|
Məttə bayan ⱪilƣan hux həwər 1 Əysa Məsiⱨning nəsəbnamisi
1 Əysa Məsiⱨning əjdadliri: Əysa Məsiⱨ Dawut padixaⱨning əwladi, Dawut padixaⱨ bolsa Ibraⱨimning əwladi. 2 Ibraⱨim Is’ⱨaⱪning atisi, Is’ⱨaⱪ Yaⱪupning atisi, Yaⱪup Yəⱨuda wə uning ⱪerindaxlirining atisi, 3 Yəⱨuda Tamardin tuƣulƣan Pərəs wə Zərahning atisi, Pərəs Həzronning atisi, Həzron Ramning atisi, 4 Ram Amminadabning atisi, Amminadab Nahxonning atisi, Nahxon Salmonning atisi, 5 Salmon Raⱨabtin tuƣulƣan Bo’azning atisi, Bo’az Ruttin tuƣulƣan Obedning atisi, Obed Yixayning atisi, 6 Yixay Dawut padixaⱨning atisi, Dawut padixaⱨ Uriyaning ayalidin tuƣulƣan Sulaymanning atisi, 7 Sulayman Rihob’amning atisi, Rihob’am Abiyaning atisi, Abiya Asaning atisi, 8 Asa Yiⱨoxafatning atisi, Yiⱨoxafat Yiⱨoramning atisi, Yiⱨoram Uzziyaning atisi, 9 Uzziya Yotəmning atisi, Yotəm Ahazning atisi, Ahaz Hizkiyaning atisi, 10 Hizkiya Manassəning atisi, Manassə Amonning atisi, Amon Yoxiyaning atisi, 11 Yoxiya Isra’il əwladliri Babilƣa sürgün ⱪilinƣanda tuƣulƣan Yiⱨoyakin wə uning ⱪerindaxlirining atisi, 12 Yiⱨoyakin Isra’illar Babilƣa sürgün bolƣandin keyin tuƣulƣan Xi’altelning atisi, Xi’altel Zirubbabəlning atisi, 13 Zirubbabəl Abihudning atisi, Abihud Əlyaⱪimning atisi, Əlyaⱪim Azorning atisi, 14 Azor Zadoⱪning atisi, Zadoⱪ Aⱨimning atisi, Aⱨim Əliⱨudning atisi, 15 Əliⱨud Əl’azarning atisi, Əl’azar Matanning atisi, Matan Yaⱪupning atisi, 16 Yaⱪup Məryəmning eri Yüsüpning atisi, Məryəm Məsiⱨ dəp atalƣan Əysaning apisi. 17 Bundaⱪ bolƣanda, Ibraⱨim pəyƣəmbərdin Dawut padixaⱨⱪiqə on tɵt əwlad, Dawut padixaⱨtin Isra’illar Babilƣa sürgün ⱪilinƣuqimu on tɵt əwlad wə ular Babilƣa sürgün bolƣandin Məsiⱨ dunyaƣa kəlgəngə ⱪədər ohxaxla on tɵt əwlad ɵtkən.
Əysa Məsiⱨning dunyaƣa kelixi
18 Əysa Məsiⱨning dunyaƣa kelixi mundaⱪ bolƣan: Məryəm bilən Yüsüpning qeyi iqküzülgənidi. Biraⱪ, ular nikaⱨlinip birlixixtin ilgiri, Məryəmning Muⱪəddəs Roⱨtin ⱨamilidar bolƣanliⱪi məlum boldi. 19 Məryəmning layiⱪi Yüsüp durus adəm bolƣaqⱪa, Məryəmni halayiⱪ aldida nomusⱪa ⱪaldurmasliⱪ üqün, uningdin jimjitla ayrilip kətməkqi boldi. 20 Biraⱪ, u bu ixni oylap yürginidə, Pərwərdigarning bir pərixtisi uning qüxidə kɵrünüp: “Əy Dawut padixaⱨning əwladi Yüsüp, Məryəmni əmringgə elixtin ⱪorⱪma, qünki tuƣulidiƣan bala Muⱪəddəs Roⱨtin kəlgən. 21 U bir oƣul tuƣidu. Uningƣa Əysa [mənisi “Pərwərdigar ⱪutⱪuzidu”] dəp isim ⱪoyƣin, qünki u ɵz həlⱪini gunaⱨliridin ⱪutⱪuzidu” dedi.
22 Mana bular Pərwərdigarning pəyƣəmbər arⱪiliⱪ: 23 “Pak ⱪiz ⱨamilidar bolup bir oƣul tuƣidu, uning ismi Immanu’el [mənisi ‘Huda biz bilən billə’] ⱪoyulidu” degən sɵzining əməlgə axuruluxidur. 24 Yüsüp oyƣinip pərixtining deginini ⱪilip, Məryəmni əmrigə aldi. 25 Lekin, Məryəm boxanƣuqə uning bilən bir yastuⱪⱪa bax ⱪoymidi. Bala tuƣulƣanda, Yüsüp uningƣa Əysa dəp isim ⱪoydi.
2 Munəjjimlər ziyariti
1 Ⱨəzriti Əysa Ⱨirod padixaⱨ zamanisida Yəⱨudiyə ɵlkisining Bəytləⱨəm yezisida dunyaƣa kəldi. Keyin, xərⱪtin bəzi munəjjimlər Yerusalemƣa kelip, kixilərgə:
2 – Yəⱨudiylarning yengidin tuƣulƣan padixaⱨi ⱪəyərdə? Biz uning tuƣulƣanliⱪidin bexarət beridiƣan yultuzning xərⱪtin kɵtürülgənlikini kɵrduⱪ. Xunga, uningƣa səjdə ⱪilƣili kəlduⱪ, – deyixti. 3 Buni angliƣan Ⱨirod padixaⱨ alaⱪzadilikkə qüxti. Jümlidin, pütkül Yerusalem həlⱪimu xundaⱪ boldi. 4 Ⱨirod padixaⱨ pütkül aliy roⱨaniylar wə Təwrat ustazlirini qaⱪirip, ulardin:
– Pəyƣəmbərlər Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ* Məsiⱨ – pəyƣəmbərlər aldin eytⱪan, Huda təripidin tallanƣan, ⱨaman bir küni kelip mənggü ⱨɵkümranliⱪ ⱪilidiƣan padixaⱨni kɵrsitidu. ⱪəyərdə tuƣulidu degənidi? – dəp soridi.
5 – Yəⱨudiyə ɵlkisining Bəytləⱨəm yezisida, qünki bu toƣruluⱪ Mika pəyƣəmbər mundaⱪ hatiriligən:
6 “Əy Yəⱨudiyə zeminidiki Bəytləⱨəm,
Yəⱨudiyə rəⱨbərlirining nəziridə ornung muⱨim.
Qünki səndin qiⱪⱪusi,
həlⱪim Isra’illarning yetəkqisi” – deyixti ular.
7 Buning bilən, Ⱨirod padixaⱨ munəjjimlərni məhpiy qaⱪirtip, yultuzning ⱪaqan pəyda bolƣanliⱪini uⱪuwaldi. 8 Andin: “Berip balini kɵngül ⱪoyup izdənglar. Tapⱪan ⱨaman manga həwər ⱪilinglar, mənmu uning aldiƣa berip səjdə ⱪilip keləy” dəp, ularni Bəytləⱨəmgə yolƣa saldi.
9 Munəjjimlər Ⱨirod padixaⱨning sɵzigə bina’ən yolƣa qiⱪti. Xərⱪtin kɵtürülgən ⱨeliⱪi yultuz ularƣa yol baxlap mangdi, ular bala tuƣulƣan yərgə kelip tohtidi. 10 Ular ⱨeliⱪi yultuzni kɵrginidin intayin huxal boluxti 11 ⱨəm ɵygə kirip balini anisi Məryəm bilən billə kɵrginidə, yərgə bax ⱪoyup baliƣa səjdə ⱪilixti. Andin, sanduⱪlirini eqip, altun, məstək, murməkki ⱪatarliⱪ sowƣatlarni elip sunuxti. 12 Ular ⱪaytmaⱪqi bolƣanda Huda ularning qüxidə Ⱨirod padixaⱨning yeniƣa barmasliⱪⱪa bexarət bərgənliktin, ular baxⱪa yol bilən ɵz yurtiƣa ⱪaytixti.
Misirƣa ⱪeqix
13 Munəjjimlər kətkəndin keyin, Hudaning bir pərixtisi Yüsüpning qüxidə kɵrünüp:
– Ornungdin tur! Ana-bala ikkisini elip Misirƣa ⱪaq. Mən sanga həwər bərgüqə u yərdə tur. Qünki, Ⱨirod padixaⱨ balini izdəp tepip ɵltürməkqi, – dedi.
14 Buning bilən, Yüsüp ornidin turup, ana-bala ikkisini elip, xu keqila Misirƣa ⱪarap yolƣa qiⱪti. 15 Ular Ⱨirod padixaⱨ ɵlgüqə xu yərdə turdi. Buning bilən, Pərwərdigarning pəyƣəmbər arⱪiliⱪ aldin eytⱪan: “Oƣlumni Misirdin mən qaⱪirdim” degən sɵzi əməlgə axuruldi.
Oƣul bowaⱪlarning ɵltürülüxi
16 Ⱨirod padixaⱨ munəjjimlərgə aldanƣanliⱪini sezip, ⱪattiⱪ ƣəzəpləndi. U munəjjimlərning eytⱪanliriƣa asasən bowaⱪning yexini ⱨesablap qiⱪip, Bəytləⱨəm yezisi wə yeⱪin ətraptiki ikki yax wə uningdin tɵwən yaxtiki oƣul balilarning ⱨəmmisini ɵltürüx toƣrisida buyruⱪ qüxürdi.
17 Buning bilən, Hudaning Yərəmiya pəyƣəmbər arⱪiliⱪ eytⱪan munu sɵzliri əməlgə axuruldi:
18 “Ramada anglandi yiƣa-zar wə pəryad,
ⱪan yiƣlaydu pərzəntlirigə Raⱨilə,
təsəlligə ⱪayil əməs pəⱪətla,
qünki ⱪalmidi pərzəntliri ⱨayat.”
Misirdin ⱪaytip kelix
19 Ⱨirod padixaⱨ ɵlgəndin keyin, Misirda Yüsüpning qüxidə Hudaning bir pərixtisi kɵrünüp:
20 – Ornungdin tur! Bala wə anisini elip Isra’iliyigə ⱪayt! Qünki, balining jenini almaⱪqi bolƣanlar ɵldi, – dedi. 21 Buning bilən, Yüsüp bala wə anisini elip Isra’iliyigə ⱪaytti.
22 Biraⱪ, Yüsüp Ⱨirod padixaⱨning oƣli Arhelasning padixaⱨliⱪ təhtkə warisliⱪ ⱪilip, Yəⱨudiyə ɵlkisidə ⱨɵkümranliⱪ yürgüzüwatⱪanliⱪidin həwər tepip, ⱪaytixtin ⱪorⱪti. Keyin, u Hudaning bexaritigə asasən 23 Jəliliyə ɵlkisigə berip, Nasirə xəⱨirigə orunlaxti. Buning bilən, pəyƣəmbərlərning: “U Nasirəlik dəp nam alidu” degini əməlgə axuruldi.
*4 3 div class=’s’>Qɵmüldürgüqi Yəⱨyaning təlim berixi
1 Xu qaƣlarda, qɵmüldürgüqi Yəⱨya Yəⱨudiyə ɵlkisining qɵllük rayonliriƣa kelip təlim berip, 2 kixilərgə:
– Yaman yolliringlardin yenip, towa ⱪilinglar! Qünki, ərxning padixaⱨliⱪi namayan bolux aldida turidu! – dedi. 3 Qɵmüldürgüqi Yəⱨya ilgiri Yəxaya pəyƣəmbər tilƣa alƣan kixi bolup, u mundaⱪ degən:
“Bayawanda bir kixi:
‘dilinglarni Rəbbimizning kelixigə təyyar ⱪilinglar!
Uning yollirini tüz ⱪilinglar!’ dəp towlaydu.”
4 Yəⱨya pəyƣəmbər tɵgə yungidin kiyim kiygən, beligə kɵn tasma baƣliƣanidi. Yəydiƣini qekətkə bilən yawa ⱨərə ⱨəsili idi. 5 Yerusalem xəⱨiridin, jümlidin pütün Yəⱨudiyə ɵlkisidin wə I’ordan dərya wadiliridin kixilər uning aldiƣa kelixip, 6 gunaⱨlirini iⱪrar ⱪilixti wə uning ɵzlirini I’ordan dəryasida qɵmüldürüxini* Bu yərdə eytilƣan qɵmüldürüx kixilərning ɵz gunaⱨliriƣa towa ⱪilƣanliⱪini bildürüx murasimini kɵrsitidu. ⱪobul ⱪilixti.
7 Pərisiy wə Saduⱪiy† Pərisiy wə Saduⱪiy – Yəⱨudiy diniƣa təwə bolƣan ikki hil məⱬəptiki kixilər. Təbirlərdiki “Pərisiy” wə “Saduⱪiy”ƣa ⱪaralsun. eⱪimidikilərdinmu kɵpligən kixilərning qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilƣili kəlgənlikini kɵrgən Yəⱨya pəyƣəmbər ularƣa:
– Əy sahtipəz yilanlar! Towa ⱪilmay, Hudadin kelidiƣan ƣəzəptin ⱪeqip ⱪutulux üqün qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilayli degininglar ⱪandaⱪ gəp?! 8 Əgər: “Gunaⱨlirimizƣa towa ⱪilduⱪ” desənglar, uni ⱨərikitinglar bilən ispatlanglar. 9 Uning üstigə ɵzünglarqə: “Biz Ibraⱨimning əwladi bolƣanliⱪimiz üqün, Huda gunaⱨlirimizni qoⱪum kəqüridu” dəp oylap yürmənglar! Qünki silərgə eytip ⱪoyayki, Huda bowimiz Ibraⱨimƣa muxu taxlardinmu pərzəntlərni yaritip berələydu. 10 Palta dərəhning yiltiziƣa yeⱪinlaxⱪandək, Hudaning ƣəzipi əmdi silərgə yetip kelix aldida. Yahxi mewə bərməydiƣan dərəhlər kesilip otⱪa taxlinidu. 11 Mən silərni ⱪilƣan towanglar üqün suƣila qɵmüldürimən. Lekin, məndin keyin tehimu ⱪudrətlik biri kelidu. Mən ⱨətta uning ayiƣini kɵtürüxkimu layiⱪ əməsmən. U silərni Muⱪəddəs Roⱨⱪa ⱨəm otⱪa qɵmüldüridu. 12 U ⱪolidiki kürək bilən hamandiki sap buƣdayni ambarƣa, saminini ɵqməs otⱪa taxlaydiƣan adəmgə ohxax, ⱨəmmə insanni ayriydu, – dedi.
Ⱨəzriti Əysaning qɵmüldürülüxi
13 Xu künlərdə, ⱨəzriti Əysa Yəⱨya pəyƣəmbərdin qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilix üqün, Jəliliyə ɵlkisidin I’ordan dəryasi boyiƣa kəldi. 14 Biraⱪ, Yəⱨya pəyƣəmbər uni qɵmüldürüxkə unimay:
– Sening mening aldimƣa kəlgining nemisi! Mən qɵmüldürüxni əsli səndin ⱪobul ⱪilixim kerək idiƣu? – dedi.
15 Lekin, ⱨəzriti Əysa jawabən:
– Ⱨazir muxundaⱪ bolsun. Qünki, Hudaning iradisini əməlgə axurux üqün, xundaⱪ ⱪiliximiz toƣridur, – dedi.
Xuning bilən, Yəⱨya pəyƣəmbər uni qɵmüldürüxkə ⱪoxuldi. 16 Ⱨəzriti Əysa qɵmüldürülüp sudin qiⱪixiƣa, asman yerildi. U Hudaning Roⱨining kəptər ⱨalitidə asmandin qüxüp, üstigə ⱪonuwatⱪanliⱪini kɵrdi. 17 Andin, ərxtin Hudaning: “Bu mening sɵyümlük Oƣlum, mən uningdin hursənmən!” degən awazi anglandi.
*6 †7 4 Ⱨəzriti Əysaning sinilixi
1 Uningdin keyin, Muⱪəddəs Roⱨ ⱨəzriti Əysani Xəytanning sinaⱪliridin ɵtküzüx üqün, qɵl-bayawanƣa elip bardi. 2 Ⱨəzriti Əysa ⱪiriⱪ keqə-kündüz tamaⱪ yeməy roza tutup, ⱪorsiⱪi taza aqⱪanidi. 3 Uni sinimaⱪqi bolƣan Xəytan uning aldiƣa kelip:
– Əgər sən rasttinla Hudaning Oƣli* Hudaning Oƣli – bu nam ⱨərgizmu Huda bilən ⱨəzriti Əysa otturisidiki jismaniy jəⱨəttiki ata-baliliⱪ munasiwətni əməs, bəlki roⱨiy jəⱨəttiki munasiwətni bildüridu. bolsang, muxu taxlarni nanƣa aylandurup yə! – dedi.
4 Ⱨəzriti Əysa uningƣa jawabən:
– Təwratta: “Insan pəⱪət nan bilənla əməs, bəlki Hudaning aƣzidin qiⱪⱪan ⱨərbir sɵz bilənmu yaxaydu” dəp yezilƣan, – dedi.
5 Andin, Xəytan ⱨəzriti Əysani muⱪəddəs xəⱨər Yerusalemƣa elip bardi wə uni mərkiziy ibadəthanining əng egiz jayiƣa qiⱪirip:
6 – Hudaning Oƣli bolsang, pəskə səkrəp baⱪⱪina! Qünki Zəburda: “Huda pərixtilirigə sən toƣruluⱪ əmr ⱪilƣan. Putungning taxlarƣa urulmasliⱪi üqün, ular seni ⱪollirida tutuwalidu” dəp yezilƣan əməsmu? – dedi.
7 – Təwratta: “Rəbbinglar Hudani sinap beⱪixⱪa bolmaydu!” dəpmu yezilƣan, – dedi ⱨəzriti Əysa.
8 Andin, Xəytan ⱨəzriti Əysani naⱨayiti egiz bir taƣⱪa qiⱪirip, uningƣa dunyadiki barliⱪ dɵlətlərni kɵrkəmliki bilən kɵrsitip:
9 – Yərgə bax ⱪoyup manga səjdə ⱪilsang, ularning ⱨəmmisini sanga beriwetimən, – dedi.
10 – Yoⱪal, Xəytan! Təwratta: “Rəbbinglar bolƣan Hudaƣila ibadət ⱪilinglar, pəⱪət uningƣila hizmət ⱪilinglar!” deyilgən, – dedi ⱨəzriti Əysa jawabən.
11 Buning bilən, Xəytan ⱨəzriti Əysani taxlap ketip ⱪaldi. Pərixtilər kelip ⱨəzriti Əysaning hizmitidə boldi.
Ⱨəzriti Əysaning təlim berixni baxlixi
12 Ⱨəzriti Əysa Yəⱨyaning tutⱪun ⱪilinƣanliⱪini anglap, Jəliliyə ɵlkisigə ⱪaytip kəldi. 13 U yurti Nasirədə turmay, Zəbulun wə Naftali rayonidiki Jəliliyə kɵligə yeⱪin Kəpərnaⱨum xəⱨirigə kelip orunlaxti. 14 Buning bilən, Yəxaya pəyƣəmbər arⱪiliⱪ uⱪturulƣan tɵwəndiki sɵzlər əməlgə axuruldi:
15 “Zəbulun wə Naftali zeminliri,
I’ordan dəryasining nerisida, dengiz tərəptə,
Yəⱨudiy əməslərning Jəliliyə zeminlirida
16 ⱪarangƣuluⱪta yaxiƣanlar
parlaⱪ bir nurni kɵrməktə.
Ɵlüm kɵlənggisidə ⱪalƣan bu əlgə
bir nur qüxidu əmdi.”
17 Xuningdin etibarən, ⱨəzriti Əysa: “Gunaⱨliringlarƣa towa ⱪilinglar, qünki ərxning padixaⱨliⱪi namayan bolux aldida turidu!” dəp təlim berixkə baxlidi.
Ⱨəzriti Əysaning xagirt qaⱪirixi
18 Bir küni, ⱨəzriti Əysa Jəliliyə kɵli boyida ketiwetip, Petrus dəpmu atalƣan Simun wə uning inisi Əndərni kɵrdi. Ular beliⱪqi bolup, kɵlgə tor seliwatatti. 19 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Manga əgixinglar! Mən silərni beliⱪ tutuxning orniƣa, manga adəm tutidiƣan ⱪilimən, – dedi. 20 Ular xu’an beliⱪ torlirini taxlap, ⱨəzriti Əysa bilən mangdi.
21 Kɵl boyida bir’az mangƣandin keyin, ⱨəzriti Əysa Zəbədiyning oƣulliri Yaⱪup wə Yuⱨannani kɵrdi. Bu ikki ⱪerindax kemidə atisi bilən torlirini ongxawatatti. Ⱨəzriti Əysa ularnimu xagirtliⱪⱪa qaⱪirdi. 22 Ular dərⱨal kemini taxlap, atisi bilən hoxlixip ⱨəzriti Əysa bilən mangdi.
Ⱨəzriti Əysaning jəliliyidə təlim berixi
23 Ⱨəzriti Əysa jəliliyining ⱨəmmə yerini aylinip qiⱪip, ibadəthanilarda təlim berip, Hudaning padixaⱨliⱪi toƣruluⱪ hux həwər tarⱪatti, ⱨər hil aƣriⱪ-silaⱪlarni saⱪaytti. 24 U toƣruluⱪ həwər pütkül Süriyə ɵlkisigə tarⱪaldi. U yərdiki halayiⱪ ⱨər hil aƣriⱪ-silaⱪlarƣa muptila bolƣan kesəllərni uning aldiƣa elip kelixti. Ularning bəzilirigə jin qaplaxⱪan, bəzilirining tutⱪaⱪliⱪi bar wə yənə bəziliri paləq kesiligə giriptar bolƣanidi. Ⱨəzriti Əysa ularni saⱪaytti. 25 Jəliliyə, On xəⱨər rayoni, Yerusalem, Yəⱨudiyə wə I’ordan dəryasining u ⱪetidin kəlgən top-top adəmlər uningƣa əgixip mangdi.
*3 5 Ⱨəⱪiⱪiy bəht
1 Ⱨəzriti Əysa kɵpqilikni kɵrüp dɵnggə qiⱪip, u yərdə olturdi. Xagirtlirimu uning yeniƣa kəldi. 2 Ⱨəzriti Əysa ularƣa təlim berixkə baxlidi:
3 – Ɵzining Hudaƣa bolƣan moⱨtajliⱪini tonup yətkənlər nəⱪədər bəhtlik!
Qünki, ərxning padixaⱨliⱪi ularningdur.
4 Ⱪayƣurƣanlar nəⱪədər bəhtlik!
Qünki, Huda ularƣa təsəlli beridu.
5 Mulayim bolƣanlar nəⱪədər bəhtlik!
Qünki, yər yüzigə mirashordur ular.
6 Ⱨəⱪⱪaniyliⱪⱪa intilidiƣanlar nəⱪədər bəhtlik!
Qünki, Huda ularni toluⱪ ⱪana’ətləndüridu.
7 Baxⱪilarƣa rəⱨimdil bolƣanlar nəⱪədər bəhtlik!
Qünki, Huda ularƣa rəⱨimdildur.
8 Ⱪəlbi pak bolƣanlar nəⱪədər bəhtlik!
Qünki, ular Hudani kɵridu.
9 Tinqliⱪ tərəpdarliri nəⱪədər bəhtlik!
Qünki, Huda ularni pərzəntim dəydu.
10 Hudaning əmrini tutup ziyankəxlikkə uqriƣanlar nəⱪədər bəhtlik!
Qünki, Ərxning Padixaⱨliⱪi ularningdur.
11 Mən üqün baxⱪilarning ⱨaⱪarət, ziyankəxlik wə tɵⱨmitigə uqrisanglar, nəⱪədər bəhtliksilər! 12 Xad-huram bolunglar. Qünki, ərxtə silər üqün kɵp in’am saⱪlanmaⱪta. Burunⱪi pəyƣəmbərlərmu muxundaⱪ ziyankəxliklərgə uqriƣan.
Xagirtlar tuz bolux rolini yoⱪatmasliⱪi kerək
13 – Silər yər-yüzining tuzidursilər. Ⱨalbuki, əgər tuz ɵz təmini yoⱪatsa, uningƣa ⱪaytidin tuz təmini kirgüzgili bolmaydu. U qaƣda, u ⱨeqnemigə yarimas taxlanduⱪ nərsigə aylinip, kixilərning ayiƣi astida ⱪelixtin baxⱪa ixⱪa yarimaydu.
14 Silər dunyaning nuridursilər. Taƣ üstigə selinƣan xəⱨər yoxurunalmaydu. 15 Yeⱪilƣan qiraƣni ⱨeqkim das astiƣa yoxurup ⱪoymaydu. Əksiqə, qiraƣdanning üstigə ⱪoyidu. Buning bilən, ɵy iqidiki adəmlərgə yoruⱪluⱪ qüxidu. 16 Huddi xuningdək, silərning nurunglar insanlar aldida xundaⱪ qaⱪnisunki, ular silərning ⱪilƣan yahxi əməlliringlarni kɵrüp, ərxtiki Atanglarƣa mədⱨiyilər oⱪusun.
Təwrat ⱨəⱪⱪidə
17 – Meni Təwrat ⱪanunini yaki pəyƣəmbərlərning yazƣanlirini bikar ⱪilƣili kəldi, dəp ⱪalmanglar. Mən ularni bikar ⱪilƣili əməs, bəlki əməlgə axurƣili kəldim. 18 Bilip ⱪoyunglarki, asman-zemin məwjutla bolidikən, ular əməlgə axurulmiƣuqə, Təwratning bir ⱨərpi, ⱨətta birər qekitimu bikar ⱪilinmaydu. 19 Xu səwəbtin, Təwrat ⱪanunining maddiliridin ⱨətta əng kiqiklirigimu hilapliⱪ ⱪilip, baxⱪilarƣa xundaⱪ ⱪilixni ɵgətküqilər Ərxning Padixaⱨliⱪidiki adəmlərning arisida əng ərziməs ⱨesablinidu. Əksiqə, Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪilƣanlar wə baxⱪilarƣa xundaⱪ ⱪilixni ɵgətküqilər bolsa Ərxning Padixaⱨliⱪida uluƣ ⱨesablinidu. 20 Xunga bilip ⱪoyunglarki, silər Hudaƣa boysunuxta Təwrat ustazliri wə Pərisiylərdinmu exip kətmisənglar, ərxning padixaⱨliⱪiƣa kirəlməysilər.
Ƣəzəplinix ⱨəⱪⱪidə
21 – Əjdadlirimizƣa “ⱪatilliⱪ ⱪilma, ⱪatilliⱪ ⱪilƣan ⱨərⱪandaⱪ adəm sotⱪa tartilidu” deyilgən təlimni angliƣansilər. 22 Lekin xuni bilip ⱪoyunglarki, ⱪerindaxliriƣa ƣəzəpləngənlərmu sotⱪa tartilidu. Ⱪerindaxlirini “əhməⱪ” dəp tilliƣanlar aliy kengəxmidə jawabkarliⱪiƣa tartilidu. Ⱪerindaxlirini “təlwə” dəp ⱨaⱪarətligənlər otluⱪ dozahⱪa qüxidu. 23 Xuning üqün, silər Hudaƣa ⱨədiyə atimaⱪqi bolƣininglarda, ⱪerindaxliringlarning silərgə ⱪorsaⱪ kɵpüki barliⱪi yadinglarƣa yətsə, 24 ⱨədiyənglarni ⱪoyup turup, awwal ⱪerindixinglar bilən yarixiwelinglar, andin kelip ⱨədiyənglarni atanglar.
25 Əgər üstünglardin ərz ⱪilmaⱪqi bolƣan biri bolsa, sotⱪa qüxüxtin burun uning bilən tezdin yarixiwelinglar. Bolmisa, u silərni sotqiƣa, sotqi bolsa gundipayƣa tapxurup zindanƣa solitiwetidu. 26 Bilip ⱪoyunglarki, ⱪoyulƣan jərimanining bir tiyininimu ⱪoymay tɵlimigüqə, zindandin qiⱪalmaysilər.
Zinahorluⱪ ⱨəⱪⱪidə
27 – Silər “zina ⱪilmanglar” degən təlimni angliƣan. 28 Lekin xuni bilip ⱪoyunglarki, birər ayalƣa xəⱨwaniy kɵzi bilən ⱪariƣan kixi kɵnglidə u ayal bilən zina ⱪilƣan bolidu. 29 Xunga, əgər ong kɵzüng seni gunaⱨⱪa azdursa, uni oyup taxliwət. Qünki, pütün bədiningning dozahⱪa taxlanƣinidin, bədiningdiki bir əzaning nabut bolƣini kɵp əwzəl. 30 Əgər ong ⱪolung seni gunaⱨⱪa azdursa, uni kesip taxliwət. Qünki, pütün bədiningning dozahⱪa kirginidin kɵrə, bədiningdiki bir əzadin waz kəqkining kɵp əwzəl.
Talaⱪ ⱪilix ⱨəⱪⱪidə
31 – Silər “kimdəkim ayalini talaⱪ ⱪilsa, talaⱪ hetini bərsun” degən təlimnimu angliƣan. 32 Biraⱪ xuni bilip ⱪoyunglarki, bir adəm ɵz ayalining jinsiy əhlaⱪsizliⱪ ⱪilixidin baxⱪa ixini səwəb ⱪilip uni talaⱪ ⱪilsa ⱨəmdə talaⱪ ⱪilinƣan ayal yənə bir ərgə təgsə, talaⱪ ⱪilƣan adəm ɵz ayalini zinaƣa tutup bərgən bolidu. Talaⱪ ⱪilinƣan ayalni əmrigə alƣan kiximu zina ⱪilƣan bolidu.
Ⱪəsəm ⱪilix ⱨəⱪⱪidə
33 – Silər əjdadliringlarƣa “ⱪəsəmdin ⱪaytma, Pərwərdigaringƣa ⱪilƣan ⱪəsimingdə tur” deyilgən təlimni angliƣan. 34 Lekin xuni bilip ⱪoyunglarki, ⱪət’iy ⱪəsəm ⱪilmanglar. Asmanni tilƣa elip ⱪəsəm ⱪilmanglar, qünki ərx uluƣ padixaⱨ Hudaning təhtidur. 35 Yaki yərni tilƣa elip ⱪəsəm ⱪilmanglar, qünki zemin Hudaning put ⱪoyidiƣan yeridur. Yerusalemni tilƣa elipmu ⱪəsəm ⱪilmanglar, qünki u yər uluƣ Hudaning xəⱨiridur. 36 Ⱨətta ɵz bexinglarni tilƣa elipmu ⱪəsəm ⱪilmanglar, qünki silərning qeqinglarning bir telinimu aⱪ yaki ⱪara rənggə ɵzgərtixkə ⱪurbinglar yətməydu. 37 Pəⱪət “ⱨə’ə” degininglar “ⱨə’ə”, “yaⱪ” degininglar “yaⱪ” bolsun. Buningdin ziyadisi Xəytandin kelidu.
Intiⱪam ⱨəⱪⱪidə
38 – Silər “ⱪanƣa ⱪan, janƣa jan”* Sɵzmusɵz tərjimisi: “Kɵzgə kɵz, qixⱪa qix”. degən təlimni angliƣan. 39 Lekin xuni bilip ⱪoyunglarki, əski bilən təng bolmanglar. Birsi ong yüzünglarƣa ursa, sol yüzünglarnimu tutup beringlar. 40 Birsi üstünglardin dəwa ⱪilip, kɵnglikinglarni almaⱪqi bolsa, qapininglarnimu selip beringlar. 41 Mubada biri silərgə yük-taⱪisini yüdütüp bir qaⱪirim yol yürüxkə zorlisa, yənə bir qaⱪirim artuⱪ yol yürüp beringlar. 42 Birsi silərdin birər nərsə tilisə, tiliginini beringlar. Birsi silərdin birər nərsə ariyət sorisa, uni ⱪuruⱪ ⱪol ⱪayturmanglar.
Düxmənlərgə meⱨir-muⱨəbbət kɵrsitix ⱨəⱪⱪidə
43 – Silər “ⱪoxnangni sɵy, düxmininggə nəprətlən” degən təlimni angliƣan. 44 Lekin xuni bilip ⱪoyunglarki, silərgə düxmənlik ⱪilƣanlarƣimu meⱨir-muⱨəbbət kɵrsitinglar, ziyankəxlik ⱪilƣanlarƣa du’a ⱪilinglar. 45 Xundaⱪ ⱪilƣanda, ərxtiki atanglar Hudaning ⱨəⱪiⱪiy pərzəntliridin bolalaysilər. Qünki, Huda ⱪuyax nurini yahxilarƣimu, yamanlarƣimu qüxüridu. Yamƣurnimu adalətliklərgimu, adalətsizlərgimu yaƣduridu. 46 Əgər silər ɵzünglarni yahxi kɵrgənlərgila meⱨir-muⱨəbbət kɵrsətsənglar, buning ⱪandaⱪmu in’amƣa erixküqiliki bolsun? Ⱨətta insapsiz bajgirlarmu xundaⱪ ⱪiliwatmamdu? 47 Əgər silər dostliringlar bilənla salam-səⱨət ⱪilixsanglar, buning baxⱪilardin nemə pərⱪi? Ⱨətta butpərəslərmu xundaⱪ ⱪilidiƣu! 48 Xunga, ərxtiki Atanglar mukəmməl bolƣinidək, silərmu xundaⱪ bolunglar.
6 Həyr-sahawət ⱨəⱪⱪidə
1 – Diⱪⱪət ⱪilinglarki, baxⱪilarƣa kɵz-kɵz ⱪilix üqün yahxi ix ⱪilmanglar. Bundaⱪ ⱪilsanglar, ərxtiki Atanglarning in’amiƣa erixəlməysilər.
2 Həyr-sahawət ⱪilƣininglarda, dawrang salmanglar. Sahtipəzlərla baxⱪilarning mahtixiƣa erixix üqün, ibadəthana wə koqilarda xundaⱪ ⱪilidu. Bilip ⱪoyunglarki, ular xundaⱪ ⱪilip baxⱪilarning ⱨɵrmitidin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ in’amƣa erixəlməydu. 3 Xuning üqün, sədiⱪə bərgininglarda ong ⱪolunglarning ⱪiliwatⱪinini sol ⱪolunglar bilmisun. 4 Sədiⱪənglarni yoxurun beringlar. Xundaⱪ bolƣanda, yoxurun ⱪilinƣan ixlarni bilip turƣuqi ərxtiki Atanglar silərgə in’am beridu.
Du’a ⱨəⱪⱪidə
5 – Du’a ⱪilƣan waⱪtinglarda, baxⱪilarƣa kɵz-kɵz ⱪilix üqün ibadəthana yaki tɵt koqa aƣzida turuwelip du’a ⱪilidiƣan sahtipəzlərdək du’a ⱪilmanglar. Bilip ⱪoyunglarki, ular xundaⱪ ⱪilip baxⱪilarning ⱨɵrmitidin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ in’amƣa erixəlməydu.
6 Du’a ⱪilƣan waⱪtinglarda, ɵygə kirip, ixikni yepip, ərxtiki kɵrünməs Atanglarƣa du’a ⱪilinglar. Səzdürməstin ⱪilinƣan barliⱪ ixlarni bilip turƣuqi ərxtiki Atanglar jəzmən silərgə in’am beridu.
7 Du’a-tilawət ⱪilƣanda, butpərəslərdək ⱪuruⱪ gəplərni təkrarlawərmənglar. Ular gəpni təkrarlawərsək Huda təlipimizni ijabət ⱪilidu, dəp oylisa kerək. 8 Silər ularni dorimanglar. Qünki, ərxtiki Atanglar silərning eⱨtiyajinglarni silər tələp ⱪilixtin awwalla bilidu. 9 Xuning üqün, mundaⱪ du’a ⱪilinglar:
“I ərxtiki Atimiz,
sening naming uluƣlanƣay.
10 Padixaⱨliⱪing yər yüzidə namayan bolƣay.
Iradəng ərxtikidək yər yüzidimu əməlgə axurulƣay.
11 Kündilik yeməklikimizni bərgəysən.
12 Bizgə gunaⱨ ⱪilƣanlarni kəqürginimizdək,
sənmu gunaⱨlirimizni kəqürgəysən.
13 Bizni azduruluxlardin saⱪlap ⱪalƣaysən.
Bizni yamanliⱪtin* Yaki “Xəytandin”. yiraⱪ ⱪilƣaysən.† Bəzi Grekqə nushilarda bu ayətning ahiriƣa “qünki, padixaⱨliⱪ, ⱨoⱪuⱪ wə uluƣluⱪ sanga mənsup, amin” degən ibarilər ⱪoxulƣan.”
14 Silər baxⱪilarning səwənliklirini kəqürsənglar, ərxtiki Atanglarmu silərni kəqüridu. 15 Biraⱪ, silər baxⱪilarning səwənliklirini kəqürmisənglar, ərxtiki Atanglarmu silərni kəqürməydu.
Roza tutux ⱨəⱪⱪidə
16 – Roza tutⱪan waⱪtinglarda, sahtipəzlərdək ⱪiyapətkə kiriwalmanglar. Ular roza tutⱪinini kɵz-kɵz ⱪilix üqün, ɵzlirini pərixan ⱪiyapəttə kɵrsitidu. Xuni bilip ⱪoyunglarki, ular xundaⱪ ⱪilip baxⱪilarning ⱨɵrmitidin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ in’amƣa erixəlməydu. 17 Silər roza tutⱪanda, qeqinglarni maylap, ɵzünglarni tüzəxtürüp yürünglar. 18 Xu qaƣda, pəⱪət ərxtiki kɵrünməs Atanglardin baxⱪa ⱨeqkim roza tutⱪanliⱪinglarni sezəlməydu. Buning bilən, silərning yoxurun ⱪiliwatⱪan ixinglarnimu bilip turidiƣan ərxtiki Atanglar jəzmən silərgə in’am beridu.
Bayliⱪ ⱨəⱪⱪidə
19 – Yər yüzidə ɵzünglarƣa bayliⱪ toplimanglar. Qünki, bu yərdə ya küyə yəp tügitidu, ya datlixip tügəydu yaki oƣri oƣrilap ketidu. 20 Əksiqə, ərxtə ɵzünglarƣa bayliⱪ toplanglar. U yərdə küyə yeməydu, datlaxmaydu, oƣrimu almaydu. 21 Bayliⱪinglar ⱪəyərdə bolsa, ⱪəlbinglarmu xu yərdə bolidu.
22 Kɵz tənning qiriƣidur. Əgər kɵzünglar yahxi bolsa, yəni kɵzünglar Hudada bolsa, pütün wujudunglar yoruⱪluⱪ bilən tolidu. 23 Əgər kɵzünglar yaman bolsa pütün wujudunglarni ⱪarangƣuluⱪ basidu. Əgər ⱨayatinglardiki “yoruⱪluⱪ” əməliyəttə ⱪarangƣuluⱪ bolsa, u ⱪarangƣuluⱪ nemidegən ⱪorⱪunqluⱪ-ⱨə!
24 Ikki hojayinƣa təng hizmət ⱪilalaydiƣan ⱨeqⱪandaⱪ kixi yoⱪ. U yaki buni yaman kɵrüp, uni yahxi kɵridu; yaki buningƣa etibar berip, uningƣa səl ⱪaraydu. Xuningƣa ohxax, silərning birla waⱪitta ⱨəm Hudaning, ⱨəm mal-dunyaning ⱪuli boluxunglar mumkin əməs.
25 Xunga bilip ⱪoyunglarki, turmuxunglarƣa kerəklik yemək-iqmək yaki uqanglarƣa kiyidiƣan kiyim-keqəktin ƣəm ⱪilmanglar. Ⱨayatliⱪ yeməktin, tən kiyim-keqəktin kɵp əziz əməsmu? 26 Kɵktiki uqarⱪanatlarƣa ⱪaranglar! Ular terimaydu, yiƣmaydu, ambarda ozuⱪmu saⱪlimaydu. Ərxtiki Atanglar ularnimu aq ⱪoymiƣan yərdə, silərning rizⱪinglarni qoⱪum beridu. Qünki, silər axu ⱪuxlardin kɵp əziz əməsmu? 27 Aranglarda ⱪaysinglar ƣəm-ⱪayƣu bilən ɵmrünglarni kiqikkinə uzartalaysilər?
28 Kiyim-keqək üqün ƣəm ⱪilixning nemə ⱨajiti?! Daladiki yawa güllərning ⱪandaⱪ ɵsidiƣanliⱪiƣa ⱪarap beⱪinglar! Ular ixmu ⱪilmaydu, kiyimmu tikməydu; 29 lekin silərgə xuni eytayki, ⱨətta uluƣ padixaⱨ Sulaymanning ⱨəxəmətlik tonlirimu bu yawa güllərning güzəllikigə təng keləlməydu. 30 Əy ixənqi ajizlar! Hudadin nemixⱪa gumanliniwatisilər? Daladiki bügüni eqilsa, ətisi ⱪurup oqaⱪⱪa ⱪalinidiƣan axu gül-giyaⱨlarni axunqə bezigən Huda silərni tehimu kiyindürməsmu? 31 Xundaⱪ ikən, “nemə yəymiz, nemə iqimiz, nemə kiyimiz?” dəp ƣəm ⱪilmanglar. 32 Yəⱨudiy əməslər mana xu nərsilər üqün izdinidu. Biraⱪ, ərxtiki Atanglar silərning bu nərsilərgə moⱨtajliⱪinglarni bilidu. 33 Xundaⱪ ikən, ⱨəmmidin muⱨimi Hudaning padixaⱨliⱪi wə ⱨəⱪⱪaniyliⱪi ⱨəⱪⱪidə izdininglar. U qaƣda, Huda silərgə mana bularning ⱨəmmisini ⱪoxup təⱪdim ⱪilidu. 34 Xuning üqün, ətidin ƣəm ⱪilmanglar. Ətining ƣemi ətigə ⱪalsun. Ⱨər künning dərdi xu küngə yetidu.
*13 †13 7 Baxⱪilarning üstidin ⱨɵküm ⱪilmanglar
1 – Baxⱪilarning üstidin ⱨɵküm ⱪilip yürmənglar. Bolmisa, silərmu Hudaning ⱨɵkümigə uqraysilər. 2 Qünki, silər baxⱪilar üstidin ⱪandaⱪ ɵlqəm bilən ⱨɵküm ⱪilsanglar, Hudamu silərning üstünglardin xundaⱪ ɵlqəm bilən ⱨɵküm qiⱪiridu. Silər baxⱪilarƣa ⱪandaⱪ ɵlqəm bilən ɵlqəp bərsənglar, Hudamu silərgə xundaⱪ ɵlqəm bilən ɵlqəp beridu. 3 Nemə üqün buradiringning ⱨərə kepikidək kiqik səwənlikinila kɵrüp, ɵzüngdiki limdək qong gunaⱨni kɵrməysən?! 4 Ɵzüngdə xunqə qong gunaⱨ turuⱪluⱪ, buradiringgə: “Kɵzüngdiki ⱨərə kepikini eliwetəy!” degining ⱪandaⱪ gəp? 5 Əy sahtipəz! Awwal ɵzüngning kɵzidiki limni eliwət. Buning bilən, eniⱪ kɵrüp, buradiringning kɵzidiki ⱨərə kepikini eliwetələysən.
Hux həwərni anglaxni halimaydiƣanlar ⱨəⱪⱪidə
6 – Itⱪa muⱪəddəs nərsini bərmənglar yaki tongguzning aldiƣa ünqə-mərwayitlarni taxlap ⱪoymanglar. Qünki, it kəynigə burulup silərni talaydu; tongguz ünqə-mərwayitlarni ayaƣ astida dəssəp yanjiydu.
Tiligənlər erixidu
7 – Du’a ⱪilip tilənglar, Huda tiligininglarni beridu. Izdənglar, tapisilər. Ixikni ⱪeⱪinglar, eqilidu. 8 Qünki, tiligənlər erixidu, izdigənlər tapidu, ixikni ⱪaⱪⱪanlarƣa ixik eqilidu. 9 Əgər oƣlunglar nan tələp ⱪilsa, silər uningƣa tax berəttinglarmu? 10 Beliⱪ tələp ⱪilsa, yilan berəttinglarmu? 11 Gunaⱨkar bolƣan silər pərzəntliringlarƣa yahxi nərsilərni berixni bilgən yərdə, ərxtiki Atanglar tiligənlərgə yahxi nərsilərni tehimu iltipat ⱪilmasmu?
12 Baxⱪilarning ɵzünglarƣa ⱪandaⱪ mu’amilə ⱪilixini kütsənglar, silərmu ularƣa xundaⱪ mu’amilə ⱪilinglar. Təwrat ⱪanuni wə pəyƣəmbərlərning təlimatliri mana xu.
Hudaning padixaⱨliⱪiƣa kiridiƣan dərwaza
13 – Tar dərwazidin kiringlar. Qünki, kixini ⱨalakətkə elip baridiƣan dərwaza kəng, yol asan bolup, bu dərwazidin kiridiƣanlar kɵp. 14 Biraⱪ, ⱨayatliⱪⱪa elip baridiƣan dərwaza tar, yol təs bolup, uni izdəp tapalaydiƣanlarmu az.
Ikki hil mewə dərihi
15 – Aldinglarƣa ⱪoy terisigə oriniwelip kəlgən, iqi yirtⱪuq qilbɵridək sahta pəyƣəmbərlərdin ⱨoxyar bolunglar. 16 Silər ularni “mewiliri”din tonuwalalaysilər. Tikəndin üzüm, ⱪamƣaⱪtin ənjür alƣili bolmaydu. 17 Yahxi dərəh yahxi mewə beridu, yaman dərəh yaman mewə beridu. 18 Yahxi dərəh yaman mewə bərməydu. Yaman dərəh yahxi mewə bərməydu. 19 Yahxi mewə bərməydiƣan ⱨərbir dərəh kesilip otⱪa taxlinidu. 20 Xuningdək, sahta pəyƣəmbərlərni ularning “mewiliri”din tonuwalalaysilər.
Ⱨəⱪiⱪiy xagirt
21 – Meni “Rəbbim, Rəbbim” degənlərning ⱨəmmisila Ərxning Padixaⱨliⱪiƣa kirəlməydu. Pəⱪət ərxtiki Huda’atamning iradisini ada ⱪilƣanlarla kirələydu. 22 Ⱪiyamət künidə nurƣun kixilər manga: “Rəbbim, Rəbbim, biz sening naming bilən Hudaning wəⱨiysini yətküzduⱪ” wə “sening naming bilən jinlarni ⱪoƣliduⱪ, nurƣun mɵjizilərni kɵrsəttuⱪ” dəydu. 23 Ⱨalbuki, u qaƣda mən ularƣa: “Silərni əzəldin tonumaymən. Kɵzümdin yoⱪilinglar, əy yamanliⱪ ⱪilƣuqilar” dəymən.
Ikki hil imarət salƣan kixilər
24 – Demək, bu sɵzlirimni anglap əməl ⱪilƣanlar imarətni ⱪoram tax üstigə salƣan əⱪilliⱪ kixilərgə ohxaydu. 25 Boran soⱪup, yamƣur urup, kəlkün kəlgən təⱪdirdimu, u imarət ɵrülməydu. Qünki, uning uli ⱪoram taxning üstigə selinƣan. 26 Biraⱪ, sɵzlirimni anglap turup, əməl ⱪilmaydiƣanlar imarətni ⱪumning üstigə ⱪurƣan əhməⱪlərgə ohxaydu. 27 Undaⱪ imarət boran, yamƣur wə kəlkünning ⱨujumiƣa uqriƣanda ɵrülüp ketidu, ɵrülgəndimu intayin paji’əlik ɵrülidu!
28 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlirini ayaƣlaxturƣandin keyin, halayiⱪ uning təlimlirigə ⱨəyran ⱪelixti. 29 Qünki, ⱨəzriti Əysaning təlimliri nopuzluⱪ idi, Təwrat ustazliriningkigə ohximaytti.
8 Ⱨəzriti Əysaning mahaw kesilini saⱪaytixi
1 Ⱨəzriti Əysa taƣdin qüxkəndə, top-top kixilər uningƣa əgixip mangdi. 2 Mahaw kesiligə* Mahaw kesili – bir hil ⱪorⱪunqluⱪ terə kesili bolup, Yəⱨudiylar bu hil kesəlgə giriptar bolƣanlarni napak, dəp ⱪaraytti. giriptar bolƣan bir kixi ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip, tizlinip:
– Təⱪsir, əgər halisingiz, meni kesilimdin saⱪaytip pak ⱪilƣaysiz! – dedi. 3 Ⱨəzriti Əysa uningƣa ⱪolini təgküzüp turup:
– Halaymən, pak bolƣin, – dewidi, bu adəmning bədinidiki mahaw kesili xu’an saⱪaydi. 4 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Ⱨazir bu ixni ⱨeqkimgə tinma, lekin udul mərkiziy ibadəthaniƣa berip roⱨaniyƣa ɵzüngning saⱪayƣanliⱪingni kɵrsət. Andin, buni baxⱪilarƣa ispatlax üqün, Musa pəyƣəmbərning əmri boyiqə mahaw kesilidin saⱪayƣanlar ⱪilixⱪa tegixlik ⱪurbanliⱪni ⱪil, – dedi.
Ⱨəzriti Əysaning Rimliⱪ yüzbexining qakirini saⱪaytixi
5 Ⱨəzriti Əysa Kəpərnaⱨum xəⱨirigə barƣanda, Rimliⱪ bir yüzbexi uning aldiƣa kelip, xapa’ət tiləp:
6 – Təⱪsir, qakirim paləq bolup ⱪaldi, naⱨayiti azab iqidə ɵydə yatidu, – dedi.
7 – Mən berip uni saⱪaytip berəy, – dedi ⱨəzriti Əysa.
8 Yüzbexi:
– Təⱪsir, ɵyümgə kelixingizgə ərziməymən. Pəⱪət bir eƣizla sɵz ⱪilip ⱪoysingiz, qakirim saⱪiyip ketidu. 9 Meningmu üstümdə baxliⱪim, ⱪol astimda ləxkərlirim bar. Birigə bar desəm baridu, birigə kəl desəm, kelidu. Qakirimƣa bu ixni ⱪil desəm, u xu ixni ⱪilidu, – dedi.
10 Bu gəplərni anglap, ⱨəyran bolƣan ⱨəzriti Əysa billə kəlgənlərgə:
– Bilip ⱪoyunglarki, bundaⱪ ixənqni Isra’illar iqidə uqratmiƣanidim. 11 Silərgə xuni eytayki, məxriⱪ wə məƣribtin nurƣun Yəⱨudiy əməslər kelip, Ərxning Padixaⱨliⱪida əjdadlirimiz Ibraⱨim, Is’ⱨaⱪ wə Yaⱪuplar bilən bir dastihanda olturidu. 12 Lekin, Ərxning Padixaⱨliⱪining mirashorliri bolƣan nurƣun Yəⱨudiylar taxⱪiriƣa, ⱪarangƣuluⱪⱪa ⱨəydilip, u yərdə ⱨəsrəttə yiƣlap, qixlirini ƣuqurlitidu, – dedi. 13 Andin, yüzbexiƣa:
– Ɵyünggə ⱪayt, ixənginingdək bolidu, – dedi. Ⱨeliⱪi qakarning kesili xu’an səllimaza saⱪiyip kətti.
Ⱨəzriti Əysaning nurƣun kesəllərni saⱪaytixi
14 Ⱨəzriti Əysa Petrusning ɵyigə barƣanda, Petrusning ⱪeynanisining ⱪizitmisi ɵrləp, orun tutup yetip ⱪalƣanidi. 15 Ⱨəzriti Əysa uning ⱪolini tutuxi bilənla ⱪizitmisi yenip kətti. U ayal dərⱨal ornidin turup, ⱨəzriti Əysani kütüxkə baxlidi.
16 Ⱪarangƣu qüxkəndə, kixilər jin qaplaxⱪan nurƣun adəmlərni ⱨəzriti Əysaning aldiƣa elip kelixti. Ⱨəzriti Əysa bir eƣiz sɵz bilənla ulardiki jinlarni ⱪoƣliwətti wə kesəllərning ⱨəmmisini saⱪaytti. 17 Buning bilən, Yəxaya pəyƣəmbər arⱪiliⱪ uⱪturulƣan: “Aƣriⱪ-silaⱪlirimizni u kɵtürdi, kesəllirimizni üstigə aldi” degən sɵz əməlgə axuruldi.
Ⱨəzriti Əysaƣa əgixixning bədəlliri
18 Ⱨəzriti Əysa ətrapiƣa olixiwalƣan kixilərni kɵrüp, xagirtliriƣa kɵlning u ⱪetiƣa ɵtüp ketixni buyrudi. 19 Xu qaƣda, Təwrat ustazliridin biri kelip, uningƣa:
– Ustazim, siz ⱪəyərgə barmang, mən sizgə əgixip mangimən, – dedi.
20 Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Tülkining ɵngküri, ⱪuxning uwisi bar. Biraⱪ, Insan’oƣlining† Muⱪəddəs yazmilarda “Insan’oƣli”din ibarət əwətilgüqining Hudaning küq-ⱪudriti wə xan-xəripi bilən ərxtin qüxüp, pütkül insanlarni mənggü baxⱪuridiƣanliⱪi aldin eytilƣan. Ⱨəzriti Əysa bu namni ɵzi ⱨəⱪⱪidə ixlətkən. bexini ⱪoyƣudək yerimu yoⱪ, – dedi.
21 Yənə bir xagirti ⱨəzriti Əysaƣa:
– Ustaz, atam ɵlüp uni yərlikkə ⱪoyƣuqə kütüp, andin sizgə əgixəyqu! – dedi.
22 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Manga əgəxkin! Ɵlgənlərni roⱨi ɵlüklər ɵzliri yərlikkə ⱪoysun, – dedi.
Ⱨəzriti Əysaning boranni tinqitixi
23 Ⱨəzriti Əysa kemigə qüxti, xagirtlirimu qüxüp billə mangdi. 24 Kɵl üstidə uxtumtut ⱪattiⱪ boran qiⱪip kətkəqkə, dolⱪunlar kemidin ⱨalⱪip kətti. Bu qaƣda, ⱨəzriti Əysa uhlawatatti. 25 Xagirtlar uni oyƣitip:
– Ustaz, ƣərⱪ bolux aldida turimiz, bizni ⱪutuldurƣaysiz! – dedi.
26 – Nemanqə ⱪorⱪisilər, ixənqinglar nemidegən ajiz! – dedi ⱨəzriti Əysa wə ornidin turup, boran-qapⱪun wə dolⱪunlarƣa buyruⱪ ⱪildi. Xuning bilən, boran wə dolⱪunlar pütünləy tinqidi.
27 Xagirtlar intayin ⱨəyran bolup, bir-birigə:
– Bu zadi ⱪandaⱪ adəmdu? Ⱨətta boran wə dolⱪunlarmu uning gepini anglaydikən-ⱨə! – dəp ketixti.
Ⱨəzriti Əysaning jin qaplaxⱪan ikki adəmni saⱪaytixi
28 Ⱨəzriti Əysa kɵlning u ⱪetidiki Gadara degən jayƣa barƣinida, uningƣa jin qaplaxⱪan ikki kixi yoluⱪti. Gɵr ⱪilinidiƣan ɵngkürlərni makan tutⱪan bu ikki kixi xunqə wəⱨxiy idiki, ⱨeqkim bu yərdin ɵtüxkə jür’ət ⱪilalmaytti. 29 Ular ⱨəzriti Əysani kɵrgən ⱨaman:
– I Hudaning Oƣli, iximizƣa arilaxma! Sən waⱪit-sa’iti kəlməstinla bizni ⱪiyniƣili kəldingmu? – dəp towlidi.
30 Xu ətrapta qong bir top tongguz padisi ozuⱪlinip yürətti. 31 Jinlar ⱨəzriti Əysaƣa yalwurup:
– Əgər sən bizni ⱨəydəp qiⱪarmaⱪqi bolsang, tongguz padisiƣa kirgüzüwətkin, – dedi.
32 Ⱨəzriti Əysa:
– Qiⱪinglar! – dewidi, jinlar qiⱪip, tongguzlarning tenigə kirip kətti. Pütün tongguz padisi patiparaⱪ bolup, yügürgən peti tik yardin qüxüp, kɵlgə ƣərⱪ boldi.
33 Tongguz baⱪⱪuqilar xəⱨərgə ⱪeqip kirip, bu ixning bax-ahirini wə jin qaplaxⱪan kixilərning kəqürmixlirini halayiⱪⱪa tarⱪatti. 34 Xuning bilən, pütün xəⱨərdikilər ⱨəzriti Əysa bilən kɵrüxüxkili qiⱪti. Ular uni kɵrgəndə, uning bu yərdin qiⱪip ketixini tələp ⱪildi.
*2 †20 9 Ⱨəzriti Əysaning paləq kesilini saⱪaytixi
1 Ⱨəzriti Əysa kemigə qüxüp kɵldin ɵtüp, ɵzi turƣan xəⱨər Kəpərnaⱨumƣa ⱪaytip kəldi. 2 Kixilər zəmbilgə yatⱪuzulƣan bir paləqni uning aldiƣa elip kəldi. Ularning ixənqini kɵrgən ⱨəzriti Əysa ⱨeliⱪi paləqkə:
– Oƣlum, hatirjəm bol, gunaⱨliring kəqürüm ⱪilindi, – dedi.
3 Birⱪanqə Təwrat ustazliri kɵnglidə “bu adəm kupurluⱪ ⱪildi” dəp oylidi.
4 Ularning kɵnglidə nemə oylawatⱪanliⱪini bilgən ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Nemə üqün yaman oyda bolisilər? 5 “Gunaⱨliring kəqürüm ⱪilindi” deyix asanmu yaki “ornungdin tur, mang!” deyixmu? Əlwəttə, eytmaⱪ asan, ⱪilmaⱪ təs. 6 Əmma, ⱨazir Insan’oƣlining yər yüzidə gunaⱨlarni kəqürüm ⱪilix ⱨoⱪuⱪiƣa igə ikənlikini ispatlap berəy, – dedi. Andin, paləq kesəlgə:
– Ornungdin tur, orun-kɵrpəngni yiƣixturup ɵyünggə ⱪayt, – dəp buyrudi.
7 Ⱨeliⱪi adəm ornidin turup ɵyigə ⱪaytti. 8 Buni kɵrgən kɵpqilik ⱪorⱪuxup, insanƣa bundaⱪ ⱨoⱪuⱪni bərgən Hudaƣa mədⱨiyilər oⱪuxti.
Ⱨəzriti Əysaning Məttani xagirtliⱪⱪa qaⱪirixi
9 Ⱨəzriti Əysa u yərdin qiⱪip aldiƣa ⱪarap ketiwatⱪanda, bir bajgirni kɵrdi. Uning ismi Mətta bolup, baj yiƣidiƣan jayda olturatti. Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Manga əgəxkin! – dedi.
Mətta ornidin turup, uningƣa əgəxti.
10 Ⱨəzriti Əysa Məttaning ɵyidə meⱨmandarqiliⱪta boluwatⱪanda, nurƣun bajgirlar* Bajgirlar – Isra’iliyini ixƣal ⱪilƣan Rimliⱪlar üqün ɵz həlⱪidin baj yiƣip beridiƣan wə xu səwəbtin nəprətkə uqriƣan Yəⱨudiylar. wə gunaⱨkar dəp ⱪaralƣan bir ⱪisim kixilərmu kirip, ⱨəzriti Əysa wə uning xagirtliri bilən ⱨəmdastihan boldi. 11 Buni kɵrgən Pərisiylər ⱨəzriti Əysaning xagirtliriƣa:
– Ustazinglarning bajgir wə gunaⱨkarlar bilən bir dastihanda olturƣini ⱪandaⱪ gəp?! – deyixti.
12 Bu gəpni angliƣan ⱨəzriti Əysa:
– Saƣlam adəm əməs, bəlki kesəl adəmla tewipⱪa moⱨtajdur. 13 Muⱪəddəs yazmilarda: “Mən ⱪurbanliⱪ ⱪilixinglarni əməs, rəⱨim-xəpⱪət kɵrsitixinglarni istəymən” deyilgən. Silər berip bu sɵzning mənisini ɵgininglar. Mən ɵzlirini durus ⱨesablaydiƣanlarni əməs, bəlki ɵzlirining gunaⱨlirini tonuydiƣanlarni qaⱪirƣili kəldim, – dedi.
Koniƣa esiliwalmasliⱪ
14 Xu waⱪitlarda, Yəⱨya pəyƣəmbərning xagirtliri kelip, ⱨəzriti Əysaƣa:
– Biz wə Pərisiylər roza tutimiz, sizning xagirtliringiz nemixⱪa tutmaydu? – dəp soraxti.
15 Ⱨəzriti Əysa jawabən mundaⱪ dedi:
– Toyi boluwatⱪan yigit tehi toy ziyapitidə turƣan qaƣda, meⱨmanlar ⱨaza tutup oltursa ⱪandaⱪ bolƣini!? Əlwəttə bolmaydu! Əmma yigitning ulardin elip ketilidiƣan küni kelidu, ənə xu qaƣda ular ⱪayƣu-ⱨəsrət qəkkinidin roza tutidu.
16 Ⱨeqkim kona kɵngləkkə kirixip ketidiƣan yengi rəhttin yamaⱪ salmaydu. Undaⱪ ⱪilsa, kiyim yuyulƣanda yengi yamaⱪ kirixip, kiyimni yirtip taxlaydu. Nətijidə, yirtiⱪ tehimu yoƣinap ketidu. 17 Xuningdək, ⱨeqkim yengi xarabni kona tulumƣa ⱪaqilimaydu. Əgər undaⱪ ⱪilsa, yengi xarabning kɵpüxi bilən tulum yerilidu-də, xarabmu tɵkülüp ketidu. Demək, tulummu kardin qiⱪidu. Xuning üqün, yengi xarabni yengi tulumƣa ⱪaqilax kerək. Xundaⱪ ⱪilƣanda, ⱨər ikkilisini saⱪlap ⱪalƣili bolidu.
Tirildürülgən ⱪiz wə saⱪaytilƣan ayal
18 Ⱨəzriti Əysa Yəⱨya pəyƣəmbərning xagirtliriƣa bu sɵzlərni ⱪiliwatⱪan waⱪtida, məlum bir ibadəthanining bir məs’uli kelip, ⱨəzriti Əysaning ayiƣiƣa yiⱪilip:
– Mening ⱪizim ⱨazirla ɵlüp kətti, siz berip uningƣa ⱪolingizni təgküzüp ⱪoysingiz, u tirilidu, – dedi.
19 Ⱨəzriti Əysa ornidin turup, xagirtlirini elip, uning bilən billə bardi.
20 Yolda hun təwrəx kesiligə giriptar bolƣiniƣa on ikki yil bolƣan bir ayal ⱨəzriti Əysaning arⱪa təripidin kelip, uning qapinining pexini silidi. 21 U iqidə “ⱨəzriti Əysaning qapinini tutsamla, qoⱪum saⱪiyip ketimən” dəp oyliƣanidi.
22 Ⱨəzriti Əysa kəynigə burulup, uningƣa ⱪarap:
– Ⱪizim, hatirjəm bol, ixənqing seni saⱪaytti! – deyixigila, ⱨeliⱪi ayal saⱪiyip kətti.
23 Ⱨəzriti Əysa ⱨeliⱪi ibadəthana məs’ulining ɵyigə kirip, nəy qeliwatⱪan wə ⱨaza tutup yiƣlawatⱪan adəmlər topini kɵrüp, 24 ularƣa:
– Qiⱪip ketinglar, bu ⱪiz ɵlmidi, uhlap ⱪaptu, – dedi.
Biraⱪ, halayiⱪ uni məshirə ⱪildi. 25 Kixilər qiⱪiriwetilgəndin keyin, ⱨəzriti Əysa ⱪiz yatⱪan ɵygə kirip, uning ⱪolidin tartti. Ⱪiz ornidin turdi. 26 Bu həwər pütün ətrapⱪa tarⱪaldi.
Bimarlarning saⱪaytilixi
27 Ⱨəzriti Əysa u yərdin qiⱪip ketiwatⱪanda, ikki ⱪariƣu uning kəynidin kelip:
– I padixaⱨ Dawutning əwladi,† Dawut padixaⱨning əwladi – bu nam Yəⱨudiylar arisida ular kütüwatⱪan Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨni kɵrsitətti. bizgə rəⱨim ⱪilƣaysiz! – dəp warⱪirap kətti.
28 Ⱨəzriti Əysa ɵygə kirgəndin keyin, ⱨeliⱪi ikki ⱪariƣu uning aldiƣa kəldi. Ⱨəzriti Əysa ulardin:
– Silər mening silərni saⱪaytixⱪa ⱪadir ikənlikimgə ixinəmsilər? – dəp soridi.
– I Rəbbim, ixinimiz, – dəp jawab bərdi ular.
29 Ⱨəzriti Əysa ularning kɵzlirigə ⱪolini təgküzüp turup:
– Ixəngininglardək bolsun! – deyixigila, 30 ularning kɵzliri eqildi. Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Bu ixni ⱨeqkimgə tinmanglar! – dəp ⱪattiⱪ tapilidi. 31 Lekin, ular u yərdin qiⱪipla, bu ixni ətrapⱪa yeyiwətti.
32 Ular qiⱪip kətkəndin keyin, jin qaplaxⱪan bir gaqa ⱨəzriti Əysaning aldiƣa elip kelindi. 33 Ⱨəzriti Əysa uningdiki jinni ⱪoƣlixi bilənla, ⱨeliⱪi adəm zuwanƣa kəldi. Halayiⱪ ⱨəyran bolup:
– Bundaⱪ ix Isra’iliyidə zadi kɵrülüp baⱪmiƣan, – deyixti.
34 Lekin, Pərisiylər:
– U jinlarni ularning baxliⱪiƣa tayinip ⱨəydəydikən, – deyixti.
Ⱨəzriti Əysaning kixilərgə bolƣan meⱨir-muⱨəbbiti
35 Ⱨəzriti Əysa pütün xəⱨər, yeza-ⱪixlaⱪlarni arilap, ⱨərⱪaysi ibadəthanilarda təlim berip, ərxning padixaⱨliⱪiƣa da’ir hux həwərni tarⱪatti wə həlⱪ iqidiki ⱨər hil kesəllik wə aƣriⱪ-silaⱪlarni saⱪaytti. 36 U top-top adəmlərni kɵrüp ularƣa iq aƣritti, qünki ular ⱪoyqisiz ⱪoy padiliridək panaⱨsiz biqarilər idi. 37 Xuning bilən, u xagirtliriƣa:
– Ⱪutⱪuzuluxⱪa intilidiƣanlar mol ⱨosuldək kɵp, biraⱪ ⱨosulni elix üqün ixləydiƣanlar az ikən. 38 Ⱨosulning igisi bolƣan Hudadin kɵprək ixqi əwətip, ⱨosulni yiƣiwelixni tilənglar, – dedi.
*10 †27 10 Ⱨəzriti Əysaning on ikki xagirtini əwətixi
1 Ⱨəzriti Əysa on ikki xagirtini yeniƣa qaⱪirip, ularƣa jinlarni ⱨəydəx wə ⱨər hil aƣriⱪ-silaⱪlarni saⱪaytix ⱨoⱪuⱪini bərdi. 2 Bu on ikki xagirtning isimliri mundaⱪ: Petrus dəpmu atalƣan Simun wə uning inisi Əndər, Zəbədiyning oƣli Yaⱪup wə uning ⱪerindixi Yuⱨanna, 3 Filip wə Bartolomay, Tomas wə bajgir Mətta, Ⱨalpayning oƣli Yaⱪup wə Taday, 4 wətənpərwər dəp atalƣan Simun wə ⱨəzriti Əysaƣa satⱪunluⱪ ⱪilƣan Yəⱨuda Ixⱪariyot.
5 Ⱨəzriti Əysa bu on ikki xagirtini həlⱪning arisiƣa əwətixtin awwal, ularƣa mundaⱪ tapilidi:
– Yəⱨudiy əməslərning zeminliriƣa barmanglar. Samariyiliklərning xəⱨərlirigimu barmanglar. 6 Uningdin kɵrə, Hudaning yoⱪalƣan ⱪoy padiliri, yəni Isra’illar arisiƣa beringlar. 7 Barƣan yeringlarda: “Ərxning Padixaⱨliⱪi namayan bolux aldida turidu!” dəp jakarlanglar. 8 Kesəllərni saⱪaytinglar, ɵlüklərni tirildürünglar, mahaw kesəllirini saⱪaytinglar, jinlarni ⱨəydiwetinglar. Bu imtiyazlarni ⱨəⱪsiz alƣanikənsilər, ⱨəⱪsiz ixlitinglar. 9 Ⱨəmyaninglarda altun, kümüx wə mis pullarni elip yürmənglar. 10 Səpərgə qiⱪⱪanda nə hurjun, nə birər artuⱪ kɵnglək, nə ayaƣ, nə ⱨasa eliwalmanglar. Qünki, hizmətkar kimgə hizmət ⱪilsa, xuningdin ix ⱨəⱪⱪi elixⱪa ⱨəⱪliⱪ.
11 Birər xəⱨər yaki yeziƣa barƣan waⱪtinglarda, aldi bilən u yərdə silərni ⱪobul ⱪilixni halaydiƣan kixini izdəp tepip, u yərdin kətküqə xu kixining ɵyidə turunglar. 12 Birər ɵygə kirgininglarda, ularƣa amanliⱪ tilənglar. 13 Əgər u a’ilidikilər silərni ⱪobul ⱪilsa, ularƣa tiligən amanliⱪinglar ijabət bolidu. Əgər silərni ⱪobul ⱪilmisa, tiligən amanliⱪinglar ɵzünglarƣa yanidu. 14 Silərni ⱪobul ⱪilmiƣan, sɵzünglarni anglimiƣan kixining ɵyidin yaki xu xəⱨərdin ayrilƣininglarda, ularni agaⱨlandurux üqün ayiƣinglardiki topini ⱪeⱪiwetinglar. 15 Bilip ⱪoyunglarki, u xəⱨərdikilərning ⱪiyamət küni tartidiƣan jazasi Sodom wə Gomora* Sodom wə Gomora – Ibraⱨim pəyƣəmbər zamanidiki ikki xəⱨər bolup, bu xəⱨərlərning adəmliri ohxax jinstiki zinahorluⱪⱪa ⱪattiⱪ berilip gunaⱨⱪa patⱪanliⱪtin, Huda bu xəⱨərlərni adəmliri bilən ⱪoxup yoⱪatⱪan. xəⱨiridiki rəzil kixilərning tartidiƣan jazasidinmu eƣir bolidu!
Kəlgüsidiki ziyankəxlik
16 – Mana, mən silərni ⱪoylarni bɵrilərning arisiƣa əwətkəndək əwətimən. Xunga, yilandək səzgür, kəptərdək sadda bolunglar. 17 Kixilərdin pəhəs bolunglar. Ular silərni tutⱪun ⱪilip sotⱪa tapxurup beridu, ibadəthanilirida ⱪamqilaydu. 18 Silər manga ixəngənlikinglar üqün, waliy wə padixaⱨlar aldiƣa elip berilip soraⱪⱪa tartilisilər. Buning bilən, ularning wə Yəⱨudiy əməslərning aldida mening guwaⱨqilirim bolisilər. 19 Soraⱪ ⱪilinƣan waⱪtinglarda, ⱪandaⱪ jawab berix yaki nemə deyixtin əndixə ⱪilmanglar. Qünki, u qaƣda ⱪilidiƣan sɵzliringlar silərgə nesip ⱪilinidu. 20 Silər ɵzünglar sɵzliməysilər, bəlki ərxtiki Atanglarning roⱨi silər arⱪiliⱪ sɵzləydu.
21 Ⱪerindax ⱪerindixiƣa, ata balisiƣa ha’inliⱪ ⱪilip, ularni ɵlümgə tutup beridu. Balilarmu ata-anisi bilən ⱪarxilixip, ularni ɵlümgə ittiridu. 22 Manga ixəngənlikinglar üqün, ⱨəmmə adəm silərgə ɵqmənlik ⱪilidu, lekin ahirƣiqə bərdaxliⱪ bərgənlər jəzmən ⱪutⱪuzulidu. 23 Ular silərgə bir xəⱨərdə ziyankəxlik ⱪilsa, yənə bir xəⱨərgə ⱪeqip beringlar. Bilip ⱪoyunglarki, silər Isra’iliyining pütün xəⱨərlirini arilap bolƣuqə, Insan’oƣli ⱪaytip kelidu.
24 Xagirt ustazidin, ⱪul hojayinidin üstün turmaydu. 25 Xuning üqün, xagirt ustazidək, ⱪul hojayinidək bolƣiniƣa ⱪana’ət ⱪilsun. Ular ɵyning bexi bolƣan meni “jinlarning padixaⱨi Xəytan” dəp atiƣan yərdə, ɵyning əzaliri bolƣan silərni tehimu zor ⱨaⱪarət ⱪilmamdu?
26 Biraⱪ, bundaⱪlardin ⱪorⱪmanglar. Qawisi qitⱪa yeyilmaydiƣan ⱨeqⱪandaⱪ yoxurun ix, axkarilanmaydiƣan ⱨeqⱪandaⱪ məhpiyətlik yoⱪtur. 27 Mening silərgə məhpiy eytⱪanlirimni silər oquⱪ-axkara eytiweringlar. Ⱪuliⱪinglarƣa piqirlap eytⱪanlirimni həlⱪi’aləmgə jakarlanglar. 28 Teninglarni ɵltürsimu, jeninglarni alalmaydiƣanlardin ⱪorⱪmanglar. Əksiqə, teninglarnimu, jeninglarnimu dozahta ⱨalak ⱪilalaydiƣan Hudadin ⱪorⱪunglar. 29 Ikki ⱪuxⱪaqni bir tənggigə setiwalƣili bolsimu, lekin ərxtiki Atanglar bilməy turup, ulardin birsimu yərgə qüxməs. 30 Silərgə kəlsək, ⱨətta silərning ⱨərbir tal qeqinglarningmu ⱨesabi bar. 31 Xundaⱪ ikən, ⱪorⱪmanglar. Qünki, silər Huda üqün nurƣunliƣan ⱪuxⱪaqtinmu ⱪimmətlik-də!
32 Kɵpqilik aldida meni etirap ⱪilƣanlarni mənmu ərxtiki Atamning aldida etirap ⱪilimən. 33 Biraⱪ, kɵpqilik aldida meni rət ⱪilƣanlarni mənmu ərxtiki Atam aldida rət ⱪilimən.
Tinqliⱪ wə jedəl-majira
34 – Meni dunyaƣa tinqliⱪ elip kəldimikin, dəp oylap ⱪalmanglar. Mən tinqliⱪ əməs, bəlki jedəl-majira elip kəldim. 35 Mening wəjimdin oƣul atisiƣa, ⱪiz anisiƣa, kelin ⱪeynanisiƣa ⱪarxi qiⱪidu. 36 Adəmning düxmini ɵz a’ilisidiki kixilərdur.
37 Ata-anisini məndinmu əziz kɵridiƣanlar mening xagirtim boluxⱪa layiⱪ əməs. Pərzəntlirini məndinmu əziz kɵridiƣanlarmu mening xagirtim boluxⱪa layiⱪ əməs. 38 Ɵzining krestini kɵtürüp,† Rimliⱪlar təripidin ɵlüm jazasi berilgənlər mihlinidiƣan krestni mürisidə kɵtürüp jaza məydaniƣa baratti. “Ɵzining krestini kɵtürüx” degənlik Əysa Məsiⱨ üqün azab-oⱪubət tartixⱪa təyyar boluxni kɵrsitidu. manga əgəxmigənlərmu xagirtim boluxⱪa layiⱪ əməs. 39 Ɵz ⱨayatini ayaydiƣanlar əksiqə uningdin məⱨrum bolidu. Mən üqün ɵz ⱨayatini ayimaydiƣanlar uningƣa erixidu.
40 Silərni ⱪobul ⱪilƣanlar meni ⱪobul ⱪilƣan bolidu; meni ⱪobul ⱪilƣanlar bolsa meni əwətküqi Hudani ⱪobul ⱪilƣan bolidu. 41 Bir pəyƣəmbərni Hudaning sɵzini yətküzgənliki səwəbidin ⱪobul ⱪilƣanlar pəyƣəmbər bilən ohxax in’amƣa erixidu. Durus adəmni uning durus bolƣanliⱪi səwəbidin ⱪobul ⱪilƣanlarmu xu adəm bilən ohxax in’amƣa erixidu. 42 Bilip ⱪoyunglarki, ⱨəzriti Əysaning xagirti dəp, xagirtlirim iqidiki əng ərziməs birigə ⱨətta birər qinə soƣuⱪ su bərgən kiximu jəzmən mening in’amimdin məⱨrum ⱪalmaydu.
*15 †38 11 Yəⱨya pəyƣəmbərning so’ali
1 Ⱨəzriti Əysa on ikki xagirtiƣa tapilap bolƣandin keyin, Jəliliyidiki ⱨərⱪaysi xəⱨərlərdə təlim berix wə hux həwərni jakarlax üqün, u yərdin ayrildi.
2 Zindandiki Yəⱨya pəyƣəmbər Əysa Məsiⱨning ⱪilƣan ixlirini anglap, xagirtlirini əwətip, ular arⱪiliⱪ ⱨəzriti Əysadin: 3 “Huda bizgə əwətməkqi bolƣan ⱪutⱪuzƣuqi sizmu yaki baxⱪa birsi keləmdu?” dəp soridi.
4 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Silər ⱪaytip berip, yaratⱪan mɵjizilirimni wə eytⱪan təlimlirimni Yəⱨyaƣa yətküzüp: 5 “Korlarning kɵzi eqildi, tokurlar mangalaydiƣan boldi, mahaw kesili bolƣanlar saⱪaydi, gaslar angliyalaydiƣan boldi, ⱨətta ɵlgənlərmu tirildi wə kəmbəƣəllərgə hux həwər yətküzüldi” dəp eytinglar. 6 Yəⱨyaƣa yənə: “Məndin gumanlanmay, manga təwrənməy ixəngənlər nemidegən bəhtlik!” dəp ⱪoyunglar, – dedi.
7 Yəⱨya pəyƣəmbərning xagirtliri kətkəndin keyin, ⱨəzriti Əysa kɵpqilikkə Yəⱨya toƣruluⱪ mundaⱪ dedi:
– Silər burun Yəⱨyani izdəp qɵlgə barƣininglarda, zadi ⱪandaⱪ bir adəmni kɵrməkqidinglar? Məydani xamalda yəlpünüp turƣan ⱪomuxtək təwrinip turidiƣan bir yahxiqaⱪnimu? 8 Yaki qirayliⱪ kiyingən bir esilzadinimu? Ⱨərgiz undaⱪ əməs! Bundaⱪ kiyimlərni kiyidiƣanlar qɵldin əməs, han ordisidin tepilidu. 9 Əməliyəttə, silər bir pəyƣəmbərni kɵrgili qiⱪtinglar. Əmdi bilip ⱪoyunglarki, Yəⱨya pəyƣəmbərdinmu üstündur. 10 Qünki, muⱪəddəs yazmilarda:
“Mana, aldingda əlqimni əwətimən.
U sening yolungni aldin’ala təyyarlaydu”
dəp yezilƣan wə bu yərdiki “əlqim” dəl Yəⱨya pəyƣəmbərni kɵrsitidu. 11 Bilip ⱪoyunglarki, insanlar arisida qɵmüldürgüqi Yəⱨyadinmu uluƣ kixi otturiƣa qiⱪⱪini yoⱪ, əmma ərxning padixaⱨliⱪidiki əng ərziməs birsimu uningdin uluƣ bolidu. 12 Qɵmüldürgüqi Yəⱨya otturiƣa qiⱪⱪan künlərdin beri, ərxning padixaⱨliⱪi zorawanliⱪⱪa uqrimaⱪta. Zorawanlar uningƣa ⱨujum ⱪilmaⱪta. 13 Hudaning padixaⱨliⱪi toƣrisida Yəⱨya pəyƣəmbərning zamaniƣiqə bolƣan barliⱪ pəyƣəmbərlərning təlimliridə, xundaⱪla Təwratta aldin bexarət berilgən. 14 Əgər ⱪobul ⱪilalisanglar, mening “ⱪaytip kelixi muⱪərrər bolƣan Ilyas pəyƣəmbər dəl Yəⱨya pəyƣəmbərning ɵzidur.” degən sɵzümgə ixininglar.* Yəⱨudiylar Təwrattiki “Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ kelixtin burun Ilyas pəyƣəmbər Məsiⱨning yolini təyyarlax üqün ⱪaytip kelidu” degən bexarətkə asasən uning kelixini kütüwatⱪanidi. Ⱨəzriti Əysa əməliyəttə buning Ilyas pəyƣəmbərdək küq-ⱪudrət bilən kəlgən Yəⱨya pəyƣəmbər arⱪiliⱪ əməlgə axⱪanliⱪini eytⱪan. 15 Bu sɵzlərni ⱪuliⱪinglarda qing tutunglar!
16 Bu zamanning silərdək kixilirini zadi kimlərgə ohxitay? Ular huddi koqida olturuwelip, bir-birigə: 17 “Biz silərgə sunay qelip bərsək, ussul oynimidinglar. Matəm muzikisini qelip bərsək, ⱨazimu tutmidinglar” dəp rənjiydiƣan tuturuⱪsiz balilarƣa ohxaydu.
18 Qünki, Yəⱨya pəyƣəmbər kelip roza tutatti, xarab iqməytti. Xuning bilən, ular: “Uningƣa jin tegiptu” deyixti. 19 Insan’oƣli bolsa ⱨəm yəydu ⱨəm iqidu. Biraⱪ, ular: “Taza bir toymas ⱨaraⱪkəx ikən. U bajgir wə baxⱪa gunaⱨkarlarning dosti” deyixidu. Bilip ⱪoyunglarki, ⱨekmət bərgən mewisi bilən tonulidu.
Ⱨəzriti Əysani rət ⱪilƣanlar
20 Andin, ⱨəzriti Əysa ɵzi nurƣun mɵjizilərni kɵrsətkən xəⱨərlərdiki towa ⱪilmiƣanlarni əyibləp, mundaⱪ dedi:
21 – Ⱨalinglarƣa way, əy Ⱪorazinliⱪlar! Ⱨalinglarƣa way, əy Bəytsaydaliⱪlar! Silər üqün yaratⱪan mɵjizilirimni Tir wə Sidon degən yatlar xəⱨərliridə yaratⱪan bolsam, u yərlərdiki həlⱪ burunla məyüsləngən ⱨalda mataƣa yɵginip, külgə milinip, gunaⱨliriƣa towa ⱪilƣan bolatti. 22 Bilip ⱪoyunglarki, ⱪiyamət küni Hudaning silərgə beridiƣan jazasi Tir wə Sidondikilərningkidinmu eƣir bolidu. 23 Əy Kəpərnaⱨumluⱪlar! Asmanƣa qiⱪmaⱪqimidinglar? Əksiqə, dozahⱪa taxlinisilər. Qünki, aranglarda yaratⱪan mɵjizilirimni Sodomda yaratⱪan bolsam, u xəⱨər bügünki küngiqə məwjut bolƣan bolatti. 24 Xuni bilip ⱪoyunglarki, ⱪiyamət küni Hudaning silərgə beridiƣan jazasi Sodomdikilərningkidinmu eƣir bolidu.
Ⱨəzriti Əysaning huxalliⱪi
25 Xuningdin keyin, ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Pütün aləmning Igisi bolƣan i Ata! Sən bu ⱨəⱪiⱪətlərni ɵzini əⱪilliⱪ, bilimlik qaƣlaydiƣan kixilərdin yoxurup, kiqik balilardək səbiy kixilərgə axkariliƣanliⱪing üqün, sanga mədⱨiyilər oⱪuymən. 26 Xundaⱪ Ata, sening ɵz haⱨixing ənə xu idi.
27 Atam ⱨəmmini manga təⱪdim ⱪildi. Meni Atamdin baxⱪa ⱨeqkim ⱨəⱪiⱪiy tonumaydu. Atamnimu mən wə mən ɵzüm axkarilaxni halaydiƣan kixilərdin baxⱪa ⱨeqkim ⱨəⱪiⱪiy tonumaydu.
28 Əy japakəxlər wə eƣir yükni üstigə alƣanlar! Mening yenimƣa kelinglar, mən silərgə aramliⱪ berəy. 29 Mulayim wə kəmtərmən. Xunga, mening boyunturuⱪumƣa kirip, məndin ɵgininglar. Xundaⱪ ⱪilƣanda, kɵnglünglar aram tapidu. 30 Mening boyunturuⱪumda bolux asan, təlipim eƣir əməs.
*14 12 Dəm elix küni ⱨəⱪⱪidiki məsilə
1 Xu künlərdiki bir dəm elix küni, ⱨəzriti Əysa buƣdayliⱪtin ɵtüp ketiwatatti. Ⱪorsiⱪi eqip kətkən xagirtliri baxaⱪlarni üzüwelip, yeyixkə baxlidi. 2 Buni kɵrgən Pərisiylər ⱨəzriti Əysaƣa:
– Ⱪarang, xagirtliringiz dəm elix küni qəkləngən ixni* Yəⱨudiylarning ən’ənisi boyiqə dəm elix küni haman tepix ⱪa’idigə hilap idi. Pərisiylər xagirtlarning danlarni yeyix üqün aⱪlixini haman təpkənlik dəp ⱪariƣan. Əməliyəttə, mən’i ⱪilinƣini baxaⱪlarni üzüwelip, yeyix əməs, bəlki zira’ətlərgə orƣaⱪ selixtur. ⱪiliwatidu, – deyixti.
3 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Padixaⱨ Dawut wə uning ⱨəmraⱨlirining aq ⱪalƣanda ⱪandaⱪ ⱪilƣanliⱪini muⱪəddəs yazmilardin oⱪumiƣanmu? 4 U ibadəthanidiki muⱪəddəs jayƣa kirip, Hudaƣa atalƣan nanlarni roⱨaniydin sorap, ⱨəmraⱨliri bilən billə yegən. Ⱨalbuki, bu nanlarni roⱨaniylardin baxⱪa ⱨərⱪandaⱪ kixining yeyixi Təwrat ⱪanuniƣa hilap idi. 5 Xuningƣa ohxax, ibadəthanida ixləydiƣan roⱨaniylar dəm elix künliri ixliməslik əmrini buzsimu, Təwratta ular gunaⱨkar dəp yezilmiƣan. Silər buni oⱪup baⱪmiƣanmu? 6 Bilip ⱪoyunglarki, bu yərdə ibadəthanidinmu uluƣi bar. 7 Əgər silər Hudaning: “Mən ⱪurbanliⱪ ⱪilixinglarni əməs, rəⱨim-xəpⱪət kɵrsitixinglarni istəymən” degən sɵzining mənisini bilsənglaridi, bigunaⱨ kixilərni gunaⱨkar, dəp ⱪarimayttinglar. 8 Mən Insan’oƣli dəm elix künining Igisidurmən.
Ⱪoli ⱪurup kətkən bimarning saⱪaytilixi
9 Ⱨəzriti Əysa u yərdin ayrilip, ularning ibadəthanisiƣa bardi. 10 Ibadəthanida bir ⱪoli ⱪurup kətkən bir adəm bar idi. Bəzi Pərisiylər ⱨəzriti Əysaning üstidin ərz ⱪilixⱪa baⱨanə tepix məⱪsitidə uningdin:
– Dəm elix küni kesəl saⱪaytix Təwrat ⱪanuniƣa uyƣunmu? – dəp soridi.
11 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ jawab bərdi:
– Birəringlarning ⱪoyi oriƣa qüxüp kətsə, dəm elix küni deməy, uni dərⱨal tartip qiⱪiriwalmamsilər? 12 Adəm ⱪoydin kɵp ⱪimmətliktə! Demək, dəm elix küni yahxiliⱪ ⱪilix Təwrat ⱪanuniƣa uyƣun. 13 Andin, ⱨəzriti Əysa ⱨeliⱪi kesəlgə:
– Ⱪolungni uzat, – dedi. U adəm ⱪolini uzitixi bilənla ⱪoli əsligə kelip, yənə bir ⱪoliƣa ohxax ⱨalətkə ⱪaytti. 14 Buning bilən, Pərisiylər taxⱪiriƣa qiⱪip, ⱨəzriti Əysani ⱪandaⱪ jayliwetix ⱨəⱪⱪidə məsliⱨət ⱪilixti.
Huda talliƣan hizmətkar
15 Buni bilgən ⱨəzriti Əysa u yərdin ayrildi. Nurƣun kixilər uningƣa əgixip mangdi. Ⱨəzriti Əysa ularning arisidiki bimarlarning ⱨəmmisini saⱪaytti 16 wə ularƣa ɵzining kim ikənlikini baxⱪilarƣa axkarilimasliⱪni tapilidi. 17 Buning bilən, Yəxaya pəyƣəmbər arⱪiliⱪ uⱪturulƣan munu sɵzlər əməlgə axuruldi:
18 “Mana mening talliƣan hizmətkarim,
dilim sɵygən yeⱪinim,
uningdin hursənmən!
Roⱨimni ata ⱪilimən uningƣa;
u adalətni jakarlaydu pütkül həlⱪlərgə.
19 U talax-tartix ⱪilmas, quⱪanmu kɵtürməs.
Koqilardimu ⱨeqkim uning awazini anglimas.
20 Ezilgən ⱪomuxni sundurmas,
ɵqəy dəp ⱪalƣan qiraƣnimu ɵqürməs,
taki adalət zəpər ⱪuqⱪuqə,
21 pütkül həlⱪlər uning namiƣa ümid baƣlar.”
Ⱨəzriti Əysa Xəytandin küqlüktur
22 Xu qaƣda, ⱨəzriti Əysaning aldiƣa jin qaplixiwalƣan kor wə gaqa biri elip kelindi. Ⱨəzriti Əysa uni saⱪaytip, sɵzliyələydiƣan wə kɵrələydiƣan ⱪildi. 23 Halayiⱪ ⱨəyran boluxup:
– Əjəba, bu padixaⱨ Dawutning əwladimidu? – deyixti.
24 Bu sɵzni angliƣan Pərisiylər:
– U jinlarni ularning baxliⱪi bolƣan Xəytanƣa tayinip ⱨəydəydikən, – deyixti.
25 Ularning nemə oylawatⱪanliⱪini bilgən ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Əgər bir dɵləttikilər ikki guruⱨⱪa bɵlünüp soⱪuxsa, u dɵlət zawalliⱪⱪa yüz tutidu. Ⱨərⱪandaⱪ xəⱨər yaki a’ilidikilər ɵz’ara jedəl-majira ⱪilixsa, ularmu wəyran boluxtin saⱪlinalmaydu. 26 Əgər Xəytan ɵz baxⱪuruxida bolƣan jinlarni ⱨəydisə, ɵz-ɵzigə ⱪarxi qiⱪⱪan bolidu. Undaⱪta, uning padixaⱨliⱪi ⱪandaⱪmu put tirəp turalisun? 27 Əgər mən jinlarni ularning padixaⱨi bolƣan Xəytanƣa tayinip ⱨəydisəm, silərning əgəxküqiliringlar jinlarni ⱨəydəxtə kimgə tayandi?! Eytⱪanliringlarning hata ikənlikini ɵz əgəxküqiliringlar dəlilləp beridu. 28 Əməliyəttə, mən Hudaning Roⱨiƣa tayinip jinlarni ⱨəydiwəttim. Bu, Hudaning padixaⱨliⱪining aranglarda namayan bolƣanliⱪini ispatlaydu.
29 Bir kixi küqtünggür birsining ɵyigə kirip, uning melini ⱪandaⱪ bulap ketəlisun? Pəⱪət xu küqtünggür adəmni baƣliyaliƣanlarla uning ɵyini bulang-talang ⱪilalaydu.
30 Mən bilən bir yolda mangmiƣanlar manga ⱪarxi turƣuqilardur. Manga yiƣiwelixⱪa yardəm bərmigənlər tozutuwətküqilərdur. 31 Xuning üqün bilip ⱪoyunglarki, insanlarning ɵtküzgən gunaⱨliri wə ⱪilƣan kupurluⱪlirining ⱨəmmisini kəqürüxkə bolidu. Lekin, Muⱪəddəs Roⱨⱪa ⱪilinƣan kupurluⱪ kəqürülməydu. 32 Insan’oƣliƣa ⱪarxi sɵz ⱪilƣanlar kəqürümgə erixələydu; lekin Muⱪəddəs Roⱨⱪa ⱪarxi gəp ⱪilƣanlar bu dunyadimu, u dunyadimu kəqürümgə erixəlməydu.
Adəmni əməliyitidin tonux
33 – Silər dərəhni mewisidin pərⱪ etixinglar kerək. Mewə dərihi yahxi bolsa, beridiƣan mewisimu yahxi bolidu. Mewə dərihi yaman bolsa, beridiƣan mewisimu yaman bolidu. Qünki, ⱨərⱪandaⱪ dərəh mewisidin bilinidu.
34 Əy zəⱨərlik yilanlar! Silər yaman tursanglar, aƣzinglardin ⱪandaⱪmu yahxi gəp qiⱪsun? Qünki, kɵngüldə nemə bolsa, eƣizdin xu qiⱪidu. 35 Yahxi adəm ⱪəlbidiki yahxiliⱪidin yahxiliⱪ qiⱪiridu. Yaman adəm ⱪəlbidiki yamanliⱪidin yamanliⱪ qiⱪiridu. 36 Bilip ⱪoyunglarki, silər ⱪilƣan ⱨərbir eƣiz ⱪuruⱪ gepinglar üqün ⱪiyamət küni ⱨesab berisilər. 37 Ɵz sɵzliringlar bilən ya aⱪlinisilər, ya gunaⱨkar bolup qiⱪisilər.
Karamət kɵrsitix təlipi
38 Xu qaƣda, bəzi Təwrat ustazliri wə Pərisiylər ⱨəzriti Əysadin:
– Ustaz, ⱪudritingizning Hudadin kəlgənlikini karamət bilən kɵrsətkəysiz, – dedi. 39 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ jawab ⱪayturdi:
– Osal wə wapasiz kixilər karamət kɵrsət, dəpla turidu. Biraⱪ, silərgə Yunus pəyƣəmbərning karamitidin baxⱪa kɵrsitilidiƣan ikkinqi karamət yoⱪ. 40 Yunus pəyƣəmbər yoƣan bir beliⱪning ⱪorsiⱪida üq keqə-kündüz ⱪandaⱪ turƣan bolsa, Insan’oƣlimu yərning baƣrida üq keqə-kündüz xundaⱪ turidu.† Bu ayəttə ⱨəzriti Əysa Yunus pəyƣəmbərning yoƣan bir beliⱪning iqidə üq kün turup saⱪ qiⱪⱪanliⱪini tilƣa elix arⱪiliⱪ ɵziningmu ɵlüp, üqinqi küni tirilidiƣanliⱪini aldin eytⱪan. 41 Ⱪiyamət küni Ninəwi xəⱨiridiki həlⱪmu ⱪopup, silərning üstünglardin xikayət ⱪilidu. Qünki, ular Yunus pəyƣəmbərning təlimini anglap, yaman yoldin ⱪaytⱪan. Biraⱪ, bu yərdə Yunus pəyƣəmbərdinmu uluƣ birsi silərni yaman yoldin ⱪaytixⱪa qaⱪirsa, ⱪulaⱪ salmidinglar. 42 Ⱪiyamət küni Ərəbistandiki Xəba padixaⱨliⱪining ayal padixaⱨimu ornidin turup, silərning üstünglardin xikayət ⱪilidu. Qünki, u padixaⱨ Sulaymanning aⱪilanə sɵzlirini anglax üqün, uzun yollarni besip kəlgən. Mana, ⱨazir bu yərdə padixaⱨ Sulaymandinmu uluƣi bar.
Jinning ⱪaytip kelixi
43 – Jin birər adəmning tenidin ⱨəydiwetilgəndin keyin, ⱪurƣaⱪ dalalarni arilap qiⱪip, turidiƣan jay izdəydu, biraⱪ tapalmaydu 44 wə: “Ilgiriki ɵyümgə ⱪaytay” dəydu. Xuning bilən, jin u adəmning tenigə ⱪaytip kelip, uning dilining yənila box, xundaⱪla pakiz tazilinip rətləngən ɵydək bolup ⱪalƣanliⱪini bayⱪaydu-də, 45 ɵzidinmu bəttər yəttə jinni baxlap kirip billə turidu. Buning bilən, ⱨeliⱪi adəmning keyinki ⱨali burunⱪidinmu yamanlixip ketidu. Bu zamanning rəzil adəmlirining ⱨalimu mana xundaⱪ bolidu.
Ⱨəzriti Əysaning anisi wə iniliri
46 Ⱨəzriti Əysa həlⱪⱪə dawamliⱪ sɵzləwatⱪanda, anisi bilən iniliri kelip, uning bilən sɵzləxməkqi bolup taxⱪirida turuxti. 47 Birəylən ⱨəzriti Əysaƣa:
– Aningiz wə iniliringiz siz bilən sɵzliximiz dəp sirtta turidu, – dedi.
48 – Kim mening anam, kim mening inilirim? – dedi ⱨəzriti Əysa u kixigə. 49 Andin, u ⱪoli bilən xagirtlirini kɵrsitip:
– Mana anam, mana inilirim! 50 Qünki, kim ərxtiki Atamning iradisigə əməl ⱪilsa, xu mening aka-inim, aqa-singlim wə anamdur, – dedi.
*2 †40 13 Uruⱪ qeqix toƣrisidiki təmsil
1 Xu küni, ⱨəzriti Əysa ɵydin qiⱪip, kɵl boyida olturatti. 2 Ətrapiƣa nurƣun adəm yiƣilƣaqⱪa, u bir kemigə qiⱪip olturdi. Halayiⱪ bolsa kɵl boyida turuxatti. 3 Ⱨəzriti Əysa ularƣa təmsil bilən nurƣun ⱨekmətlərni eytip bərdi. U mundaⱪ dedi:
– Bir deⱨⱪan uruⱪ qaqⱪili etiziƣa qiⱪiptu. 4 Qaqⱪan uruⱪlirining bəziliri qiƣir yol üstigə qüxüptu, ⱪuxlar kelip ularni yəp ketiptu. 5 Bəziliri tupriⱪi kəm taxliⱪ yərlərgə qüxüptu. Topisi nepiz bolƣanliⱪtin, tezla ünüp qiⱪiptu, 6 lekin qongⱪur yiltiz tartmiƣaqⱪa, kün qiⱪix bilənla solixip ⱪurup ketiptu. 7 Bəziliri tikənlərning arisiƣa qüxüptu, tikənlər ɵsüp maysilarni besiwaptu. 8 Bəziliri bolsa munbət tupraⱪⱪa qüxüptu. Ularning bəziliri yüz ⱨəssə, bəziliri atmix ⱨəssə, yənə bəziliri ottuz ⱨəssə ⱨosul beriptu. 9 Bu sɵzlərni ⱪuliⱪinglarda qing tutunglar!
Təmsillərning məⱪsiti
10 Xagirtliri kelip, ⱨəzriti Əysadin:
– Siz nemə üqün kɵpqilikkə təlim bərgəndə təmsil kəltürisiz? – dəp soridi.
11 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ jawab bərdi:
– Ərxning padixaⱨliⱪining sirliri ularƣa əməs, silərning bilixinglarƣa berildi. 12 Qünki, kimdə əⱪil-parasət bolsa, uningƣa tehimu kɵp berilidu. Uningdiki əⱪil-parasət exip-taxⱪuqə bolidu. Lekin, kimdə əⱪil-parasət bolmisa, uningda bar bolƣinimu elip ketilidu. 13 Ularƣa təmsil bilən sɵzliximning səwəbi xuki, ular ⱪarisimu kɵrməydu, anglisimu tingximaydu ⱨəm ⱨəⱪiⱪiy qüxənməydu. 14 Buning bilən, Hudaning Yəxaya pəyƣəmbər arⱪiliⱪ aldin’ala eytⱪan munu sɵzliri əməlgə axuruldi:
“Sɵzlirimni anglaysilər, anglaysilər, qüxənməysilər.
Ⱪilƣanlirimƣa ⱪaraysilər, ⱪaraysilər, mənisini uⱪmaysilər.
15 Qünki, bu həlⱪning zeⱨni zə’ipləxkən.
Ular ⱪulaⱪlirini etiwalƣan, kɵzlirinimu yumuwalƣan.
Undaⱪ bolmisidi, kɵzliri kɵrətti, ⱪulaⱪlirimu anglaytti,
zeⱨni oyƣinip, manga ⱪaytatti. Mənmu ularni saⱪaytattim.”
16 Lekin, silər nəⱪədər bəhtlik! Qünki, kɵzünglar kɵridu, ⱪuliⱪinglar anglaydu. 17 Bilip ⱪoyunglarki, burunⱪi nurƣun pəyƣəmbərlər wə durus adəmlər silər kɵrgən wə angliƣanlarni kɵrüxni wə anglaxni arzu ⱪilƣan bolsimu, muradiƣa yetəlmidi.
Uruⱪ qeqix toƣrisidiki təmsilning qüxəndürülüxi
18 – Əmdi uruⱪ qeqix toƣrisidiki təmsilning mənisini anglanglar. 19 Əgər biri Hudaning padixaⱨliⱪi toƣrisidiki sɵzni anglap turup qüxənmisə, Xəytan kelip uning kɵngligə qüxkən sɵzni elip ketidu. Bu dəl qiƣir yol üstigə qeqilƣan uruⱪlardur. 20 Tupriⱪi kəm taxliⱪ yərlərgə qeqilƣan uruⱪlarƣa kəlsək, ular Hudaning sɵzini anglap, huxalliⱪ bilən dərⱨal ⱪobul ⱪilƣanlarƣa təmsil ⱪilinƣan. 21 Ⱨalbuki, Hudaning sɵzi ularda yiltiz tartmiƣaqⱪa, ular uzunƣa bərdaxliⱪ berəlməydu. Hudaning sɵzigə ixəngənlikidin ⱪiyinqiliⱪ yaki ziyankəxlikkə uqrisa, Huda yolidin dərⱨal qətnəp ketidu. 22 Tikənlərning arisiƣa qeqilƣini xundaⱪ adəmlərgə təmsil ⱪilinƣanki, bu adəmlər Hudaning sɵzini anglisimu, lekin kɵngligə bu dunyaning əndixiliri, bayliⱪning eziⱪturuxi kiriwelip, Hudaning sɵzini boƣuwetidu-də, ular ⱨosulsiz ⱪalidu. 23 Munbət tupraⱪⱪa qeqilƣan uruⱪlar bolsa Hudaning sɵzini anglap qüxəngən adəmgə təmsil ⱪilinƣan. Bundaⱪ adəmlər əlwəttə ⱨosul beridu, bəziliri yüz ⱨəssə, bəziliri atmix ⱨəssə, yənə bəziliri ottuz ⱨəssə ⱨosul beridu.
Yawa ot toƣrisidiki təmsil
24 Ⱨəzriti Əysa ularƣa baxⱪa bir təmsilni sɵzləp bərdi:
– Ərxning padixaⱨliⱪi etizƣa yahxi uruⱪ qaqⱪan adəmgə ohxaydu. 25 Bir keqisi, ⱨəmmə adəm uyⱪuƣa qɵmgəndə, u adəmning düxmini kelip, buƣdayning arisiƣa yawa ot uruⱪlirini qeqiwetip ketiptu. 26 Maysilar ɵsüp baxaⱪ qiⱪarƣanda, yawa otlarmu kɵrünüxkə baxlaptu. 27 Hojayinning qakarliri kelip, uningƣa: “Hojayin, siz etizƣa yahxi uruⱪ qaqⱪanidingizƣu, bu yawa otlar nədin kelip ⱪaldi?” dəptu. 28 “Bu bir düxmənning ixi” dəptu hojayin. Qakarlar: “Berip yawa otlarni yuluwətsək ⱪandaⱪ?” dəp soraptu. 29 “Yaⱪ! Yawa otlarni yulimiz desənglar, buƣdaylarmu yulunup ketixi mumkin. 30 Ularni ɵsüxigə ⱪoyuwetinglar. Orma waⱪtida, mən ormiqilarƣa: ‘awwal yawa otlarni yulup, kɵydürüx üqün baƣlap yiƣiwelinglar, andin buƣdaylarni yiƣip ambirimƣa ⱪaqilanglar’ dəymən” dəptu hojayin.
Ⱪiqa uruⱪi wə hemirturuq toƣrisidiki təmsillər
31 Ⱨəzriti Əysa ularƣa yənə bir təmsilni sɵzləp bərdi:
– Ərxning padixaⱨliⱪi huddi bir adəmning etizƣa qaqⱪan ⱪiqa uruⱪiƣa ohxaydu. 32 Ⱪiqa uruⱪi pütün uruⱪlarning iqidə əng kiqik bolsimu, u ⱨərⱪandaⱪ zira’əttin egiz ɵsüp kɵqət* Bu yərdə tilƣa elinƣan ⱪiqa Ottura Xərⱪtə ɵsidiƣan, yahxi ɵskəndə ⱨətta üq metirdin exip ketidiƣan ɵsümlükni kɵrsitidu. bolidu, ⱨətta ⱪuxlarmu kelip uning xahlirida uwulaydu.
33 Ⱨəzriti Əysa ularƣa baxⱪa bir təmsilni sɵzləp bərdi:
– Ərxning padixaⱨliⱪi huddi hemirturuqⱪa ohxaydu. Ayal hemirturuqni bir halta unƣa ⱪoxup yuƣursa, bu hemirturuq pütün hemirni bolduralaydu.
34 Ⱨəzriti Əysa bu ixlarning ⱨəmmisini təmsillər bilən kɵpqilikkə bayan ⱪildi. U təmsil kəltürməy turup ⱨeqⱪandaⱪ təlim bərməytti. 35 Buning bilən, bir pəyƣəmbər arⱪiliⱪ aldin’ala eytilƣan munu sɵzlər əməlgə axuruldi:
“Aƣzimni təmsil sɵzləx bilən aqimən,
dunya apiridə bolƣandin beri sir bolup kəlgən ixlarni tilƣa alimən.”
Yawa ot toƣrisidiki təmsilning qüxəndürülüxi
36 Xuningdin keyin, ⱨəzriti Əysa kɵpqiliktin ayrilip ɵygə kirdi. Xagirtliri yeniƣa kelip:
– Etizdiki yawa otlar toƣrisidiki təmsilni qüxə dürüp ⱪoysingiz, – dedi.
37 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Yahxi uruⱪlarni qaqⱪan Insan’oƣlidur. 38 Etiz dunya bolup, yahxi uruⱪlar Ərxning Padixaⱨliⱪining mirashorliridur. Yawa otlar bolsa Xəytanƣa təwə bolƣanlardur. 39 Yawa ot uruⱪlirini qaqⱪan düxmən Xəytandur. Orma waⱪti zaman ahiri, ormiqilar bolsa pərixtilərdur. 40 Yawa otlar ⱪandaⱪ yulunup otⱪa taxlanƣan bolsa, zaman ahiridimu xundaⱪ bolidu. 41 Insan’oƣli pərixtilirini əwətip, insanlarni gunaⱨⱪa azdurƣan wə yamanliⱪ ⱪilƣanlarning ⱨəmmisini ɵz padixaⱨliⱪidin xallap, 42 ularni lawuldap turƣan otⱪa taxlaydu. Ular u yərdə ⱨəsrəttə yiƣlap, qixlirini ƣuqurlitidu. 43 Ⱨəⱪⱪaniy adəmlər u qaƣda atisi Hudaning padixaⱨliⱪida ⱪuyaxtək qaⱪnaydu. Bu sɵzlərni ⱪuliⱪinglarda qing tutunglar!
Həzinə wə ünqə-mərwayit toƣrisidiki təmsillər
44 – Ərxning Padixaⱨliⱪi huddi etizda yoxurulƣan bir həzinigə ohxaydu. Uni tepiwalƣuqi ⱨayajan iqidə həzinini ⱪaytidin yoxurup, xu etizni setiwelix üqün bar-yoⱪini setiwetidu.
45 Ərxning Padixaⱨliⱪi yənə ⱪimmət baⱨaliⱪ ünqə-mərwayitlarni izdigən sodigərgə ohxaydu. 46 Sodigər naⱨayiti ⱪimmət baⱨaliⱪ bir mərwayitni tapⱪanikən, ⱪaytip berip bar-yoⱪini setip, u mərwayitni setiwalidu.
Tor taxlax toƣrisidiki təmsil
47 – Ərxning Padixaⱨliⱪi yənə dengizƣa taxlinip ⱨər hil beliⱪlarni tutidiƣan torƣa ohxaydu. 48 Tor toxⱪanda, beliⱪqilar uni ⱪirƣaⱪⱪa tartip qiⱪiridu. Andin olturup, yahxi beliⱪlarni ilƣiwelip, sewətlərgə ⱪaqilap, naqarlirini taxliwetidu. 49 Ⱪiyamət künimu xundaⱪ bolidu. Pərixtilər kelip yaman kixilərni ⱨəⱪⱪaniy kixilərdin ayriydu 50 wə ularni lawuldap turƣan otⱪa taxlaydu. Ular u yərdə ⱨəsrəttə yiƣlap, qixlirini ƣuqurlitidu.
51 Ⱨəzriti Əysa ulardin:
– Bu sɵzlərni qüxəndinglarmu? – dəp soridi.
– Qüxənduⱪ, – dəp jawab bərdi ular.
52 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Ərxning Padixaⱨliⱪi toƣruluⱪ təlim alƣan Təwrat ustazi huddi həzinisidin koninila əməs, bəlki yengi nərsilərnimu elip qiⱪⱪan hojayinƣa ohxaydu.
Nasirəliklərning ⱨəzriti Əysani rət ⱪilixi
53 Ⱨəzriti Əysa bu təmsillərni sɵzləp bolƣandin keyin, u yərdin ayrilip, 54 ɵz yurtiƣa kətti wə ɵz yurtidiki ibadəthanida həlⱪⱪə təlim berixkə baxlidi. Uning təlimini angliƣan həlⱪ ⱨəyran bolup:
– Bu adəmning bunqiwala əⱪil-parasiti wə mɵjizə yaritix ⱪudriti nədin kəlgəndu? 55 U pəⱪət addiy bir yaƣaqqining oƣliƣu? Uning anisining ismi Məryəm; Yaⱪup, Yüsüp, Simun wə Yəⱨudalar uning ⱪerindaxliri əməsmu? 56 Singillirining ⱨəmmisi ɵz iqimizdiƣu? Xundaⱪ turuⱪluⱪ, uningdiki bu ⱪabiliyətlər zadi nədin kəlgəndu? – deyixətti. 57 Xuning bilən, ular uni rət ⱪildi. Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Pəyƣəmbər ɵz yurti wə ɵz ɵyidə ⱨɵrmətkə sazawər bolmaydu.
58 Ularning etiⱪadsizliⱪi tüpəylidin ⱨəzriti Əysa u yərdə kɵp mɵjizə kɵrsətmidi.
*32 14 Qɵmüldürgüqi Yəⱨyaning ɵltürülüxi
1 U künlərdə, ⱨəzriti Əysa toƣrisidiki həwərlərni angliƣan Ⱨirod han 2 ⱪol astidikilərgə:
– Bu adəm qɵmüldürgüqi Yəⱨya bolsa kerək, u qoⱪum ɵlümdin tiriliptu. Uning pəwⱪul’addə ⱪudrətlərgə igə bolƣanliⱪining səwəbi ənə xu, – dedi.
3 Ⱨirodning bundaⱪ deyixining səwəbi, u ɵgəy akisi Filipning ayali Ⱨirodiyəni tartiwalƣanda, u ayalning təlipi bilən Yəⱨyani tutⱪun ⱪilip, zindanƣa taxliƣanidi. 4 Qünki, Yəⱨya Ⱨirodⱪa: “Akangning ayalini tartiwelixing Təwrat ⱪanuniƣa hilaptur” dəp kəlgənidi. 5 Ⱨirod xu səwəbtin Yəⱨyani ɵltürməkqi bolƣan bolsimu, biraⱪ həlⱪtin ⱪorⱪⱪanidi, qünki həlⱪ Yəⱨyani pəyƣəmbər, dəp ⱪaraytti.
6 Ⱨirodning tuƣulƣan küni, ayali Ⱨirodiyəning burunⱪi eridin bolƣan ⱪizi otturiƣa qiⱪip ussul oynap bərdi. Bu Ⱨirodⱪa xundaⱪ yaⱪtiki, 7 ⱪizƣa nemə tilisə xuni berixkə ⱪəsəm ⱪildi. 8 Ⱪiz anisining küxkürtüxi bilən:
– Dərⱨal qɵmüldürgüqi Yəⱨyaning kallisini elip, bir təhsigə ⱪoyup əkeling, – dedi. 9 Ⱨirod han buningƣa ongaysizlanƣan bolsimu, meⱨmanlarning aldida ⱪilƣan ⱪəsimi tüpəylidin, bu tələpni orundaxni buyrudi. 10 Adəm əwətip, zindanda Yəⱨya pəyƣəmbərning kallisini aldurdi. 11 Bir təhsigə ⱪoyulƣan kalla ⱪizning aldiƣa elip kelindi. Ⱪiz buni anisining aldiƣa apardi. 12 Yəⱨyaning xagirtliri berip, jəsətni dəpnə ⱪildi. Andin, ⱨəzriti Əysaƣa əⱨwalni həwər ⱪildi.
Ⱨəzriti Əysaning bəx ming kixini toyduruxi
13 Ⱨəzriti Əysa bu həwərni anglap, hilwət bir jayƣa ɵzi yalƣuz ketix üqün kemigə olturup, u yərdin ayrildi. Buningdin həwər tapⱪan həlⱪ ətraptiki yezilardin kelixip, uning kəynidin piyadə mangdi. 14 Ⱨəzriti Əysa kemidin qüxkinidə, nurƣun adəmlərni kɵrdi wə ularƣa iq aƣritip, ularning kesəllirini saⱪaytti.
15 Kəqⱪurun, xagirtliri ⱨəzriti Əysaning yeniƣa kelip:
– Bu hilwət bir jay ikən, waⱪitmu bir yərgə berip ⱪaldi. Halayiⱪni tarⱪitiwətkən bolsingiz, ular kəntlərgə berip ɵzlirigə tamaⱪ setiwalsun, – dedi.
16 – Ularning tarⱪap ketixining ⱨajiti yoⱪ, ularƣa ɵzünglar tamaⱪ beringlar, – dedi ⱨəzriti Əysa.
17 Xagirtlar:
– Bizdə bəx nan bilən ikki danə beliⱪtin baxⱪa ⱨeq nərsə yoⱪ, – deyixti.
18 – Ularni manga elip kelinglar, – dedi ⱨəzriti Əysa. 19 U halayiⱪni qimliⱪning üstidə olturuxⱪa buyruƣandin keyin, bəx nan bilən ikki beliⱪni ⱪoliƣa elip, asmanƣa ⱪarap Hudaƣa xükür eytti. Andin, nanlarni oxtup xagirtliriƣa bərdi. Ular kɵpqilikkə tarⱪatti. 20 Ⱨəmməylən yəp toydi. Xagirtlar exip ⱪalƣan parqilarni liⱪ on ikki sewətkə yiƣiwaldi. 21 Tamaⱪ yegənlərning sani ayallar wə balilarni ⱨesabⱪa almiƣanda, bəx mingqə kixi idi.
Ⱨəzriti Əysaning su üstidə mengixi
22 Buning kəynidinla, ⱨəzriti Əysa xagirtlirining kemigə olturup, kɵlning ⱪarxi ⱪirƣiⱪiƣa ɵzidin awwal ɵtüxini buyrudi. Bu arida ɵzi halayiⱪni tarⱪitiwətti. 23 Ularni tarⱪitiwətkəndin keyin, ⱨəzriti Əysa du’a-tilawət ⱪilix üqün ɵzi tənⱨa taƣⱪa qiⱪti, kəqtimu u yərdə yalƣuz ⱪaldi. 24 Bu qaƣda, kemə ⱪirƣaⱪtin heli uzaⱪta dolⱪunlar iqidə qayⱪilip təstə ilgiriləwatatti, qünki ⱪarxi tərəptin xamal qiⱪiwatatti.
25 Tang etixⱪa az ⱪalƣanda, ⱨəzriti Əysa kɵlning üstidə mengip, xagirtliri tərəpkə kəldi. 26 Xagirtlar uning kɵlning üstidə mengip keliwatⱪanliⱪini kɵrüp, wəⱨimigə qüxti.
– U bir alwasti! – deyixip, ⱪorⱪup quⱪan selixip kətti.
27 Lekin, ⱨəzriti Əysa dərⱨal ularƣa:
– Hatirjəm bolunglar, bu mən, ⱪorⱪmanglar! – dedi.
28 Petrus buningƣa jawabən:
– I Rəbbim, əgər bu siz bolsingiz, su üstidə mengip yeningizƣa beriximƣa əmr ⱪiling, – dedi.
29 – Kəl, – dedi ⱨəzriti Əysa.
Petrus kemidin qüxüp, su üstidə ⱨəzriti Əysaƣa ⱪarap mangdi. 30 Lekin, ⱪattiⱪ qiⱪiwatⱪan boranni kɵrüp ⱪorⱪti wə suƣa qɵküxkə baxliƣanda:
– Rəbbim, meni ⱪutⱪuzuwalƣaysiz! – dəp warⱪiridi.
31 Ⱨəzriti Əysa dərⱨal ⱪolini uzitip, uni tutuwaldi wə uningƣa:
– Əy ixənqi ajiz, nemixⱪa guman ⱪilding? – dedi.
32 Ular kemigə qiⱪⱪanda, xamal tohtidi. 33 Xagirtliri ⱨəzriti Əysaƣa səjdə ⱪilip:
– Siz ⱨəⱪiⱪətən Hudaning Oƣli ikənsiz, – deyixti.
Ⱨəzriti Əysaning Ginəsarda bimarlarni saⱪaytixi
34 Ular kɵlning ⱪarxi təripigə ɵtüp, Ginəsar degən yərdə ⱪuruⱪluⱪⱪa qiⱪti. 35 U yərning həlⱪi ⱨəzriti Əysani tonup, ətraptiki jaylarƣa həwər əwətti. Kixilər bimarlarning ⱨəmmisini uning aldiƣa elip kelip, 36 ⱨəzriti Əysadin bimarlarning ⱨeqbolmiƣanda uning tonining pexigə bolsimu ⱪolini təgküzüwelixiƣa ruhsət ⱪilixini sorap yalwuratti. Uningƣa ⱪolini təgküzgənlərning ⱨəmmisi saⱪaydi.
15 Insanni nemə napak ⱪilidu?
1 Bu qaƣda, paytəht Yerusalemdin bəzi Pərisiylər wə Təwrat ustazliri ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip:
2 – Xagirtliring nemixⱪa əjdadlirimizning ən’ənilirigə hilapliⱪ ⱪilidu? Ular tamaⱪtin ilgiri ⱪollirini yumaydikənƣu, – dedi.
3 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ jawab bərdi:
– Silərqu! Silər nemixⱪa ən’ənimizgə ri’ayə ⱪilimiz dəp, Hudaning əmrlirigə hilapliⱪ ⱪilisilər? 4 Huda: “Ata-anangni ⱨɵrmət ⱪil” wə “atisi yaki anisini ⱨaⱪarətligənlərgə ɵlüm jazasi berilsun” dəp əmr ⱪilƣan. 5 Lekin, silər: “Ata-anisiƣa: ‘məndin alidiƣan pütün maddiy yardiminglarni Hudaƣa atiwəttim’ degən kixining 6 ata-anisiƣa wapadarliⱪ ⱪilix məjburiyiti ⱪalmaydu” dəysilər. Buning bilən, ən’ənənglarni dəp, Hudaning əmrini yoⱪⱪa qiⱪirisilər. 7 Əy sahtipəzlər! Huda Yəxaya pəyƣəmbər arⱪiliⱪ aldin eytⱪan munu sɵzlər silərgə nemidegən mas kelidu-ⱨə:
8 “Bu həlⱪ meni aƣzidila ⱨɵrmətləydu,
lekin ⱪəlbi məndin yiraⱪ.
9 Manga ⱪilƣan ibaditi biⱨudidur.
Qünki, ɵgətkənliri Hudaning əmrliri əməs,
bəlki ɵzliri qiⱪiriwalƣan pətiwalardur.”
10 Ⱨəzriti Əysa halayiⱪni yeniƣa qaⱪirip, ularƣa:
– Ⱪulaⱪ selinglar ⱨəm xuni qüxininglarki, 11 insanni napak ⱪilidiƣini aƣzidin kiridiƣini əməs, bəlki aƣzidin qiⱪidiƣinidur, – dedi.
12 Keyin, xagirtliri uning aldiƣa kelip:
– Sizning sɵzliringiz Pərisiylərning qixiƣa təgkənlikini bildingizmu, – dedi.
13 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ jawab ⱪayturdi:
– Ərxtiki Atam tikmigən ⱨərⱪandaⱪ ɵsümlük yiltizidin ⱪomurup taxlinidu. 14 Ularƣa pisənt ⱪilmanglar; ular ⱪariƣularƣa yol baxlaydiƣan ⱪariƣulardur. Əgər ⱪariƣu ⱪariƣuni yetəklisə, ⱨər ikkisi oriƣa qüxüp ketidu.
15 Petrus:
– Baya eytⱪan napakliⱪ toƣrisidiki təmsilni qüxəndürüp bərgəysiz, – dedi.
16 – Silərmu tehiqə qüxənməywatamsilər? – dedi ⱨəzriti Əysa, 17 – Eƣizƣa kirgən nərsilərning axⱪazan arⱪiliⱪ tərət bolup qiⱪip ketidiƣanliⱪini qüxənməmsilər? 18 Lekin, eƣizdin qiⱪidiƣini ⱪəlbtin qiⱪidu. Insanni napak ⱪilidiƣinimu xu. 19 Qünki, yaman niyət, ⱪatilliⱪ, zinahorluⱪ, jinsiy əhlaⱪsizliⱪ, oƣriliⱪ, yalƣan guwaⱨliⱪ wə tɵⱨməthorluⱪ ⱪatarliⱪ gunaⱨlarning ⱨəmmisi ⱪəlbtin qiⱪidu. 20 Insanni mana xular napak ⱪilidu. Yuyulmiƣan ⱪollar bilən ta’am yeyix bolsa insanni napak ⱪilmaydu.
Yəⱨudiy əməs ayalning etiⱪadi
21 Ⱨəzriti Əysa u yərdin ayrilip, Tir wə Sidon xəⱨərlirining ətrapidiki rayonlarƣa bardi. 22 U yərdə olturaⱪlaxⱪan Kən’anlardin bolƣan bir ayal ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip:
– I təⱪsir! Padixaⱨ Dawutning əwladi, ⱨalimƣa yətkəysiz! Ⱪizimƣa jin qaplixiwalƣanidi, ⱨali bək harab, – dəp zarlidi.
23 Lekin, ⱨəzriti Əysa u ayalƣa bir eƣizmu jawab bərmidi. Xagirtliri uning aldiƣa kelip:
– Bu ayalni yolƣa salƣaysiz! Kəynimizgə əgixiwelip yol boyi warⱪirap yüridu, – dəp tələp ⱪildi.
24 Ⱨəzriti Əysa ⱨeliⱪi ayalƣa ⱪarap mundaⱪ dedi:
– Mən pəⱪət Hudaning yoⱪalƣan ⱪoyliri – Isra’illarƣa əwətildim.
25 Ⱨeliⱪi ayal uning aldiƣa kelip:
– I təⱪsir, manga xapa’ət ⱪilƣaysiz! – dəp, ayiƣiƣa yiⱪildi.
26 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Balilarning nenini itlarƣa taxlap berix toƣra əməs,* Ⱨəzriti Əysa bu yərdə ɵzining əwətilixining aldi bilən Yəⱨudiylar, andin Yəⱨudiy əməslər üqün ikənlikini təkitligən. – dedi.
27 Ⱨeliⱪi ayal buningƣa jawabən:
– Xundaⱪ, təⱪsir, biraⱪ itlarmu hojayinining dastihinidin qüxkən nan uwaⱪlirini yəydiƣu, – dedi.
28 Xuning bilən, ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Əy ayal, ixənqing kamil ikən! Tiliginingdək bolsun, – dedi. U ayalning ⱪizi xu’an saⱪiyip kətti.
Kesəllərning saⱪaytilixi
29 Ⱨəzriti Əysa u yərdin ayrilip, Jəliliyə kɵlining boyidin ɵtüp, taƣⱪa qiⱪip olturdi. 30 Uning aldiƣa nurƣun halayiⱪ yiƣildi. Ular yənə tokur, ⱪariƣu, qolaⱪ, gaqa wə baxⱪa ⱨər hil kesəllərnimu elip kelip, ⱨəzriti Əysaning aldiƣa ⱪoyuxti. Ⱨəzriti Əysa ularni saⱪaytti. 31 Həlⱪ gaqilarning tili qiⱪⱪanliⱪini, qolaⱪlarning əsligə kəlgənlikini, tokurlarning mangƣanliⱪini, ⱪariƣularning kɵzi eqilƣanliⱪini kɵrüp, ⱨəyran boldi wə Isra’illar etiⱪad ⱪilip kəlgən Hudaƣa mədⱨiyə oⱪudi.
Tɵt ming adəmning toyduruluxi
32 Ⱨəzriti Əysa xagirtlirini yeniƣa qaⱪirip:
– Bu halayiⱪⱪa iqim aƣriydu. Ular üq kündin beri yenimdin kətmidi, yəydiƣan bir nərsisimu ⱪalmidi. Ularni ɵylirigə aq ⱪorsaⱪ ⱪayturuxni halimaymən, yolda yiⱪilip ⱪelixi mumkin, – dedi.
33 Xagirtlar uningƣa:
– Bundaⱪ hilwət bir yərdə bunqiwala halayiⱪni toydurƣudək nanni nədin tapimiz? – deyixti.
34 – Ⱪanqə neninglar bar? – dəp soridi ⱨəzriti Əysa.
– Yəttə nan bilən birnəqqə tal kiqik beliⱪimiz bar, – deyixti ular.
35 Buning bilən, ⱨəzriti Əysa halayiⱪni yərdə olturuxⱪa buyrudi. 36 Andin, yəttə nan bilən beliⱪlarni ⱪoliƣa aldi wə Hudaƣa xükür eytip, ularni oxtup xagirtliriƣa bərdi. Ular kɵpqilikkə tarⱪatti. 37 Ⱨəmməylən yəp toyƣandin keyin, xagirtlar exip ⱪalƣan parqilarni yəttə sewətkə yiƣiwaldi. 38 Tamaⱪ yegənlərning sani ayallar wə balilarni ⱨesabⱪa almiƣanda tɵt ming kixi idi. 39 Ⱨəzriti Əysa halayiⱪni yolƣa salƣandin keyin, kemigə qüxüp, Magadan yezisining sirtiƣa bardi.
*26 16 Pərisiylərning karamət kɵrsitixni tələp ⱪilixi
1 Pərisiylər bilən Saduⱪiy diniy eⱪimidikilər ⱨəzriti Əysaning yeniƣa kelip, uning Huda təripidin əwətilgənlikini sinap beⱪix məⱪsitidə, uningdin bir karamət kɵrsitixni tələp ⱪilixti. 2 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Kəqⱪurun silər: “Upuⱪta ⱪizil xəpəⱪ kɵrgininglarda, ətə ⱨawa oquⱪ bolidu” dəysilər. 3 Ətigəndə: “Bügün asmanning rənggi kɵküx ⱪizil wə bulutluⱪ, ⱨawa buzulidu” dəysilər. Asman rənggini qüxəndürələysiləryu, bu zamanda yüz beriwatⱪan alamətlərni qüxəndürəlməysilər! 4 Osal wə wapasiz kixilər karamət kɵrsət, dəpla turidu. Biraⱪ, silərgə Yunus pəyƣəmbərning karamitidin baxⱪa kɵrsitilidiƣan ikkinqi karamət yoⱪ.* 12-bab 39-, 40-ayətlərgə ⱪaralsun.
Andin, ⱨəzriti Əysa ularni taxlap kətti.
Sahta təlimdin saⱪlinix
5 Xagirtlar kɵlning u ⱪetiƣa ɵtkinidə, nan eliwelixni untuƣanidi. 6 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Ⱨoxyar bolunglar, Pərisiylər bilən Saduⱪiylarning eqitⱪusidin eⱨtiyat ⱪilinglar, – dedi.
7 Xagirtlar bir-birigə:
– Nan əkəlmigənlikimiz üqün xundaⱪ dəwatsa kerək, – deyixti.
8 Ularning nemə deyixiwatⱪanliⱪini bilgən ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Əy ixənqi ajizlar! Nemə üqün nan əkəlmigənlikinglar toƣrisida sɵzlixisilər? 9 Tehiqə qüxənmidinglarmu? Bəx nan bilən bəx ming kixini toydurƣanliⱪim, yənə ⱪanqə sewət yeməklik yiƣiwalƣanliⱪinglar esinglarda yoⱪmu? 10 Yəttə nan bilən tɵt ming kixini toydurƣanliⱪim, yənə ⱪanqə sewət yeməklik yiƣiwalƣanliⱪinglarmu esinglarda yoⱪmu? 11 Silər nemixⱪa mening eytⱪinimning nan toƣruluⱪ əməslikini qüxənməysilər? Mən yənə silərgə: “Pərisiylər bilən Saduⱪiylarning eqitⱪusidin eⱨtiyat ⱪilinglar” dəymən. 12 Xagirtlar xundila ⱨəzriti Əysaning ɵzlirigə nandiki eqitⱪudin əməs, bəlki Pərisiylər bilən Saduⱪiylarning eqitⱪusidin, yəni sahta təlimidin eⱨtiyat ⱪilixni eytⱪanliⱪini qüxinip yətti.
Petrusning ⱨəzriti Əysani Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ dəp tonuxi
13 Ⱨəzriti Əysa Filip Ⱪəysəriyisi rayoniƣa kəlginidə, xagirtliridin:
– Kixilər Insan’oƣlini kim dəp bilidikən? – dəp soridi.
14 Xagirtliri:
– Bəzilər sizni qɵmüldürgüqi Yəⱨya, bəzilər Ilyas pəyƣəmbər wə yənə bəzilər Yərəmiya yaki baxⱪa ⱪədimki pəyƣəmbərlərdin biri dəp bilidikən, – dəp jawab bərdi.
15 Ⱨəzriti Əysa ulardin:
– Silərqu? Silər meni kim dəp bilisilər? – dəp soridi.
16 Petrus dəpmu atalƣan Simun:
– Siz mənggü ⱨayat Hudaning Oƣli Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ ikənsiz, – dəp jawab bərdi.
17 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Nemidegən bəhtliksən, Yunus oƣli Simun! Buni sanga axkariliƣuqi insan əməs, bəlki ərxtiki Atam Hudadur. 18 Sanga xuni eytayki, sən bolsang Petrus [mənisi “tax”]. Mən jama’ətqilikimni bu tax üstigə ⱪurimən. Uning üstidin ɵlümning küqimu ƣalib keləlməydu. 19 Ərxning padixaⱨliⱪining aqⱪuqlirini sanga berimən. Sening yər yüzidə yol ⱪoyƣanliring ərxtimu yol ⱪoyulup bolƣan bolidu. Sening yər yüzidə yol ⱪoymiƣanliring ərxtimu yol ⱪoyulmiƣan bolidu, – dedi. 20 Bu sɵzlərdin keyin, ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa ɵzining Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ ikənlikini ⱨeqkimgə tinmasliⱪni tapilidi.
Ⱨəzriti Əysaning ɵlüp tirilidiƣanliⱪini aldin eytixi
21 Xuningdin keyin, ⱨəzriti Əysa ɵzining Yerusalemƣa ketixi, aⱪsaⱪallar, aliy roⱨaniylar wə Təwrat ustazliri təripidin kɵp azab-oⱪubət tartixi, ɵltürülüxi wə üqinqi küni tirildürülüxi kerəklikini xagirtliriƣa uⱪturuxⱪa baxlidi.
22 Bu gəpni angliƣan Petrus ⱨəzriti Əysani bir qətkə tartip, uni əyibləp:
– Ya Rəbbim, nemixⱪa bundaⱪ hiyalda bolisiz? Bexingizƣa bundaⱪ ixlar əsla kəlməydu! – dedi.
23 Lekin, ⱨəzriti Əysa Petrusⱪa ⱪarap:
– Yoⱪal kɵzümdin, Xəytandək sɵzləwatisən! Sən manga putlikaxang, sening oyliƣanliring Hudaning əməs, insanning hiyalidur, – dedi.
24 Keyin, ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa mundaⱪ dedi:
– Kimdəkim manga əgixixni halisa, ɵz haⱨixidin waz keqip, ɵzining krestini kɵtürüp manga əgəxsun! 25 Qünki, ɵzi üqünla yaxaydiƣanlar əksiqə ⱨayatidin məⱨrum bolidu. Biraⱪ, ɵz haⱨixidin waz keqip, mening üqün yaxaydiƣanlar ⱨayatliⱪⱪa erixidu. 26 Bir adəm pütün dunyaƣa igə bolup ⱨayatidin məⱨrum ⱪalsa, buning nemə paydisi bolsun?! Nemini tɵləpmu ⱨayatliⱪⱪa erixkili bolsun?! 27 Insan’oƣli bolƣan mən Atamning xan-xəripi iqidə pərixtiliri bilən kelip, ⱨəmmə adəmning ɵz əməliyitigə tuxluⱪ jawab ⱪayturimən. 28 Bilip ⱪoyunglarki, bu yərdə turƣanlarning bəziliri Insan’oƣlining ɵz padixaⱨliⱪi iqidə kəlgənlikini kɵrmigüqə ɵlməydu.† Bu sɵz bir ⱨəptidin keyin yüz bərgən, yəni 17-babta təswirləngən wəⱪəgə yaki ⱨəzriti Əysa ɵltürülgəndin keyin xagirtliriƣa ⱪayta kɵrüngən wəⱪəgə ⱪaritilƣan.
*4 †28 17 Ⱨəzriti Əysaning nurƣa qɵmüxi
1 Altə kündin keyin, ⱨəzriti Əysa pəⱪət Petrus, Yaⱪup wə Yaⱪupning inisi Yuⱨannanila elip, egiz bir taƣⱪa qiⱪti. 2 U yərdə ⱨəzriti Əysaning ⱪiyapiti ularning kɵz aldidila ɵzgirip, yüzi ⱪuyaxtək parlidi, kiyimliri nurdək ap’aⱪ bolup qaⱪnidi. 3 Tosattin, xagirtlarƣa Musa pəyƣəmbər wə Ilyas pəyƣəmbərning ⱨəzriti Əysa bilən sɵzlixiwatⱪanliⱪi kɵründi. 4 Petrus ⱨəzriti Əysaƣa:
– I Rəbbim, bu yərdə bolƣinimiz nemidegən yahxi! Halisingiz, biri sizgə, biri Musa pəyƣəmbərgə, yənə biri Ilyas pəyƣəmbərgə dəp, bu yərgə üq kəpə yasay, – dedi.
5 Petrusning gepi tügiməyla, parlaⱪ bir bulut ularni ⱪapliwaldi. Buluttin Hudaning: “Bu mening sɵyümlük oƣlum. Mən uningdin hursənmən. Uning sɵzigə ⱪulaⱪ selinglar!” degən awazi anglandi.
6 Xagirtlar buni anglap, intayin ⱪorⱪuxⱪan ⱨalda yərgə düm yetiwaldi. 7 Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa kelip, ularƣa ⱪolini təgküzüp:
– Ⱪopunglar, ⱪorⱪmanglar, – dedi. 8 Ular bexini kɵtürüp ⱪariwidi, ⱨəzriti Əysadin baxⱪa ⱨeqkim kɵrünmidi.
9 Taƣdin qüxüwetip, ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Insan’oƣli ɵlümdin tirildürülmigüqə, kɵrgənliringlarni ⱨeqkimgə tinmanglar, – dəp tapilidi.
10 Andin xagirtliri uningdin:
– Təwrat ustazliri nemə üqün: “Ilyas pəyƣəmbər Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ kelixtin awwal ⱪaytip kelixi kerək” deyixidu? – dəp soraxti.
11 Ⱨəzriti Əysa jawabən:
– Əlwəttə, Ilyas pəyƣəmbər qoⱪum Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨtin awwal kelip, ⱨəmmini ⱪelipiƣa kəltüridu. 12 Bilip ⱪoyunglarki, Ilyas pəyƣəmbər alliⱪaqan kəldi, lekin kixilər uni tonumiƣanliⱪtin, uningƣa ⱪilmiƣan əskiliki ⱪalmidi. Huddi xuningdək, ular Insan’oƣliƣimu azab salidu, – dedi. 13 Xu qaƣda, xagirtlar ⱨəzriti Əysaning Ilyas pəyƣəmbərni tilƣa elix arⱪiliⱪ qɵmüldürgüqi Yəⱨyani kɵrsitiwatⱪanliⱪini qüxəndi.
Jin qaplaxⱪan balining saⱪaytilixi
14 Ular kɵpqilikning yeniƣa barƣinida, bir kixi ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip, tizlinip:
15 – Təⱪsir, oƣlumning ⱨaliƣa yətkəysiz! Balining tutⱪaⱪliⱪ kesili bolƣaqⱪa, ⱨali bək harab, da’im otning yaki suning iqigə qüxüwalidu. 16 Uni xagirtliringizƣa elip kəlgənidim, saⱪaytalmidi, – dedi.
17 – Əy etiⱪadsiz wə qirik əwlad! Mən silərning manga ixənmigənlikinglarƣa yənə ⱪaqanƣiqə bərdaxliⱪ berəy? – dedi ⱨəzriti Əysa, – balini aldimƣa elip kelinglar.
18 Ⱨəzriti Əysa jinƣa buyruⱪ ⱪildi. Xuning bilən, jin balidin qiⱪip kətti, balimu xu’an saⱪaydi.
19 Keyin, ⱨəzriti Əysa yalƣuz ⱪalƣanda, xagirtlar uning yeniƣa kelip:
– Biz nemə üqün jinni ⱨəydiyəlmiduⱪ? – dəp soraxti.
20 – Etiⱪadinglar ajiz bolƣanliⱪi üqün. Bilip ⱪoyunglarki, silərdə ⱪiqa uruⱪidək qongluⱪta bolsimu etiⱪad bolsidi, awu taƣⱪa: “Bu yərdin u yərgə kɵq” desənglar, kɵqkən bolatti. Etiⱪadinglar bolsa, ⱪolunglardin ⱨeq ix ⱪeqip ⱪutulalmaydu. { 21 biraⱪ, bundaⱪ jinlarni du’a ⱪilix wə roza tutux bilənla ⱨəydigili bolidu, – dedi ⱨəzriti Əysa ularƣa.}
Ⱨəzriti Əysaning ɵlüp tirilidiƣanliⱪini ikkinqi ⱪetim eytixi
22-23 Ular Jəliliyə ɵlkisidə jəm bolƣanda, ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Insan’oƣli baxⱪilarning ⱪoliƣa tapxurulup ɵltürülidu, lekin üqinqi küni tirilidu, – dedi. Bu sɵz xagirtlarni ƣəm-ⱪayƣuƣa saldi.
Ibadəthana beji tapxurux
24 Ⱨəzriti Əysa xagirtliri bilən Kəpərnaⱨum xəⱨirigə kəlginidə, ibadəthana bejini yiƣⱪuqilar Petrusning yeniƣa kelip:
– Ustazinglar ibadəthana bejini tɵliməmdu? – dəp soridi.
25 – Tɵləydu, – dedi Petrus.
Petrus ɵygə kəlgəndə, u tehi bir nemə deməstila ⱨəzriti Əysa uningdin:
– Simun, seningqə dunyadiki padixaⱨlar kimlərdin baj alidu? Ɵz pərzəntliridinmu yaki baxⱪilardinmu? – dəp soridi.
26 Petrus:
– Baxⱪilardin, – deyixi bilən, ⱨəzriti Əysa:
– Undaⱪta, pərzəntlər bajdin haliy bolidu. 27 Biraⱪ, baj yiƣⱪuqilarning qixiƣa təgməyli, kɵlgə berip ⱪarmaⱪni taxla. Tutⱪan birinqi beliⱪning aƣzini aqsang, bir tənggə pul qiⱪidu. Uni elip ikkimizning beji üqün ularƣa bər, – dedi.
18 Ərxning padixaⱨliⱪidiki əng uluƣ kixi
1 Bu qaƣda, ⱨəzriti Əysaning xagirtliri uning yeniƣa kelip:
– Ərxning Padixaⱨliⱪida kim əng uluƣ? – dəp soridi.
2 Ⱨəzriti Əysa yeniƣa kiqik bir balini qaⱪirip, uni otturida turƣuzup, mundaⱪ dedi:
3 – Bilip ⱪoyunglarki, yaman yolunglardin yenip, kiqik balilardək səbiy bolmisanglar, Ərxning Padixaⱨliⱪiƣa ⱨərgiz kirəlməysilər. 4 Kim ɵzini kiqik balilardək tɵwən tutsa, u Ərxning Padixaⱨliⱪida əng uluƣ bolidu. 5 Kim meni dəp, bundaⱪ kiqik balilarni ⱪobul ⱪilsa, u meni ⱪobul ⱪilƣan bolidu. 6 Lekin, kimdəkim manga etiⱪad ⱪilƣan bundaⱪ kiqiklərdin birini gunaⱨⱪa azdursa, xu adəm üqün eytⱪanda boyniƣa yoƣan tügmən texi esilƣan ⱨalda dengizning əng qongⱪur yerigə qɵktürülgini əwzəl. 7 Insanni gunaⱨⱪa azduridiƣan tuzaⱪlar tüpəylidin, bu dunyaning adəmlirining ⱨaliƣa way! Bundaⱪ tuzaⱪlardin ⱪeqip ⱪutulƣili bolmaydu, lekin xu tuzaⱪlarni ⱪurƣuqining ⱨaliƣa way!
8 Əgər ⱪolung yaki putung seni gunaⱨⱪa azdursa, uni kesip taxla. Ikki ⱪolung yaki ikki putung bar ⱨalda mənggü ɵqməs dozah otiƣa taxlanƣiningdin kɵrə, qolaⱪ yaki tokur ⱨalda mənggülük ⱨayatⱪa erixkining əwzəl. 9 Əgər kɵzüng seni gunaⱨⱪa azdursa, uni oyup taxla. Ikki kɵzüng bar ⱨalda mənggü ɵqməs dozah otiƣa taxlanƣiningdin kɵrə, birla kɵzüng bilən bolsimu mənggülük ⱨayatⱪa erixkining əwzəl.
Azƣan ⱪoy toƣrisidiki təmsil
10 – Bu səbiylərning ⱨərⱪandaⱪ birigimu səl ⱪaraxtin saⱪlininglar. Xuni eytayki, ularning ərxtiki pərixtiliri ərxtiki Atam Hudaning jamalini ⱨər da’im kɵrüp turidu. 11 Insan’oƣli azƣan adəmlərni ⱪutⱪuzƣili kəldi.
12 Oylap beⱪinglarqu? Bir adəmning yüz tuyaⱪ ⱪoyi bolup, uningdin biri adixip ⱪalsa, u toⱪsan toⱪⱪuz ⱪoyni taƣⱪa taxlap, ⱨeliⱪi adaxⱪan ⱪoyini izdiməmdu? 13 Bilip ⱪoyunglarki, əgər uni tepiwalsa, u ⱪoy üqün bolƣan huxalliⱪi adaxmiƣan toⱪsan toⱪⱪuzi üqün bolƣan huxalliⱪidin qong bolidu. 14 Xuningƣa ohxax, ərxtiki Atanglarmu bu səbiylərning ⱨeqⱪaysisining ezip ⱪelixini halimaydu.
Hataliⱪ ɵtküzgən ⱪerindixiƣa bolƣan mu’amilə
15 – Əgər ⱪerindixing gunaⱨ ɵtküzüp ⱪoysa, uning yeniƣa berip səwənlikini kɵrsitip bər. Ⱨərⱪandaⱪ ix ikkinglarning arisidila ⱪalsun. Ⱪerindixing sɵzüngni anglisa, uning bilən yarixiwalƣan bolisən. 16 Lekin anglimisa, sening eytⱪanliringning guwaⱨqisi bolux üqün yənə bir-ikki kixini elip, uning yeniƣa barƣin. Ⱨəmmə ixta ikki-üq adəm guwaⱨqi bolsun. 17 Əgər ⱪerindixing ularning sɵzigə ⱪulaⱪ salmisa, əⱨwalni etiⱪadqilar jama’ətqilikigə uⱪturup ⱪoy. Əgər ularningkigimu ⱪulaⱪ salmisa, uni butpərəs yaki insapsiz bajgir ⱪatarida kɵr.
18 Bilip ⱪoyunglarki, silərning yər yüzidə yol ⱪoyƣanliringlar ərxtimu yol ⱪoyulup bolƣan bolidu. Silərning yər yüzidə yol ⱪoymiƣanliringlar ərxtimu yol ⱪoyulmiƣan bolidu. 19 Xuni yənə bilip ⱪoyunglarki, yər yüzidə aranglardin ikki kixi bir niyət, bir məⱪsəttə bir nərsini tiləp du’a ⱪilsa, ərxtiki Atam ularning tilikini ijabət ⱪilidu. 20 Qünki, ikki yaki üq kixi mening namim bilən ⱪəyərdə jəm bolsa, mənmu xu yərdə ularning arisida bolimən.
Xəpⱪətsiz qakar
21 Bu qaƣda, Petrus ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip:
– I Rəbbim, ⱪerindiximning mening aldimda ɵtküzgən ⱪanqə ⱪetimliⱪ gunaⱨini kəqürüxüm kerək? Yəttə ⱪetimmu? – dedi.
22 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Bilip ⱪoyƣinki, yəttə ⱪetim əməs, yətmix yəttə ⱪetim. 23 Demək, Ərxning Padixaⱨliⱪi qakarliri bilən ⱨesab-kitab ⱪilmaⱪqi bolƣan bir padixaⱨⱪa ohxaydu. 24 Padixaⱨ ⱨesab-kitabni baxliƣinida, uningƣa milyonliƣan kümüx tənggə ⱪərzdar bolƣan bir qakar kəltürülüptu. 25 Qakarning tɵləx iⱪtidari bolmiƣanliⱪtin, padixaⱨ uningƣa ɵzini, hotun bala-qaⱪisi wə bar-yoⱪini setip, ⱪərzini tɵləxni buyruptu. 26 Qakar yərgə tizlinip turup, hojayini padixaⱨⱪa: “Manga kəngqilik ⱪilƣayla, pütün ⱪərzimni qoⱪum tɵləymən” dəp yalwuruptu. 27 Hojayinining qakarƣa iqi aƣrip, ⱪərzini kəqürüm ⱪilip uni ⱪoyup beriptu.
28 Lekin, qakar u yərdin qiⱪip, ɵzigə birnəqqə tənggə ⱪərzdar bolƣan yənə bir qakarni uqritiptu. Uni tutuwelip, boynini siⱪip turup: “Ⱪərzingni tɵlə” dəptu. 29 Bu qakarmu yərgə tizlinip turup: “Manga kəngqilik ⱪil, ⱪərzimni qoⱪum tɵləymən” dəp yalwuruptu. 30 Lekin, baxtiki qakar buni rət ⱪiptu wə uni zindanƣa taxlitip: “Pütün ⱪərzni tɵlimigüqə, zindanda yatisən” dəptu. 31 Bu əⱨwalni uⱪup iqi intayin aƣriƣan baxⱪa qakarlar hojayinining aldiƣa berip, əⱨwalni baxtin-ahir həwər ⱪiptu.
32 Buning bilən, hojayin qakarni qaⱪirtip: “Əy yaman qakar, manga yalwurƣanliⱪing üqün xunqə kɵp ⱪərzingni kəqürdüm. 33 Mən sanga iq aƣritⱪinimdək, sənmu qakar buradiringgə iq aƣritixing kerək idiƣu?” dəptu. 34 Buning bilən, ƣəzəpləngən hojayin uni pütün ⱪərzini tɵligüqə zindanda yatⱪuzux üqün, wəⱨxiy gundipaylarƣa tapxurup beriptu.
35 Xuningƣa ohxax, əgər ⱨəmminglar ⱪerindaxliringlarni dilinglardin kəqürmisənglar, ərxtiki Atammu silərni kəqürməydu.
19 Talaⱪ ⱪilix toƣrisida
1 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni eytip bolƣandin keyin, Jəliliyə ɵlkisidin ayrilip, Yəⱨudiyə ɵlkisini besip ɵtüp, I’ordan dəryasining u ⱪetidiki rayonlarƣa bardi. 2 Zor bir top adəm uningƣa əgixip kəlgənidi. Ⱨəzriti Əysa ularning arisidiki kesəllərni xu yərdila saⱪaytti.
3 Ⱨəzriti Əysaning yeniƣa kəlgən bəzi Pərisiylər uningƣa tuzaⱪ ⱪurux məⱪsitidə uningdin:
– Bir adəmning ⱨərⱪandaⱪ bir səwəb bilən ayalini talaⱪ ⱪilixi Təwrat ⱪanuniƣa uyƣunmu? – dəp soridi.
4 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ jawab ⱪayturdi:
– Təwratni oⱪumidinglarmu? Yaratⱪuqi burunla insanlarning bir gəwdə boluxi üqün, ularni “ər wə ayal ⱪilip yaratti” wə 5 “bir adəmning ata-anisidin ayrilip, ayali bilən birlixip bir tən boluxi ənə xu səwəbtindur” dedi. 6 Xundaⱪ ikən, ər-ayal əmdi ikki tən əməs, bir təndur. Xuning üqün, Huda ⱪoxⱪanni insan ayrimisun.
7 Pərisiylər ⱨəzriti Əysadin:
– Undaⱪta, Musa pəyƣəmbər nemə üqün Təwrat ⱪanunida ərlərning ɵz ayalliriƣa bir parqə talaⱪ hetini beripla ularni talaⱪ ⱪilsa bolidiƣanliⱪini eytti? – dəp soraxti.
8 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Tərsaliⱪinglardin Musa pəyƣəmbər ayalliringlarni talaⱪ ⱪilsa ruhsət ⱪilƣan. Biraⱪ, aləm apiridə bolƣanda bundaⱪ əməs idi. 9 Bilip ⱪoyunglarki, ayalini jinsiy əhlaⱪsizliⱪtin baxⱪa birər səwəb bilən talaⱪ ⱪilip, baxⱪa birini əmrigə alƣan kixi zina ⱪilƣan bolidu.
10 Xagirtlar ⱨəzriti Əysaƣa:
– Əgər ər bilən ayal otturisidiki munasiwət xundaⱪ bolsa, undaⱪta ɵylənməslik yahxi ikən, – dedi.
11 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Bu degənlikni ⱨəmmila adəm əməs, pəⱪət Huda nesip ⱪilƣanlarla ⱪobul ⱪilalaydu. 12 Ɵylənməydiƣan kixilər hilmuhildur. Bəzilər tuƣma jinsiy iⱪtidari ajizlar, bəzilər baxⱪilar təripidin ahta ⱪilinƣanlar, yənə bəzilər ərxning padixaⱨliⱪi üqün ɵylinixtin waz kəqkənlərdur. Bu degənlikni ⱪobul ⱪilalaydiƣanlar ⱪobul ⱪilsun! – dedi.
Ⱨəzriti Əysaning kiqik balilarƣa bəht tilixi
13 Ⱪolini təgküzüp bəht tilisun dəp, kixilər kiqik balilirini ⱨəzriti Əysaning aldiƣa elip kəldi. Biraⱪ, xagirtlar ularni əyiblidi. 14 Ⱨəzriti Əysa:
– Balilar aldimƣa kəlsun, ularni tosmanglar. Qünki, Ərxning Padixaⱨliⱪiƣa kiridiƣanlar dəl muxularƣa ohxaxlardur, – dedi. 15 Ⱨəzriti Əysa ⱪollirini ularƣa təgküzüp bəht tiligəndin keyin, u yərdin ayrildi.
Mülükdardiki müxkülat
16 Bir küni, bir yigit ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip:
– Ustaz, mən ⱪandaⱪ yahxi ixlarni ⱪilsam, mənggülük ⱨayatⱪa eriximən? – dəp soridi.
17 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Yahxiliⱪ toƣrisida nemixⱪa məndin soraysiz? Yahxi bolƣuqidin pəⱪət birila bar. Mənggülük ⱨayatⱪa erixməkqi bolsingiz, uning əmrlirini ada ⱪiling, – dedi.
18 – Ⱪaysi əmrlərni dəysiz? – dəp soridi ⱨeliⱪi yigit.
Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Ⱪatilliⱪ ⱪilma, zina ⱪilma, oƣriliⱪ ⱪilma, yalƣan guwaⱨliⱪ bərmə, 19 ata-anangƣa ⱨɵrmət ⱪil wə ⱪoxnangni ɵzüngni sɵygəndək sɵy.
20 – Bularning ⱨəmmisigə əməl ⱪilip keliwatimən. Bulardin baxⱪa yənə nemilərni ⱪilixim kerək? – dəp soridi yigit.
21 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Əgər kəm-kütisiz boluxni halisingiz, berip barliⱪ mal-mülkingizni setip, pulini kəmbəƣəllərgə bering. Xundaⱪ ⱪilsingiz, ərxtə həziningiz bolidu. Andin kelip manga əgixing, – dedi.
22 Bu sɵzni angliƣan yigit ⱪayƣu iqidə u yərdin ketip ⱪaldi. Qünki, uning mal-dunyasi naⱨayiti kɵp idi. 23 Ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa:
– Bilip ⱪoyunglarki, baylarning Ərxning Padixaⱨliⱪiƣa kirixi təs. 24 Yənə xuni eytayki, ularning Hudaning Padixaⱨliⱪiƣa kirixi tɵgining yingnə tɵxükidin ɵtüxidinmu təs! – dedi.
25 Buni angliƣan xagirtlar bəkmu ⱨəyran boluxup:
– Undaⱪta, kim ⱪutⱪuzuxⱪa erixələydu? – dəp soraxti.
26 Ⱨəzriti Əysa ularƣa ⱪarap:
– Bu, insanlarning ⱪolidin kəlməydu, lekin Huda ⱨəmmigə ⱪadirdur, – dedi.
27 Buning bilən, Petrus uningdin:
– Mana biz ⱨəmmini taxlap sizgə əgəxtuⱪ! Biz buningdin nemigə eriximiz? – dəp soridi.
28 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Bilip ⱪoyunglarki, yengi dunya yetip kelip, Insan’oƣli xanliⱪ təhtidə olturƣinida, silər – manga əgəxkənlər on ikki təhttə olturup, Isra’illarning on ikki ⱪəbilisigə ⱨɵkümranliⱪ ⱪilisilər. 29 Meni dəp ɵyliri, ⱪerindaxliri, ata-anisi, bala-qaⱪiliri yaki yər-zeminliridin waz kəqkənlərning ⱨəmmisi yoⱪatⱪanliridin yüz ⱨəssə artuⱪraⱪⱪa erixip, mənggülük ⱨayattin bəⱨrimən bolidu. 30 Lekin xu qaƣda, nurƣun aldinⱪi ⱪatardikilər ahirⱪilar bolidu, nurƣun ahirⱪilar aldinⱪi ⱪatarƣa qiⱪidu.
20 Üzümzarliⱪtiki ixləmqilər
1 Ⱨəzriti Əysa sɵzini dawamlaxturup, mundaⱪ dedi:
– Qünki, Ərxning Padixaⱨliⱪi bir yər igisigə ohxaydu. Yər igisi üzümzarliⱪida ixləxkə adəm yallax üqün ⱪaⱪ səⱨərdə sirtⱪa qiⱪiptu. 2 U ixləmqilərning künlükigə bir kümüx tənggidin berixkə kelixip, ularni üzümzarliⱪiƣa əwətiptu.
3 Sa’ət toⱪⱪuz ətrapida u yənə sirtⱪa qiⱪip, bazarda bikar yürgən baxⱪa kixilərni kɵrüptu. 4 Ularƣa: “Silərmu üzümzarliⱪimƣa berip ixlənglar, ⱨəⱪⱪinglarni muwapiⱪ berimən” dəptu. 5 Ular üzümzarliⱪⱪa beriptu. Qüx waⱪtida wə qüxtin keyin sa’ət üqlərdə u ⱪayta qiⱪip, yənə xundaⱪ ixləmqilərdin birnəqqini yallaptu. 6 Sa’ət bəxlərdə qiⱪⱪinida, u yərdə turƣan yənə baxⱪilarni kɵrüp, ulardin: “Nemə üqün bu yərdə kün boyi bikar yürisilər?” dəp soraptu. 7 “Bizni ⱨeqkim yallimidi” dəp jawab ⱪayturuptu ular. “Undaⱪta, silərmu üzümzarliⱪimƣa berip ixlənglar” dəptu yər igisi ularƣa.
8 Kəqⱪurunluⱪi, yər igisi ƣojidarƣa: “Ixləmqilərni qaⱪirip, əng ahirida kəlgənlərdin baxlap əng awwal kəlgənlərgiqə ⱨəmmisining ix ⱨəⱪⱪini bər” dəptu. 9 Qüxtin keyin sa’ət bəxtə ixⱪa qüxkənlər kelip, ƣojidardin bir kümüx tənggidin elixiptu. 10 Əng awwal ixⱪa qüxkənlər tehimu kɵp ix ⱨəⱪⱪi alimizƣu, dəp oylixiptu. Biraⱪ, ularƣa nɵwət kəlgəndə, ƣojidar ularƣimu bir kümüx tənggidin beriptu. 11 Ular ix ⱨəⱪⱪini alƣandin keyin, yər igisidin rənjip: 12 “Keyin kəlgənlər pəⱪət bir sa’ətla ixlidi, biraⱪ siz ularƣa kün boyi ⱪattiⱪ issiⱪta azab qəkkən bizgə ohxax ⱨəⱪ bərdingiz!” deyixiptu. 13 Yər igisi ularning birigə mundaⱪ jawab ⱪayturuptu: “Buradər, sanga naⱨəⱪliⱪ ⱪilƣinim yoⱪ! Sən bilən bir kümüx tənggigə kelixmigənmiduⱪ? 14 Ⱨəⱪⱪingni elip ⱪaytip kətkin, keyin kəlgənlərgimu sanga ohxax bərsəm nemə boptu? 15 Ɵz pulumni ɵzüm bilgənqə ixlitix ⱨoⱪuⱪum yoⱪmu? Sehiyliⱪimni kɵrəlməywatamsən-ya?”
16 Demək, ahirⱪi bolƣanlar kəlgüsidə aldinⱪilar bolidu, aldinⱪi bolƣanlar kəlgüsidə ahirⱪilar bolidu.
Ⱨəzriti Əysaning ɵlüp tirilidiƣanliⱪini yənə aldin eytixi
17 Ⱨəzriti Əysa Yerusalemƣa ketiwetip, yolda on ikki xagirtini bir qətkə tartip, ularƣa mundaⱪ dedi:
18 – Mana biz ⱨazir Yerusalemƣa ketiwatimiz. Insan’oƣli aliy roⱨaniylar wə Təwrat ustazliriƣa tapxurulidu. Ular uni ɵlüm jazasiƣa məⱨkum ⱪilip, 19 Rimliⱪlarƣa tapxurup beridu. Rimliⱪlar uni məshirə ⱪilip, ⱪamqilap, krestkə mihlaydu. Lekin, u üqinqi küni ⱪayta tirilidu.
Bir anining təlipi
20 Xu qaƣda, Zəbədiyning ayali on ikki xagirt iqidiki ikki oƣlini elip, ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kəldi wə uningƣa təzim ⱪilip turup, bir təlipi barliⱪini eytti.
21 – Nemə təlipingiz bar? – dəp soridi ⱨəzriti Əysa.
Ayal uningƣa:
– Ⱪobul ⱪilƣaysiz, sizning padixaⱨliⱪingizda bu ikki oƣlumdin biri ong yeningizda, biri sol yeningizda oltursun, – dedi.
22 – Silər nemə tələp ⱪilƣanliⱪinglarni bilməywatisilər, – dedi ⱨəzriti Əysa, – mən iqidiƣan azab ⱪədiⱨini iqələmsilər?* Bu ayəttə ⱨəzriti Əysaning tartidiƣan azab-oⱪubiti wə kresttiki ɵlümi kɵzdə tutulƣan. – Iqələymiz, – deyixti ular.
23 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Silər ⱨəⱪiⱪətənmu mening azab ⱪədiⱨimgə ortaⱪ bolisilər. Biraⱪ, ong yaki sol yenimda olturuxunglarƣa ruhsət ⱪilix mening ihtiyarimda əməs. Atam u orunlarni kimlərgə təyyarliƣan bolsa, xular olturidu.
24 Buningdin həwər tapⱪan baxⱪa on xagirt bu ikki ⱪerindixidin hapa boldi. 25 Lekin, ⱨəzriti Əysa ularni yeniƣa qaⱪirip, mundaⱪ dedi:
– Silərgə məlum, bu dunyadiki ⱨɵkümranlar ⱪol astidiki həlⱪ üstidin rəⱨimsizlik bilən ⱨakimiyət yürgüzidu. Əmirliri ularni ⱪattiⱪ ⱪolluⱪ bilən idarə ⱪilidu.
26 Biraⱪ, silərning aranglarda bundaⱪ ix bolmisun. Silərdin kim mərtiwilik boluxni halisa, u ⱪalƣanlarƣa hizmət ⱪilsun. 27 Kim aldinⱪisi boluxni halisa, u ⱪalƣanlarning ⱪuli bolsun. 28 Insan’oƣlimu baxⱪilarni ɵzigə hizmət ⱪildurƣili əməs, baxⱪilarƣa hizmət ⱪilƣili wə jenini pida ⱪilix bədiligə nurƣun adəmlərni gunaⱨtin azad ⱪilƣili kəldi.
Ⱨəzriti Əysaning ikki ⱪariƣuni saⱪaytixi
29 Ular Eriha xəⱨiridin ayrilƣanda, top-top kixilər ⱨəzriti Əysaƣa əgixip mangdi. 30 Yol boyida olturƣan ikki ⱪariƣu ⱨəzriti Əysaning u yərdin ɵtüp ketiwatⱪinini anglap:
– I təⱪsir, padixaⱨ Dawutning əwladi, rəⱨim ⱪilƣaysiz, – dəp towlidi.
31 Kɵpqilik ularni əyibləp, ünini qiⱪarmasliⱪini eytti. Lekin, ular:
– Ya Rəbbim, i padixaⱨ Dawutning əwladi, bizgə rəⱨim ⱪilƣaysiz! – dəp tehimu ünlük towlidi.
32 Ⱨəzriti Əysa ⱪədimini tohtitip, ularni qaⱪirip:
– Məndin nemə tələp ⱪilisilər? – dəp soridi.
33 – Ya Rəbbim, kɵzlirimizni aqⱪaysiz! – deyixti ular.
34 Ularƣa iq aƣritⱪan ⱨəzriti Əysa ularning kɵzlirigə ⱪolini təgküzgənidi, kɵzliri xu’an eqilip kətti. Ular ⱨəzriti Əysaƣa əgixip mangdi.
21 Ⱨəzriti Əysaning təntənə bilən Yerusalemƣa kirixi
1 Ⱨəzriti Əysa xagirtliri bilən Yerusalemƣa yeⱪinlixip, Zəytun teƣining etikidiki Bəytpaji yezisiƣa kəlginidə, 2 ⱨəzriti Əysa ikki xagirtini mundaⱪ dəp aldin əwətti:
– Silər aldimizdiki yeziƣa beringlar. U yərdə baƣlaⱪliⱪ bir exək wə uning yenidiki bir təhəyni kɵrisilər. Ularni yexip aldimƣa yetiləp kelinglar. 3 Birsi silərgə bir nemə desə, “Rəbbimizning bularƣa ⱨajiti qüxti” dənglar. Umu dərⱨal təlipinglarƣa ⱪoxulidu.
4 Bu wəⱪə pəyƣəmbər arⱪiliⱪ eytilƣan munu sɵzlərni əməlgə axurdi:
5 “Yerusalem həlⱪigə eytinglar:
‘mana, padixaⱨinglar keliwatidu,
u kiqik pe’illiⱪ bilən bir exəkkə,
təhəygə minip,
silərning yeninglarƣa keliwatidu.’ ”
6 Ⱨeliⱪi ikki xagirt berip ⱨəzriti Əysaning deginidək ⱪildi. 7 Exək bilən təhəyni yetiləp kelip, üstilirigə qapanlirini saldi wə ⱨəzriti Əysani üstigə mindürdi. 8 Nurƣun kixilər qapanlirini yolƣa payandaz ⱪilip saldi. Bəziliri dərəh xahlirini kesip yolƣa yaydi. 9 Aldida mangƣan wə kəynidin əgəxkən halayiⱪ:
“Padixaⱨ Dawutning əwladi üqün Hudaƣa xükür!
Pərwərdigarimizning namida kəlgüqigə mubarək bolsun!
Ərxi’əladiki Hudaƣa xükürlər oⱪulsun!” dəp warⱪirixatti.
10 Ⱨəzriti Əysa Yerusalemƣa kirgəndə, pütün xəⱨər lərzigə kəldi. Kixilər:
– Bu kimdu? – deyixətti.
11 Halayiⱪ:
– Bu Jəliliyə ɵlkisining Nasirə xəⱨiridin bolƣan Əysa pəyƣəmbər, – dəp jawab berixətti.
Ⱨəzriti Əysaning mərkiziy ibadəthanini tərtipkə selixi
12 Ⱨəzriti Əysa mərkiziy ibadəthana* Mərkiziy ibadəthana – əyni qaƣda, Yəⱨudiylarning nurƣun ibadəthaniliri bolup, bu Yəⱨudiylarning əng kɵp yiƣilip ibadət ⱪilidiƣan jayi idi. Hudaning əmri boyiqə, pəⱪət Yerusalemdiki mərkiziy ibadəthanidila ⱪurbanliⱪ ⱪilix toƣra bolatti. ⱨoyliliriƣa kirip, u yərdə elim-setim ⱪiliwatⱪanlarning ⱨəmmisini ⱨəydəp qiⱪardi. Pul tegixidiƣanlarning xirəlirini wə kəptər satⱪuqilarning orunduⱪlirini ɵrüwetip, 13 ularƣa:
– Muⱪəddəs yazmilarda Hudaning: “Mening ɵyüm du’a-tilawəthana dəp atalsun” degən sɵzi yezilƣan. Lekin, silər uni bulangqilarning uwisiƣa aylanduruwatisilər! – dedi.
14 Ⱨəzriti Əysa ibadəthana ⱨoylilirida aldiƣa elip kelingən ⱪariƣu wə tokurlarni saⱪaytti. 15 Lekin, aliy roⱨaniylar bilən Təwrat ustazliri uning yaratⱪan mɵjizilirini wə ibadəthanida: “Padixaⱨ Dawutning əwladi üqün Hudaƣa xükür!” dəp towliƣan balilarni kɵrüp ƣəzəpləndi.
16 Ular ⱨəzriti Əysadin:
– Bu balilarning nemə dəwatⱪanliⱪini anglawatamsən? – dəp soridi.
– Anglawatimən, – dedi ⱨəzriti Əysa, – silər muⱪəddəs yazmilardiki: “Kiqik balilar wə bowaⱪlarning tilliridin ɵzünggə mədⱨiyilər kəltürdüng” degən sɵzlərni zadi oⱪumiƣanmu?
17 Andin, ⱨəzriti Əysa ulardin ayrilip, xəⱨərdin qiⱪip Bəytaniya yezisiƣa berip, keqini xu yərdə ɵtküzdi.
Etiⱪadning küqi
18 Ətisi ətigəndə ⱨəzriti Əysa xəⱨərgə ⱪaytip ketiwatⱪanda, ⱪorsiⱪi eqip kətkənidi. 19 U yol boyidiki bir tüp ənjür dərihini kɵrüp, uning yeniƣa bardi. Dərəhtə yopurmaⱪtin baxⱪa ⱨeq nərsə tapalmay, dərəhkə ⱪarap:
– Buningdin keyin mənggü mewə bərmigəysən! – dewidi, ənjür dərihi xu’an ⱪurup kətti.
20 Buni kɵrgən xagirtlar ⱨəyran bolup:
– Ənjür dərihi ⱪandaⱪqə birdinla ⱪurup kətti! – dəp soridi.
21 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ jawab ⱪayturdi:
– Bilip ⱪoyunglarki, əgər ⱪilqə gumanlanmay Hudaƣa ixənsənglar, mən ənjür dərihigə ⱪilƣanni silərmu ⱪilalaysilər. Ⱨətta bu taƣⱪa: “Ⱪozƣal, dengizƣa taxlan!” desənglarmu, degininglar ijabət bolidu. 22 Ixənqinglar bolsa, du’a bilən tiligən ⱨərⱪandaⱪ nərsigə erixisilər.
Ⱨəzriti Əysaning ⱨoⱪuⱪining sürüxtürülüxi
23 Ⱨəzriti Əysa mərkiziy ibadəthana ⱨoyliliriƣa kirip, kixilərgə təlim beriwatⱪanda, aliy roⱨaniylar wə həlⱪ aⱪsaⱪalliri uning aldiƣa kelip:
– Siz ⱪiliwatⱪan ixlarni ⱪaysi ⱨoⱪuⱪⱪa tayinip ⱪiliwatisiz? Sizgə bu ⱨoⱪuⱪni kim bərgən? – dəp soraxti.
24 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Mən awwal silərdin bir so’al soray. Əgər silər jawab bərsənglar, mənmu bu ixlarni ⱪaysi ⱨoⱪuⱪⱪa tayinip ⱪiliwatⱪanliⱪimni eytip berimən. 25 Yəⱨya pəyƣəmbərgə qɵmüldürüx ⱨoⱪuⱪini kim bərgən? Hudamu yaki insanlarmu?
Ular ɵz’ara munazirə ⱪilixⱪa baxlap:
– Əgər “Huda bərgən” desək, u: “Undaⱪta, silər nemə üqün Yəⱨyaƣa ixənmidinglar?” dəydu. 26 Əgər: “Insanlar bərgən” desək, həlⱪning ƣəzipidin ⱪorⱪmisaⱪ bolmaydu, qünki ular Yəⱨyani pəyƣəmbər, dəp ⱪaraydu, – deyixti.
27 Buning bilən, ular ⱨəzriti Əysaƣa:
– Bilməymiz, – dəp jawab berixti.
– Undaⱪta, mənmu bu ixlarni ⱪaysi ⱨoⱪuⱪⱪa tayinip ⱪiliwatⱪanliⱪimni eytmaymən, – dedi ⱨəzriti Əysa ularƣa.
Ikki oƣul toƣrisidiki təmsil
28 Ⱨəzriti Əysa sɵzini dawamlaxturup:
– Silər bu ixⱪa ⱪandaⱪ ⱪaraysilər? Bir adəmning ikki oƣli bar ikən. U qong oƣliƣa: “Oƣlum, bügün üzümzarliⱪⱪa berip ixligin” dəptu. 29 “Barmaymən” dəptu oƣli, lekin keyin puxayman ⱪilip yənila beriptu. 30 U adəm ikkinqi oƣliƣimu xundaⱪ dəptu. U: “Hop dada, baray” dəptuyu, lekin barmaptu. 31 Bu ikkiylənning ⱪaysisi atisining buyruⱪini orundiƣan bolidu?
– Qong oƣli, – dəp jawab bərdi ular.
Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Bilip ⱪoyunglarki, insapsiz bajgirlar bilən paⱨixilər Hudaning padixaⱨliⱪiƣa silərdin burun kiridu. 32 Qünki, gərqə Yəⱨya pəyƣəmbər silərgə ⱨəⱪⱪaniyət yolini kɵrsətkili kəlgən bolsimu, silər uningƣa ixənmidinglar; lekin bajgirlar bilən paⱨixilər uningƣa ixəndi. Silər buni kɵrüp turup, gunaⱨinglarƣa towa ⱪilip uningƣa ixənmidinglar.
Yaman ijarikəxlər ⱨəⱪⱪidiki təmsil
33 – Yənə bir təmsil anglanglar: Bir yər igisi bir üzümzarliⱪ bərpa ⱪilip, ətrapini qitlaptu. Musəlləs ixləx üqün üzümzarliⱪⱪa bir kɵlqək ⱪazduruptu wə bir kɵzəthana yasitiptu. Keyin, üzümzarliⱪni ijarigə berip, ɵzi yiraⱪ bir yərgə ketiptu. 34 Üzüm üzüx waⱪti kəlgəndə ɵzigə tegixlik ⱨosulni əkelix üqün, ⱪullirini ijarikəxlərning yeniƣa əwətiptu. 35 Lekin, ijarikəxlər ⱪullarni tutuwelip, birini dumbalaptu, birini ɵltürüwetiptu, yənə birini qalma-kesək ⱪiptu. 36 Yər igisi bu ⱪetim aldinⱪidinmu kɵp ⱪullirini əwətiptu, biraⱪ ijarikəxlər ularƣimu xundaⱪ mu’amilə ⱪiptu. 37 Ahirda, yər igisi “oƣlumniƣu ⱨɵrmət ⱪilar” dəp, uni əwətiptu. 38 Lekin, ijarikəxlər yər igisining oƣlini kɵrüp, ɵz’ara: “Bu bolsa mirashor; kelinglar, uni ɵltürüwetip üzümzarliⱪini igiliwalayli” deyixiptu. 39 Xundaⱪ ⱪilip, uni tutup üzümzarliⱪning sirtiƣa sɵrəp aqiⱪip ɵltürüwetiptu.
40 Bundaⱪ əⱨwalda üzümzarliⱪning hojayini kəlsə, ijarikəxlərni ⱪandaⱪ ⱪilidu?
41 Ular ⱨəzriti Əysaƣa:
– Bu wəⱨxiy adəmlərni ⱪorⱪunqluⱪ xəkildə yoⱪitidu. Üzümzarliⱪni bolsa ijarisini ɵz waⱪtida tapxuridiƣan kixilərgə ijarigə beridu, – dəp jawab berixti.
42 Ⱨəzriti Əysa ulardin soridi:
– Zəburdiki munu sɵzlərni zadi oⱪumiƣanmidinglar?
“Tamqilar taxliwətkən tax
ⱪuruluxning ul texi bolup ⱪaldi.
Bu, Pərwərdigar təripidindur,
biz üqün ajayip bir ixtur.”
43 Bilip ⱪoyunglarki, silər xu səwəbtin Hudaning padixaⱨliⱪidin məⱨrum ⱪilinisilər, Hudaning iradisi boyiqə yaxaydiƣan kixilər uningƣa igə bolidu. 44 Bu “Tax”ⱪa yiⱪilƣan kixi parə-parə bolup ketidu. “Tax” kimning üstigə qüxsə, xuni kukum-talⱪan ⱪiliwetidu.
45 Aliy roⱨaniylar wə Pərisiylər ⱨəzriti Əysaning eytⱪan təmsillirini anglap, ularni ɵzlirigə ⱪaritip eytⱪanliⱪini qüxəndi. 46 Uni tutuxni oylisimu, həlⱪtin ⱪorⱪuxti, qünki həlⱪ uni pəyƣəmbər, dəp ⱪaraytti.
*12 22 Toy ziyapiti toƣrisidiki təmsil
1 Ⱨəzriti Əysa ularƣa yənə təmsil bilən mundaⱪ dedi:
2 – Ərxning Padixaⱨliⱪi huddi bir padixaⱨning oƣli üqün təyyarliƣan toy ziyapitigə ohxaydu. 3 Toy küni, padixaⱨ ziyapətkə təklip ⱪilinƣan meⱨmanlarni qaⱪirix üqün qakarlirini əwətiptu, lekin meⱨmanlar kelixni halimaptu. 4 Buning bilən, padixaⱨ yənə baxⱪa qakarlirini əwətip, ularƣa: “Meⱨmanlarƣa: ‘ⱪaranglar, ziyapət təyyar boldi. Ɵküz wə semiz mallar soyuldi, ⱨəmmə nərsə təyyar, ziyapətkə mərⱨəmət!’ dənglar” dəp tapilaptu. 5 Biraⱪ, meⱨmanlar ularning sɵzlirini etibarƣa almay, biri etiziƣa kətsə, yənə biri tijaritigə ketiptu. 6 Ⱪalƣanliri ⱨeliⱪi qakarlarni tutuwelip, ⱪattiⱪ urup ɵltürüwetiptu. 7 Ƣəzəpkə kəlgən padixaⱨ ləxkərlirini qiⱪirip, u ⱪatillarni yoⱪitip, ularning xəⱨirigə ot ⱪoyuwetiptu. 8 Andin, qakarliriƣa: “Toy ziyapiti təyyar, lekin qaⱪirilƣanlar layiⱪ bolup qiⱪmidi. 9 Əmdi silər yol aqalliriƣa berip, uqratⱪanliki adəmlərning ⱨəmmisini toyƣa təklip ⱪilinglar” dəptu. 10 Buning bilən, qakarlar yol aqalliriƣa qiⱪip, yahxi bolamdu, yaman bolamdu, uqratⱪanliki adəmlərning ⱨəmmisini yiƣiptu. Toy bolƣan orun meⱨmanlar bilən toluptu.
11 Padixaⱨ meⱨmanlar bilən kɵrüxkili kəlgəndə, u yərdə toy kiyimi kiymigən bir kixini kɵrüptu. 12 Padixaⱨ uningdin: “Buradər, toy kiyimi kiyməy, bu yərgə ⱪandaⱪ kirding?” dəp soraptu, biraⱪ u kixi ⱨeqⱪandaⱪ jawab berəlməptu. 13 Padixaⱨ qakarliriƣa: “Uning put-ⱪollirini baƣlap, taxⱪiriƣa, ⱪarangƣuluⱪⱪa aqiⱪip taxlanglar! U yərgə taxlanƣanlar ⱨəsrəttə yiƣlap, qixlirini ƣuqurlitidu” dəptu.
14 Ahirda, ⱨəzriti Əysa:
– Təklip ⱪilinƣanlar kɵp, lekin tallanƣanlar az, – dedi.
Baj tapxurux məsilisi
15 Buning bilən, Pərisiylər u yərdin ketip, ⱪandaⱪ ⱪilip ⱨəzriti Əysani ɵz sɵzliri bilən tuzaⱪⱪa qüxürüx ⱨəⱪⱪidə məsliⱨətləxti. 16 Ular ɵz xagirtlirini Rimdin təyinləngən Ⱨirod padixaⱨning tərəpdarliri bilən billə ⱨəzriti Əysaning yeniƣa əwətip:
– Ustaz, sizning səmimiy adəm ikənlikingizni, kixilərgə Hudaning yolini sadiⱪliⱪ bilən ɵgitip kəlgənlikingizni wə ⱨeqkimgə yüz-hatir ⱪilmaydiƣanliⱪingizni bilimiz, qünki kixilərning sirtⱪi ⱪiyapiti bilən ⱨesablaxmaysiz. 17 Ⱪeni, eytip bərgəysiz, Rim imperatori ⱪəysərgə baj tapxuruximiz Təwrat ⱪanunimizƣa hilapmu ⱪandaⱪ?* Əyni waⱪitta, Yəⱨudiylar Rimliⱪlarning zulmi astida yaxawatⱪan bolup, əgər ⱨəzriti Əysa: “Rim imperatoriƣa baj tapxurux toƣra” desə, bu gəp azadliⱪni istigən kixilərgə yaⱪmaytti. Nawada kixilərni baj tapxurmasliⱪⱪa qaⱪirsa, Rim imperiyisigə ⱪarxi qiⱪⱪan bolatti. Ular muxundaⱪ so’allarni sorax arⱪiliⱪ ⱨəzriti Əysani gepidin tutuwelip, Rimliⱪlarning ⱪoliƣa tapxurup, uningƣa ziyankəxlik ⱪilmaⱪqi boluxⱪan. – deyixti.
18 Ularning yaman niyitini bilgən ⱨəzriti Əysa:
– Əy sahtipəzlər, nemixⱪa meni sɵzüm arⱪiliⱪ ilindurmaⱪqi boluwatisilər? 19 Bajƣa tapxuridiƣan pulunglarni manga kɵrsitinglarqu, – dedi. Ular bir danə kümüx tənggə əkəldi. 20 Ⱨəzriti Əysa ulardin:
– Buning üstidiki sürət wə isim kimning? – dəp soridi.
21 – Rim imperatori ⱪəysərning, – dəp jawab bərdi ular.
– Undaⱪ bolsa, ⱪəysərning ⱨəⱪⱪini ⱪəysərgə, Hudaning ⱨəⱪⱪini Hudaƣa tapxurunglar, – dedi ⱨəzriti Əysa ularƣa.
22 Ular bu sɵzni anglap, ⱨəyran boluxti-də, ⱨəzriti Əysaning yenidin ketip ⱪaldi.
Tirilixkə munasiwətlik məsilə
23 Xu küni, ɵlgənlər tirilməydu, dəp ⱪaraydiƣan Saduⱪiy diniy eⱪimidikilər ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip:
24 – Ustaz, Musa pəyƣəmbər Təwratta: “Bir kixi pərzənt kɵrməy ɵlüp kətsə, uning aka yaki inisi tul ⱪalƣan yənggisini əmrigə elip, ⱪerindixi üqün nəsil ⱪalduruxi lazim” dəp təlim bərgən. 25 Burun bu yərdə yəttə aka-uka bar idi. Qongi ɵyləngəndin keyin aləmdin ɵtti. Pərzənt kɵrmigənliktin, kəynidiki inisi yənggisini əmrigə aldi. 26 Biraⱪ, umu pərzənt kɵrməy aləmdin ɵtüp, ayali kəynidiki inisiƣa yatliⱪ boldi. Bu ix taki yəttinqi inisiƣiqə dawamlaxti. 27 Ahirda, u ayalmu aləmdin ɵtti. 28 Əmdi soraydiƣinimiz xuki: ⱪiyamət küni bu ayal yəttə aka-ukidin ⱪaysisining ayali bolup tirilidu? Qünki, uni ⱨəmmisi əmrigə alƣan-də!
29 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ jawab bərdi:
– Silər muⱪəddəs yazmilarni wə Hudaning ⱪudritini bilmigənlikinglar üqün hatalixisilər. 30 Ɵlümdin tirilgəndin keyin, insanlar ərxtiki pərixtilərgə ohxax, hotun almaydu, ərgə təgməydu. 31 Ɵlümdin tirilix məsilisi ⱨəⱪⱪidə Hudaning silərgə degən sɵzini oⱪumidinglarmu? Əjdadlirimiz Ibraⱨim, Is’ⱨaⱪ wə Yaⱪuplar alliburun aləmdin ɵtkən bolsimu, Huda ularni tirik ⱨesablap, 32 “mən Ibraⱨim, Is’ⱨaⱪ wə Yaⱪuplar etiⱪad ⱪilip kəlgən Huda bolimən!” dəydu. Demək, Huda ɵlüklərning əməs, tiriklərning Hudasidur.
33 Bularni angliƣan həlⱪ uning təlimidin dang ⱪetip ⱪelixti.
Əng muⱨim əmr
34 Pərisiylər ⱨəzriti Əysaning Saduⱪiylarning aƣzini tuwaⱪliƣanliⱪini anglap, bir yərgə jəm boluxti. 35 Ularning arisidiki bir Təwrat ustazi ⱨəzriti Əysani sinax məⱪsitidə uningdin:
36 – Ustaz, Təwrat ⱪanunidiki əng muⱨim əmr ⱪaysi? – dəp soridi.
37 Ⱨəzriti Əysa uningƣa mundaⱪ dedi:
– “Pərwərdigaring bolƣan Hudani pütün ⱪəlbing, pütün jening, pütün zeⱨning bilən sɵygin.” 38 Aldinⱪi wə əng muⱨim əmr mana xu. 39 Uningƣa ohxax muⱨim yənə bir əmr bolsa “ⱪoxnangni ɵzüngni sɵygəndək sɵy.” 40 Pütün Təwrat ⱪanuni wə pəyƣəmbərlərning təlimatliri bu ikki əmrni asas ⱪilƣan.
Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨning salaⱨiyiti
41 Pərisiylər toplixip turƣanda, ⱨəzriti Əysa ulardin:
42 – Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ toƣrisida nemə oylawatisilər? U kimning əwladi? – dəp soridi.
– Dawut padixaⱨning əwladi, – deyixti ular.
43 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Undaⱪta, nemə üqün Dawut padixaⱨ Muⱪəddəs Roⱨning ilⱨami bilən Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨni “hojayinim” dəp ataydu? Dawut Zəburda mundaⱪ degənƣu:
44 “Pərwərdigar hojayinimƣa eyttiki:
‘mən sening düxmənliringni
ayiƣing astida dəssətküqə,
mening ong yenimda olturƣin!’ ”
45 Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ padixaⱨ Dawutning əwladi bolsimu, lekin padixaⱨ Dawut Məsiⱨni “hojayinim” degən yərdə Məsiⱨ uningdin uluƣ bolmamdu?!
46 Ⱨəzriti Əysaƣa ⱨeqkim gəp ⱪayturalmidi. Xu kündin etibarən, ⱨeqkim uningdin so’al soraxⱪa petinalmidi.
*17 23 Sahtipəzlərning əyiblinixi
1 Xuningdin keyin, ⱨəzriti Əysa halayiⱪⱪa wə xagirtliriƣa mundaⱪ dedi:
2 – Təwrat ustazliri wə Pərisiylərgə Musa pəyƣəmbər arⱪiliⱪ qüxürülgən Təwrat ⱪanuniƣa təbir berix ⱨoⱪuⱪi berilgən. 3 Xunga, ularning sɵzlirini anglap, degənlirini ⱪilinglar, lekin ⱪilƣanlirini ⱪilmanglar. Qünki, ular ɵzlirining deginigə ɵzliri əməl ⱪilmaydu. 4 Ular ⱪattiⱪ diniy ⱪa’idiliri arⱪiliⱪ eƣir yüklərni baxⱪilarning zimmisigə artip ⱪoyidu. Lekin, ɵzliri bu yüklərni kɵtürüxkə barmaⱪlirini midirlitixnimu halimaydu. 5 Ular ⱨəmmə ixlarni baxⱪilarƣa kɵz-kɵz ⱪilix üqünla ⱪilidu. Ɵzlirini təⱪwadar kɵrsitix üqün, ayət ⱪutisining* Təⱪwadarliⱪni bildürüx üqün pexanə yaki üsti biləkkə qigiwelinidiƣan, iqigə Təwrattin elinƣan ayətlər yezilƣan pütük selinƣan kiqik ⱪuta. qongini qigiwelip, tonlirining quqilirini† Yol mangƣanda pulangxip, Hudaning əmrlirigə əməl ⱪilixni əslitip turux üqün, ular tonliriƣa quqa tikip ⱪoyatti. uzun sanggilitip ⱪoyidu. 6 Ziyapətlərdə tɵrdə, ibadəthanilarda alaⱨidə orunda olturuxⱪa amraⱪ kelidu. 7 Bazarlarda kixilərning ɵzlirini ⱨɵrmətləp salam berixi wə “ustaz” dəp atixidin ⱨuzurlinidu.
8 Biraⱪ, silər “ustaz” dəp atilixⱪa kɵnmənglar. Qünki, silərning yalƣuz birla ustazinglar bar. Uning üstigə, ⱨəmminglar bir-biringlarƣa ⱪerindax. 9 Yər yüzidə ⱨeqⱪandaⱪ kixini ⱨɵrmətləp “atam” demənglar, qünki pəⱪət birla Atanglar bar. U bolsimu ərxtiki Atanglardur. 10 Silər “hojayin” dəp atilixⱪimu kɵnmənglar, qünki pəⱪət birla Hojayininglar bar. U bolsimu Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨtur. 11 Aranglarda əng mərtiwilik bolƣan kixi ⱪalƣanlarƣa hizmət ⱪilsun. 12 Ɵzini üstün tutⱪini tɵwən ⱪilinidu, tɵwən tutⱪini üstün ⱪilinidu.
13 Ⱨalinglarƣa way, əy sahtipəz Təwrat ustazliri wə Pərisiylər! Silər Ərxning Padixaⱨliⱪining ixikini insanlar üqün taⱪidinglar! Ya ɵzünglar kirixni oylimidinglar, ya kirixni istigənlərning kirixigə yol ⱪoymidinglar. { 14 Ⱨalinglarƣa way, əy sahtipəz Təwrat ustazliri wə Pərisiylər! Silər tul ayallardin nəp elip, ularning mal-mülkini yəysilər. Andin, baxⱪilar kɵrsun dəp, uzundin-uzun du’a ⱪilisilər. Xunga, tehimu eƣir jazaƣa tartilisilər.}
15 Ⱨalinglarƣa way, əy sahtipəz Təwrat ustazliri wə Pərisiylər! Silər birər adəmni diniy eⱪiminglarƣa kirgüzüx üqün, yər-jaⱨanni aylinip qiⱪisilər. Biraⱪ, u kixi eⱪiminglarƣa kirgəndin keyin, silər uni dozahⱪa kirixkə ɵzünglarƣa ⱪariƣanda ⱨəssiləp layiⱪ ⱪilip yetixtürüp qiⱪisilər.
16 Ⱨalinglarƣa way, əy ⱪariƣu yolbaxqilar! Silər: “Ibadəthanini tilƣa elip ⱪəsəm ⱪilƣanlar ⱪəsimigə əməl ⱪilmisimu bolidu, biraⱪ ibadəthanidiki altunni tilƣa elip ⱪəsəm ⱪilƣanlar ⱪəsimidə turuxi kerək” dəysilər. 17 Əy kɵzi kor əhməⱪlər! Altun uluƣmu yaki altunni muⱪəddəs ⱪilƣan ibadəthanimu? 18 Silər yənə: “Ⱪurbanliⱪ supisini tilƣa elip ⱪəsəm ⱪilƣanlar ⱪəsimigə əməl ⱪilmisimu bolidu, biraⱪ ⱪurbanliⱪ supisidiki ⱪurbanliⱪlarni tilƣa elip ⱪəsəm ⱪilƣanlar ⱪəsimidə turuxi kerək” dəysilər. 19 Əy korlar! Ⱪurbanliⱪ uluƣmu yaki ⱪurbanliⱪni muⱪəddəs ⱪilƣan ⱪurbanliⱪ supisimu? 20 Xuning üqün, ⱪurbanliⱪ supisini tilƣa elip ⱪəsəm ⱪilƣuqi ⱨəm ⱪurbanliⱪ supisini ⱨəm uningdiki ⱪurbanliⱪni tilƣa elip ⱪəsəm ⱪilƣan bolidu. 21 Ibadəthanini tilƣa elip ⱪəsəm ⱪilƣuqimu ⱨəm ibadəthanini, ⱨəm ibadəthanida bolƣuqi Hudani tilƣa elip ⱪəsəm ⱪilƣan bolidu. 22 Ərxni tilƣa elip ⱪəsəm ⱪilƣuqi Hudaning təhti wə təhttə olturƣan Hudani tilƣa elip ⱪəsəm ⱪilƣan bolidu.
23 Ⱨalinglarƣa way, əy sahtipəz Təwrat ustazliri wə Pərisiylər! Silər ⱨətta yalpuz, arpibədiyan wə zirilərning ondin bir ülüxini Hudaƣa ataysiləryu, biraⱪ Təwrat ⱪanunining tehimu muⱨim tərəpliri bolƣan ⱨəⱪⱪaniyliⱪ, rəⱨimdillik wə sadiⱪliⱪⱪa səl ⱪaraysilər. Aldi bilən bu ixlarni orundixinglar kerək. Baxⱪa ixlarƣa kəlsək, ularƣimu səl ⱪaraxⱪa bolmaydu. 24 Əy ⱪariƣu yolbaxqilar! Silər qinənglərgə qüxkən kiqikkinə paxinimu süzüp eliwetisilər, lekin birər tɵgini pütün peti yutuwetislər!
25 Ⱨalinglarƣa way, əy sahtipəz Təwrat ustazliri wə Pərisiylər! Silər texila pakiz yuyulƣan qinə-ⱪaqilarƣa ohxaysilər. Ⱪolliringlarni yahxi yuyisilər, biraⱪ iqinglar aqkɵzlük wə xəhsiyətqilik bilən tolƣan. 26 Əy ⱪariƣu Pərisiylər! Awwal qinə-ⱪaqining iqini paklanglar, xundaⱪta teximu pak bolidu.
27 Ⱨalinglarƣa way, əy sahtipəz Təwrat ustazliri wə Pərisiylər! Silər aⱪartip ⱪoyulƣan, sirtⱪi kɵrünüxi qirayliⱪ, lekin iqi ɵlük ustihan wə ⱨər hil qiriƣan nərsilərgə tolƣan ⱪəbrilərgə ohxaysilər. 28 Texinglardin kixilərgə durus adəmlərdək kɵrünisilər, lekin iqinglar sahtipəzlik wə yamanliⱪ bilən tolƣan.
29 Ⱨalinglarƣa way, əy sahtipəz Təwrat ustazliri wə Pərisiylər! Pəyƣəmbərlərning ⱪəbrilirini yasidinglar, adillarning abidilirini bezidinglar. 30 “Əjdadlirimizning zamanida yaxiƣan bolsaⱪiduⱪ, ularning pəyƣəmbərlərning jeniƣa zamin bolƣan ⱪilmixliriƣa xerik bolmayttuⱪ” dəysilər. 31 Demək, “əjdadlirimiz” degən sɵzünglar bilən pəyƣəmbərlərni ɵltürgənlərning nəwriliri ikənlikinglarƣa ɵzünglar guwaⱨliⱪ bərdinglar. 32 Xundaⱪ ikən, əjdadliringlar baxlap bərgən ixni ada ⱪilinglar!
33 Əy zəⱨərlik yilanlar! Yilanning əwladliri! Dozah azabidin ⱪandaⱪmu ⱪutulalarsilər? 34 Mana xuning üqün, silərgə pəyƣəmbərlər, aⱪillar wə diniy ɵlimalarni əwətip turimən. Silər ularning bəzilirini ɵltürisilər, krestkə mihlaysilər, bəzilirini ibadəthaniliringlarda dərrigə basisilər, xəⱨərdin xəⱨərgə ⱪoƣlaysilər. 35 Xundaⱪ ⱪilip, bigunaⱨ Ⱨabilning ɵltürülüxidin tartip taki Bərəkyaning oƣli roⱨaniy Zikiriyaning mərkiziy ibadəthanidiki muⱪəddəs jay bilən ⱪurbanliⱪ supisining ariliⱪida ɵltürülüxigiqə bolƣan ⱨəmmə bigunaⱨlarning yər yüzidə eⱪitilƣan ⱪan ⱪərzlirigə jawab berisilər. 36 Bilip ⱪoyunglarki, xu ⱪilmixlarning jazasining ⱨəmmisi muxu zamanning adəmlirining boyniƣa qüxidu.
Ⱨəzriti Əysaning Yerusalem üqün nalə ⱪilixi
37 – Əy Yerusalemliⱪlar! Pəyƣəmbərlər wə Huda əwətkən əlqilərni qalma-kesək ⱪilip ɵltürgən Yerusalemliⱪlar! Goya mekiyan ɵz qüjilirini ⱪanat astiƣa alƣandək, mənmu silərni ⱪanqə ⱪetim ɵz ⱪoynumƣa almaⱪqi boldum, lekin silər unimidinglar. 38 Mana, əmdi Huda ibadəthananglardin ayrilip, silərni taxlap ketidu. 39 Xuni bilip ⱪoyunglarki, silər: “Rəbbimiz əwətkən ⱪutⱪuzƣuqiƣa mubarək bolsun!” dəp manga ixənmigüqə, meni ⱪaytidin kɵrəlməysilər.
*5 †5 24 Mərkiziy ibadəthanining wəyran ⱪilinixidin bexarət
1 Ⱨəzriti Əysa mərkiziy ibadəthanidin qiⱪip, ⱪaytix aldida turƣinida, xagirtliri uning diⱪⱪitini ibadəthana binaliriƣa tartmaⱪqi bolup, uning yeniƣa kelixti. 2 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Mana bularni kɵrüwatamsilər? Bilip ⱪoyunglarki, bu yərdiki ⱨəmmə nərsə gumran ⱪilinidu, ⱨətta bir tal ul teximu jayida ⱪaldurulmaydu, – dedi.
Kəlgüsi toƣrisidiki bexarətlər
3 Ⱨəzriti Əysa Zəytun teƣida olturƣanda, xagirtliri astiƣina uning yeniƣa kelip:
– Bizgə eytingqu, bu degənliringiz ⱪaqan yüz beridu? Sizning wə zaman ahirining kelixini bildüridiƣan ⱪandaⱪ bexarətlər bolidu? – dəp soraxti. 4 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ jawab ⱪayturdi:
– Baxⱪilarning azduruxidin ⱨoxyar bolunglar. 5 Qünki, nurƣun kixilər mening namimni setip: “Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ mən bolimən” dəwelip, kɵp adəmlərni azduridu. 6 Silər urux həwərliri wə urux xəpilirini anglaysilər, bulardin alaⱪzadə bolup kətmənglar, qünki bu ixlarning yüz berixi muⱪərrər. Lekin, bu zaman ahiri yetip kəldi, degənlik əməs. 7 Bir millət yənə bir millət bilən urux ⱪilidu. Bir dɵlət yənə bir dɵlətkə ⱨujum ⱪilidu. Nurƣun jaylarda aqarqiliⱪ wə yər təwrəxlər yüz beridu. 8 Mana bu ixlarning yüz berixi huddi ⱨamilidar ayalning tolƣiⱪining baxlanƣiniƣa ohxaydu.
9 U qaƣda, kixilər silərni tutup, azab-oⱪubətkə selip ɵltüridu, manga ixəngənlikinglar üqün pütkül millətlər silərdin nəprətlinidu. 10 U qaƣda, nurƣun kixilər etiⱪadidin tanidu, bir-birini tutup beridu wə bir-birigə ɵqmənlik ⱪilidu. 11 Nurƣun sahta pəyƣəmbərlər məydanƣa kelip, nurƣun kixilərni azduridu. 12 Rəzilliklərning kɵpiyixi tüpəylidin, nurƣun kixilərdiki meⱨir-muⱨəbbət sowuydu. 13 Lekin, ahirƣiqə bərdaxliⱪ bərgənlər jəzmən ⱪutⱪuzulidu. 14 Hudaning padixaⱨliⱪi ⱨəⱪⱪidiki bu hux həwərning barliⱪ millətlərgə anglitilixi üqün, u pütün dunyaƣa tarⱪitilidu, andin zaman ahiri kelidu.
Yerusalemdiki qong balayi’apət
15 – Daniyal pəyƣəmbər eytⱪan “yirginqlik wəyran ⱪilƣuqi”ning muⱪəddəs jayda turƣinini kɵrgininglarda, (kitabhanlar bu sɵzning mənisini qüxənsun) 16 Yəⱨudiyə ɵlkisidiki aⱨalilər taƣlarƣa ⱪaqsun. 17 Ɵgzidikilər ɵyidiki nərsə-kerəklirini almay ⱪaqsun. 18 Etizlarda ixləwatⱪanlarmu qapinini eliwelix üqün ɵyigə ⱪaytmay ⱪeqip kətsun. 19 U künlərdə ⱪeqixi əpsiz bolƣan ⱨamilidar ayallar wə bala emitidiƣan anilarning ⱨaliƣa way! 20 Ⱪeqixinglarning ⱪix yaki dəm elix künigə toƣra kelip ⱪalmasliⱪi üqün du’a ⱪilinglar.* Diniy ⱪa’idilər boyiqə, Yəⱨudiylarning dəm elix künidə xəⱨər dərwazisi wə dukanlar taⱪilidiƣan bolƣaqⱪa, yeməklik setiwelix wə baxⱪa yərlərgə ⱪeqix ⱪulaysiz idi. 21 Qünki, u künlərdiki balayi’apətlər dunya apiridə bolƣandin buyan kɵrülüp baⱪmiƣan, kəlgüsidimu kɵrülməydu. 22 U künlər azaytilmisidi, ⱨeqkim ⱪutulalmaytti. Lekin, Hudaning ɵzi talliƣanliri üqün, u künlər azaytilidu.
23 Əgər u qaƣda biri silərgə: “Ⱪaranglar, Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ bu yərdə!” yaki “Məsiⱨ ənə u yərdə!” desə, ixənmənglar. 24 Qünki, sahta Məsiⱨlər, sahta pəyƣəmbərlər məydanƣa kelidu. Əgər mumkin bolsidi, ular ⱨətta Huda talliƣanlarnimu qong mɵjizilər wə karamətlər bilən azdurƣan bolatti. 25 Esinglarda bolsunki, mən bularni eytix bilən silərni aldin’ala agaⱨlandurup ⱪoydum.
26 Xuning üqün, biri silərgə: “Ⱪaranglar, Məsiⱨ qɵl-bayawanda!” desə, u yərgə berip yürmənglar. “Ⱪaranglar, ɵyning iqidə!” desə, ixənmənglar. 27 Qünki, Insan’oƣlining kelixi xərⱪtin ƣərbkə yalt-yult ⱪilip qaⱪⱪan qaⱪmaⱪtək bolidu. 28 Ⱪuzƣunlarning toplinixi jəsətning xu yərdə ikənlikini kɵrsətkəndək, bu alamətlər mən tilƣa alƣan ixlarning yüz berixining muⱪərrər ikənlikini kɵrsitidu.
Insan’oƣlining ⱪaytip kelixi
29 – U balayi’apətlik künlər ɵtüp kətkən ⱨaman,
“Ⱪuyax ⱪariyip,
ay yoruⱪluⱪ bərməs,
yultuzlar asmandin tɵkülüp,
asman jisimliri lərzigə kelər.”
30 U qaƣda, asmanda Insan’oƣlining kəlgənlikining alamətliri kɵrünidu, yər yüzidiki pütkül həlⱪlər yiƣa-zar ⱪilixidu. Ular Insan’oƣlining küq-ⱪudrət wə uluƣ xan-xərəp bilən kɵktiki bulutlar üstidə keliwatⱪanliⱪini kɵridu. 31 U pərixtilirini jarangliⱪ bir kanay sadasi bilən əwətip, ular arⱪiliⱪ ɵzi talliƣan kixilərni asmanning bir qetidin yənə bir qetigiqə, dunyaning tɵt bulungidin yiƣip bir yərgə jəm ⱪilidu.
Ənjür dərihidin sawaⱪ elix
32 – Ənjür dərihidin sawaⱪ elinglar. Uning xahliri kɵkirip yengi yopurmaⱪ qiⱪarƣanda, yazning kelixigə az ⱪalƣanliⱪini bilisilər. 33 Huddi xuningdək, mən baya degən alamətlərni kɵrgininglarda, Hudaning padixaⱨliⱪining† Əsli tekisttə “uning” dəp elinƣan bolup, Insan’oƣlini yaki Hudaning padixaⱨliⱪini (“Luⱪa” 21-bab 31-ayət) kɵrsitidu. ixik aldida, yəni namayan bolux aldida turuwatⱪanliⱪini bilinglar. 34 Xuni bilip ⱪoyunglarki, mana bu alamətlərning ⱨəmmisi əməlgə axurulmay turup, bu əwlad‡ Əgər tilƣa elinƣan alamət Yerusalemning wəyran boluxiƣa (24-bab 2-ayət) ⱪaritilƣan bolsa, undaⱪta “əwlad” sɵzi təbi’iyki xu dəwrdə yaxap ɵtkən adəmlərni kɵrsitidu. Əgər Əysa Məsiⱨning dunyaƣa ⱪaytip kelixigə (24-bab 30-ayət) ⱪaritilƣan bolsa, “əwlad” sɵzi bəlkim pütün Yəⱨudiyə həlⱪini yaki bu ayətlərdə eytilƣan wəⱪələrning baxlinix waⱪtida yaxawatⱪan əwladni kɵrsitidu. Bu ⱨərgiz ⱨəzriti Əysada “dunyaƣa dərⱨal ⱪaytip kelimən” degən hata qüxənqining barliⱪini bildürməydu. kixilər aləmdin ɵtməydu. 35 Asman-zemin yoⱪilidu, biraⱪ mening sɵzlirim yoⱪalmay, mənggü inawətlik bolidu.
Ⱨoxyar bolunglar
36 – Bu ixlarning yüz beridiƣan waⱪit-sa’itigə kəlsək, buni Atamdin baxⱪa ⱨeqkim bilməydu. Nə ərxtiki pərixtiliri, nə Oƣli bilməydu. 37 Nuⱨ pəyƣəmbərning zamanida ⱪandaⱪ bolƣan bolsa, Insan’oƣli ⱪaytip kəlgəndimu xundaⱪ bolidu. 38 Nuⱨ topan kelixtin ilgiri kemigə olturƣan küngiqə, xu zamanning kixiliri bəhiraman yəp-iqip, ɵylük-oqaⱪliⱪ bolup kəlgənidi. 39 Tuyuⱪsiz kəlgən topan kemigə qüxmigənlərning ⱨəmmisini ƣərⱪ ⱪilƣuqə, kixilər bu ixning ɵz bexiƣa kelixidin həwərsiz bolƣanƣa ohxax, Insan’oƣlining ⱪaytip keliximu xundaⱪ bolidu. 40 U küni, etizda ixləwatⱪan ikki kixidin biri ⱪaldurulup, yənə biri ərxkə elip ketilidu. 41 Tügmən texi bilən un tartiwatⱪan ikki ayalning biri ⱪaldurulup, yənə biri ərxkə elip ketilidu. 42 Xuning üqün, ⱨoxyar bolunglar, qünki Rəbbinglar ⱪaytip kelidiƣan künni bilməysilər. 43 Lekin xuni bilinglarki, əgər ɵy igisi oƣrining keqisi ⱪaqan kelidiƣanliⱪini bilsə, ⱪarap turup, oƣrining ɵygə buzup kirixigə ⱨərgiz yol ⱪoymaydu, əlwəttə. 44 Xuningƣa ohxax, silərmu ⱨər da’im təyyar turunglar. Qünki, Insan’oƣli silər oylimiƣan qaƣda ⱪaytip kelidu!
Ixənqlik wə ixənqsiz qakarlar
45 – Kim ixənqlik wə zerək qakar bolsa, hojayin uni baxⱪa qakarliri üstidin kɵzitip, hojayinning ozuⱪ-tülükini ularƣa waⱪti-waⱪtida təⱪsim ⱪilip berixkə ⱪoyidu. 46 Hojayin səpiridin ⱪaytip kelip, qakirining xunqilik sadaⱪət bilən hizmət ⱪiliwatⱪinini kɵrsə, bu qakarning bəhti. 47 Bilip ⱪoyunglarki, hojayin uni pütün tə’əlluⱪatini baxⱪuruxⱪa ⱪoyidu. 48 Lekin, əgər qakar kɵngligə yaman ƣərəz püküp: “Hojayinim keqikip ⱪaytip kelidiƣu” dəp, 49 baxⱪa qakarlarƣa noqiliⱪ ⱪilsa wə ülpətliri bilən billə yəp-iqip məst bolup yürsə, 50 hojayin kütülmigən bir küni, oylimiƣan bir waⱪitta ⱪaytip kelip, 51 uni urup qala ɵlük ⱪilip, sahtipəzlər bilən ohxax təⱪdirgə duqar ⱪilidu. Nətijidə, qakar ⱨəsrəttə yiƣlap, qixlirini ƣuqurlitidu.
*20 †33 ‡34 25 On ⱪiz ⱪoldax toƣrisidiki təmsil
1 – U waⱪitta, Ərxning Padixaⱨliⱪi huddi ⱪolliriƣa qiraƣ elip toyi bolƣan yigitning aldiƣa qiⱪⱪan on ⱪiz ⱪoldaxⱪa ohxaydu. 2 Bu ⱪizlarning bəxi əⱪilsiz, bəxi bolsa əⱪilliⱪ ikən. 3 Əⱪilsiz ⱪizlar qiraƣlirini alƣan bolsimu, yeniƣa yaƣ eliwalmaptu. 4 Əⱪilliⱪ ⱪizlar bolsa qiraƣliri bilən billə, ⱪaqilarda yaƣmu aptu. 5 Yigit waⱪqə kəlgəqkə, ularning ⱨəmmisini uyⱪu besip uhlap ⱪaptu.
6 Yerim keqidə: “Yigit kəldi, aldiƣa qiⱪinglar!” degən awaz angliniptu. 7 Buning bilən, ⱪizlarning ⱨəmmisi ornidin turup qiraƣlirini pərləptu. 8 Əⱪilsiz ⱪizlar əⱪilliⱪlərgə: “Qiraƣlirimiz ɵqüp ⱪalay dedi, yeƣinglardin beringlarqu” dəptu. 9 Əⱪilliⱪ ⱪizlar: “Yaⱪ! Bizgimu ⱨəm silərgimu yətməsliki mumkin. Əng yahxisi, dukanƣa berip yaƣ setiwelinglar!” dəptu. 10 Lekin, ular yaƣ setiwalƣili ketiwatⱪanda, yigit kelip ⱪaptu, təyyarliⱪi bar ⱪizlar uning bilən birliktə toy ziyapitigə kiriptu. Ixik taⱪiliptu.
11 Keyin, ⱨeliⱪi ⱪizlar ⱪaytip kelip: “Təⱪsir, təⱪsir! Ixikni eqiweting!” dəptu. 12 Biraⱪ, yigit: “Bilip ⱪoyunglarki, mən silərni tonumaymən” dəp jawab beriptu.
13 Ⱨəzriti Əysa yənə mundaⱪ dedi:
– Xuning üqün, səgək bolunglar, qünki Insan’oƣli ⱪaytip kelidiƣan waⱪit-sa’ətni bilməysilər.
Üq qakar toƣrisidiki təmsil
14 – Ərxning Padixaⱨliⱪi səpərgə qiⱪmaⱪqi bolƣan adəmgə ohxaydu. U qakarlirini qaⱪirip bayliⱪini ularƣa tapxuruptu. 15 U adəm ⱨərbir qakarning oⱪət ⱪilix ⱪabiliyitigə ⱪarap, birigə bəx ming, birigə ikki ming, birigə ming kümüx tənggə berip, yolƣa qiⱪiptu. 16 Bəx ming tənggə alƣan qakar dərⱨal berip oⱪət ⱪilip, yənə bəx ming tənggə payda aptu. 17 Ikki ming tənggə alƣinimu yənə ikki ming tənggə payda aptu. 18 Ming tənggə alƣini bolsa berip yərni kolap, hojayini uningƣa tapxurƣan pulni kɵmüp saⱪlap ⱪoyuptu.
19 Uzun waⱪit ɵtkəndin keyin, bu qakarlarning hojayini ⱪaytip kelip, ular bilən ⱨesablixixⱪa baxlaptu. 20 Bəx ming tənggə alƣan qakar yənə bəx ming tənggə ⱪoxup elip kelip: “Hojayin, siz manga bəx ming tənggə tapxurƣanidingiz. Ⱪarang, yənə bəx ming tənggə payda aldim” dəptu. 21 Hojayin uningƣa: “Naⱨayiti yahxi! Sən yahxi wə ixənqlik qakar ikənsən! Mən sanga ⱨawalə ⱪilƣan kiqik ixta ixənqlik bolup qiⱪⱪanliⱪing üqün, seni qong ixlarƣa ⱪoyimən. Kəl, hojayiningning huxalliⱪiƣa jor bol!” dəptu. 22 Ikki ming tənggə alƣan qakarmu kelip: “Hojayin, siz manga ikki ming tənggə tapxurƣanidingiz. Ⱪarang, yənə ikki ming tənggə payda aldim” dəptu. 23 Hojayin uningƣa: “Naⱨayiti yahxi! Sən yahxi wə ixənqlik qakar ikənsən! Mən sanga ⱨawalə ⱪilƣan kiqik ixta ixənqlik bolup qiⱪⱪanliⱪing üqün, mən seni qong ixlarƣa ⱪoyimən. Kəl, hojayiningning huxalliⱪiƣa jor bol!” dəptu.
24 Andin, ming tənggə alƣan qakar kelip: “Hojayin, sizning ⱪattiⱪ adəm ikənlikingizni biləttim, qünki ɵzingiz terimisingizmu, uning ⱨosulini kütisiz; uruⱪ salmisingizmu, haman alisiz. 25 Xunga, ⱪorⱪup, siz bərgən tənggini yərgə kɵmüp saⱪlap ⱪoyƣanidim. Mana pulingiz” dəptu. 26 Hojayin uningƣa: “Əy, yaman wə ⱨurun qakar! Sən meni terimiƣan yərdin oruwalidiƣan, uruⱪ salmiƣan yərdin haman alidiƣan adəm, dəp turup, 27 nemixⱪa pulumni jazanihorlarƣa amanət ⱪoymiding. Xundaⱪ ⱪilsang, mən ⱪaytip kəlgəndə pulumni ɵsümi bilən almamtim? 28 Hop, uning ⱪolidiki ming tənggini elip, on ming tənggə bar qakarƣa beringlar! 29 Qünki, berilgənni toluⱪ ixlətkənlərgə tehimu kɵp berilidu-də, buning bilən ulardiki tehimu kɵpiyidu. Lekin, berilgənni ixlətmigənlərgə kəlsək, ularning barimu elip ketilidu. 30 Bu yaramsiz qakarni sirtⱪa, ⱪarangƣuluⱪⱪa ⱪoƣliwetinglar, u yərdə ⱨəsrəttə yiƣlap, qixlirini ƣuqurlatsun” dəptu.
Ahirəttiki soraⱪ
31 – Insan’oƣli ɵz xan-xəripi iqidə pütün pərixtiliri bilən billə kəlginidə, padixaⱨ bolup xərəp təhtidə olturidu. 32-33 Pütkül həlⱪlər uning aldida toplinidu. U ularni ⱪoylarni ong yeniƣa, ɵqkilərni sol yeniƣa ayriƣan ⱪoyqidək ayriydu. 34 U ong yenidiki kixilərgə: “Əy Atam təripidin bəhtlik ⱪilinƣanlar, kelinglar! Dunya apiridə bolƣandin beri silər üqün təyyarlanƣan miras – Hudaning padixaⱨliⱪiƣa igə bolunglar! 35 Qünki, aq ⱪalƣinimda silər manga yeməklik bərdinglar, ussuz ⱪalƣinimda ussuluⱪ bərdinglar, musapir bolup yürginimdə ɵz ⱪoynunglarƣa aldinglar, 36 yalingaq ⱪalƣinimda kiyindürdünglar, kesəl bolup ⱪalƣinimda kelip ⱨalimdin həwər aldinglar, zindanda yatⱪinimda yoⱪlap turdunglar” dəydu.
37 U qaƣda, ⱨəⱪⱪaniy adəmlər uningƣa: “I Rəbbim, biz sizni ⱪaqan aq kɵrüp toydurduⱪ yaki ussuz kɵrüp su bərduⱪ? 38 Sizni ⱪaqan musapir kɵrüp ⱪoynimizƣa alduⱪ yaki yalingaq kɵrüp kiyindürduⱪ? 39 Sizni ⱪaqan kesəl yaki zindanda kɵrüp yoⱪlap turduⱪ?” dəp soraydu. 40 Biraⱪ, padixaⱨ ularƣa: “Bilip ⱪoyunglarki, əng ərziməs ⱪerindaxlirimdin bolƣan bularning birərsigə ⱪilƣininglar dəl manga ⱪilƣininglar bolup ⱨesablinidu” dəp jawab beridu.
41 Andin sol yenidikilərgə: “Əy lənitilər, kɵzümdin yoⱪilinglar! Xəytan bilən uning ƣalqiliriƣa ⱨazirlanƣan mənggü ɵqməs dozah otiƣa kiringlar! 42 Qünki, aq ⱪalƣinimda manga yeməklik bərmidinglar, ussiƣinimda ussuluⱪ bərmidinglar, 43 musapir bolup yürginimdə ɵz ⱪoynunglarƣa almidinglar, yalingaq ⱪalƣinimda kiyindürmidinglar, kesəl bolƣinimda wə zindanda yatⱪinimda yoⱪlimidinglar” dəydu.
44 U qaƣda, ular: “I Rəbbim, sizni ⱪaqan aq, ussuz, musapir, yalingaq, kesəl yaki zindanda kɵrüp turup hizmitingizdə bolmiduⱪ?” dəydu. 45 Biraⱪ, padixaⱨ ularƣa: “Bilip ⱪoyunglarki, əng ərziməs ⱪerindaxlirimdin bolƣan bularning birərsigə ⱪilmiƣanni mangimu ⱪilmiƣan boldunglar” dəp jawab ⱪayturidu. 46 Buning bilən, ular mənggülük jazaƣa uqraydu. Ⱨəⱪⱪaniy adəmlər bolsa mənggülük ⱨayatⱪa erixidu.
26 Ⱨəzriti Əysani ɵltürüx suyiⱪəsti
1 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱪilip bolƣandin keyin, xagirtliriƣa:
– Silərgə məlumki, 2 ikki kündin keyin bolidiƣan Ɵtüp Ketix ⱨeytida Insan’oƣli krestkə mihlinix üqün tutup berilidu, – dedi.
3 Aliy roⱨaniylar wə həlⱪ aⱪsaⱪalliri Ⱪayapa isimlik bax roⱨaniyning sariyida jəm boluxti. 4 Ular ⱨəzriti Əysani ⱨiylə bilən tutup ujuⱪturux üqün məsliⱨət ⱪilixti. 5 Biraⱪ, ular:
– Bu ixni ⱨeyt-ayəm künliri ⱪilmayli. Bolmisa, həlⱪ arisida ⱪalaymiⱪanqiliⱪ qiⱪixi mumkin, – deyixti.
Gunaⱨkar ayalning ⱨəzriti Əysani ətirlixi
6 Ⱨəzriti Əysa Bəytaniya yezisida ilgiri mahaw kesiligə giriptar bolƣan Simunning ɵyidə bolƣanda, 7 uning yeniƣa bir ayal kirdi. U ayal aⱪ ⱪaxtexidin yasalƣan bir ⱪutida naⱨayiti ⱪimmətlik ətir elip kəlgənidi. Ⱨəzriti Əysa dastihanda olturƣanda, u ayal ətirni uning bexiƣa ⱪuydi. 8 Xagirtlar buni kɵrüp hapa boluxup:
– Nemixⱪa bundaⱪ israpqiliⱪ ⱪilisiz? 9 Bu ətir jiⱪ pulƣa yaraytti. U setilip puli kəmbəƣəllərgə berilsə bolatti, – deyixti.
10 Xagirtlarning narazi bolƣanliⱪini bilgən ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Bu ayalni hijil ⱪilip nemə ⱪilisilər? U mən üqün yahxi ix ⱪildi. 11 Kəmbəƣəllər da’im silərning aranglarda, lekin mən aranglarda da’im bolmaymən. 12 Bu ayal bu ətirni meni dəpnə ⱪilinixⱪa təyyar ⱪilix üqün bədinimgə ⱪuydi. 13 Bilip ⱪoyunglarki, bu hux həwər dunyaning ⱪəyeridə yətküzülsə, bu ayal əslinip, uning ⱪilƣan ixi tilƣa elinidu, – dedi.
Yəⱨudaning ⱨəzriti Əysaƣa satⱪunluⱪ ⱪilixi
14 Xu waⱪitta, ⱨəzriti Əysaning on ikki xagirtidin Yəⱨuda Ixⱪariyot isimlik biri aliy roⱨaniylarning aldiƣa berip:
15 – Əysani tutup bərsəm, manga nemə berisilər? – dedi. Ular uningƣa ottuz kümüx tənggə bərdi. 16 Yəⱨuda xuningdin etibarən ⱨəzriti Əysani tutup berix üqün pursət izdəxkə baxlidi.
Ɵtüp Ketix ⱨeytining kəqlik tamiⱪi
17 Petir Nan ⱨeytining* Petir Nan ⱨeyti yəttə kün bolup, birinqi küni Ɵtüp Ketix ⱨeyti dəp atilidu. Bu küni, Yəⱨudiylar ɵyliridə ⱪoy soyup, petir nan bilən yəydu. birinqi küni, xagirtlar ⱨəzriti Əysaning yeniƣa kelixip:
– Ɵtüp Ketix ⱨeytining tamiⱪini ⱪəyərdə təyyarliximizni halaysiz? – dəp soridi.
18 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Yerusalemƣa kirip palanqining ɵyigə berip uningƣa: “Ustazimiz: ‘waⱪit-sa’itim yeⱪinlap ⱪaldi, Ɵtüp Ketix ⱨeytini xagirtlirim bilən birliktə silərning ɵydə ɵtküzəy’ dəydu” dəp eytinglar, – dedi.
19 Xagirtlar ⱨəzriti Əysaning buyruⱪiƣa bina’ən Ɵtüp Ketix ⱨeytining tamiⱪini xu yərdə təyyarlaxⱪa kirixti. 20 Kəqⱪurun, ⱨəzriti Əysa on ikki xagirti bilən dastihanda olturdi. 21 U tamaⱪ yəwetip:
– Bilip ⱪoyunglarki, aranglarda birəylən manga satⱪunluⱪ ⱪilidu, – dedi.
22 Bu sɵz ularni intayin ⱪayƣuƣa saldi. Ular bir-birləp:
– Ya Rəbbim, mən əməstimən? – dəp soraxⱪa baxlidi.
23 – Manga satⱪunluⱪ ⱪilƣuqi ⱪolidiki nanni təhsigə mən bilən billə tɵgürgən kixidur. 24 Insan’oƣli muⱪəddəs yazmilarda yezilƣinidək aləmdin ɵtidu. Lekin, uningƣa satⱪunluⱪ ⱪilidiƣan kixining ⱨaliƣa way! U adəm tuƣulmiƣan bolsiqu kaxki! – dedi ⱨəzriti Əysa.
25 Uningƣa satⱪunluⱪ ⱪilmaⱪqi bolƣan Yəⱨuda:
– Ustaz, mən əməstimən? – dəp soridi. Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Dəl sən, – dedi.
26 Ular tamaⱪ yeyixiwatⱪanda, ⱨəzriti Əysa bir nanni ⱪoliƣa elip Hudaƣa xükür eytⱪandin keyin, uni oxtup turup, xagirtliriƣa üləxtürüp bərdi wə:
– Elinglar, yənglar, bu mening tenim, – dedi.
27 Andin, ⱪoliƣa bir jam elip Hudaƣa xükür eytⱪandin keyin, uni xagirtliriƣa sunup:
– Ⱨəmməylən buningdin iqinglar. 28 Bu mening nurƣun adəmlərning gunaⱨlirining kəqürüm ⱪilinixi üqün tɵkülüp, Hudaning əⱨdisini tüzidiƣan ⱪenimdur. 29 Xuni bilip ⱪoyunglarki, Huda’atamning padixaⱨliⱪida silər bilən birliktə yengiqə xarabtin iqmigüqə, bundaⱪ xarabni ⱨərgiz iqməymən, – dedi.
30 Ular mədⱨiyə nahxisini eytⱪandin keyin talaƣa qiⱪip, Zəytun teƣiƣa ⱪarap ketixti.
Ⱨəzriti Əysaning Petrusning tanidiƣanliⱪini eytixi
31 Bu qaƣda, ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa:
– Bügün keqə ⱨəmminglar mening beximƣa kelidiƣan ixlar səwəblik meni taxlap ketixilər, qünki muⱪəddəs yazmilarda Huda:
“Ⱪoyqini urup ɵltürimən,
padidiki ⱪoyliri patiparaⱪ bolup ketidu” degən.
32 Lekin, mən tirilgəndin keyin, Jəliliyigə silərdin burun barimən, – dedi.
33 Petrus uningƣa:
– Ⱨəmməylən sizni taxlap kətsimu, mən ⱨərgiz taxlap kətməymən, – dedi.
34 – Bilip ⱪoyƣinki, bügün keqə horaz qillaxtin burun, sən məndin üq ⱪetim tanisən, – dedi ⱨəzriti Əysa.
35 Biraⱪ, Petrus:
– Siz bilən billə ɵlüxkə toƣra kəlsimu, sizdin tanmaymən, – dedi. Ⱪalƣan xagirtlarmu xundaⱪ deyixti.
Getsimanə baƣqisidiki du’a-tilawət
36 Keyin, ⱨəzriti Əysa xagirtliri bilən billə Getsimanə degən bir yərgə kəldi. U xagirtliriƣa: “Mən u yaⱪⱪa berip du’a-tilawət ⱪilip kəlgüqə, muxu jayda olturup turunglar” dəp, 37 Petrusni, xundaⱪla Zəbədiyning ikki oƣli Yaⱪup wə Yuⱨannani birgə elip mangdi. Bu waⱪitta, ⱨəzriti Əysani ƣəm besip, kɵngli ⱪattiⱪ bi’aram boluxⱪa baxlidi. 38 U ularƣa:
– Jenim qiⱪip ketidiƣandək ƣəm-ⱪayƣuƣa patti. Silər bu yərdə ⱪelip, mən bilən birliktə ⱨoxyar turunglar, – dedi 39 wə səl neriraⱪ berip, yərgə bax ⱪoyup du’a ⱪilip:
– I Ata, mumkin bolsa bu azab ⱪədiⱨini məndin yiraⱪlaxturƣaysən. Lekin, bu ix mening əməs, bəlki sening iradəng boyiqə bolsun, – dedi.
40 U xagirtlirining yeniƣa ⱪaytip kəlginidə, ularning mügdəp ⱪalƣanliⱪini kɵrüp, Petrusⱪa:
– Mən bilən billə birər sa’ətmu ⱨoxyar turalmidinglarmu?! 41 Eziⱪturuluxtin saⱪlinix üqün, səgək turup du’a ⱪilinglar. Kɵngül halaydu, lekin tən ajizdur, – dedi.
42 Ⱨəzriti Əysa ikkinqi ⱪetim berip, yənə du’a ⱪilip:
– I Ata, əgər mən bu azab ⱪədiⱨini iqmigüqə bu ⱪədəⱨ məndin yiraⱪlaxturulmisa, undaⱪta sening iradəng boyiqə bolsun, – dedi. 43 U xagirtlirining yeniƣa ⱪaytip kəlginidə, ularning yənə mügdəp ⱪalƣanliⱪini kɵrdi. Qünki, ular kɵzlirini aqalmay ⱪalƣanidi.
44 Xuning bilən, ⱨəzriti Əysa ularni taxlap üqinqi ⱪetim berip, yənə xu sɵzlər bilən du’a ⱪildi.
45 Keyin, xagirtlarning yeniƣa kelip:
– Silər tehiqə dəm elip uhlawatamsilər? Insan’oƣlining gunaⱨkarlarning ⱪoliƣa tapxurulidiƣan waⱪit-sa’iti yetip kəldi. 46 Ⱪopunglar, ketəyli, mana manga satⱪunluⱪ ⱪilidiƣan kixi kəptu! – dedi.
Ⱨəzriti Əysaning tutⱪun ⱪilinixi
47 Ⱨəzriti Əysaning sɵzi ayaƣlaxmastinla, on ikki xagirtining biri bolƣan Yəⱨuda kəldi. Uning yenida aliy roⱨaniylar wə həlⱪ aⱪsaⱪalliri təripidin əwətilgən, ⱪiliq-toⱪmaⱪlar bilən ⱪorallanƣan zor bir top adəm bar idi. 48 Ⱨəzriti Əysaƣa satⱪunluⱪ ⱪilƣan Yəⱨuda ularƣa alliburun: “Mən kimni sɵysəm, ⱨəzriti Əysa xu. Silər uni tutunglar” degən wə sɵyüx arⱪiliⱪ bəlgə bərməkqi bolƣanidi. 49 U udul ⱨəzriti Əysaning aldiƣa berip:
– Salam ustaz, – dəp uni sɵydi.
50 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Buradər, ⱪilidiƣiningni ⱪil, – dedi. Buning bilən, ⱨeliⱪi adəmlər yopurulup kelip, ⱨəzriti Əysaƣa ⱪol selip, uni tutⱪun ⱪildi. 51 Ⱨəzriti Əysaning yenidikilərdin birəylən dərⱨal ⱪiliqini suƣurup, bax roⱨaniyning qakiriƣa urdi. Ⱪiliq qakarning ⱪuliⱪiƣa tegip, uni xilip qüxürüwətti. 52 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Ⱪiliqingni ⱪiniƣa sal, ⱪiliq kɵtürgənlər ⱪiliq astida ⱨalak bolidu. 53 Yaki meni Huda’atamdin yardəm alalmaydu, dəp oylap ⱪaldingmu?! Halisam, u manga xu’an on ikki tüməndin artuⱪ pərixtə əwətidu. 54 Biraⱪ, əgər mən undaⱪ ⱪilsam, muⱪəddəs yazmilardiki qoⱪum muxundaⱪ boluxi kerəkliki toƣrisidiki sɵzlər ⱪandaⱪ əməlgə axsun? – dedi.
55 Andin, ⱨəzriti Əysa u adəmlərgə ⱪarap mundaⱪ dedi:
– Silər ⱪiliq-toⱪmaⱪlarni kɵtürüp meni tutⱪili kəpsilər, meni ⱪaraⱪqi kɵrüwatamsilər? Ⱨər küni mərkiziy ibadəthana ⱨoylilirida olturup təlim berəttim. U qaƣda tutmidinglar. 56 Əmma, bu ixlarning yüz berixi pəyƣəmbərlərning muⱪəddəs yazmilarda aldin eytⱪanlirining əməlgə axuruluxi boldi.
Bu qaƣda, xagirtlirining ⱨəmmisi uni taxlap ⱪeqip ketixti.
Aliy kengəxmidə sotlinix
57 Ⱨəzriti Əysani tutⱪun ⱪilƣanlar uni bax roⱨaniy Ⱪayapaning aldiƣa elip berixti. Təwrat ustazliri bilən həlⱪ aⱪsaⱪallirimu u yərdə jəm boluxⱪanidi. 58 Petrus ⱨəzriti Əysaƣa taki bax roⱨaniyning ⱨoylisiƣiqə yiraⱪtin əgixip bardi wə ixning nətijisini kɵrüx üqün iqkirigə kirip, ⱪarawullarning yenida olturdi. 59 Aliy roⱨaniylar wə pütün aliy kengəxmə əzaliri ⱨəzriti Əysani ɵlüm jazasiƣa məⱨkum ⱪilix üqün, yalƣan ispat izdəytti. 60 Birmunqə yalƣan guwaⱨqilar otturiƣa qiⱪⱪan bolsimu, ispat kɵrsitip berəlmidi. Ahirda, ikki guwaⱨqi otturiƣa qiⱪip:
61 – Bu adəm: “Mən Hudaning ibadəthanisini buzup taxlap, üq kün iqidə ⱪayta yasap qiⱪalaymən” degən, – dedi.
62 Bax roⱨaniy ornidin turup, ⱨəzriti Əysaƣa:
– Ⱪeni, jawab bərməmsən? Bularning sening üstüngdin bərgən guwaⱨliⱪliriƣa nemə dəysən? – dedi. 63 Lekin, ⱨəzriti Əysa lam-jim demidi.
Bax roⱨaniy uningƣa:
– Mənggü ⱨayat Huda aldida ⱪəsəm ⱪilixingni buyruymən. Eytⱪin, Hudaning Oƣli Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ sənmu? – dedi.
64 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ jawab ⱪayturdi:
– Sizning deginingizdək. Lekin xuni bilip ⱪoyungki, buningdin keyin silər Insan’oƣlining ⱪadir Hudaning ong yenida olturidiƣanliⱪini wə kɵktiki bulutlar üstidə kelidiƣanliⱪini kɵrisilər.
65 Bu sɵzni angliƣan bax roⱨaniy tonlirini yirtip† Bax roⱨaniy ⱨəzriti Əysani “kupurluⱪ ⱪildi” dəp ⱪarap, ɵzining buningƣa bolƣan qɵqüxi wə ƣəzipini ipadiləx üqün, kiyimlirini yirtⱪan. Ⱨəzriti Əysaning ɵzining Məsiⱨ ikənlikini etirap ⱪilixi uning Hudaƣa has ⱨoⱪuⱪ wə xɵⱨrət məndidur, degənlikidur. taxlap:
– U Hudaƣa kupurluⱪ ⱪildi. Əmdi baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ guwaⱨqining ⱨajiti ⱪalmidi. Silər uning kupurluⱪlirini anglidinglar. 66 Əmdi buningƣa nemə dəysilər? – dedi.
– Ɵlüm jazasiƣa tegixlik! – dəp jawab ⱪayturuxti ular.
67 Buning bilən, ular ⱨəzriti Əysaning yüzigə tükürüp, uningƣa muxt atti. Bəziliri uni kaqatlap:
68 – Əy Məsiⱨ, pəyƣəmbər bolsang, eytip baⱪⱪina, seni kim urdi? – deyixti.
Petrusning ⱨəzriti Əysadin tenixi
69 Petrus taxⱪiridiki ⱨoylida olturatti. Bir dedək uning yeniƣa kelip:
– Sən Jəliliyilik Əysa bilən bir idingƣu, – dedi.
70 – Sening nemə dəwatⱪanliⱪingni qüxənmidim! – dəp inkar ⱪildi Petrus ⱨəmməylənning aldida.
71 Andin, Petrus dərwazining aldiƣa qiⱪti. Uni kɵrgən yənə bir dedək u yərdə turƣanlarƣa:
– Bu adəm Nasirəlik Əysaning xeriki idi, – dedi.
72 Petrus ⱪəsəm ⱪilip:
– Mən u adəmni tonumaymən, – dəp yənə inkar ⱪildi.
73 U yərdə turƣanlar bir’azdin keyin Petrusning yeniƣa kelip:
– Xübⱨisizki, sən Əysaning xeriklirining biri. Tələppuzungdin mana mən dəp qiⱪip turidu, – deyixti.
74 Petrus ⱪəsəm ⱪilip:
– U adəmni tonumaymən. Bolmisa, meni Huda ursun! – dedi.
Dəl xu qaƣda, horaz qillidi. 75 Petrus ⱨəzriti Əysaning: “Horaz qillaxtin burun, sən məndin üq ⱪetim tanisən!” degən sɵzini esigə elip, taxⱪiriƣa qiⱪip ⱪattiⱪ yiƣlap kətti.
*17 †65 27 Yəⱨudaning ɵlüxi
1 Tang etixi bilənla, pütün aliy roⱨaniylar bilən həlⱪ aⱪsaⱪalliri məsliⱨətlixip, ⱨəzriti Əysani ɵlümgə məⱨkum ⱪildurux üqün baƣlap, 2 waliy Pilatusⱪa tapxurup bərdi.
3 Ⱨəzriti Əysaƣa satⱪunluⱪ ⱪilƣan Yəⱨuda ⱨəzriti Əysaning ɵlümgə məⱨkum ⱪilinƣanliⱪini kɵrüp, ɵz ⱪilmixiƣa puxayman ⱪildi wə aliy roⱨaniylar bilən aⱪsaⱪallarƣa ottuz kümüx tənggini ⱪayturup berip:
4 – Mən bigunaⱨ bir janƣa zamin bolup gunaⱨ ɵtküzdüm, – dedi.
– Bu sening ixing, bizning nemə karimiz? – deyixti ular.
5 Yəⱨuda pullarni ibadəthanining iqigə qeqiwətti wə u yərdin qiⱪip, esilip ɵlüwaldi.
6 Pullarni yiƣiwalƣan aliy roⱨaniylar:
– Ⱪan tɵküx üqün tɵləngən bu tənggilərni ibadəthanining həzinisigə ⱪoyux ⱨaram, – deyixti. 7 Ular ɵz’ara məsliⱨətlixip, bu pullar bilən yaⱪa yurtluⱪlarƣa mazarliⱪ ⱪilix üqün, humdanqining bir parqə yerini setiwaldi. 8 Xuning üqün, bu yər ⱨazirƣiqə “Ⱪanliⱪ yər” dəp atilip kəlməktə.
9 Bu wəⱪə arⱪiliⱪ Yərəmiya pəyƣəmbər təripidin burun eytilƣan munu sɵzlər əməlgə axuruldi:
“Ular Isra’il həlⱪining uning üqün bəlgiligən baⱨasini,
yəni ottuz kümüx tənggini elixti
10 Wə Pərwərdigar manga əmr ⱪilƣandək,
humdanqining yerini setiwelixⱪa həjləxti.”
Ⱨəzriti Əysaning waliy Pilatusning aldida sotlinixi
11 Ⱨəzriti Əysa waliyning aldiƣa kəltürüldi. Waliy uningdin:
– Sən Yəⱨudiylarning padixaⱨimu? – dəp soridi.
– Eytⱪiningizdək, – dedi ⱨəzriti Əysa.
12 Aliy roⱨaniylar wə aⱪsaⱪallar uning üstidin ərz-xikayət ⱪilƣanda, u bir eƣizmu jawab bərmidi. 13 Buning bilən, Pilatus uningƣa:
– Sening üstüngdin ⱪilinƣan xunqə kɵp xikayətlərni anglimaywatamsən? – dedi. 14 Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa ularning birigimu jawab bərmidi. Waliy buningƣa intayin ⱨəyran ⱪaldi.
15 Ⱨər ⱪetimliⱪ Ɵtüp Ketix ⱨeytida, waliy aditi boyiqə halayiⱪ tələp ⱪilƣan bir məⱨbusni ⱪoyup berətti. 16 Əyni waⱪitta, Barabbas isimlik nami qiⱪⱪan bir məⱨbus zindanda idi. 17 Həlⱪ bir yərgə jəm bolƣanda, Pilatus ulardin:
– Silər üqün kimni ⱪoyup beriximni tələp ⱪilisilər? Barabbasnimu yaki Məsiⱨ dəp atalƣan Əysanimu? – dəp soridi. 18 Pilatus aliy roⱨaniylar wə aⱪsaⱪallarning ⱨəzriti Əysaƣa ⱨəsəthorluⱪ ⱪilip uni ɵzigə tapxurup bərgənlikini bilətti.
19 Pilatus soraⱪ munbiridə olturƣanda, ayali uningƣa:
– U bigunaⱨ adəmgə təgməng. U tünügün keqə qüxümgə kirip, kɵp azablandim, – dəp həwər əwətti.
20 Aliy roⱨaniylar wə aⱪsaⱪallar bolsa həlⱪni küxkürtüp, waliy Pilatustin Barabbasni ⱪoyup berixni wə ⱨəzriti Əysani ɵlümgə məⱨkum ⱪilixni tələp ⱪildurdi.
21 Waliy ulardin yənə:
– Silər üqün bu ikkisining ⱪaysisini ⱪoyup beriximni tələp ⱪilisilər? – dəp soridi.
– Barabbasni, – deyixti ular.
22 – Undaⱪ bolsa, Məsiⱨ dəp atalƣan Əysani ⱪandaⱪ bir tərəp ⱪilay? – dedi Pilatus.
Ⱨəmməylən bir eƣizdin:
– Uni krestkə mihliting! – deyixti.
23 Pilatus:
– Nemixⱪa? U zadi nemə jinayət ɵtküzüptu? – dəp soridi.
Biraⱪ, ular tehimu ⱪattiⱪ warⱪirixip:
– Uni krestkə mihliting! – dəp turuwelixti. 24 Pilatus yənə sɵzləxning əⱨmiyətsiz ikənlikini, bolmisa ⱪalaymiⱪanqiliⱪ qiⱪidiƣanliⱪini kɵrüp, su elip, kɵpqilikning aldida ⱪolini yuƣaq:
– Bu adəmning ⱪeniƣa mən jawabkar əməs, bu ixⱪa ɵzünglar məs’ul bolunglar! – dedi.
25 Pütün həlⱪ bir eƣizdin:
– Uning ⱪenining jawabkarliⱪi bizning wə balilirimizning üstidə bolsun! – deyixti.
26 Buning bilən, Pilatus Barabbasni ularƣa qiⱪirip bərdi. Ⱨəzriti Əysani bolsa ⱪamqilatⱪandin keyin, krestkə mihlax üqün ləxkərlirigə tapxurdi.
Ləxkərlərning ⱨəzriti Əysani mazaⱪ ⱪilixi
27 Keyin, ləxkərlər ⱨəzriti Əysani waliy ordisidiki bir səynaƣa elip kirip, pütün ləxkərlər topini bu yərgə yiƣdi. 28 Ular ⱨəzriti Əysani yalingaqlap, uqisiƣa xaⱨanə sɵsün rənglik ton kiydürüxti. 29 Tikən xahlirini ɵrüp bir taj yasap, bexiƣa kiydürdi wə ong ⱪoliƣa bir ⱪomuxni* Padixaⱨliⱪ ənggüxtiri bolƣan xaⱨanə ⱨasa süpitidə. tutⱪuzdi. Andin, uning aldiƣa tizlinip: “Yaxisun Yəⱨudiylarning padixaⱨi!” dəp mazaⱪ ⱪilixti. 30 Uningƣa tükürüxti, ⱪomuxni elip uning bexiƣa uruxti. 31 Uni mana xundaⱪ mazaⱪ ⱪilƣandin keyin, tonni saldurup, uqisiƣa ɵz kiyimlirini kiydürdi wə krestkə mihlax üqün elip mengixti.
Ⱨəzriti Əysaning krestkə mihlinixi
32 Ular taxⱪiriƣa qiⱪⱪinida, Kirini xəⱨirilik Simun isimlik bir kixini uqritip, ⱨəzriti Əysa yüdüp mangƣan krestni uningƣa məjburiy kɵtürgüzdi. 33 Ular Golgota, yəni “Bax sɵngək” degən yərgə kəlgəndə, 34 ⱨəzriti Əysaƣa iqix üqün dora arilaxturulƣan xarab† Eytixlarƣa ⱪariƣanda krestkə mihlinidiƣanlarƣa aƣriⱪni pəsəytix məⱪsitidə dora arilaxturulƣan xarab berilidikən. bərdi, lekin ⱨəzriti Əysa uni tetip kɵrüp, iqkili unimidi.
35 Ləxkərlər ⱨəzriti Əysani krestkə mihliƣandin keyin, qək taxlixip kiyimlirini bɵlüxüwaldi. 36 Andin keyin, u yərdə olturup nɵwətqilik ⱪildi. 37 Ular ⱨəzriti Əysaning bexining yuⱪiri təripigə “bu, Yəⱨudiylarning padixaⱨi Əysa” dəp yezilƣan bir gunaⱨ tahtisini asti.
38 Ⱨəzriti Əysadin baxⱪa ikki ⱪaraⱪqimu krestkə mihlanƣan bolup, biri uning ong yenidiki, yənə biri sol yenidiki kresttə idi. 39 U yərdin ɵtkənlər baxlirini qayⱪixip, ⱨəzriti Əysani ⱨaⱪarətləp:
40 – Ⱪeni, sən ibadəthanini buzup taxlap, üq kündə ⱪaytidin yasap qiⱪidiƣan adəm idingƣu? Əmdi ɵzüngni ⱪutⱪuzƣina! Hudaning Oƣli bolsang, kresttin qüxüp baⱪⱪin! – deyixti.
41 Aliy roⱨaniylar, Təwrat ustazliri wə aⱪsaⱪallarmu uni xundaⱪ məshirə ⱪilip:
42 – Baxⱪilarni ⱪutⱪuzuptikən, ɵzini ⱪutⱪuzalmidi, Isra’illarning padixaⱨimix tehi! Əmdi kresttin qüxüp baⱪsunqu, andin uningƣa etiⱪad ⱪilayli. 43 U Hudaƣa ixinətti, Huda uni əzizlisə, ⱪutⱪuzup baⱪmisunmu! Qünki, u: “Mən Hudaning Oƣli” degənidi, – deyixti. 44 Ⱨəzriti Əysa bilən billə krestkə mihlanƣan ⱪaraⱪqilarmu uni xundaⱪ ⱨaⱪarətləxti.
Ⱨəzriti Əysaning ɵlümi
45 Qüx waⱪti sa’ət on ikkidin sa’ət üqkiqə pütün zeminni ⱪarangƣuluⱪ basti. 46 Sa’ət üqlərdə ⱨəzriti Əysa yuⱪiri awaz bilən: “Eli, eli, ləma xəwaⱪtani?” yəni “Hudayim, Hudayim, meni nemixⱪa taxliwətting?” dəp warⱪiridi.
47 U yərdə turƣanlarning bəziliri buni hata anglap:
– Bu adəm Ilyas pəyƣəmbərgə muraji’ət ⱪiliwatidu – deyixti.
48 Ularning iqidin birəylən dərⱨal yügürüp berip, bir parqə bulutni əkəldi. Andin, uni ərzan üzüm xarabiƣa qilap, ⱪomuxning uqiƣa baƣlap ⱨəzriti Əysaƣa iqküzməkqi boldi.
49 Baxⱪilar:
– Tohtap turunglar, ⱪarap baⱪayli, Ilyas pəyƣəmbər kelip uni ⱪutⱪuzup ⱪalarmikin? – deyixti.
50 Ⱨəzriti Əysa ⱪattiⱪ awaz bilən yənə bir warⱪiridi-də, jan bərdi.
51 Xu waⱪitta, mərkiziy ibadəthanidiki pərdə yuⱪiridin tɵwəngə ikki parqə bɵlüp yirtildi.‡ Bu pərdə ibadəthanidiki əng muⱪəddəs jayni muⱪəddəs jaydin ayrip turidiƣan pərdə bolup, uning yirtilixi insanlarning Hudaning aldiƣa baridiƣan yolining ⱨəzriti Əysa təripidin eqilƣanliⱪini bildüridu. Zemin silkinip, taxlar yerilip, 52 ⱪəbrilər eqildi. Ⱨəzriti Əysa tirilgəndin keyin, burun aləmdin ɵtkən birmunqə təⱪwadar adəmlər tirildi. 53 Ular ⱪəbriliridin qiⱪti wə muⱪəddəs xəⱨər Yerusalemƣa kirip, u yərdə nurƣun kixilərgə kɵründi.
54 Ⱨəzriti Əysani kɵzət ⱪiliwatⱪan yüzbexi wə ləxkərlər zeminning silkinixi wə baxⱪa ⱨadisilərni kɵrüp, intayin ⱪorⱪuxⱪan ⱨalda:
– U ⱨəⱪiⱪətən Hudaning Oƣli ikən! – deyixti.
55 U yərdə yənə wəⱪəni yiraⱪtin kɵrüp turƣan birmunqə ayallarmu bar idi. Ular ⱨəzriti Əysaƣa hizmət ⱪilix üqün, Jəliliyə ɵlkisidin uningƣa əgixip kəlgənidi. 56 Ularning arisida Məjdəllik Məryəm, Yaⱪup bilən Yüsüpning anisi Məryəm, Zəbədiyning oƣullirining anisimu bar idi.
Ⱨəzriti Əysaning dəpnə ⱪilinixi
57 Kün petixⱪa yeⱪin, Aramatiyaliⱪ Yüsüp isimlik bir bay kəldi. Umu ⱨəzriti Əysaning xagirtliridin idi. 58 U waliy Pilatusning aldiƣa berip, ⱨəzriti Əysaning jəsitini tələp ⱪildi. Pilatus jəsətni uningƣa berixkə əmr ⱪildi. 59 Yüsüp jəsətni elip, pakiz kəndir rəht bilən orap kepənlidi 60 wə uni ɵzi üqün ⱪiyada oydurƣan yengi ⱪəbrigə ⱪoydi. Andin, ⱪəbrining aƣziƣa yoƣan bir ⱪoram taxni domilitip ⱪoyup ketip ⱪaldi. 61 Məjdəllik Məryəm bilən yənə bir Məryəm bolsa u yərdə, ⱪəbrining udulida olturuxti.
Ⱪəbrini ⱪoƣdax
62 Dəm elix künining ⱨarpisi ɵtkənidi. Uning ətisi, aliy roⱨaniylar bilən Pərisiylər waliy Pilatusning aldida jəm boluxup:
63 – Janabliri, Əysaning ⱨayat waⱪtida: “Mən ɵlüp üqinqi küni tirilimən” degini esimizdə. 64 Xuning üqün, ⱪəbrini üqinqi künigiqə ⱪoƣdax üqün əmr bərgəysiz. Undaⱪ ⱪilmiƣanda, xagirtliri kelip jəsətni oƣrilap ketip, həlⱪⱪə: “U ɵlümdin tirildi” deyixi mumkin. U iƣwagərqilik aldinⱪisidinmu bəttər bolidu, – deyixti.
65 Pilatus ularƣa:
– Ⱪoƣdiƣuqi ləxkər elip berip, ⱪəbrini ⱪurbinglarning yetixiqə ⱪoƣdanglar, – dedi. 66 Ular ləxkərlər bilən billə berip, taxni peqətləp, ⱪəbrini muⱨapizət astiƣa aldi.
*29 †34 ‡51 28 Ⱨəzriti Əysaning tirilixi
1 Dəm elix küni ɵtüp yəkxənbə küni tang süzülgəndə, Məjdəllik Məryəm bilən yənə bir Məryəm ⱪəbrini yoⱪlap bardi. 2 Tuyuⱪsiz ⱪattiⱪ yər təwrəp kətti, qünki Rəbning pərixtiliridin biri asmandin qüxüp, ⱪəbrigə berip taxni bir yanƣa domilitip, üstidə olturƣanidi. 3 Pərixtining ⱪiyapiti qaⱪmaⱪtək, kiyimliri ⱪardək ap’aⱪ idi. 4 Ⱪoƣdiƣuqilar uningdin ⱪorⱪup titrixip, ɵlüktək ⱪetipla ⱪaldi.
5 Pərixtə ayallarƣa mundaⱪ dedi:
– Ⱪorⱪmanglar! Silərning krestkə mihlanƣan ⱨəzriti Əysani izdəydiƣanliⱪinglarni bilimən. 6 U bu yərdə əməs; u ɵzi eytⱪandək tirildi. Kelinglar, u yatⱪan jayni kɵrünglar. 7 Dərⱨal berip uning xagirtliriƣa: “Ⱨəzriti Əysa ɵlümdin tiriliptu. Jəliliyigə silərdin awwal baridikən, uni xu yərdə kɵridikənsilər” dənglar. Mana mən silərgə eytip bərdim.
8 Ayallar bir tərəptin ⱪorⱪsa, yənə bir tərəptin zor huxalliⱪ iqidə ⱪəbridin dərⱨal ayrilip, yügürgən peti ⱨəzriti Əysaning xagirtliriƣa həwər berixkə ketixti. 9 Tosattin ⱨəzriti Əysa ularning aldiƣa qiⱪip:
– Salam silərgə! – dedi. Ularmu aldiƣa berip, ⱨəzriti Əysaning putiƣa esilip, uningƣa səjdə ⱪildi. 10 Xu qaƣda, ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Ⱪorⱪmanglar! Berip ⱪerindaxlirimƣa həwər ⱪilinglar. Jəliliyigə barsun, meni xu yərdə kɵridu, – dedi.
Ⱪoƣdiƣuqilarning həwiri
11 Ayallar tehi yolda ketiwatⱪanda, ⱪəbrə ⱪoƣdiƣuqilarning bəziliri xəⱨərgə kirip, bolƣan wəⱪələrning ⱨəmmisini aliy roⱨaniylarƣa həwər ⱪildi. 12 Aliy roⱨaniylar aⱪsaⱪallar bilən bir yərgə yiƣilip məsliⱨətləxkəndin keyin, ləxkərlərgə zor miⱪdarda pul berip:
13 – Silər: “Əysaning xagirtliri keqisi kelip, biz uhlawatⱪanda uning jəsitini oƣrilap əketiptu” dənglar. 14 Əgər bu həwər waliyning ⱪuliⱪiƣa yetip ⱪalsa, biz ariƣa qüxüp, silərgə gəp kəltürməymiz, – dedi. 15 Xundaⱪ ⱪilip, ləxkərlər pulni aldi wə ularning degini boyiqə ⱪildi. Bu iƣwa bügüngiqə Yəⱨudiylar arisida tarⱪilip kəlməktə.
Ⱨəzriti Əysaning xagirtliriƣa kɵrünüxi
16 On bir xagirt ⱨəzriti Əysa ularƣa eytⱪan Jəliliyidiki taƣⱪa qiⱪixti. 17 Ular ⱨəzriti Əysani kɵrginidə uningƣa səjdə ⱪilixti, lekin bəziliri guman iqidə idi. 18 Ⱨəzriti Əysa ularning yeniƣa kelip, mundaⱪ dedi:
– Ərxtə wə yər yüzidə pütün ⱨoⱪuⱪ manga berildi. 19 Xuning üqün, berip pütkül millətlərni mening xagirtlirim ⱪilip yetixtürünglar. Ularni Huda’ata, uning Oƣli wə Muⱪəddəs Roⱨning nami bilən qɵmüldürüp, 20 ularƣa mən silərgə buyruƣan barliⱪ əmrlərgə əməl ⱪilixni ɵgitinglar. Mən ⱨəⱪiⱪətənmu zaman ahiriƣiqə ⱨər da’im silər bilən billə bolimən.
|
||||||||||||||||||||||||||||||
