylaptu. 19 U yənə ɵz-ɵzigə: “Way-wuy, sən nemidegən bəhtlik adəm! Kɵp yil yətküdək mal-mülküng bar. Yəp-iqip, turmuxungni huxal-huram, raⱨət ɵtküzməmsən?!” dəptu.
20 Lekin, Huda uningƣa: “Əy əhməⱪ, bügün keqila amanətni tapxurisən, undaⱪta topliƣan barliⱪ bayliⱪing əmdi kimgə ⱪalar?” dəptu.
21 Ⱨəzriti Əysa yəkünləp mundaⱪ dedi:
– Ɵzigə bayliⱪ topliƣan, əmma Hudaning nəziridə bay bolmiƣan kixining aⱪiwiti mana xundaⱪ bolidu.
Hudaƣa tayinix
22 Andin, ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa mundaⱪ dedi:
– Xunga bilip ⱪoyunglarki, turmuxunglarƣa kerəklik yemək-iqmək yaki uqanglarƣa kiyidiƣan kiyim-keqəktin ƣəm ⱪilmanglar. 23 Qünki, ⱨayatliⱪ yemək-iqməktin, tən kiyim-keqəktin kɵp əzizdur. 24 Ⱪaƣilarni oylanglar! Ular terimaydu, yiƣmaydu, ularning ambar, iskilatlirimu yoⱪ. Huda ularnimu aq ⱪoymiƣan yərdə, silərning rizⱪinglarni qoⱪum beridu. Qünki, silər xu ⱪuxlardin kɵp əziz əməsmu?
25 Aranglarda ⱪaysinglar ƣəm-ⱪayƣu bilən ɵmrünglarni kiqikkinə uzartalaysilər? 26 Mana xunqilik kiqik ixnimu ⱪilalmisanglar, baxⱪa ixlar üqün ƣəm ⱪilixinglarning nemə ⱨajiti?! 27 Yawa güllərning ⱪandaⱪ ɵsidiƣanliⱪiƣa ⱪarap beⱪinglar! Ular ixmu ⱪilmaydu, kiyimmu tikməydu. Lekin silərgə xuni eytayki, ⱨətta uluƣ padixaⱨ Sulaymanning ⱨəxəmətlik tonlirimu bu yawa güllərning güzəllikigə təng keləlməydu. 28 Əy ixənqi ajizlar! Daladiki bügüni eqilsa, ətisi ⱪurup oqaⱪⱪa ⱪalinidiƣan axu gül-giyaⱨlarni axunqə bezigən Huda silərni tehimu kiyindürməsmu? 29 Xundaⱪ ikən, yemək-iqmək, kiyim-keqək üqün bax ⱪaturmanglar. Ⱨeqnemidin ənsirimənglar. 30 Bu dunyaning adəmliri mana xu nərsilər üqün izdinidu. Biraⱪ, ərxtiki atanglar silərning bu nərsilərgə moⱨtajliⱪinglarni bilidu. 31 Xuning üqün, silər Hudaning padixaⱨliⱪi ⱨəⱪⱪidə izdininglar. U qaƣda, Huda silərgə mana bularning ⱨəmmisini ⱪoxup təⱪdim ⱪilidu.
Ⱨəⱪiⱪiy bayliⱪ toplax
32 – Ⱪozilirim, ⱪorⱪmanglar! Silər az wə ajiz bolsanglarmu, atanglar ɵz padixaⱨliⱪidin silərningmu bəⱨrimən boluxunglarni layiⱪ kɵrdi. 33 Mal-mülkünglarni setip, kəmbəƣəllərgə sədiⱪə beringlar. Ɵzünglarƣa uprimaydiƣan ⱨəmyan ⱨazirlanglar. Xundaⱪ ⱪilsanglar, oƣri almaydiƣan, küyə yeməydiƣan jay – ərxtə həzinə topliƣan bolisilər. 34 Bayliⱪinglar ⱪəyərdə bolsa, ⱪəlbinglarmu xu yərdə bolidu.
Ⱨəzriti Əysaning kelixigə təyyar bolunglar!
35 – Huddi belini qing baƣlap, qiraƣlirini yandurup, 36 hojayinining toy ziyapitidin ⱪaytip kelixini kütüp turƣan qakarlardək, ⱨər da’im təyyar turunglar. Hojayin kelip ixikni ⱪaⱪⱪanda, qakarlar dərⱨal qiⱪip ixikni eqixi kerək. 37 Hojayin ⱪaytip kəlgəndə qakarlirining oyƣaⱪ wə təyyar turƣanliⱪini kɵrsə, bu qakarlarning bəhtidur! Bilip ⱪoyunglarki, buni kɵrgən hojayin qakarlarning hizmitidə bolup, ularni dastihanƣa olturƣuzup, xəhsən ɵzi kütüwalidu. 38 Ⱨətta hojayin yerim keqidə yaki səⱨərdə kəlsun, u qakarlirining oyƣaⱪliⱪini kɵrsə, bu qakarlarning bəhtidur!
39 Bilip ⱪoyunglarki, əgər ɵy igisi oƣrining keqisi ⱪaqan kelidiƣanliⱪini bilsə, oƣrining ɵygə buzup kirixigə ⱨərgiz yol ⱪoymaydu, əlwəttə! 40 Xuningƣa ohxax, silərmu ⱨər da’im təyyar turunglar. Qünki, Insan’oƣli silər oylimiƣan qaƣda ⱪaytip kelidu.
41 – I Rəbbim, bu təmsillərni bizgila ⱪaritip eyttingizmu yaki kɵpqilikkə ⱪaritipmu? – dəp soridi Petrus.
42 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Kim ixənqlik wə zerək qakar bolsa, hojayin uni baxⱪa qakarliri üstidin kɵzitip, hojayinning ozuⱪ-tülükini ularƣa waⱪti-waⱪtida təⱪsim ⱪilip berixkə ⱪoyidu. 43 Hojayin səpiridin ⱪaytip kelip, qakirining xunqilik sadaⱪət bilən hizmət ⱪiliwatⱪinini kɵrsə, bu qakarning bəhti! 44 Bilip ⱪoyunglarki, hojayin uni pütün tə’əlluⱪatini baxⱪuruxⱪa ⱪoyidu. 45 Lekin, əgər bu qakar kɵnglidə “hojayinim keqikip ⱪaytip kelidiƣu” dəp, baxⱪa ər, ayal qakarlarƣa noqiliⱪ ⱪilsa wə yəp-iqip məst bolsa, 46 hojayin kütülmigən bir küni, oylimiƣan bir waⱪitta ⱪaytip kelip, uni urup qala ɵlük ⱪilip, etiⱪadsizlar bilən ohxax təⱪdirgə duqar ⱪilidu.
47 Hojayinining nemə tələp ⱪilƣanliⱪini bilip turup, ruslinip turmiƣan wə hojayinining deginini ⱪilmiƣan qakar ⱪattiⱪ tayaⱪ yəydu. 48 Biraⱪ, hojayinining təlipini bilməy turup, tayaⱪ yeyixkə tegixlik ixni ⱪilƣan qakar yenikrək tayaⱪ yəydu. Huda kimgə kɵp bərsə, uningdin kɵp kütidu. Qünki, kimgə kɵp amanət ⱪoyulƣan bolsa, uningdin tələp ⱪilinidiƣinimu kɵp bolidu.
Ⱨəzriti Əysa – bɵlünüxning səwəbqisi
49 – Mən dunyaƣa ot yeⱪixⱪa kəldim. Bu otning yenip ketixini nəⱪədər arzu ⱪilimən-ⱨə! 50 Mən aldi bilən azabliⱪ “qɵmüldürüx”tin ɵtüxüm kerək. Bu qɵmüldürüx əməlgə axⱪuqə intayin ⱪiyniliwatimən. 51 Silər meni dunyaƣa tinqliⱪ elip kəldimikin, dəp oylap ⱪalmanglar. Mən tinqliⱪ əməs, bɵlünüx elip kəldim! 52 Buningdin keyin, bir a’ilidikilər bir-birsigə ⱪarxi turidu. 53 “U Əysaning əgəxküqisi” dəp, ata oƣliƣa, oƣul atisiƣa, ana ⱪiziƣa, ⱪiz anisiƣa, ⱪeynana kelinigə, kelin ⱪeynanisiƣa ⱪarxi turidu.
Hudaning ƣəzipidin agaⱨlanduridiƣan bexarətlər
54-55 Ⱨəzriti Əysa kɵpqilikkə yənə mundaⱪ dedi:
– Silər künpetix tərəptə bulut kɵrünsə, “yamƣur yaƣidu” dəysilər. Jənub tərəptin xamal qiⱪsa, “ⱨawa issiydu” dəysilər. Dərwəⱪə xundaⱪ bolidu. 56 Əy sahtipəzlər! Silər asman-zeminning rənggini qüxəndürələysiləryu, ⱨazirning nemə waⱪit ikənlikini qüxəndürəlməmsilər?! 57 Nemining toƣra ikənlikigə silər ɵzünglar nemixⱪa ⱨɵküm ⱪilip baⱪmaysilər?! 58 Əgər biri üstünglardin ərz ⱪilip, silərni sotⱪa elip barmaⱪqi bolsa, imkaniyətning bariqə, aldin’ala uning bilən yarixiwelinglar. Bolmisa, u silərni sotqiƣa, sotqi bolsa ⱪarawulƣa tapxurup, zindanƣa solitiwetidu. 59 Bilip ⱪoyunglarki, silərgə ⱪoyulƣan jərimanining bir tiyininimu ⱪoymay tɵlimigüqə, zindandin qiⱪalmaysilər!
13 Towa ⱪilix yaki ⱨalak bolux
1 Xu qaƣda, birnəqqə kixi kelip, ⱨəzriti Əysaƣa bir ⱪisim Jəliliyiliklərning mərkiziy ibadəthanida ⱪurbanliⱪ ⱪiliwatⱪinida, waliy Pilatus təripidin ɵltürülüp, ularning ⱪenining ⱪurbanliⱪning ⱪeni bilən arilixip kətkənlikini eytti. 2 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Bu Jəliliyiliklərning baxⱪa Jəliliyiliklərdin kɵprək gunaⱨi bolƣanliⱪi üqün xunqilik japa qəkti, dəp ⱪaramsilər? 3 Yaⱪ, undaⱪ əməs! Gunaⱨliringlarƣa towa ⱪilmisanglar, silərmu axulardək ⱨalak bolisilər. 4 Siloⱨa məⱨəllisidiki munar ɵrülüp qüxkəndə tegidə ⱪelip ɵlgən on səkkiz kixini ⱪandaⱪ dəysilər? Ularni Yerusalemdiki baxⱪa kixilərdinmu yaman, dəp ⱪaramsilər? 5 Undaⱪ əməs! Bilip ⱪoyunglarki, gunaⱨliringlarƣa towa ⱪilmisanglar, silərmu ⱨalak bolisilər.
Towa ⱪilmasliⱪning aⱪiwiti
6 Andin, ⱨəzriti Əysa bu təmsilni sɵzləp bərdi:
– Bir kixining beƣida bir tüp ənjür dərihi bar ikən. U kixi bu dərəhtin mewə kütüptu, lekin dərəh mewə bərməptu. 7 U kixi baƣwəngə: “Ⱪara, üq yildin beri xunqə kütsəm, bir talmu mewə bərmidi, uni kesiwət! Uning bu yərdə yər igiləp turuxining nemə ⱨajiti” dəptu. 8 “Hojayin, yənə bir yil waⱪit bering. Uning tüwidiki topilarni yumxitip, oƣutlap baⱪay. 9 Əgər kelər yili mewə bərsə, tehi yahxi. Bərmisə, kesiwetəyli” dəptu baƣwən.
Dəm elix küni dok ayalni saⱪaytix
10 Bir dəm elix küni, ⱨəzriti Əysa bir ibadəthanida kixilərgə təlim beriwatatti. 11 U yərdə u, jin qaplaxⱪili on səkkiz yil bolƣan bir ayalni kɵrdi. Bu ayalning beli pükülgən bolup, ruslinip tik turalmaytti. 12 Ⱨəzriti Əysa uni kɵrgəndə, yeniƣa qaⱪirip:
– Hanim, kesilingiz saⱪaydi! – dəp, 13 ⱪolini uning uqisiƣa ⱪoyuwidi, ⱨeliⱪi ayal dərⱨal ruslinip tik turup, Hudaƣa mədⱨiyə oⱪudi.
14 Ⱨəzriti Əysaning dəm elix küni kesəl saⱪaytⱪanliⱪini kɵrgən ibadəthana məs’uli ƣəzəp bilən kɵpqilikkə:
– Ix waⱪtimiz altə kün. Xipaliⱪ izdigüqilər dəm elix künidin baxⱪa xu altə kün iqidə kelixi kerək, – dedi.
15 Rəbbimiz Əysa uningƣa mundaⱪ jawab bərdi:
– Əy sahtipəzlər, dəm elix küni ɵküz wə exikinglarni oⱪurdin yexip, suƣarƣili elip barisilərƣu!? Bu ⱨərikitinglarni ix dəp ⱨesablimamsilər?! 16 Əjdadimiz Ibraⱨimning əwladliridin bolƣan bu ayal on səkkiz yildin beri Xəytanning sirtmiⱪida turuptu. Əmdi dəm elix küni bolsimu uni sirtmaⱪtin boxitiwətsəm yaman boptumu?!
17 Ⱨəzriti Əysaning bu sɵzi rəⱪiblirini hijalət ⱪildi. Kɵpqilik bolsa uning yaratⱪan ajayip mɵjiziliridin hursən boldi.
Uruⱪ wə hemirturuq toƣrisidiki təmsillər
18 Ⱨəzriti Əysa təlim berixni dawamlaxturup mundaⱪ dedi:
– Hudaning padixaⱨliⱪi zadi ⱪandaⱪ? Mən uni ⱪandaⱪ sürətləp berəy? 19 U goya bir tal ⱪiqa uruⱪiƣa ohxaydu. Gərqə ⱪiqa uruⱪi kiqik bolsimu, kixi uni terisa, ɵsüp yetilip kɵqət* Bu yərdə tilƣa elinƣan ⱪiqa Ottura Xərⱪtə ɵsidiƣan, yahxi ɵskəndə ⱨətta üq metirdin exip ketidiƣan ɵsümlükni kɵrsitidu. bolidu. Ⱪuxlar kelip uning xahlirida uwulaydu.
20-21 Uningdin baxⱪa, Hudaning padixaⱨliⱪini nemigə ohxitay? U huddi hemirturuqⱪa ohxaydu. Ayal hemirturuqni bir halta unƣa ⱪoxup yuƣursa, bu hemirturuq pütün hemirni bolduralaydu.
Ərxning tar ixiki
22 Ⱨəzriti Əysa Yerusalemƣa ketiwetip, nurƣun xəⱨər-yezilardin ɵtkəq, təlim berip mangdi. 23 Birəylən uningdin:
– I təⱪsir, ⱪutⱪuzulidiƣanlarning sani azmu? – dəp soridi.
Ⱨəzriti Əysa kɵpqilikkə mundaⱪ jawab bərdi:
24 – Az bolsun, kɵp bolsun, silər tar ixiktin kirixkə tirixinglar. Qünki, nurƣun kixilər bu ixiktin kirəy desimu, kirəlməydu. 25 Ɵyning hojayini ixikni taⱪiƣan waⱪtida, silər taxⱪirida turup: “Təⱪsir, ixikni eqing!” dəp ixikni ⱪaⱪsanglar, u: “Yaⱪ! Aqmaymən, qünki silərni tonumaymən” dəydu. 26 Silər: “Biz siz bilən ⱨəmdastihan bolƣan, sizmu bizning koqilirimizda təlim bərgən” desənglar, 27 u silərgə yənə bir ⱪetim: “Silərni tonumaymən, kɵzümdin yoⱪilinglar, əy yamanliⱪ ⱪilƣuqilar!” dəydu. 28 Silər Ibraⱨim, Is’ⱨaⱪ, Yaⱪup wə barliⱪ pəyƣəmbərlərni Hudaning padixaⱨliⱪi iqidə, ɵzünglarni bolsa sirtⱪa ⱪoƣliwetilgən ⱨalda kɵrgininglarda, ⱨəsrəttə yiƣlap, qixliringlarni ƣuqurlitisilər. 29 U qaƣda, dunyaning ⱨəmmə jayliridin nurƣun Yəⱨudiy əməslərning dɵlətliridinmu nurƣun kixilər kelixip, Hudaning padixaⱨliⱪida ⱨəmdastihan bolidu. 30 Xundaⱪ ⱪilip, kəynidikilər aldiƣa ɵtüp, aldidikilər kəynidə ⱪalidu.
Ⱨəzriti Əysaning Yerusalemƣa bolƣan meⱨir-muⱨəbbiti
31 Dəl xu qaƣda, birnəqqə Pərisiylər ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip:
– Bu yərdin baxⱪa jayƣa keting. Ⱨirod han sizni ɵltürməkqi, – dedi.
32 Ⱨəzriti Əysa unimastin:
– Silər berip u tülkigə mening dawamliⱪ jinlarni ⱨəydəydiƣanliⱪim wə kesəllərni saⱪaytidiƣanliⱪimni, uzun ɵtməyla Yerusalemda wəzipəmni tamamlaydiƣanliⱪimni dənglar. 33 Xundaⱪ ikən, xu waⱪitⱪiqə yolumni dawamlaxturmisam bolmaydu. Qünki, bir pəyƣəmbər üqün elip eytⱪanda, Yerusalemdin baxⱪa yərdə ɵltürülüx muwapiⱪ əməstur.
34 Əy Yerusalemliⱪlar! Pəyƣəmbərlər wə Huda əwətkən əlqilərni qalma-kesək ⱪilip ɵltürgən Yerusalemliⱪlar! Goya mekiyan ɵz qüjilirini ⱪanat astiƣa alƣandək, mənmu silərni ⱪanqə ⱪetim ɵz ⱪoynumƣa almaⱪqi boldum, lekin silər unimidinglar. 35 Mana, əmdi Huda ibadəthananglardin ayrilip, silərni taxlap ketidu. Xuni bilip ⱪoyunglarki, silər: “Rəbbimiz əwətkən ⱪutⱪuzƣuqiƣa mubarək bolsun!” dəp manga ixənmigüqə, meni ⱪaytidin kɵrəlməysilər, – dedi.
*19 14 Dəm elix künidə kesəl saⱪaytix
1 Bir dəm elix küni, ⱨəzriti Əysa muⱨim bir Pərisiy aⱪsaⱪilining ɵyigə tamaⱪⱪa bardi. Bəzilər uni tutux koyida uning sɵz-ⱨərikətlirini kɵzitiwatatti. 2 U yərdə suluⱪ ixxiⱪ kesiligə giriptar bolƣan bir adəm bar idi. 3 Ⱨəzriti Əysa u yərdiki Təwrat ustazliri wə Pərisiylərdin:
– Təwratta dəm elix küni kesəl saⱪaytixⱪa ruhsət ⱪilinƣanmu-yoⱪ? – dəp soridi.
4 Biraⱪ, ular gəp ⱪilmidi. Ⱨəzriti Əysa bolsa ⱨeliⱪi kesəlgə ⱪolini təgküzüp, saⱪaytip yolƣa saldi. 5 Andin, kɵpqilikkə:
– Balanglar yaki kalanglar ⱪuduⱪⱪa qüxüp kətsə, dəm elix küni deməy, uni dərⱨal tartip qiⱪiriwalmamsilər?! – dedi.
6 Biraⱪ, ⱨeqkim ⱨəzriti Əysaning bu so’aliƣa jawab berəlmidi.
Huda kimni yuⱪiri ⱪilidu?
7 Bəzi meⱨmanlarning tɵr talixiwatⱪanliⱪiƣa diⱪⱪət ⱪilƣan ⱨəzriti Əysa kɵpqilikkə təmsil bilən mundaⱪ dedi:
8 – Təklip bilən toy ziyapitigə ⱪatnaxⱪan waⱪtingizda, tɵrgə qiⱪiwalmang. Sizdinmu ⱨɵrmətlik bir meⱨman qaⱪirilƣan boluxi mumkin. 9 U qaƣda, saⱨibhana sizgə: “Bu yaⱪⱪa orun bərgəysiz!” dəp ⱪalsa, intayin hijalətqiliktə pəgaⱨⱪa qüxüxkə məjbur bolisiz. 10 Lekin, siz təklipkə bina’ən kelip, pəgaⱨta olturƣan waⱪtingizda, saⱨibhana sizgə: “Dostum, yuⱪiriƣa qiⱪing!” desə, meⱨmanlarning aldida abroyingiz bolidu. 11 Qünki, Huda ɵzini üstün tutⱪanni tɵwən ⱪilidu, ɵzini tɵwən tutⱪanni üstün ⱪilidu.
Meⱨmandostluⱪning yoli
12 Ⱨəzriti Əysa ɵzini meⱨmanƣa qaⱪirƣan saⱨibhaniƣa mundaⱪ dedi:
– Meⱨman qaⱪirƣiningizda dost-buradər, ⱪerindax, uruⱪ-tuƣⱪan yaki bay ⱪolum-ⱪoxniliringiznila qaⱪirmang. Undaⱪta, ularningmu sizni qaⱪirip, adəmgərqilikingizni ⱪayturuwetixigə toƣra kelidu. 13 Xuning üqün, ziyapət bərməkqi bolsingiz, ƣerib-ƣurwa, meyip-nakar, aⱪsaⱪ-qolaⱪ, kor-əmalarni qaⱪiring. 14 Buning bilən bəhtlik bolisiz, qünki u kixilərning yahxiliⱪingizni ⱪayturux iⱪtidari yoⱪ. Lekin, Huda ⱨəⱪⱪaniy kixilərni ⱪayta tirildürgəndə, bu yahxiliⱪingizni ɵzi ⱪayturidu.
Katta ziyapət toƣrisidiki təmsil
15 Ⱨəzriti Əysa bilən bir dastihanda olturƣanlardin biri bu sɵzlərni anglap, uningƣa:
– Hudaning padixaⱨliⱪidiki ziyapəttə olturidiƣanlar nemidegən bəhtlik-ⱨə! – dedi.
16 Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa mundaⱪ bir təmsilni sɵzləp bərdi:
– Bir kixi katta ziyapət ⱨazirlap, nurƣun meⱨman qaⱪiriptu. 17 Dastihan selinƣan küni, qakirini əwətip, qaⱪirilƣan meⱨmanlarƣa: “Mərⱨəmət, ⱨəmmə nərsə təyyar boldi!” dəp eytiptu. 18 Biraⱪ, meⱨmanlar barmasliⱪⱪa bir-birləp baⱨanə kɵrsitiptu. Birinqisi: “Mən ⱨeli bir parqə yər setiwalƣanidim, berip kɵrüp kəlmisəm bolmaydu. Kəqürüng, baralmaymən” dəptu. 19 Yənə biri: “Mən on ɵküz setiwaldim, ⱨazir berip kɵzdin kəqürüp kelixim kerək. Kəqürgəysiz, ziyapətkə dahil bolalmaydiƣan boldum” dəptu. 20 Yənə birəylən: “Mən yengi ɵyləngən, xunga baralmaymən” dəptu.
21 Qakar ⱪaytip kelip, ⱨəmmə əⱨwalni hojayiniƣa məlum ⱪiptu. Hojayin ƣəzəpləngən ⱨalda qakiriƣa: “Dərⱨal xəⱨərning qong-kiqik koqiliriƣa kirip, ƣerib-ƣurwa, meyip-nakar, kor-əma, aⱪsaⱪ-qolaⱪlarni yiƣip kəl” dəptu. 22 Uzun ɵtməy, qakar ⱪaytip kelip: “Hojayin, buyruⱪingizni ada ⱪildim. Yənə birmunqə box orun bar!” dəptu. 23 “Yezidiki qong-kiqik arⱪa koqilarni arilap, tapⱪan adimingni zorlap əkelip ɵyümni toldur! 24 Qünki, baxta qaⱪirilƣan adəmlərning ⱨeqⱪaysisini dastihinimda olturƣuzmaymən” dəptu hojayin uningƣa.
Xagirt bolux xərtliri
25 Nurƣunliƣan kixilər ⱨəzriti Əysa bilən billə ketiwatatti. Ⱨəzriti Əysa ularƣa ⱪarap mundaⱪ dedi:
26 – Manga əgəxkənlər meni ata-anisi, bala-qaⱪisi, aka-ukiliri, aqa-singilliri, ⱨətta ɵz jenidinmu əziz kɵrmisə, mening xagirtim boluxⱪa layiⱪ əməs. 27 Ɵzining krestini yüdüp, manga əgəxmigənlərmu xagirtim boluxⱪa layiⱪ əməs.
28 Əgər aranglardiki biri munar salmaⱪqi bolsa, aldi bilən bu ⱪuruluxni pütküzüx üqün yətküdək pul barmu-yoⱪ dəp, ⱪanqə pul ketidiƣanliⱪini inqikə ⱨesablimay ⱪalamdu?! 29 Undaⱪ ⱪilmiƣanda, munarning asasini ⱪurup ⱪoyup, uni pütküzəlmisə, buni kɵrgənlər, 30 “bu adəm ⱪuruluxni baxlap ⱪoyup, ayiƣini qiⱪiralmidi” dəp zangliⱪ ⱪilmay ⱪalmaydu.
31 Xuningƣa ohxax, əgər bir padixaⱨning on ming kixilik ⱪoxuni bolup, yigirmə ming kixilik ⱪoxunni baxlap keliwatⱪan ikkinqi bir padixaⱨ bilən uruxⱪili barmaⱪqi bolsa, u jəzmən aldi bilən ɵz küqini sinap, rəⱪibigə taⱪabil turalaydiƣan yaki turalmaydiƣanliⱪini mɵlqərləp kɵridu əməsmu?! 32 Əgər “taⱪabil turalmaymən” degən ⱪararƣa kəlsə, düxmən ⱪoxuni tehi yiraⱪtiki waⱪtida əlqi əwətip, ular bilən tinqliⱪ xərtnamisi tüzüxni ɵtünidu. 33 Xuningƣa ohxax, ⱪaysinglar bolsun bar-yoⱪunglardin waz kəqmisənglar, mening xagirtim bolalmaysilər.
Xagirtlar tüz bolux rolini yoⱪatmasliⱪi kerək
34 Tuz yahxi nərsə. Biraⱪ, tuz ɵz küqidin ⱪalsa, uni ⱪandaⱪ əsligə kəltürgili bolidu? 35 Uni topiƣa yaki oƣutⱪa selixⱪimu yarimay, taxliwetixkə toƣra kelidu. Bu sɵzlərni ⱪuliⱪinglarda qing tutunglar!
15 Yoⱪalƣan ⱪoy toƣrisidiki təmsil
1 Bajgirlar wə baxⱪa gunaⱨkar dəp ⱪaralƣanlar ⱨəmixə ⱨəzriti Əysaning ətrapiƣa olixip, uning təlimini anglaytti. 2 Pərisiylər bilən Təwrat ustazliri ƣotuldixip:
– Bu adəm nemixⱪa da’im gunaⱨkarlarni ⱪarxi alidu wə ular bilən bir dastihanda olturidu? – deyixti. 3 Xunga, ⱨəzriti Əysa bu ⱨəⱪtə ularƣa mundaⱪ bir təmsilni sɵzləp bərdi:
4 – Əgər iqinglarda birəylənning yüz tuyaⱪ ⱪoyi bolup, uningdin biri yoⱪilip kətkən bolsa, u ⱪandaⱪ ⱪilidu? U jəzmən ⱪalƣan toⱪsan toⱪⱪuz ⱪoyni otlaⱪⱪa taxlap, ⱨeliⱪi yoⱪalƣan ⱪoyini tepilƣuqə izdəydu. 5 Tepiwalƣanda, intayin hursən bolup, ⱪoyni mürisigə artip, 6 ɵyigə elip kelidu. Andin, ⱪolum-ⱪoxna, yar-buradərlirini qaⱪirip, ularƣa: “Yoⱪalƣan ⱪoyumni tepiwalƣinimƣa intayin huxalmən! Təbrikləyli!” dəydu. 7 Mana xuningƣa ohxax, towa ⱪilƣan bir gunaⱨkar üqün bolidiƣan ərxtiki hursənlik towa ⱪilixi ⱨajətsiz bolƣan toⱪsan toⱪⱪuz adil kixi üqün bolidiƣan ərxtiki hursənliktin qong bolidu.
Yoⱪalƣan tənggə toƣrisidiki təmsil
8 – Xuningƣa ohxax, əgər bir ayalning on danə ⱪimmətlik kümüx tənggisi bolup, uningdin birini yoⱪitip ⱪoysa, ⱪandaⱪ ⱪilidu? U jəzmən qiraƣni yandurup, ɵyni süpürüp taki tənggə tepilƣuqə ⱨəmmə yərni zən ⱪoyup ahturup qiⱪidu. 9 Nawada tepiwalsa, ⱪolum-ⱪoxna, yar-buradərlirini qaⱪirip, ularƣa: “Yoⱪitip ⱪoyƣan tənggəmni tepiwalƣinimƣa intayin huxalmən! Təbrikləyli!” dəydu. 10 Mana xuningƣa ohxax, Hudaning pərixtilirimu ⱨərbir gunaⱨkarning towa ⱪilƣini üqün intayin huxal bolidu.
Meⱨir-xəpⱪətlik ata toƣrisidiki təmsil
11 Ⱨəzriti Əysa sɵzini dawamlaxturup mundaⱪ dedi:
– Bir adəmning ikki oƣli bar ikən. 12 Kiqik oƣli atisiƣa: “Ata, manga tegixlik miraslarni ⱨazirla bərgəysiz” dəptu. Atisi mal-mülüklirini ikki oƣliƣa bɵlüp beriptu. 13 Birnəqqə kündin keyin, kiqik oƣli ɵzigə təgkən mal-mülüklərni yiƣixturup, yiraⱪ bir dɵlətkə berip, u yərdə mal-dunyasini haliƣiniqə buzup-qeqip, əyx-ixrətlik turmux kəqürüptu. 14 Uning puli tügəp bexiƣa kün qüxkəndə, dəl u yərdimu eƣir aqarqiliⱪ yüz beriptu. 15 Xunga, u ⱪorsaⱪ beⱪix üqün, xu yərlik bir kixigə mədikar boluxⱪa məjbur boluptu. U kixi uni ɵz ⱪoruⱪida qoxⱪa baⱪturuptu. 16 U qoxⱪiƣa berilidiƣan purqaⱪ posti bilən ⱪorsiⱪini toydurmaⱪqi boptu, lekin unimu ⱨeqkim bərməptu.
17 Keyin, u əⱪligə kelip: “Atamning mədikarlirining ⱨəmmisining yemək-iqmiki exip-texip turuptu. Mən bolsam bu yərdə aqliⱪtin ɵləmdimən? 18 Ornumdin turup, atamning aldiƣa berip: ‘Ata, mən Hudaning aldidimu, sizning aldingizdimu gunaⱨkarmən. 19 Əmdi sizning oƣlingiz boluxⱪa layiⱪ əməsmən. Meni mədikarliⱪⱪa ⱪobul ⱪilƣaysiz!’ dəymən” dəp oylaptu. 20 Xuning bilən u atisining aldiƣa ⱪaytip beriptu.
Atisi oƣlini yiraⱪtin kɵrüp, uningƣa iqi aƣrip, aldiƣa yügürüp qiⱪip, uni qing ⱪuqaⱪlap sɵyüp ketiptu. 21 Oƣli: “Ata, mən Hudaning aldidimu, sizning aldingizdimu gunaⱨkarmən. Əmdi sizning oƣlingiz boluxⱪa layiⱪ əməsmən” dəptu. 22 Biraⱪ, atisi qakarliriƣa: “Dərⱨal əng esil tonni əkelip uningƣa kiydürünglar, ⱪoliƣa üzük selinglar, putliriƣa ayaƣ kiydürünglar. 23 Andin, rasa bordalƣan torpaⱪni əkelip soyunglar. Uni ziyapət ⱪilip kütüwalayli! 24 Qünki, oƣlum ɵlüp tirildi, yoⱪilip tepildi!” dəptu. Buning bilən, ⱨəmməylən huxal-huram yəp-iqixip, kɵngül eqixiptu.
25 Bu qaƣda, qong oƣli etizƣa kətkənikən. U ⱪaytip keliwetip ɵygə yeⱪin kəlgəndə, nəƣmə-nawa awazini anglaptu. 26 U qakarlardin birini qaⱪirip, uningdin nemə ix bolƣanliⱪini soraptu. 27 Qakar: “Iningiz ⱪaytip kəldi, dadingiz uning tinq-aman ⱪaytip kəlgənlikini kɵrüp, bordalƣan torpaⱪni soydi” dəptu. 28 Biraⱪ, qong oƣli intayin hapa bolup, ɵygə kirixni halimaptu. Atisi qiⱪip uni ɵygə kirixkə ündəptu. 29 Lekin, u atisiƣa: “Ⱪarang sizni, mən sizgə xunqə yil ⱪuldək ixləp kəldim, buyruⱪliringizƣa hilapliⱪ ⱪilmidim, siz manga nemə bərdingiz? Əl-aƣinilirim bilən birər ⱪetim oynap-külüxkə birər oƣlaⱪmu soyup bərginingiz yoⱪⱪu! 30 Lekin, mal-mülükliringizni paⱨixigə buzup-qeqip tügitip ⱪaytip kəlgən u oƣlingizƣa bordalƣan torpaⱪni soyupsiz” dəptu. 31 “Əy oƣlum, sən da’im mening yenimda. Mening barliⱪim seningki. 32 Lekin, sening ining ɵlüp tirildi, yoⱪilip tepildi. Uni ziyapət ⱪilip kütüweliximizƣa tegixlik” dəptu atisi uningƣa.
16 Dunyadiki bayliⱪni ⱪandaⱪ ixlitix kerək?
1 Ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa mundaⱪ dedi:
– Bir bayning bir ƣojidari bar ikən. Birsi bayƣa: “Bu ƣojidaringiz mal-mülkingizni buzup qaqti” dəp xikayət ⱪiptu. 2 Bay ƣojidarni qaⱪirip, uningƣa: “Mening angliƣanlirim ⱪandaⱪ gəp? Əmdi hizməttin boxitilisən, ⱨesab-kitabni tapxur” dəptu. 3 Ⱨeliⱪi ƣojidar iqidə “Hojayinim meni hizməttin boxitiwətsə, bundin keyin ⱪandaⱪ ⱪilarmən? Etizda ixləxkə küqüm yoⱪ, tiləmqilik ⱪilay desəm, nomus ⱪilimən. 4 Ⱨə rast, ixsiz ⱪalƣan waⱪtimda kixilərning meni ɵyliridə turƣuzuxi üqün ⱪandaⱪ ⱪilix kerəklikini bilimən!” dəp oylaptu.
5 Xuning bilən, u hojayiniƣa ⱪərzdarlarni bir-birləp qaⱪirip kelip, birinqisidin: “Hojayinimƣa ⱪanqilik ⱪərz boldung?” dəp soraptu. 6 “Yüz tung zəytun yeƣi” dəp jawab beriptu u. Ƣojidar: “Mana, bu sening ⱨesabat dəptiring, dərⱨal olturup əllikkə ɵzgərtiwət!” dəptu. 7 U yənə biridin: “Sənqu, ⱪanqilik ⱪərz boldung?” dəp soraptu. “Ming taƣar buƣday” dəp jawab beriptu u. Ƣojidar uningƣa: “Mana bu sening ⱨesabat dəptiring. Səkkiz yüzgə ɵzgərtiwət!” dəptu.
8 Bay bu ixni bilgəndin keyin, bu səmimiyətsiz ƣojidarining zerəklikigə ⱪayil boptu. Qünki, u ɵz kəlgüsini oylap təyyarliⱪ ⱪilƣanikən.* Əlwəttə, ⱨəzriti Əysa bu ƣojidarning səmimiyətsizliki wə uning ɵz hojayinini aldiƣanliⱪini ⱪobul kɵrmigən. Ⱨəzriti Əysa bu təmsilni etiⱪadqilarning bu ƣojidarning hata usulidin əməs, bəlki uning ɵz kəlgüsini oylap təyyarliⱪ ⱪilƣanliⱪidin sawaⱪ elixi kerəkliki təkitləx məⱪsitidə ixlətkən. Dərwəⱪə, bu dunyaning imansiz adəmliri ɵz mənpə’itigə kəlgəndə, Hudaning yoruⱪluⱪida yaxaydiƣan adəmlərdin zerək. 9 Xunga, ɵz bayliⱪinglar bilən yardəmgə moⱨtaj bolƣanlarƣa yardəm berip, ularni dost tutunglar. Undaⱪ ⱪilsanglar, bayliⱪ tügigəndə, baⱪiy dunyada kütüwelinisilər.
10 Kiqik ixlarda ixənqlik bolƣan kixi qong ixlardimu ixənqlik bolidu. Kiqik ixlarda ixənqsiz bolƣan kixi qong ixlardimu ixənqsiz bolidu. 11 Əgər silər bu dunyadiki bayliⱪlarni bir tərəp ⱪilixta səmimiyətsiz bolsanglar, Huda ⱪandaⱪmu jənnəttiki ⱨəⱪiⱪiy bayliⱪni silərgə ata ⱪilsun? 12 Əgər silər baxⱪilarning nərsilirigə ⱪara sanisanglar, ɵz nesiwinglarni silərgə kim bərsun?!
13 Ikki hojayinƣa hizmət ⱪilalaydiƣan ⱨeqⱪandaⱪ qakar yoⱪ. U yaki buni yaman kɵrüp, uni yahxi kɵridu, yaki buningƣa etibar berip, uningƣa səl ⱪaraydu. Xuningƣa ohxax, silərning birla waⱪitta ⱨəm Hudaning, ⱨəm mal-dunyaning ⱪuli boluxunglar mumkin əməs.
14 Bu sɵzlərni angliƣan pulƣa amraⱪ Pərisiylər ⱨəzriti Əysani məshirə ⱪilixti. 15 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Silər kixilərning aldida ɵzünglarni aliyjanab ⱪilip kɵrsitisilər. Lekin, Huda kɵnglünglarni yahxi bilidu. Insanlarning ⱪədirləydiƣini Hudaning nəziridə yirginqliktur.
16 Yəⱨya pəyƣəmbərning zamaniƣiqə, Təwrat ⱪanuni wə pəyƣəmbərlərning təlimatliri silərgə yetəkqi idi. Biraⱪ, Yəⱨya kəlgəndin beri Hudaning padixaⱨliⱪi toƣrisidiki hux həwər tarⱪalmaⱪta wə nurƣun adəm tirixip-tirmixip uningƣa kirməktə. 17 Ⱨalbuki bu, Təwrat ⱪanuni inawətsiz degənlik əməs. Əksiqə, asman-zemin yoⱪalsimu, Təwrat ⱪanunining bir qekitimu bikar ⱪilinmaydu, – dedi.
18 Ⱨəzriti Əysa yənə:
– Ayalini talaⱪ ⱪilip, baxⱪa birini əmrigə alƣan kixi zina ⱪilƣan bolidu. Talaⱪ ⱪilinƣan ayalni əmrigə elixmu zina ⱪilƣanliⱪ bolidu, – dedi.
Bay bilən tiləmqi
19 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Burunlarda da’im ⱨəxəmətlik kiyimlərni kiyip, əyx-ixrətlik turmux kəqüridiƣan bir bay ɵtkənikən. 20-21 Yənə pütün əzayini jaraⱨət besip kətkən Lazar isimlik bir tiləmqimu bar ikən. Kixilər uni bayning dastihinidin axⱪan nərsilərni terip yəp jan baⱪsun dəp, ⱨəmixə uni bayning ixik aldiƣa əkelip ⱪoyidikən. U yərdə yatⱪinida, ⱨətta itlar kelip uning yarilirini yalaydikən.
22 Keyin, bu tiləmqi ɵlüp ketiptu. Pərixtilər uni jənnətkə elip kirip əjdadimiz Ibraⱨimning yeniƣa apiriptu. Uningdin keyin, baymu ɵlüp, yərlikkə ⱪoyuluptu. 23 U yər astida ⱪattiⱪ azab qekiptu. U bexini kɵtürüp, yiraⱪ bir jayda əjdadimiz Ibraⱨimni wə uning yenidiki Lazarni kɵrüp: 24 “I bowam Ibraⱨim, manga rəⱨim ⱪilƣaysən! Lazarni əwətkəysən. U barmiⱪining uqi bilən su temitip, tilimni nəmdəp ⱪoyƣay, qünki mən bu ot yalⱪunining iqidə intayin azabliniwatimən!” dəp warⱪiraptu.
25 “Əy oƣlum” dəptu əjdadimiz Ibraⱨim, “ⱨayat waⱪtingda ⱨalawətni yətküqə kɵrdüngƣu! Lazar bolsa ⱨəmmə japani tartti. Əmdi u bu yərdə raⱨət kɵrüwatidu, sən bolsang azabliniwatisən. 26 Uning üstigə, ikkimizning arisini tegi yoⱪ ⱨang ayrip turidu. Xunga, bu yərdin sən turƣan yərgə berixmu mumkin əməs. U yərdin bu yərgə kelixmu mumkin əməs.” 27 Bay mundaⱪ dəptu: “I bowa, undaⱪ bolsa, Lazarni atamning ɵyigə əwətixingizni ɵtünimən. 28 U yərdə mening bəx ⱪerindixim bar. Ularning bu azab-oⱪubətlik yərgə kəlməsliki üqün, ularni agaⱨlandurup ⱪoysun.”
29 “Ⱪerindaxliringƣa Musa wə baxⱪa pəyƣəmbərlərning agaⱨlanduruxliri bar. Ular xuni anglisun” dəptu əjdadimiz Ibraⱨim.
30 “I bowam Ibraⱨim” dəptu bay, “bu kupayə ⱪilmaydu, ular bək tərsa. Əgər ɵlgən birər adəm tirilip ularning aldiƣa barsa, ular towa ⱪilip toƣra yolƣa mangatti” 31 Lekin, əjdadimiz Ibraⱨim uningƣa: “Ular Musa wə baxⱪa pəyƣəmbərlərning sɵzini anglimisa, ɵlgən adəm tirilsimu, ixənməydu” dəptu.
*8 17 Gunaⱨ wə etiⱪad toƣrisida
1 Ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa mundaⱪ dedi:
– Kixilərni gunaⱨ sadir ⱪilduridiƣan səwəblərning boluxi muⱪərrər. Lekin, bu səwəblərni pəyda ⱪilƣanlarning ⱨaliƣa way! 2 Bundaⱪ adəmning boyniƣa yoƣan tügmən texi esilƣan ⱨalda dengizƣa taxliwetilgini əwzəl. Qünki, bu jaza manga yengidin ixəngənlərning birini azdurƣan kixigə berilidiƣan jazadin yahxiraⱪ. 3 Xunga, silərmu nemə ⱪiliwatⱪininglarƣa pəhəs bolunglar!
Biraⱪ, ⱪerindixinglar gunaⱨ ⱪilƣan bolsa, nəsiⱨət ⱪilinglar. U towa ⱪilsa, uni kəqürüm ⱪilinglar. 4 Mubada u bir kün iqidə silərgə yəttə ⱪetim gunaⱨ sadir ⱪilip, ⱨər ⱪetim kelip towa ⱪilsa, gunaⱨlirining ⱨəmmisini kəqürüm ⱪilinglar.
5 On ikki xagirti ⱨəzriti Əysaƣa:
– Etiⱪadimizni küqəytkəysiz, – deyixti.
6 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Silərdə ⱪiqa uruⱪidək qongluⱪta bolsimu etiⱪad bolsidi, awu üjmə dərihigə: “Yiltizingdin ⱪomurulup, dengizƣa kɵq!” desənglar, u silərgə boysunup, dengizƣa kɵqkən bolatti.
Ⱪulning wəzipisi
7 – Əgər məlum biringlarning teriⱪqiliⱪ ⱪilidiƣan yaki ⱪoy baⱪidiƣan ⱪulunglar bolup, u ⱪoruⱪtin ⱪaytip kəlgəndə: “Tezrək kelip tamiⱪingni yəwal” dərsilərmu? 8 Yaⱪ! Bəlki uningƣa: “Pərtuⱪni tart, awwal kəqlik tamaⱪ təyyarlap, meni ƣizalandurƣin, andin berip tamiⱪingni yə” dəysilər. 9 Ⱪulunglar buyruⱪunglarni bəja kəltürsə, uningƣa rəⱨmət eytamsilər? Qoⱪum eytmaysilər. 10 Silərmu xuningƣa ohxax, Huda buyruƣan ⱨərⱪandaⱪ bir ixni orundiƣininglarda: “Biz ərziməs ⱪulliring, pəⱪət ɵz wəzipimiznila orundiduⱪ” dənglar.
Ⱨəzriti Əysaning on kesəlni saⱪaytixi
11 Ⱨəzriti Əysa Yerusalemƣa berix səpiridə Samariyə bilən Jəliliyə ɵlkiliri qegrilinidiƣan rayonlardin ɵtüp ketiwetip, 12 bir yeziƣa kirginidə, uning aldiƣa mahaw kesiligə giriptar bolƣan on adəm kəldi. Ular napak bolƣaqⱪa, yeⱪin kəlməy yiraⱪta tohtap:
13 – I ustazimiz Əysa, bizgə rəⱨim ⱪilƣaysiz! – dəp warⱪiridi. 14 Ⱨəzriti Əysa ularni kɵrüp:
– Roⱨaniylarƣa berip kɵrününglar. Silərning əmdi paklanƣanliⱪinglarni təkxürsun, – dedi.
Ular yolda ketiwatⱪanda mahawdin saⱪaydi. 15 Ularning iqidə birəylən ɵzining saⱪiyip kətkənlikini kɵrüp, dərⱨal yuⱪiri awaz bilən Hudaƣa mədⱨiyə oⱪup, kəynigə ⱪaytti 16 wə ⱨəzriti Əysaning ayiƣiƣa yiⱪilip təxəkkür eytti. Bu adəm Yəⱨudiylar yaman kɵridiƣan Samariyiliklərdin idi.
17 Ⱨəzriti Əysa buni kɵrüp turƣanlarƣa:
– Saⱪayƣanlar on adəm əməsmidi? Ⱪalƣan toⱪⱪuzəylən ⱪeni? 18 Yəⱨudiy bolmiƣan bu Samariyiliktin baxⱪa, Hudaƣa xükür eytidiƣan kixi yoⱪmu?! – dedi.
19 Andin, ⱨəzriti Əysa ⱨeliⱪi adəmgə:
– Ornungdin tur, kətkin. Manga ixəngənliking üqün Huda seni saⱪaytti, – dedi.
Hudaning padixaⱨliⱪining namayan boluxi
20 Bəzi Pərisiylər ⱨəzriti Əysadin Hudaning padixaⱨliⱪining ⱪaqan namayan bolidiƣanliⱪini soridi. Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ jawab bərdi:
– Hudaning padixaⱨliⱪining namayan boluxi kɵz bilən kɵrgili bolidiƣan ix əməs. 21 “Ⱪaranglar, u mana bu yərdə!” yaki “u yərdə!” dəp ⱨeqkim deyəlməydu. Qünki, Hudaning padixaⱨliⱪi dilinglardidur.
22 Keyin, xagirtliriƣa yənə mundaⱪ dedi:
– Xundaⱪ künlər keliduki, silər mening, yəni Insan’oƣlining ⱪaytip kelip, ⱨɵküm süridiƣan künlirining birərsini kɵrüxkə təxna bolisilər, əmma kɵrəlməysilər. 23 Bəzilər silərgə: “Ⱪaranglar, ⱪutⱪuzƣuqi u yərdə!” yaki “ⱪaranglar, u bu yərdə!” desə, qiⱪip ⱪarimanglar wə ularning kəynidin yügürmənglar. 24 Qünki, qaⱪmaⱪ qeⱪip, asmanni bu qetidin u qetigiqə ⱪandaⱪ yorutⱪan bolsa, Insan’oƣlining yetip kelidiƣan künimu xundaⱪ bolidu. 25 Lekin, u awwal nurƣun azab-oⱪubətlərni tartixi wə bu əwlad Yəⱨudiylar təripidin rət ⱪilinixi kerək.
26 Nuⱨ pəyƣəmbərning zamanida ⱪandaⱪ bolƣan bolsa, Insan’oƣlining kelidiƣan zamanidimu xundaⱪ bolidu. 27 U zamanning kixiliri Nuⱨ pəyƣəmbər kemigə olturƣan küngiqə, bəhiraman yəp-iqip, ɵylük-oqaⱪliⱪ bolup kəlgənidi. Tuyuⱪsizla topan kelip, kemigə qüxmigənlərning ⱨəmmisini ⱨalak ⱪildi. 28 Yənə xuningdək, əjdadimiz Ibraⱨimning jiyəni Lutning zamanidimu kixilər bəhiraman yəp-iqip, soda-setiⱪ ⱪilip, teriⱪqiliⱪ ⱪilatti wə ɵylərni salatti. 29 Lekin, Lut Sodom xəⱨiridin ayrilƣan küni, asmandin ot bilən günggürt yeƣip, Sodom xəⱨiridikilərning ⱨəmmisini kɵydürüp ⱨalak ⱪildi. 30 Insan’oƣlining ⱪaytip kelidiƣan künimu ənə xundaⱪ bolidu.
31 U küni, ɵgzidikilər ɵyidiki nərsə-kerəklirini almay ⱪaqsun. Etizlarda ixləwatⱪanlarmu mal-mülüklirini eliwelix üqün ɵyigə ⱪaytmay ⱪeqip kətsun. 32 Lutning ayalining mal-mülkigə kɵzi ⱪiymay kəynigə ⱪarap, tax tuzƣa aylinip ⱪalƣanliⱪi esinglarda bolsun! 33 Qünki, ɵzi üqünla yaxaydiƣanlar əksiqə ⱨayatidin məⱨrum bolidu. Biraⱪ, ɵz haⱨixidin waz keqip, mening üqün yaxaydiƣanlar ⱨayatini saⱪliyalaydu.
34 Bilip ⱪoyunglarki, mən ⱪaytip kelidiƣan keqə bir orunda yatⱪan ikki kixining biri ⱪaldurulup, yənə biri ərxkə elip ketilidu. 35 Tügmən texi bilən un tartiwatⱪan ikki ayalning biri ⱪaldurulup, yənə biri ərxkə elip ketilidu. 36 Etizdiki ikki kixidin biri elip ketilip, yənə biri ⱪaldurulidu.
37 – I Rəbbimiz, bu wəⱪələr ⱪəyərdə yüz beridu? – dəp soridi xagirtlar.
– Jəsət ⱪəyərdə bolsa, ⱪuzƣunlar xu yərgə toplinidu, – dəp jawab bərdi ⱨəzriti Əysa.
18 Huda bəndilirining dərdigə yetidu
1 Ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa boxaxmastin, ⱨəmixə du’a ⱪilip turux kerəkliki toƣrisida yənə bir təmsil sɵzləp bərdi:
2 – Məlum xəⱨərdə bir ⱪazi bar ikən. U Hudadinmu ⱪorⱪmaydikən, adəmlərnimu ⱨɵrmət ⱪilmaydikən. 3 Xu xəⱨərdiki bir tul ayal ⱨəmixə uning aldiƣa berip: “Birsi manga uwal ⱪildi, siz adil ⱨɵküm qiⱪirip, manga atidarqiliⱪ ⱪilsingiz” dəp tələp ⱪiptu. 4 Lekin, ⱪazi bu ixni bək kəynigə sɵrəwetiptu, biraⱪ keyin iqidə “mən Hudadin ⱪorⱪmaymən, adəmlərnimu ⱨɵrmət ⱪilmaymən, 5 lekin, bu tul ayal da’im ixikim aldidin kətməy meni zeriktürüwətti. Uningdin ⱪutulux üqün ⱨal-dərdini anglap, dərdigə yətkinim tüzük ohxaydu” dəp oylaptu.
6 Rəbbimiz Əysa təmsilni qüxəndürüp mundaⱪ dedi:
– Bu adalətsiz ⱪazining sɵzliridin sawaⱪ elinglar. 7 Bir adalətsiz ⱪazi xundaⱪ ⱪilƣan yərdə, Huda ɵzidin keqə-kündüz yardəm tiligən bəndilirining dərdigə yətməsmu? Ularƣa ⱪilidiƣan xapa’itini keqiktürərmu? 8 Yaⱪ! Əksiqə, Huda jəzmən tezdin ularning ⱨaliƣa yetidu. Dərwəⱪə, Insan’oƣli asmandin ⱪaytip kəlgəndə, yər yüzidin ɵzigə ixinidiƣanlarni tapalarmu?
Pərisiy bilən bajgir
9 Ⱨəzriti Əysa, ɵzlirini adalətqi dəwelip, baxⱪilarni kɵzigə ilmaydiƣan kixilərgə ⱪaritip, yənə bir təmsil eytti:
10 – Ikki kixi du’a ⱪilix üqün mərkiziy ibadəthaniƣa beriptu. Ularning biri Pərisiy, yənə biri bajgir ikən. 11 Pərisiy həlⱪning aldida ɵrə turup məƣruranə ⱨalda: “I Huda! Mening baxⱪilardək aldamqi, gunaⱨkar, zinahorlardin bolup ⱪalmiƣinimƣa, bolupmu bu bajgirƣa ohximiƣinimƣa xükür. 12 Mən ⱨər ⱨəptidə ikki kün roza tutimən wə pütün ix ⱨəⱪⱪimning ondin bir ülüxini Huda yolida sədiⱪə ⱪilimən” dəp du’a ⱪiptu.
13 Biraⱪ, ⱨeliⱪi bajgir baxⱪilardin neri ⱨalda ibadəthanining bir bulungida turup, bexini kɵtürüp asmanƣa ⱪaraxⱪimu jür’ət ⱪilalmay, məyüsləngən ⱨalda məydisigə urup: “I Hudayim, mən gunaⱨkar. Manga rəⱨim ⱪilƣaysən” dəptu. 14 Anglap ⱪoyunglarki, Hudaning nəziridə bu ikkiyləndin ⱨeliⱪi Pərisiy əməs, bəlki bajgir kəqürümgə erixip ɵygə ⱪaytiptu, qünki Huda ɵzini üstün tutⱪanni tɵwən ⱪilidu, ɵzini tɵwən tutⱪanni üstün ⱪilidu.
Ⱨəzriti Əysaning kiqik balilarƣa bəht tilixi
15 Ⱪolini təgküzüp bəht tilisun dəp, kixilər kiqik balilirini ⱨəzriti Əysaning aldiƣa elip kəldi. Buni kɵrgən xagirtlar ularni əyiblidi. 16 Lekin, ⱨəzriti Əysa balilarni qaⱪirip:
– Balilar aldimƣa kəlsun, ularni tosmanglar. Qünki, Hudaning padixaⱨliⱪiƣa kiridiƣanlar dəl muxularƣa ohxaxlardur. 17 Bilip ⱪoyunglarki, kimdəkim Hudaning padixaⱨliⱪini səbiy balilardək ⱪobul ⱪilmisa, uningƣa ⱨərgiz kirəlməydu, – dedi.
Mülükdardiki müxkülat
18 Yəⱨudiylarning baxliⱪliridin bolƣan bir bay ⱨəzriti Əysadin:
– Yahxi ustaz, mən ⱪandaⱪ ⱪilsam mənggülük ⱨayatⱪa eriximən? – dəp soridi.
19 – Meni nemixⱪa yahxi dəysiz? – dedi ⱨəzriti Əysa, – yeganə Hudadin baxⱪa yahxi yoⱪ. 20 Siz Təwratta buyrulƣan: “Zina ⱪilma, ⱪatilliⱪ ⱪilma, oƣriliⱪ ⱪilma, yalƣan guwaⱨliⱪ bərmə, ata-anangni ⱨɵrmət ⱪil” degən pərzlərni ada ⱪiling.
21 – Bularƣa kiqikimdin tartip əməl ⱪilip keliwatimən, – dəp jawab bərdi ⱨeliⱪi kixi.
22 Bu gəpni angliƣan ⱨəzriti Əysa uningƣa yənə mundaⱪ dedi:
– Sizdə ⱪilixⱪa tegixlik yənə bir ix kəm. Pütün mal-mülkingizni setip, pulini kəmbəƣəllərgə bering. Xundaⱪ ⱪilsingiz, ərxtə həziningiz bolidu. Andin kelip manga əgixing.
23 Ⱨeliⱪi kixi bu gəpni anglap kɵngli intayin bi’aram boldi, qünki u naⱨayiti bay idi.
24 Bu ⱨalni kɵrgən ⱨəzriti Əysa:
– Mal-dunyasi kɵplərning Hudaning padixaⱨliⱪiƣa kirixi nemidegən təs-ⱨə! 25 Ularning Hudaning padixaⱨliⱪiƣa kirixi tɵgining yingnə tɵxükidin ɵtüxidinmu təs ikən! – dedi.
26 Buni angliƣanlar:
– Undaⱪta, kim ⱪutⱪuzuxⱪa erixələydu? – deyixti.
27 – Insanlar ⱪadir bolmiƣanƣa Huda ⱪadirdur, – dedi ⱨəzriti Əysa.
28 Bu qaƣda, Petrus:
– Mana biz barliⱪimizni taxlap sizgə əgəxtuⱪ. Sizqə, biz ⱪutⱪuzulamduⱪ? – dedi.
29 – Bilip ⱪoyunglarki, Hudaning padixaⱨliⱪini dəp, ɵyi, ayali, aka-ukiliri, ata-anisi yaki bala-qaⱪiliridin 30 waz kəqkənlərning ⱨəmmisi, ⱨəm bu dunyada ⱨəssiləp kɵp bayliⱪⱪa, ⱨəm u dunyada mənggülük ⱨayatⱪa erixidu, – dedi ⱨəzriti Əysa jawab berip.
Ⱨəzriti Əysaning ɵz ɵlümini üqinqi ⱪetim aldin eytixi
31 Ⱨəzriti Əysa on ikki xagirtini bir qətkə tartip, ularƣa:
– Mana biz ⱨazir Yerusalemƣa ketiwatimiz. Pəyƣəmbərlərning Insan’oƣli toƣruluⱪ yazƣanlirining ⱨəmmisi xu yərdə əməlgə axurulidu. 32 U Rimliⱪlarning ⱪoliƣa tapxurulidu. Ular uni məshirə ⱪilip, ⱨaⱪarətləydu, yüzigə tüküridu 33 wə uni ⱪamqilaydu, ɵltüridu. Lekin, u üqinqi küni ⱪayta tirilidu, – dedi.
34 Biraⱪ, xagirtliri ⱨəzriti Əysaning sɵzliridin ⱨeqnemə qüxinəlmidi. Qünki, bu sɵzlərning mənisi ⱪəstən yoxurulƣan bolup, ular ⱨəzriti Əysaning nemə deməkqi bolƣinini biləlmidi.
Ⱨəzriti Əysaning ⱪariƣu tiləmqini saⱪaytixi
35 Ⱨəzriti Əysa Eriha xəⱨirigə yeⱪin kəlgəndə, bir ⱪariƣu yol boyida olturup tiləmqilik ⱪiliwatatti. 36 U bu yərdin ɵtüp ketiwatⱪan kɵpqilikning awazini anglap, nemə wəⱪə bolƣanliⱪini sürüxtürdi. 37 Biri uningƣa:
– Nasirəlik Əysa bu yərdin ɵtüp ketiwatidu, – dəp uⱪturdi.
38 – I padixaⱨ Dawutning əwladi* Dawut padixaⱨning əwladi – bu nam Yəⱨudiylar arisida ular kütüwatⱪan Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨni kɵrsitətti. Əysa, manga rəⱨim ⱪilƣaysiz! – dəp warⱪirap kətti u.
39 Ⱨəzriti Əysaning aldida keliwatⱪan kixilər tiləmqini əyibləp, uning ün qiⱪarmasliⱪini eytti. Lekin, u:
– I padixaⱨ Dawutning əwladi, manga rəⱨim ⱪilƣaysiz! – dəp tehimu ⱪattiⱪ warⱪiridi.
40 Ⱨəzriti Əysa ⱪədimini tohtitip, ⱪariƣuni aldiƣa əkelixni buyrudi. Ⱪariƣu yeⱪin kəlgəndə, ⱨəzriti Əysa uningdin:
41 – Məndin nemə tələp ⱪilisən? – dəp soridi.
– I Rəbbim, kɵzümning eqilixini tələp ⱪilimən! – dedi ⱪariƣu.
42 – Kɵzliring eqildi! Manga baƣliƣan ixənqing seni saⱪaytti, – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
43 Ⱪariƣuning kɵzi xu’an eqilip, ⱨəzriti Əysaƣa əgixip, yol boyi Hudaƣa xükür eytip mangdi. Bu ixni kɵrgən halayiⱪmu Hudani mədⱨiyiləp mangdi.
*38 19 Ⱨəzriti Əysa bilən Zakay
1 Ⱨəzriti Əysa eriha xəⱨirigə kirip ɵtüp kətməkqi boldi. 2 U yərdə Zakay isimlik bir bajgirlar baxliⱪi bolup, u naⱨayiti bay idi. 3 U ⱨəzriti Əysaning ⱪandaⱪ adəm ikənlikini kɵrüxni arzu ⱪilatti, lekin boyi pakar bolƣaqⱪa, kixilər topi iqidin uni kɵrəlmidi. 4 Xunga, u yügürüp halayiⱪning aldiƣa ɵtüp, bir tüp üjmə dərihigə qiⱪiwaldi. Qünki, ⱨəzriti Əysa bu yoldin ɵtətti. 5 Ⱨəzriti Əysa u yərgə kəlgəndə, bexini kɵtürüp Zakayƣa ⱪarap:
– Zakay, qapsan qüx! Bügün mən qoⱪum sening ɵyüngdə ⱪonimən, – dedi.
6 Zakay dərⱨal qüxüp, intayin huxal bolƣan ⱨalda ⱨəzriti Əysani ɵyigə apirip meⱨman ⱪildi. 7 Buni kɵrgən jama’ət:
– Bu adəm gunaⱨkarning ɵyidə meⱨman boldi! – dəp ƣotuldixip kətti.
8 Zakay ornidin turup Rəbbimiz Əysaƣa:
– Ya Rəbbim, mən mal-mülkümning yerimini kəmbəƣəllərgə üləxtürüp berimən. Əgər mən birər kixini aldap ⱨəⱪⱪini yəwalƣan bolsam, uningƣa tɵt ⱨəssə ⱪatlap ⱪayturimən, – dedi.
9 – Bügün bu adəm ⱪutⱪuzuldi. Qünki, u etiⱪad bilən ɵzining Ibraⱨimning pərzənti ikənlikini kɵrsətti. 10 Insan’oƣli uningƣa ohxax azƣan adəmlərni izdəp ⱪutⱪuzƣili kəldi, – dedi ⱨəzriti Əysa.
Sadaⱪət boluxning lazimliⱪi
11 U qaƣda, ⱨəzriti Əysa paytəht Yerusalemƣa yetip kelixkə azla ⱪalƣanliⱪi üqün, jama’ət hata ⱨalda uning Hudaning padixaⱨliⱪini tiklixigə az ⱪaldi, dəp ⱪaraytti. 12 Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ bir təmsilni eytip bərdi:
– Bir aⱪsɵngək padixaⱨliⱪ təhtigə igə bolup kelix üqün, yiraⱪ bir yərgə ⱪarap yolƣa qiⱪiptu.
13 Yolƣa qiⱪixtin ilgiri, on qakirini aldiƣa qaⱪirip, ⱨərbirigə birdin tilla berip: “Mən ⱪaytip kəlgüqə, buning bilən tijarət ⱪilinglar, ⱪeni, ⱪanqilik pul tapidikənsilərkin” dəptu. 14 Biraⱪ, yurtidikilər bu aⱪsɵngəkkə ɵq bolƣaqⱪa, kəynidin adəm əwətip: “Bu adəmning bizgə padixaⱨ boluxini halimaymiz” dəptu.
15 Aⱪsɵngək padixaⱨ bolup ⱪaytip kəlgəndin keyin, dərⱨal ⱨeliⱪi qakarlirini qaⱪirip, ⱨərⱪaysisining oⱪət ⱪilip ⱪanqilik pul tapⱪanliⱪini bilməkqi boluptu. 16 Baxta kəlgini: “Hojayin, mən siz bərgən tillani ixlitip on tilla taptim” dəptu. 17 “Naⱨayiti yahxi! Sən yahxi qakar ikənsən. Mən sanga ⱨawalə ⱪilƣan kiqikkinə ixta ixənqlik bolup qiⱪⱪanliⱪing üqün, mən seni on xəⱨərni baxⱪuruxⱪa təyinləymən” dəptu hojayin. 18 Ikkinqi qakar kelip: “Hojayin, mən siz bərgən tillani ixlitip bəx tilla taptim” dəptu. 19 “Sənmu bəx xəⱨərni baxⱪurisən” dəptu hojayin.
20 Biraⱪ, üqinqi qakar kelip: “Hojayin, bərgən tillayingiz mana turuptu. Mən uni ⱪol yaƣliⱪimƣa yɵgəp ɵydə saⱪlidim. 21 Mən sizdin ⱪorⱪimən, qünki siz ⱪattiⱪ adəm, baxⱪilarƣa amanət ⱪoysingiz, uning kɵpiyixini, ɵzingiz terimisingizmu, uning ⱨosulini kütisiz” dəptu. 22 “Əy yaman qakar, seni aƣzingdin qiⱪⱪan sɵzliring boyiqə jazalaymən. Sən mening terimay turup yiƣiwalidiƣan, ɵzümning bolmiƣanni eliwalidiƣan ⱪattiⱪ adəm ikənlikimni bilip turup, 23 yənə nemə üqün pulumni həziniqilərgə amanət ⱪoymiding? Mən ⱪaytip kəlgəndə ɵsümi bilən almasmidim?” dəptu hojayin. 24 Keyin, u yenidikilərgə: “Uningdiki tillani elip, on tilla tapⱪan qakarƣa beringlar!” dəp buyruⱪ ⱪiptu. 25 “Hojayin, uning on tillasi tursa!” deyixiptu ular. 26 “Xundaⱪ” dəptu hojayin, “berilgənni toluⱪ ixlətkənlərgə tehimu kɵp berilidu-də, buning bilən ulardiki tehimu kɵpiyidu. Lekin, berilgənni ixlətmigənlərgə kəlsək, ularning barimu elip ketilidu. 27 Mening padixaⱨ boluxumni halimiƣan düxmənlirimgə kəlsək, ularni aldimƣa elip kelip, kallisini elinglar!”
Ⱨəzriti Əysaning təntənə bilən Yerusalemƣa kirixi
28 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱪilƣandin keyin, topning aldida mengip, Yerusalemƣa ⱪarap yürüp kətti. 29 Zəytun teƣining etikidiki Bəytpaji wə Bəytaniya degən yezilarƣa yetip keləy degəndə, ikki xagirtini 30 mundaⱪ dəp aldin əwətti:
– Silər aldimizdiki yeziƣa beringlar. Yeziƣa kirgininglarda, tehi minilip baⱪmiƣan bir təhəyning baƣlaⱪliⱪ turƣanliⱪini kɵrisilər. Uni yexip, bu yərgə yetiləp kelinglar. 31 Əgər biri silərdin: “Təhəyni nemixⱪa yexisilər?” dəp sorap ⱪalsa, “Rəbbimizning uningƣa ⱨajiti qüxti” dənglar.
32 Ular berip ⱪarisa, dəl ⱨəzriti Əysaning eytⱪinidək bolup qiⱪti. 33 Ular təhəyni yexiwatⱪanda, igiliri:
– Təhəyni nemixⱪa yexisilər? – dəp soridi.
34 – Rəbbimizning uningƣa ⱨajiti qüxti, – dəp jawab bərdi ular. 35 Igiliri maⱪul bolƣandin keyin, xagirtlar təhəyni ⱨəzriti Əysaning aldiƣa yetiləp kelip, ɵz qapanlirini üstigə selip, ⱨəzriti Əysani yɵləp mindürdi. 36 Ⱨəzriti Əysa mangƣanda, həlⱪlər qapanlirini yolƣa payandaz ⱪilip saldi.
37 Ⱨəzriti Əysa zəytun teƣidin qüxüp Yerusalemƣa yeⱪin ⱪalƣanda, uning nurƣun xagirtliri ɵz kɵzi bilən kɵrgən ⱨəmmə ajayip mɵjizilər üqün hursənlik bilən warⱪirap, Hudaƣa mədⱨiyə oⱪuxⱪa baxlidi:
38 “Pərwərdigarimizning namida kəlgən padixaⱨⱪa mubarək bolsun!
Insan Huda bilən yaraxturulƣusi, ərxi’əladiki Hudaƣa xan-xərəp bolsun!”
39 Topning iqidə bəzi Pərisiylər ⱨəzriti Əysaƣa:
– Ustaz, xagirtliringizning undaⱪ gəp ⱪilmay, jim boluxini buyruƣaysiz! – deyixti.
40 – Ular jim turƣan təⱪdirdimu, bu taxlar qeƣida Hudani mədⱨiyiləp quⱪan selixⱪan bolatti, – dedi ⱨəzriti Əysa ularƣa.
Yerusalem üqün ⱨəsrət qekip yiƣlax
41 Ⱨəzriti Əysa Yerusalemƣa yetip kəlgəndə, xəⱨərni kɵrüp, ⱨəsrəttə kɵz yexi ⱪilip:
42 – Əy Yerusalemliⱪlar! Nemining silərgə amanliⱪ kəltüridiƣanliⱪini bügün bilgən bolsanglar! Əmma, u ⱨazir kɵzliringlardin yoxurundur. 43 Xundaⱪ künlər keliduki, düxmənliringlar xəⱨiringlarning ətrapiƣa ⱪorƣan ⱪurup, silərni tɵt tərəptin ⱪorxiwelip, 44 silərni wə baliliringlarni yər bilən yəksan ⱪilidu, ⱨətta bir tal ul texinimu jayida ⱪaldurmaydu. Qünki, Huda silərgə xapa’ət ⱪilƣan pursətni pərⱪ etəlmidinglar, – dedi.
Ⱨəzriti Əysaning mərkiziy ibadəthanini tərtipkə selixi
45 Ⱨəzriti Əysa mərkiziy ibadəthana ⱨoyliliriƣa kirip, u yərdə elim-setim ⱪiliwatⱪanlarni ⱨəydəp qiⱪirip, 46 ularƣa:
– Muⱪəddəs yazmilarda Hudaning: “Mening ɵyüm du’a-tilawəthana bolsun” degən sɵzi yezilƣan. Lekin, silər buni bulangqilarning uwisiƣa aylanduruwapsilər! – dedi.
47 Xu künlərdə, ⱨəzriti Əysa ⱨər küni mərkiziy ibadəthanida təlim bərdi. Aliy roⱨaniylar, Təwrat ustazliri wə aⱪsaⱪallar uni ujuⱪturuwətməkqi boluxti. 48 Lekin, ⱪandaⱪ ⱪol selixni bilməytti. Qünki, pütün həlⱪ ⱨəzriti Əysaning təlimini anglaxⱪa xunqilik huxtar idiki, uning ⱨərbir eƣiz sɵzini ⱪaldurmay, kɵngül ⱪoyup anglaytti.
20 Ⱨəzriti Əysaning ⱨoⱪuⱪi
1 Bir küni, ⱨəzriti Əysa mərkiziy ibadəthana ⱨoylilirida həlⱪⱪə təlim berip, hux həwərni yətküzüwatatti. Aliy roⱨaniylar, Təwrat ustazliri wə aⱪsaⱪallar uning aldiƣa kelip:
2 – Eytip bering, siz ⱪiliwatⱪan ixlarni ⱪaysi ⱨoⱪuⱪⱪa tayinip ⱪiliwatisiz? Sizgə bu ⱨoⱪuⱪni kim bərgən? – dəp soridi.
3 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Mən awwal silərdin bir so’al soray. Eytinglarqu, 4 Yəⱨya pəyƣəmbərgə qɵmüldürüx ⱨoⱪuⱪini Huda bərgənmu yaki insanlarmu? – dedi.
5 Ular ɵz’ara talixixⱪa baxlap:
– Əgər: “Huda bərgən” desək, u: “Undaⱪta silər nemə üqün Yəⱨyaƣa ixənmidinglar?” dəydu. 6 Əgər: “Insanlar bərgən” desək, halayiⱪ bizni qalma-kesək ⱪilip ɵltüridu. Qünki, ularning ⱨəmmisi Yəⱨyaning pəyƣəmbər ikənlikigə ixinidu, – deyixti.
7 Buning bilən, ular:
– Yəⱨyaning ⱨoⱪuⱪining ⱪəyərdin kəlgənlikini bilməymiz, – dəp jawab berixti.
8 – Undaⱪta, mənmu bu ixlarni ⱪaysi ⱨoⱪuⱪⱪa tayinip ⱪiliwatⱪanliⱪimni eytmaymən, – dedi ⱨəzriti Əysa ularƣa.
Yaman ijarikəxlər ⱨəⱪⱪidiki təmsil
9 Ⱨəzriti Əysa sɵzini dawamlaxturup, ularƣa bu təmsilni sɵzləp bərdi:
– Bir kixi bir üzümzarliⱪ bərpa ⱪilip, uni ijarigə berip, ɵzi yiraⱪ bir yərgə ketiptu wə u yərdə uzun waⱪit turuptu. 10 Üzümlərni üzidiƣan məzgil kəlgəndə, u ⱪulliridin birini ɵzigə tegixlik ülüxni elip kelixkə əwətiptu. Lekin, ijarikəxlər ⱨeliⱪi ⱪulni dumbalap, ⱪuruⱪ ⱪol ⱪayturuptu. 11 Hojayin yənə bir ⱪulini əwətiptu. Ijarikəxlər unimu xundaⱪ urup, ⱨaⱪarətləp, yənə ⱪuruⱪ ⱪol ⱪayturuptu. 12 Üqinqi ⱪetim hojayin yənə baxⱪa bir ⱪulini əwətiptu. Ijarikəxlər unimu urup yarilandurup, baƣdin ⱨəydəp qiⱪiriwetiptu. 13 Ahirda, üzümzarliⱪning hojayini, “Ⱪandaⱪ ⱪilsam bolar? Sɵyümlük oƣlumni əwətsəm, ⱨeqbolmiƣanda uni ⱨɵrmət ⱪilar” dəp oƣlini əwətiptu. 14 Lekin, ijarikəxlər hojayinning oƣlini kɵrüp bir-birigə: “Bu bolsa hojayinning mirashori. Uni ɵltürüwetəyli, üzümzarliⱪ bizgə ongqə ⱪalsun!” deyixiptu. 15 Xuning bilən, ular uni üzümzarliⱪning sirtiƣa sɵrəp aqiⱪip ɵltürüwetiptu. Bundaⱪ əⱨwalda üzümzarliⱪning hojayini bu ijarikəxlərni ⱪandaⱪ ⱪilidu? 16 Jəzmən ularni ɵltürüp, üzümzarliⱪini baxⱪilarƣa ijarigə beridu.
Kɵpqilik buni anglap:
– Bundaⱪ ixlar ⱨərgiz yüz bərmisun! – deyixti.
17 Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa ularƣa kɵzlirini tikip mundaⱪ dedi:
– Zəburda ⱪutⱪuzƣuqi ⱨəⱪⱪidə:
“Tamqilar taxliwətkən tax
ⱪuruluxning ul texi bolup ⱪaldi.”
dəp eniⱪ yezilƣan tursa! 18 Bu “tax”ⱪa yiⱪilƣan kixi parə-parə bolup ketidu. “Tax” kimning üstigə qüxsə, xuni kukum-talⱪan ⱪilidu.
Baj tapxurux məsilisi
19 Təwrat ustazliri bilən aliy roⱨaniylar bu təmsilning ɵzlirigə ⱪaritip eytilƣanliⱪini qüxinip yetip, ⱨəzriti Əysani xu qaƣdila tutmaⱪqi boldi. Lekin, ular həlⱪtin ⱪorⱪuxti. 20 Xunga, ⱨəzriti Əysani diⱪⱪət bilən kɵzitix üqün, paylaⱪqilarni əwətti. Bu paylaⱪqilar səmimiy ⱪiyapətkə kiriwelip, ⱨəzriti Əysadin so’allarni sorap, uni ɵz sɵzliri bilən tuzaⱪⱪa qüxürüp, Rimliⱪ waliyning jazalixiƣa tapxurmaⱪqi boluxti. 21 Ular ⱨəzriti Əysaƣa mundaⱪ dedi:
– Ustaz, bizgə məlumki, sizning təlimatliringizning ⱨəmmisi ⱨəⱪ, xuningdək siz yüz-hatir ⱪilmay, ⱨaman Hudaning yolini sadiⱪliⱪ bilən ɵgitip kəldingiz. 22 Sizqə Rim imperatori ⱪəysərgə baj tapxuruximiz Təwrat ⱪanunimizƣa hilapmu, ⱪandaⱪ?* Əyni waⱪitta, Yəⱨudiylar Rimliⱪlarning zulmi astida yaxawatⱪan bolup, əgər ⱨəzriti Əysa: “Rim imperatoriƣa baj tapxurux toƣra” desə, bu gəp azadliⱪni istigən kixilərgə yaⱪmaytti. Nawada kixilərni baj tapxurmasliⱪⱪa qaⱪirsa, Rim imperiyisigə ⱪarxi qiⱪⱪan bolatti. Ular muxundaⱪ so’allarni sorax arⱪiliⱪ ⱨəzriti Əysani gepidin tutuwelip, Rimliⱪlarning ⱪoliƣa tapxurup, uningƣa ziyankəxlik ⱪilmaⱪqi boluxⱪan.
23 Ularning ⱨiylisini qüxəngən ⱨəzriti Əysa:
24 – Manga bir danə kümüx tənggə kɵrsitinglar. Buning üstidiki sürət wə isim kimning? – dedi.
– Rim imperatori ⱪəysərning, – dəp jawab bərdi ular.
25 – Undaⱪ bolsa, ⱪəysərning ⱨəⱪⱪini ⱪəysərgə, Hudaning ⱨəⱪⱪini Hudaƣa tapxurunglar, – dedi ⱨəzriti Əysa ularƣa.
26 Ular halayiⱪning aldida ⱨəzriti Əysaning sɵzliridin tutuwalidiƣan birər putaⱪ qiⱪiralmidi. Ⱨəzriti Əysaning jawabiƣa ⱨəyran bolup, zuwani tutuldi.
Tirilixkə munasiwətlik məsilə
27 Ɵlgənlər tirilməydu, dəp ⱪaraydiƣan Saduⱪiy diniy eⱪimidikilərdin bəziliri ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip, uningdin mundaⱪ dəp soridi:
28 – Ustaz, Musa pəyƣəmbər Təwratta: “Bir kixi ɵlüp ketip, ayali tul ⱪelip, pərzənt kɵrmigən bolsa, ɵlgüqining aka yaki inisi tul ⱪalƣan yənggisini əmrigə elip, ⱪerindixi üqün nəsil ⱪalduruxi lazim” dəp yazƣan. 29 Burun yəttə aka-uka ɵtkənikən, qongi ɵylinip, pərzənt kɵrməy aləmdin ɵtüptu. 30 Kəynidiki inisimu tul ⱪalƣan yənggisini əmrigə elip, aləmdin ɵtüptu. 31 Andin uni üqinqi inisi eliptu. Xundaⱪ ⱪilip yəttinqisigiqə ⱨəmmisi uni elip qiⱪiptu. Lekin, ⱨeqⱪaysisi pərzənt kɵrməy aləmdin ɵtüptu. 32 Ahir, u ayalmu aləmdin ɵtüptu. 33 Əmdi soraydiƣinimiz xuki: ⱪiyamət küni bu ayal kimning ayali bolup tirilidu? Qünki, yəttə ⱪerindaxning ⱨəmmisi uni hotunluⱪⱪa alƣan-də!
34 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ jawab bərdi:
– Bu dunyaning adəmliri hotun alidu, ərgə tegidu. 35 Biraⱪ, ɵlgəndin keyin tirilip, ərxtə yaxaxⱪa layiⱪ ⱨesablanƣanlar hotunmu almaydu, ərgimu təgməydu. 36 Ular pərixtilərgə ohxax mənggü yaxaydu. Ular Hudaning pərzəntliri bolƣaqⱪa, ɵlgəndin keyin tirilidu. 37 Biraⱪ, “ɵlgəndin keyin tirilix barmu-yoⱪ?” degən so’alƣa kəlsək, tirilixning barliⱪini Musa pəyƣəmbər ɵzi ispatlap bərdi. Qünki, gərqə əjdadlirimiz Ibraⱨim, Is’ⱨaⱪ wə Yaⱪuplar Musa pəyƣəmbərgə ⱪariƣanda alliburun aləmdin ɵtkən bolsimu, Təwrattiki “tikənlikning kɵyüxi” ⱨəⱪⱪidiki bayanda Musa pəyƣəmbər mundaⱪ yazƣan: “Huda: ‘mən Ibraⱨim, Is’ⱨaⱪ wə Yaⱪuplar etiⱪad ⱪilip kəlgən Huda bolimən!’ degən.” 38 Demək, Huda ɵlgənlərning əməs, tiriklərning Hudasidur. Hudaning nəziridə ularning ⱨəmmisi ⱨayattur.
39 Bəzi Təwrat ustazliri:
– Ustaz, yahxi eyttingiz! – dedi.
40 Xuningdin keyin, ular ⱨəzriti Əysadin so’al soraxⱪa petinalmidi.
Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨning salaⱨiyiti
41 Keyin, ⱨəzriti Əysa ulardin so’al soridi:
– Kixilər Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨni padixaⱨ Dawutning əwladi, dəp turuwalsa ⱪandaⱪ bolidu? 42-43 Dawut ɵzi Zəburda Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ toƣrisida mundaⱪ degənƣu:
“Pərwərdigar hojayinimƣa eyttiki:
‘mən sening düxmənliringni
ayiƣing astida dəssətküqə,
mening ong yenimda olturƣin!’ ”
44 Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ padixaⱨ Dawutning əwladi bolsimu, lekin padixaⱨ Dawut Məsiⱨni “hojayinim” degən yərdə Məsiⱨ uningdin uluƣ bolmamdu?!
Ⱨəzriti Əysaning Təwrat ustazlirini əyiblixi
45 Jama’ət ⱪulaⱪ selip anglawatⱪanda, ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa mundaⱪ dedi:
46 – Təwrat ustazliridin pəhəs bolunglar. Ular uzun tonlarni kiyixiwelip, ƣadiyip yürüxkə amraⱪ kelidu. Bazarlarda baxⱪilarning ɵzlirigə salam berip ⱨɵrmətlixini, ibadəthanilarda alaⱨidə orunda olturuxni, ziyapətlərdimu tɵrdə olturuxni yahxi kɵridu. 47 Ular tul ayallardin nəp elip, ularning mal-mülkini yəwelip, andin ətəy baxⱪilar kɵrsun dəp, uzundin-uzun du’a ⱪilidu. Ular jəzmən tehimu ⱪattiⱪ jazaƣa tartilidu!
*22 21 Tul ayalning i’anisi
1 Ⱨəzriti Əysa bexini kɵtürüp ⱪariwidi, mərkiziy ibadəthanidiki i’anə yiƣilidiƣan jayƣa ɵz sədiⱪilirini taxlawatⱪan birnəqqə bayni kɵrdi. 2 U yənə bir namrat tul ayalningmu ikkila tənggini taxlawatⱪanliⱪini kɵrüp:
3 – Bilip ⱪoyunglarki, bu namrat tul ayalning i’anisi Hudaning nəziridə ⱨəmməylənningkidin kɵp. 4 Qünki, baxⱪilar ɵzlirining axⱪan bayliⱪliridin i’anə ⱪildi. Lekin, bu ayal namrat turuⱪluⱪ, ɵzining barliⱪ tirikqilik ⱪilidiƣinini i’anə ⱪildi, – dedi.
Kəlgüsi toƣrisidiki bexarət
5 Xagirtlardin bəziliri mərkiziy ibadəthanining nəpis taxlar wə Hudaƣa atalƣan nərsilər bilən bezəlgənliki toƣrisida sɵzlixiwatatti. Ⱨəzriti Əysa:
6 – Xundaⱪ bir waⱪit keliduki, silər bu yərdə kɵrüwatⱪan ⱨəmmə nərsə gumran ⱪilinidu, ⱨətta bir tal ul teximu jayida ⱪaldurulmaydu, – dedi.
7 Ular ⱨəzriti Əysadin:
– Ustaz, bu degənliringiz ⱪaqan yüz beridu? Bularning yüz beridiƣanliⱪini bildüridiƣan ⱪandaⱪ bexarət bolidu? – dəp soridi.
8 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Azdurulup ketixtin ⱨoxyar bolunglar. Qünki, nurƣun kixilər mening namimni setip: “Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ mən bolimən!” wə “ⱪiyamət küni yeⱪinlap ⱪaldi!” dəydu. Silər undaⱪ kixilərgə əgəxmənglar. 9 Urux wə topilangning tiwixini angliƣan waⱪtinglardimu ⱪorⱪup kətmənglar. Qünki, bu ixlarning dəsləptə yüz berixi muⱪərrər. Lekin, bu zaman ahiri yetip kəldi, degənlik əməs.
10 Ⱨəzriti Əysa sɵzini dawamlaxturup yənə mundaⱪ dedi:
– Bir millət yənə bir millət bilən urux ⱪilidu. Bir dɵlət yənə bir dɵlətkə ⱨujum ⱪilidu. 11 Xiddətlik yər təwrəxlər, aqarqiliⱪlar yüz beridu, yuⱪumluⱪ kesəllər tarⱪilidu wə asmanda ⱪorⱪunqluⱪ alamətlər kɵrünidu. 12 Biraⱪ bu wəⱪələr yüz berixtin ilgiri, silər tutⱪun ⱪilinip ziyankəxlikkə uqraysilər. Kixilər silərni ibadəthanilarning soraⱪ ⱪilixiƣa tapxuridu, zindanlarƣa taxlaydu. Manga ixəngənlikinglar üqün silərni padixaⱨ wə waliylarning aldiƣa elip baridu. 13 Mana, bu silərning ularning aldida mening guwaⱨqilirim bolux pursitinglardur. 14 Xunga, ularning so’al-soraⱪliriƣa ⱪandaⱪ jawab berix toƣrisida aldin’ala bax ⱪaturup kətmənglar. 15 Qünki, mən silərgə düxmənliringlar ⱪarxi qiⱪalmiƣudək wə rət ⱪilalmiƣudək sɵz ⱪabiliyiti wə əⱪil-parasət ata ⱪilimən. 16 Silər ziyankəxlikkə uqriƣan waⱪitta, ata-ana, aka-uka, uruⱪ-tuƣⱪan, yar-buradərliringlarmu silərgə ha’inliⱪ ⱪilidu. Aranglardiki bəzi kixilərmu ɵltürülidu. 17 Manga ixəngənlikinglar üqün ⱨəmmə adəm silərgə ɵqmənlik ⱪilidu, 18 ⱨalbuki ular bir tal qeqinglarƣimu qeⱪilalmaydu! 19 Qidamliⱪ bolƣininglarda, mənggülük ⱨayatⱪa erixisilər.
Yerusalemning wəyran ⱪilinixidin bexarət
20 – Yerusalemning düxmən ⱪoxunliri təripidin ⱪorxiwelinƣanliⱪini kɵrgininglarda, uning wəyran boluxⱪa az ⱪalƣanliⱪini bilinglar. 21 U qaƣda, Yəⱨudiyə ɵlkisidiki aⱨalilər taƣlarƣa ⱪaqsun, Yerusalemliⱪlar xəⱨərdin qiⱪip kətsun, yezilardikilər xəⱨərgə kirmisun. 22 Qünki, xu qaƣ Hudaning həlⱪni jazalaydiƣan künliridur. Xuning bilən, muⱪəddəs yazmilarda bu toƣruluⱪ yezilƣanlarning ⱨəmmisi əməlgə axurulidu.
23 U künlərdə, ⱪeqixi əpsiz bolƣan ⱨamilidar ayallar wə bala emitidiƣan anilarning ⱨaliƣa way! Qünki, bu yərdiki kixilərgə eƣir apət kelidu. Ular Hudaning ƣəzipigə uqrap, 24 ⱪiliq astida ɵlidu yaki tutⱪun ⱪilinip, qət dɵlətlərgə ⱨəydilidu. Hudaning Yəⱨudiy əməslərgə bəlgiləp bərgən waⱪti toxⱪuqə, ular Yerusalemni ayaƣ asti ⱪilidu.
Ⱨəzriti Əysaning kelidiƣanliⱪi ⱨəⱪⱪidə
25 – Mən kelixtin burun, ⱪuyax, ay, yultuzlar ƣəyriy tüs alidu. Yər yüzidiki əllər dengiz-okyanlarning ƣəzəplik xawⱪunidin alaⱪzadə bolidu. 26 Asman jisimliri lərzigə kelidu. Xuning bilən, insanlar dunyaƣa kelidiƣan apətlərni esigə elip, wəⱨimə iqidə ƣal-ƣal titrəp əs-ⱨoxini yoⱪitidu. 27 U qaƣda, Insan’oƣlining küq-ⱪudrət wə uluƣ xan-xərəp bilən bulut iqidə keliwatⱪanliⱪini kɵrisilər.
28 Xunga, bundaⱪ alamətlər kɵrüngən qaƣda, silər bexinglarni kɵtürüp ⱪəddinglarni ruslanglar, qünki bu, silərning ⱪutⱪuzuluxunglarƣa az ⱪaldi degənliktur.
Ənjür dərihidin sawaⱪ elix
29 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ bir təmsilni sɵzləp bərdi:
– Ənjür dərihi wə baxⱪa dərəhlərgə ⱪaranglar. 30 Ularning yengi yopurmaⱪ qiⱪarƣanliⱪidin yazning yetip kelixigə az ⱪalƣanliⱪini bilisilər. 31 Xuningdək, mən baya degən alamətlərning yüz beriwatⱪanliⱪini kɵrgininglarda, Hudaning padixaⱨliⱪining namayan bolux aldida turuwatⱪanliⱪini bilinglar. 32 Bilip ⱪoyunglarki, mana bu alamətlərning ⱨəmmisi əməlgə axurulmay turup, bu əwlad* Əgər tilƣa elinƣan alamət Yerusalemning wəyran boluxiƣa (21-bab 6-ayət) ⱪaritilƣan bolsa, undaⱪta “əwlad” sɵzi təbi’iyki xu dəwrdə yaxap ɵtkən adəmlərni kɵrsitidu. Əgər Əysa Məsiⱨning dunyaƣa ⱪaytip kelixigə (21-bab 27-ayət) ⱪaritilƣan bolsa, “əwlad” sɵzi bəlkim pütün Yəⱨudiyə həlⱪini yaki bu ayətlərdə eytilƣan wəⱪələrning baxlinix waⱪtida yaxawatⱪan əwladni kɵrsitidu. Bu ⱨərgiz ⱨəzriti Əysada “dunyaƣa dərⱨal ⱪaytip kelimən” degən hata qüxənqining barliⱪini bildürməydu. kixilər aləmdin ɵtməydu. 33 Asman-zemin yoⱪilidu, biraⱪ mening sɵzlirim yoⱪalmay mənggü inawətlik bolidu.
Ⱨoxyar bolunglar
34 – Ⱨoxyar bolunglar! Ɵzünglarni əyx-ixrət wə turmuxning ƣəm-əndixiliri bilən bihudlaxturmanglar. Ⱪiyamət küni silərgə goya tosattin bexinglarƣa taxlanƣan tordək kəlmisun. 35 Qünki, u apətlər yər yüzidiki pütün insanlarning bexiƣa kelidu. 36 Ⱨər waⱪit ⱨoxyar bolunglar, yüz beridiƣan bu alamətlərdin aman-esən ɵtəlixinglar wə ⱪiyamət küni Insan’oƣli aldida ⱪorⱪmay turalixinglar üqün ⱨər da’im du’a ⱪilinglar, – dedi.
37 Ⱨəzriti Əysa kündüzliri mərkiziy ibadəthanida təlim berip, ahxamliri xəⱨərdin qiⱪip, keqini Zəytun teƣida ɵtküzətti. 38 Jama’ət uning təlimini anglax üqün, tang səⱨərdə ibadəthaniƣa ⱪarap mangatti.
*32 22 Ⱨəzriti Əysani ɵltürüx suyiⱪəsti
1 Yəⱨudiylarning Petir Nan ⱨeyti, yəni Ɵtüp Ketix ⱨeyti kelixkə az ⱪalƣanidi. 2 Aliy roⱨaniylar wə Təwrat ustazliri ⱨəzriti Əysani bir amal ⱪilip ɵltürüwetixning qarisini izdidi. Biraⱪ, ular uni ⱪollaydiƣan həlⱪtin ⱪorⱪⱪanliⱪtin, uni məhpiy ⱨalda tutmaⱪqi boluxti.
3 Xu künlərdə, ⱨəzriti Əysaning on ikki xagirtining biri bolƣan Yəⱨuda Ixⱪariyotning kɵngligə Xəytan kirdi. 4 U aliy roⱨaniylar wə mərkiziy ibadəthana ⱪarawullirining baxliⱪliri bilən ⱨəzriti Əysani ularƣa ⱪandaⱪ tutup berix üstidə məsliⱨətləxti. 5 Ularning gülⱪəⱪəliri eqilip, Yəⱨudaƣa pul berixkə wədə bərdi. 6 Yəⱨuda maⱪul bolup, ⱨəzriti Əysani jama’əttin haliy ⱪalƣanda ularƣa tutup berix üqün, pursət izdəxkə baxlidi.
Ɵtüp ketix ⱨeytining kəqlik tamiⱪi
7 Petir Nan ⱨeytining ⱪoy ⱪurbanliⱪ ⱪilinidiƣan küni* Petir Nan ⱨeyti yəttə kün bolup, uxbu ⱨeytning birinqi küni Ɵtüp Ketix ⱨeyti dəp atilidu. Bu küni Yəⱨudiylar ɵyliridə ⱪoy soyup, gɵxini petir nan bilən yəydu. yetip kəlgənidi. Ɵtüp Ketix ⱨeyti dəp atalƣan bu küni, Yəⱨudiylar ɵyliridə ⱪoy soyup, petir nan bilən yəytti. 8 Xunga, ⱨəzriti Əysa Petrus bilən Yuⱨannaƣa:
– Birgə ƣizaliniximiz üqün, silər berip Ɵtüp Ketix ⱨeytining tamiⱪini təyyarlanglar, – dəp ularni əwətti.
9 – Ⱪəyərdə təyyarliximizni halaysiz? – dəp soridi ular.
10 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Yerusalemƣa kirsənglar, u yərdə kozida su toxuwatⱪan bir ər kixini uqritisilər. Uning kəynidin mengip, u kirgən ɵygə kiringlar 11 wə ɵy igisigə: “Ustazimiz: ‘xagirtlirim bilən Ɵtüp Ketix ⱨeytining tamiⱪini yəydiƣan meⱨmanliⱪ ɵy ⱪəyərdə ikən?’ dəp sorawatidu” dənglar. 12 U silərni üstünki ⱪəwəttiki jabdup ⱪoyulƣan bir eƣiz qong ɵygə baxlap qiⱪidu. Mana xu ɵydə Ɵtüp Ketix ⱨeytining tamiⱪini təyyar ⱪilinglar.
13 Petrus bilən Yuⱨanna barsa, ⱨəmmə ixlar ⱨəzriti Əysaning eytⱪinidək bolup qiⱪti. Ular Ɵtüp Ketix ⱨeytining tamiⱪini təyyarlaxⱪa kirixti.
14 Tamaⱪ waⱪtida, ⱨəzriti Əysa əlqiliri bilən billə kelip, dastihanda olturdi. 15 Andin, u əlqilirigə mundaⱪ dedi:
– Mən azab qekixtin ilgiri, Ɵtüp Ketix ⱨeytining bu tamiⱪida silər bilən bir dastihanda boluxⱪa intizar bolup kəlgənidim. 16 Qünki, bu ⱨeytning ⱨəⱪiⱪiy mənisi Hudaning padixaⱨliⱪida əməlgə axurulmiƣuqə, mən bundaⱪ ⱨeytliⱪ tamaⱪni ⱪayta yeməymən.
17 Andin, ⱨəzriti Əysa bir jamni ⱪoliƣa elip, Hudaƣa xükür eytti wə xagirtliriƣa:
– Buningdin iqinglar. 18 Xuni eytayki, Hudaning padixaⱨliⱪi toluⱪ namayan bolmiƣuqə, ⱨərgiz bundaⱪ xarabni iqməymən, – dedi.
19 Andin, u bir nanni ⱪoliƣa elip, Hudaƣa xükür eytti wə uni oxtup turup, ularƣa berip:
– Bu mening silər üqün pida bolidiƣan tenimdur. Meni əsləp turux üqün buningdin yənglar, – dedi.
20 Tamaⱪtin keyin, u yənə jamni ⱪoliƣa elip mundaⱪ dedi:
– Bu jamdiki xarab mening silər üqün tɵkülidiƣan ⱪenim bilən tüzülidiƣan Hudaning yengi əⱨdisining bəlgisidur. 21 Biraⱪ xuni bilip ⱪoyunglarki, bu yərdə mən bilən bir dastihanda olturƣanlardin biri manga satⱪunluⱪ ⱪilidu! 22 Dərwəⱪə, Insan’oƣli Hudaning iradisi bilən aləmdin ɵtidu. Lekin, uningƣa satⱪunluⱪ ⱪilidiƣan kixining ⱨaliƣa way!
23 Xagirtlar bir-biridin:
– Bundaⱪ ⱪilidiƣan zadi kimdu? – dəp soraxti.
Xagirtlarning mərtiwə ⱨəⱪⱪidə munazirilixixi
24 Xagirtlar ɵz iqidə zadi kimning mərtiwisi ⱨəmmidin yuⱪiri dəp, talax-tartix ⱪilixⱪa baxlidi.
25 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Bu dunyadiki padixaⱨlar ⱨɵkümran süpitidə ⱪol astidiki həlⱪni baxⱪuridu ⱨəm ɵzini həlⱪpərwər ⱪilip kɵrsitidu. 26 Lekin, silər bundaⱪ ⱪilmanglar. Aranglardiki əng mərtiwiliklər ɵzlirini ərziməs kixilərdək tutsun. Baxliⱪ bolƣininglar baxⱪilarƣa hizmət ⱪilinglar. 27 Adəttə kim mərtiwilik? Dastihanda olturƣanmu yaki hizmətkarmu? Əlwəttə, dastihanda olturƣan əməsmu? Biraⱪ manga kəlsək, gərqə mən silərning ustazinglar bolsammu, aranglarda hizmətkarƣa ohxaxmən.
28 Mən sinaⱪlarni beximdin ɵtküzgəndə, silər baxtin-ahir mən bilən billə boldunglar. 29 Huddi Atam manga padixaⱨliⱪ ⱨoⱪuⱪi təⱪdim ⱪilƣandək, silərgimu xuni təⱪdim ⱪilimən. 30 Silər mening padixaⱨliⱪimda mən bilən ⱨəmdastihan bolisilər wə təhtlərdə olturup, Isra’illarning on ikki ⱪəbilisigə ⱨɵkümranliⱪ ⱪilisilər.
Ⱨəzriti Əysaning Petrusning ɵzidin tanidiƣanliⱪini aldin eytixi
31 Ⱨəzriti Əysa yənə mundaⱪ dedi:
– Əy Simun, Simun! Xəytanning ⱨəmminglarni sinax təlipigə Huda maⱪul boldi. U silərni huddi buƣday tasⱪiƣandək sinimaⱪqi. 32 Lekin, manga bolƣan etiⱪading yoⱪalmisun dəp, sanga du’a ⱪildim. Xəytanƣa sinilip, yolumƣa ⱪaytⱪandin keyin, ⱪerindaxliringning etiⱪadini mustəⱨkəmlə.
33 – I Rəbbim, mən siz bilən billə zindanƣa taxlinip, billə ɵlüxkə təyyarmən! – dedi Petrus.
34 – Petrus, – dedi ⱨəzriti Əysa, – bilip ⱪoyƣinki, ətə səⱨərdə horaz qilliƣuqə, sən məndin üq ⱪetim tanisən.
Ⱨəzriti Əysaning xagirtlirini agaⱨlanduruxi
35 Andin, ⱨəzriti Əysa xagirtliridin:
– Burun mən silərni səpərgə əwətkəndə, ⱨəmyan, hurjun wə ayaƣ almanglar, degənidim. U qaƣda, birər nərsənglar kəm bolup ⱪalƣanmu? – dəp soridi.
– Yaⱪ, – dəp jawab berixti xagirtlar.
36 – Lekin, əmdi ⱨəmyan, hurjuni barlar eliwelinglar. Ⱪiliqi yoⱪlar qapininglarni setip, birdin ⱪiliq elinglar, – dedi ⱨəzriti Əysa, 37 – Qünki muⱪəddəs yazmilarda mən toƣruluⱪ: “U jinayətqilər ⱪatariƣa kirgüzülidu” dəp hatiriləngən sɵz qoⱪum əməlgə axurulidu. Əməliyəttə, mən toƣruluⱪ yezilƣanlarning ⱨəmmisi əməlgə exixⱪa az ⱪaldi.
38 – I Rəbbim, ⱪarang, bu yərdə ikki ⱪiliq bar ikən, – dedi xagirtlar.
– Boldi, yetidu! – dedi ⱨəzriti Əysa ularƣa.
Ⱨəzriti Əysaning Zəytun teƣida du’a ⱪilixi
39 Tamaⱪtin keyin, ⱨəzriti Əysa xagirtlar bilən billə xəⱨərdin qiⱪip, aditi boyiqə Zəytun teƣiƣa kətti. 40 U yərgə yetip barƣandin keyin, ularƣa:
– Eziⱪturulmasliⱪinglar üqün du’a ⱪilinglar, – dedi.
41 Andin, ⱨəzriti Əysa neriraⱪ berip, tizlinip turup:
42 – I Ata, halisang, bu azab ⱪədiⱨini məndin yiraⱪlaxturƣaysən. Lekin, bu ix mening əməs, bəlki sening iradəng boyiqə bolsun, – dəp du’a ⱪildi. 43 U du’a ⱪiliwatⱪanda, asmandin kəlgən bir pərixtə uningƣa kɵrünüp, mədət bərdi. 44 Ⱨəzriti Əysa qongⱪur ⱪayƣu iqidə tehimu ihlas bilən du’a ⱪiliwatⱪanda, uning tərliri yərgə tɵkülgən ⱪan tamqiliridək qüxüxkə baxlidi.
45 Du’adin keyin, ⱨəzriti Əysa ornidin turup, xagirtlirining yeniƣa kelip, ularning ƣəmgə qɵkkənlikidin mügdəp ⱪalƣanliⱪini kɵrdi.
46 – Uhlap ⱪalƣininglar nemisi? Eziⱪturuluxtin saⱪlinix üqün ⱪopup du’a ⱪilinglar, – dedi ⱨəzriti Əysa ularni oyƣitip.
Ⱨəzriti Əysaning tutⱪun ⱪilinixi
47 Ⱨəzriti Əysaning sɵzi ayaƣlaxmastinla, on ikki xagirtining biri bolƣan Yəⱨuda bir top adəmni baxlap kəldi. U ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip, sɵyüp salam bərdi.
48 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Əy Yəⱨuda, Insan’oƣlini sɵyüp ⱪoyupmu, yənə uningƣa satⱪunluⱪ ⱪilamsən? – dedi.
49 Ⱨəzriti Əysaning yenidiki xagirtlar əⱨwalning qataⱪliⱪini kɵrüp:
– I Rəbbim, ular bilən elixsaⱪ ⱪandaⱪ dəysiz? – dedi. 50 Xagirtlarning biri ⱪiliqini kɵtürüp, bax roⱨaniyning qakiriƣa urdi. Ⱪiliq qakarning ong ⱪuliⱪiƣa tegip, uni xilip qüxürüwətti.
51 Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa:
– Bəs! – dedi wə ⱪolini uzitip qakarning ⱪuliⱪiƣa təgküzüp ⱪoyuwidi, xu’an saⱪiyip kətti.
52 Ⱨəzriti Əysa ɵzini tutⱪili kəlgən aliy roⱨaniylar, ibadəthana ⱪarawullirining baxliⱪliri wə aⱪsaⱪallarƣa:
– Silər ⱪiliq-toⱪmaⱪlarni kɵtürüp meni tutⱪili kəpsilər, meni ⱪaraⱪqi kɵrüwatamsilər? 53 Mən ⱨər küni silər bilən mərkiziy ibadəthana ⱨoylisida bolƣanda, manga ⱪol salmidinglar. Biraⱪ, əmdi ⱪol salidiƣan waⱪit-sa’itinglar yetip kəldi. Bu Xəytan ⱨɵküm süridiƣan ⱪarangƣu waⱪittur, – dedi.
Petrusning ⱨəzriti Əysadin tenixi
54 Ⱪarawullar ⱨəzriti Əysani tutup, bax roⱨaniyning ɵyigə elip berixti. Petrus yiraⱪtin əgixip mangƣanidi. 55 Ular ⱨoylining otturisiƣa ot yeⱪip, qɵrisidə issinip olturƣanda, Petrusmu ularning arisiƣa kiriwaldi. 56 Uning issinip olturƣinini kɵrgən bir dedək uningƣa tikilip ⱪarap turup:
– Bu adəmmu Əysa bilən bir! – dedi.
57 – Yaⱪ! Mən uni tonumaymən! – dəp tandi Petrus.
58 Uzun ɵtməy, yənə birəylən uni tonup ⱪelip:
– Sənmu uning adimiƣu! – dedi.
– Ⱪara seni, mən ular bilən bir əməs! – dedi Petrus.
59 Birər sa’ət ɵtkəndin keyin, yənə bir adəm:
– Xübⱨisizki, bu adəm Əysa bilən bir. Tələppuzidin uningmu Jəliliyilik ikənliki qiⱪip turmamdu?! – dəp qing turuwaldi.
60 Lekin, Petrus:
– Ⱪara buni, nemə dəp biljirlawatisən! – dedi.
Uning sɵzi ayaƣlaxmastinla horaz qillidi. 61 Rəbbimiz Əysa kəynigə burulup, Petrusⱪa tikilip ⱪaridi. Petrus Rəb Əysaning: “Ətə səⱨərdə horaz qilliƣuqə, sən məndin üq ⱪetim tanisən” degən sɵzini esigə elip, 62 taxⱪiriƣa qiⱪip ⱪattiⱪ yiƣlap kətti.
Ⱨəzriti Əysaning aliy kengəxmidə sotlinixi
63 Ⱨəzriti Əysaƣa ⱪarawatⱪan ⱪarawullar uni məshirə ⱪilatti. 64 Uning kɵzini tengip ⱪoyƣandin keyin, uni urup turup:
– Pəyƣəmbər bolsang, eytip baⱪⱪina, seni kim urdi? – dəp soraxti 65 wə uningƣa buningdin baxⱪa yənə nurƣun ⱨaⱪarətlərni yaƣduruxⱪa baxlidi.
66 Tang atⱪanda, Yəⱨudiylarning aliy kengəxmisidiki aⱪsaⱪallar, aliy roⱨaniylar wə Təwrat ustazliri jəm boluxti. Ⱨəzriti Əysa ularning aldiƣa elip kelindi. 67 Ular ⱨəzriti Əysadin:
– Eytⱪin, sən Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨmu? – dəp soraxti.
ⱨəzriti Əysa mundaⱪ jawab bərdi:
– Silərgə eytsammu, ixənməysilər. 68 Silərdin birər so’al sorisam, jawab bərməysilər. 69 Lekin, Insan’oƣlining ⱪadir Hudaning ong yenida olturidiƣiniƣa az ⱪaldi.
70 – Undaⱪta, sən Hudaning Oƣli ikənsən-də? – deyixti ular.
– Silərning degininglardək! – dəp jawab bərdi ⱨəzriti Əysa.
71 Xuning bilən, ular:
– Əmdi baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ ərz ⱪilƣuqining ⱨajiti ⱪalmidi. Qünki, ɵzining aƣzidin kupur sɵzlərni angliduⱪ! – deyixti.
*7 23 Ⱨəzriti Əysaning waliy Pilatusning aldida sotlinixi
1 Kengəxmə ⱨəy’ətlirining ⱨəmmisi ornidin turuxup, ⱨəzriti Əysani waliy Pilatusning aldiƣa elip berixti. 2 U yərdə uning üstidin xikayət ⱪilip:
– Biz bu adəmning Yəⱨudiy həlⱪini azdurup, Rim imperatoriƣa baj tapxurmasliⱪⱪa ⱪutratⱪanliⱪini wə ɵzini Yəⱨudiylarning Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨi, yəni padixaⱨi dəp atiwalƣanliⱪini kɵrduⱪ, – deyixti.
3 – Sən Yəⱨudiylarning padixaⱨimu? – dəp soridi Pilatus ⱨəzriti Əysadin.
– Eytⱪiningizdək, – dəp jawab bərdi ⱨəzriti Əysa.
4 Andin, Pilatus aliy roⱨaniylar bilən kɵpqilikkə:
– Bu adəmdin birər jinayət tapalmidim, – dedi.
5 Lekin, ular tehimu ⱪət’iy türdə:
– U ɵz təlimliri bilən pütün Yəⱨudiylar zeminidiki ammini ⱪutritip, Jəliliyə ɵlkisidin baxlap taki bu yərgiqə kəldi, – deyixti.
Ⱨəzriti Əysa Ⱨirod hanning aldida
6 Buni angliƣan Pilatus:
– Bu adəm Jəliliyilikmu? – dəp soridi. 7 U ⱨəzriti Əysaning Ⱨirod hanning ⱪol astidiki ɵlkidin kəlgənlikidin həwər tepip, uni Ⱨirodⱪa yollap bərdi. (U qaƣda Ⱨirodmu Yerusalemda idi.)
8 Ⱨirod han ⱨəzriti Əysani kɵrüp, intayin huxal boldi. Qünki, u uzundin beri ⱨəzriti Əysaƣa da’ir ixlarni anglap, “mening aldimdimu birər mɵjizə kɵrsitip baⱪsun!” dəp, uning bilən kɵrüxməkqi bolup yürətti. 9 Xunga, u ⱨəzriti Əysadin birmunqə so’allarni soridi. Lekin, ⱨəzriti Əysa bir eƣizmu jawab bərmidi.
10 Aliy roⱨaniylar wə Təwrat ustazliri ⱨəzriti Əysaning üstidin ⱨə dəp ərz-xikayət ⱪiliwatatti. 11 Ⱨirod han wə uning ləxkərliri ⱨəzriti Əysani ⱨaⱪarətləp məshirə ⱪilixti. Andin keyin, uningƣa padixaⱨlarqə ⱨəxəmətlik ton kiydürüp, uni yənə Pilatusning aldiƣa ⱪayturdi.
12 Mana xu kündin baxlap, Ⱨirod han bilən waliy Pilatus dost bolup ⱪaldi. Uningdin burun, ular bir-birigə düxmən idi.
Ⱨəzriti Əysaning ɵlümgə ⱨɵküm ⱪilinixi
13 Waliy Pilatus aliy roⱨaniylarni, Yəⱨudiy aⱪsaⱪallarni wə jama’ətni yiƣip, 14 ularƣa:
– Silər bu adəmni aldimƣa ⱨəydəp kəldinglar. Uning üstidin həlⱪni azdurup ⱪutratti, dəp xikayət ⱪildinglar. Biraⱪ, mən uni silərning aldinglarda soraⱪ ⱪilip, silər xikayət ⱪilƣan jinayətlərdin birinimu tapalmidim. 15 Ⱨirod hanmu uningdin gunaⱨ tapalmay, manga ⱪayturuwetiptu. Qünki, uningda ɵlümgə layiⱪ ⱨeqⱪandaⱪ jinayət yoⱪ ikən. 16 Əmdi, mən uni ⱪamqilitip, ⱪoyup berimən, – dedi. 17 Uning mundaⱪ deyixining səwəbi: u ⱨər ⱪetimliⱪ Ɵtüp Ketix ⱨeytida, Yəⱨudiy jinayətqiliridin birini ⱪoyup berətti.
18 Biraⱪ, kɵpqilik bir eƣizdin quⱪan selixip:
– Uni ɵltürüng! Barabbasni ⱪoyup bering! – deyixti. 19 (Barabbas Yerusalemda topilang kɵtürüp, adəm ɵltürüp, zindanƣa taxlanƣan bir jinayətqi idi.)
20 Pilatus ⱨəzriti Əysani ⱪoyup bərməkqi bolup, kɵpqilikkə ⱪayta nəsiⱨət ⱪildi. 21 Lekin, ular ⱨə dəp:
– Uni krestkə mihliting, krestkə mihliting! – dəp quⱪan selixti.
22 Pilatus üqinqi ⱪetim ularƣa:
– Nemixⱪa? U zadi nemə jinayət ɵtküzdi? Mən uningdin ɵlümgə layiⱪ jinayət tapalmidim. Uni ⱪamqilitip, ⱪoyup berimən, – dedi.
23 Biraⱪ, kɵpqilik dawamliⱪ quⱪan selixip, ⱨəzriti Əysani krestkə mihlap esip ɵltürsun dəp, qing turuwaldi. Ularning quⱪanliri ahir ƣəlibə ⱪildi. 24 Pilatus ularning təlipi boyiqə ⱨɵküm qiⱪardi. 25 Topilang kɵtürüp zindanƣa taxlanƣan ⱨeliⱪi ⱪatilni ⱪoyup berip, ⱨəzriti Əysani Yəⱨudiylarning ɵz haⱨixi boyiqə bir tərəp ⱪilix üqün ləxkərlərgə tapxurup bərdi.
Ⱨəzriti Əysaning krestkə mihlinixi
26 Ləxkərlər krestni kɵtürgən ⱨəzriti Əysani elip ketiwatⱪanda, yolda yezidin keliwatⱪan Kirini xəⱨirilik Simun isimlik bir kixini uqratti. Ular bu kixini tutuwelip krestni uningƣa kɵtürgüzüp, ⱨəzriti Əysaning kəynidin ⱨəydəp mangdi. Qünki, ⱨəzriti Əysa ⱨalsirap kətkənidi.
27 Nurƣun kixilər ⱨəzriti Əysaning kəynidin əgixip mangdi. Ularning iqidə ⱨəzriti Əysaƣa eqinip yiƣa-zar ⱪilixip mangƣan ayallarmu bar idi. 28 Ⱨəzriti Əysa kəynigə burulup ularƣa mundaⱪ dedi:
– Əy Yerusalem ayalliri! Mən üqün yiƣlimanglar. Ɵzünglar wə pərzəntliringlar üqün yiƣlanglar! 29 Qünki, silərgə xundaⱪ eƣir künlər keliduki, kixilər: “Pərzənt kɵrmigən, ⱨamilidar bolmiƣan, bala emitmigən ayallar nemidegən bəhtlik!” dəydu. 30 U qaƣda, kixilər Hudaning ƣəzipidin ⱪeqix üqün taƣlarƣa: “Üstimizgə ɵrül!”, dɵnglüklərgimu: “Üstimizni yap!” dəp yalwuridu. 31 Yapyexil dərəh otta kɵydürülgən yərdə, ⱪurup kətkən dərəh tehimu kɵydürülməsmu?! Xuningdək, mən azab qəkkən yərdə, silər gunaⱨkar Yəⱨudiylar tehimu azab qəkməmsilər?!
32 Ləxkərlər ⱨəzriti Əysa bilən birgə ikki jinayətqinimu ular üstidin ɵlüm jazasini bejirixkə elip kelixkənidi. 33 Ular Yerusalemning sirtidiki “Bax Sɵngək” dəp atalƣan jayƣa berip, u yərdə ⱨəzriti Əysani krestkə mihlidi. Ikki jinayətqiningmu birini ⱨəzriti Əysaning ong təripigə, yənə birini sol təripigə mihlidi wə krestlərni tikləp ⱪoydi. 34 Ⱨəzriti Əysa:
– I Ata, ularni kəqürüm ⱪilƣin, qünki ular ɵzining nemə ⱪiliwatⱪanliⱪini bilməydu, – dedi.
Ləxkərlər qək taxlixip, ⱨəzriti Əysaning kiyimlirini bɵlüxüwaldi. 35 Halayiⱪ ⱪarap turuwatⱪanda, Yəⱨudiy aⱪsaⱪallar uni məshirə ⱪilip:
– U baxⱪilarni ⱪutⱪuzuptikən! Əgər rasttin Huda təyinligən Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ bolƣan bolsa, ɵzini ⱪutⱪuzup baⱪmisunmu! – deyixti.
36 Ləxkərlərmu uni məshirə ⱪilixip, uningƣa ərzan üzüm xarabi təngləp:
37 – Əgər sən Yəⱨudiylarning padixaⱨi bolsang, ɵzüngni ⱪutⱪuzup baⱪ! – deyixti.
38 Ⱨəzriti Əysaning üstidiki tahtiƣa: “Bu kixi Yəⱨudiylarning padixaⱨi” dəp yezilƣanidi. 39 Ⱨəzriti Əysa bilən billə krestkə mihlanƣan ikki jinayətqining biri uni ⱨaⱪarətləp:
– Sən Huda əwətkən ⱪutⱪuzƣuqi əməsmiding? Əmdi ɵzüngnimu, biznimu ⱪutⱪuzmamsən?! – dedi.
40 Yənə biri bolsa ⱨeliⱪi jinayətqini əyibləp:
– Sənmu uningƣa ohxax jazaliniwatⱪan turuⱪluⱪ, Hudadin ⱪorⱪmidingmu? 41 Bizning jazaliniximiz ⱨəⱪliⱪ. Biz ɵz ⱪilmixlirimizning jazasini tarttuⱪ, lekin u ⱨeqⱪandaⱪ yamanliⱪ ⱪilmiƣanƣu! – dedi. 42 Andin, u ⱨəzriti Əysaƣa:
– I Əysa, padixaⱨliⱪing bilən kəlginingdə, meni untumiƣaysən, – dedi.
43 – Bilip ⱪoyki, bügün sən mən bilən billə jənnəttə bolisən, – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
Ⱨəzriti Əysaning ɵlümi
44 Qüx waⱪtida, ⱪuyax nuri ƣayib bolup, pütün zeminni ⱪarangƣuluⱪ basti. Bu əⱨwal üq sa’ət dawam ⱪildi. 45 Mərkiziy ibadəthanidiki pərdə tosattin ikki parqə bolup yirtildi.* Bu pərdə ibadəthanining əng muⱪəddəs jay dəp atalƣan ⱪismini muⱪəddəs jay dəp atalƣan ⱪismidin ayrip turidiƣan pərdə bolup, uning yirtilixi ⱨəzriti Əysaning insanlarning Hudaning aldiƣa baridiƣan yolini aqⱪanliⱪini bildüridu. 46 Ⱨəzriti Əysa ⱪattiⱪ awaz bilən:
– I Ata! Roⱨimni ⱪolungƣa tapxurdum, – dedi-də, tiniⱪi tohtap, jan üzdi.
47 U yərdə buni kɵrüp turƣan yüzbexi Hudadin ⱪorⱪⱪan ⱨalda:
– Bu adəm ⱨəⱪiⱪətən durus adəm ikən! – dəp Hudani mədⱨiyilidi.
48 Bu wəⱪəni kɵrüx üqün yiƣilƣan halayiⱪ ⱪayƣu bilən məydisigə urup, ɵylirigə ⱪaytixti. 49 Ⱨəzriti Əysani tonuydiƣan kixilər wə Jəliliyə ɵlkisidin uningƣa əgixip kəlgən ayallar wəⱪəning jəryanini yiraⱪtin kɵrüp turdi.
Ⱨəzriti Əysaning dəpnə ⱪilinixi
50-51 Yəⱨudiyə ɵlkisidiki Aramatiya degən xəⱨərdin kəlgən Yüsüp isimlik bir kixi bar idi. U aⱪ kɵngül, durus adəm bolup, Hudaning padixaⱨliⱪining namayan boluxini intizarliⱪ bilən kütətti. U Yəⱨudiylarning aliy kengəxmisining əzaliridin biri bolsimu, ularning ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidiki bu ⱪarari wə ⱨərikətlirigə ⱪoxulmiƣanidi. 52 Yüsüp waliy Pilatusning aldiƣa berip, ⱨəzriti Əysaning jəsitini berixni tələp ⱪildi. 53 Pilatus ⱪoxulƣandin keyin, u jəsətni kresttin qüxürüp, kəndir rəht bilən kepənləp, yengidin oyulƣan qong ⱪoram taxliⱪ ⱪəbrigə dəpnə ⱪildi.
54 Bu wəⱪələr ⱨeytning ⱨarpisi yüz bərgən bolup, dəm alidiƣan xənbə künigə az ⱪalƣanidi. 55 Xunga, Jəliliyə ɵlkisidin ⱨəzriti Əysa bilən billə kəlgən ayallar Yüsüp bilən billə berip, ⱪəbrini wə jəsətning ⱪandaⱪ ⱪoyulƣanliⱪini kɵzdin kəqürdi. 56 Andin, ɵylirigə ⱪaytip berip, jəsətkə qaqidiƣan hux puraⱪliⱪ buyumlar bilən ətirlərni təyyarlidi. Dəm elix küni, Hudaning əmri boyiqə, ular dəm elixti.
*45 24 Ⱨəzriti Əysaning tirilixi
1 Yəkxənbə küni tang yoruxi bilən təng, ayallar ɵzliri təyyarliƣan hux puraⱪliⱪ buyumlirini elip, ⱨəzriti Əysaning ⱪəbrisigə bardi. 2 Ular ⱪəbrining aƣzidiki taxning domilitiwetilgənlikini kɵrdi. 3 Ⱪəbrigə kirip ⱪarisa, ⱨəzriti Əysaning jəsiti yoⱪ turatti! 4 Ular kɵzlirigə ixənməy turƣinida, tosattin ularning yenida kiyimliridin nur qaⱪnap turidiƣan ikki kixi pəyda boldi. 5 Ayallar intayin alaⱪzadə bolup, baxlirini yərgə egixti. U pərixtilər ayallarƣa:
– Silər nemə üqün tirik adəmni ɵlgənlərning arisidin izdəysilər? 6 U bu yərdə əməs, u tirildi. U Jəliliyə ɵlkisidə turƣan waⱪtida, silərgə nemə degənlikini əsləp beⱪinglar. 7 U: “Insan’oƣli yaman niyətlik kixilərning ⱪoliƣa tapxurulidu, krestkimu mihlinip ɵltürülidu. Biraⱪ, üqinqi küni ⱪayta tirilidu” degən əməsmu?! – dedi.
8 Ular ⱨəzriti Əysaning rast xundaⱪ degənlikini esigə elixip, 9 ⱪəbrə yenidin ⱪaytixti. Ular kɵrgənlirining ⱨəmmisini on bir əlqi wə baxⱪa xagirtlarƣa yətküzdi. 10 Bu ixlarni əlqilərgə yətküzgüqi ayallar – Məjdəllik Məryəm, Yo’anna, Yaⱪupning anisi Məryəm wə baxⱪa ayallar idi. 11 Lekin, əlqilər bu ayallarning eytⱪanlirini ⱪuruⱪ gəp dəp ⱪarap, ularning sɵzlirigə ixənmidi. 12 Biraⱪ, Petrus ornidin turup, mazarƣa yügürüp berip, ⱪəbrining iqigə ⱪariƣinida, ⱨeliⱪi kəndir kepəndin baxⱪa ⱨeq nərsə kɵrmidi. Umu bu ixlarƣa intayin ⱨəyran bolup ⱪaytip kətti.
Emayus yezisiƣa baridiƣan yolda
13 Xu küni, xagirtlardin ikkiylən Yerusalemdin on bir qaⱪirim yiraⱪliⱪtiki Emayus degən yeziƣa bardi. 14 Ular yol boyi yeⱪinda yüz bərgən wəⱪələr toƣrisida sɵzlixip ketiwatatti. 15 Dəl xu qaƣda, ⱨəzriti Əysa ɵzi ularƣa yeⱪinlap kelip, ular bilən billə mangdi. 16 Ular ⱨəzriti Əysani kɵrgən bolsimu, ⱪandaⱪtur uni tonuxⱪa ⱪurbi yətmidi.
17 – Nemə toƣruluⱪ paranglixip ketiwatisilər? – dəp soridi ⱨəzriti Əysa ulardin.
Ular ⱪayƣuluⱪ ⱨalda ⱪədimini tohtatti. 18 Ulardin Kliyopas isimlik biri ⱨəzriti Əysadin:
– Sənzə, Yerusalemda turupmu, yeⱪinda yüz bərgən wəⱪələrdin ⱪilqə həwiring yoⱪmu nemə? – dəp soridi.
19 – Nemə wəⱪə ikən? – dedi ⱨəzriti Əysa.
– Nasirəlik Əysaning wəⱪəsiqu! – dedi ular, – u Hudaning aldidimu, həlⱪning aldidimu sɵz-ⱨərikətlirining küqi bar bir pəyƣəmbər idi. 20 Aliy roⱨaniylar wə aⱪsaⱪallirimiz uni waliy Pilatusning aldiƣa yalap apirip, ɵlüm jazasiƣa ⱨɵküm ⱪildurup, krestkə mihlatti. 21 Biz əslidə uni Isra’illarƣa azadliⱪ elip kelidiƣan kixi dəp, intizarliⱪ bilən kütüp kəlgəniduⱪ. Biraⱪ, bundaⱪ bolmay, ⱨazir uning aləmdin ɵtkinigə üq kün boldi. 22 Lekin ⱪiziⱪ yeri xuki, bügün ətigəndə arimizdiki birnəqqə ayal bizni alaⱪzadə ⱪilip, bizgə mundaⱪ bir həwərni yətküzdi: ular səⱨərdə ⱪəbrigə berip ⱪarisa, 23 ⱨəzriti Əysaning jəsiti kɵrünməptu! Pərixtilər ularƣa kɵrünüp, ⱨəzriti Əysaning ⱪayta tirilgənlikini eytiptu. 24 Buning bilən, bizdin birnəqqəylən ⱪəbrigə berip, əⱨwalning ayallarning eytⱪinidək ikənlikini, ⱨəzriti Əysaning jəsitining dərwəⱪə yoⱪ turƣanliⱪini kɵrüp kəldi.
25 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Əy nadanlar! Pəyƣəmbərlərning eytⱪan sɵzlirigə nemanqə təstə ixinisilər? 26 Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ Hudaning xan-xəripigə erixixtin burun, mana xu jəbir-japalarni bexidin kəqürüxi kerək əməsmidi?
27 Andin, u muⱪəddəs yazmilarda Musa wə baxⱪa barliⱪ pəyƣəmbərlərning ɵzi ⱨəⱪⱪidə aldin yezilƣanlirini ularƣa sɵzləp qüxəndürdi.
28 Ular baridiƣan yezisiƣa yeⱪinlaxⱪanda, ⱨəzriti Əysa səpirini yənə dawamlaxturidiƣandək turatti. 29 Ular uni tutuwelip:
– Kün olturdi. Ⱨeli ⱪarangƣu qüxidu. Biz bilən billə ⱪonup ⱪeling, – dəp ɵtündi.
Ⱨəzriti Əysa ular bilən ⱪonmaⱪqi bolup ɵygə kirdi. 30 Ular tamaⱪⱪa olturƣanda, ⱨəzriti Əysa nanni ⱪoliƣa elip, Hudaƣa xükür eytti, andin nanni oxtup ularƣa sundi. 31 Xu qaƣda, ularning kɵzliri eqilƣandək bolup, ⱨəzriti Əysani tonudi, lekin u uxtumtut ƣayib boldi. 32 Ular bir-birigə:
– U yolda biz bilən paranglixip, muⱪəddəs yazmilarni qüxəndürgəndə, ⱪəlbimiz goya ottək yanmidimu?! – deyixti.
33-34 Ular dərⱨal yolƣa qiⱪip, Yerusalemƣa ⱪaytip kəldi. U yərdə baxⱪa əlqilər wə xagirtlarning bir yərgə yiƣilip: “Rəbbimiz rasttin tiriliptu. U Simunƣa kɵrünüptu!” deyixiwatⱪanliⱪini anglidi. 35 Xuning bilən, bu ikkiylənmu yolda yüz bərgən ixlarni wə ⱨəzriti Əysa nanni oxtuwatⱪanda, ɵzlirining uni ⱪandaⱪ tonup ⱪalƣanliⱪini kɵpqilikkə sɵzləp bərdi.
Ⱨəzriti Əysaning xagirtliriƣa kɵrünüxi
36 Xagirtlar bu wəⱪə üstidə sɵzlixiwatⱪanda, tosattin ⱨəzriti Əysa ɵzi ularning arisida pəyda bolup:
– Silərgə amanliⱪ bolsun, – dedi.
37 Ular birər roⱨni uqrattuⱪmu nemə dəp, alaⱪzadə boluxup kətti.
38 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Nemigə xunqə ⱪorⱪuxup kəttinglar? Nemidin gumanlinisilər? 39 Ⱪolum bilən putumƣa ⱪarap beⱪinglar! Bu mən! Tutup baⱪsanglar bilisilər, roⱨning gɵx-ustihini yoⱪ. Ⱪaranglar, mening bar, – dedi.
40 Ⱨəzriti Əysa xundaⱪ degəq put-ⱪolini kɵrsətti. 41 Ular yənila ixənməy, bir hux bolsa, bir ⱨəyran boluxup turatti. Xuning bilən, ⱨəzriti Əysa ulardin:
– Silərdə yəydiƣan nərsə barmu? – dəp soridi. 42 Ular bir parqə beliⱪ kawipini sunuwidi, 43 ⱨəzriti Əysa elip ularning aldida yedi.
44 Andin, ularƣa mundaⱪ dedi:
– Bu ixlarning ⱨəmmisini mən ilgiri silər bilən billə bolƣan waⱪtimda eytⱪanidim. Mən: “Musa hatiriligən Təwrat, baxⱪa pəyƣəmbərlərning yazmiliri wə Zəburda bayan ⱪilinƣan manga da’ir ixlarning ⱨəmmisi qoⱪum əməlgə axurulidu” degən əməsmu?
45 Xuningdin keyin, ⱨəzriti Əysa ularning muⱪəddəs yazmilarni qüxinixi üqün, ularning zeⱨnini eqip, 46 mundaⱪ dedi:
– Muⱪəddəs yazmilarda aldin mundaⱪ hatiriləngən: Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ azab qekip, ɵltürülüp, üqinqi küni ɵlümdin tirilidu. 47 “Gunaⱨliriƣa towa ⱪilƣanlarning ⱨəmmisi u arⱪiliⱪ kəqürüm ⱪilinidu” degən hux həwər Yerusalemdin baxlap pütün əllərgə tarⱪitilidu. 48 Silər əmdi bu wəⱪələrning guwaⱨqiliri bolisilər. 49 Atam berimən, dəp wədə ⱪilƣan Muⱪəddəs Roⱨni silərgə ata ⱪilimən. Biraⱪ, silər ərxtin kəlgən Muⱪəddəs Roⱨning küq-ⱪudritigə toldurulƣuqə, Yerusalemda kütüp turunglar.
Ⱨəzriti Əysaning asmanƣa kɵtürülüxi
50 Ⱨəzriti Əysa ularni Yerusalemning sirtidiki Bəytaniya yezisiƣiqə baxlap bardi wə ⱪollirini kɵtürüp ularƣa bəht tilidi. 51 U bəht tiləwetip, ulardin ayrilip asmanƣa kɵtürüldi. 52 Xagirtlar ⱨəzriti Əysaƣa ibadət ⱪilixti wə intayin huxal-huramliⱪ iqidə Yerusalemƣa ⱪaytip kelip, 53 ⱨəmixə mərkiziy ibadəthanida Hudaƣa mədⱨiyə oⱪuxup turdi.
|
||||||||||||||||||||||||||
