Rimliⱪlarƣa yezilƣan hət




1

Muⱪəddimə
Əlqi boluxⱪa qaⱪirilip, Hudaning hux həwirini tarⱪitixⱪa tallanƣan, Əysa Məsiⱨning hizmətkari bolƣan mənki Pawlustin salam!
Bu hux həwərni Huda əlmisaⱪta ɵz pəyƣəmbərliri arⱪiliⱪ muⱪəddəs yazmilarda wədə ⱪilƣanidi. Bu hux həwər Hudaning ɵz oƣli, yəni Rəbbimiz Əysa Məsiⱨ toƣrisididur. Jismaniy jəⱨəttin, Əysa Məsiⱨ Dawut padixaⱨning əwladidin tuƣulƣan. Lekin roⱨiy jəⱨəttin, uning Hudaning Oƣli ikənliki uning ɵlümdin tirildürülüxi arⱪiliⱪ zor ⱪudrət bilən ispatlanƣan. Huda Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ manga meⱨir-xəpⱪət kɵrsitip, meni əlqilikkə tallidi. Xunga, mən ⱨər millət kixilirini Hudaƣa ita’ət ⱪilsun dəp, ularni Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilixⱪa qaⱪirimən. Bu, Əysa Məsiⱨning namiƣa xan-xərəp kəltürüx üqündur. Əysa Məsiⱨkə mənsup bolƣan silərmu Huda təripidin qaⱪirilƣanlar ⱪataridisilər.
Mən bu hətni ⱨəmminglarƣa, yəni Huda meⱨir-muⱨəbbət kɵrsətkən wə u muⱪəddəs həlⱪim, dəp qaⱪirƣan silər Rimliⱪlarƣa yeziwatimən. Huda’atimiz wə Rəbbimiz Əysa Məsiⱨ silərgə meⱨir-xəpⱪət wə amanliⱪ ata ⱪilƣay!
Pawlusning Rimƣa berixni arzu ⱪilixi
Aldi bilən Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ ⱨəmminglar üqün Hudaƣa xükür eytimən. Qünki, etiⱪadinglar dunyaning ⱨəmmila yeridə sɵzlənməktə. 9-10 Mən qin ⱪəlbim bilən hizmət ⱪilip keliwatⱪan Huda mening ɵz oƣli toƣrisidiki hux həwərni yətküzüx yolida silərni du’alirimda da’im əsləp turuwatⱪanliⱪimƣa guwaⱨtur. Hudaning iradisi bilən silərning yeninglarƣa berixim üqün, ahir bir pursətning boluxini uningdin tiləymən. 11 Qünki, silərgə etiⱪadinglarni mustəⱨkəmləxtə birər yardəm berix üqün, silər bilən kɵrüxüxni intayin arzu ⱪilimən. 12 Demək, mən aranglarda bolsam, bir-birimizning etiⱪadidin ɵz’ara ilⱨam alalaymiz.
13 Ⱪerindaxlar, xuni bilixinglar kerəkki, mən yeninglarƣa berixni kɵp ⱪetim pilanliƣan bolsammu, lekin bügüngiqə tosalƣuƣa uqrap kəldim. Əysa Məsiⱨ toƣrisidiki hux həwərni yətküzüx yolida baxⱪa Yəⱨudiy əməslərning arisida yahxi nətijilərgə erixkinimdək, silərning aranglardimu yahxi nətijilərgə erixixni arzu ⱪilip kəldim. 14 Qünki, mən ⱨərⱪandaⱪ adəmgə, məyli u mədəniyətlik yaki mədəniyətsiz bolsun, bilimlik yaki bilimsiz bolsun, ⱨəmmisigə bu hux həwərni yətküzüxkə ⱪərzdarmən. 15 Xuning üqün, silər Rimliⱪlarƣimu bu hux həwərni yətküzüxkə təxnamən.
Hux həwərning küq-ⱪudriti
16 Bu hux həwərdin nomus ⱪilmaymən. Qünki, bu hux həwər arⱪiliⱪ Hudaning küq-ⱪudriti ayan bolup, Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilƣan ⱨərbir kixi ⱪutⱪuzulidu. Bu hux həwər awwal Yəⱨudiylarƣa, keyin Yəⱨudiy əməslərgə tarⱪitilƣan. 17 Bu hux həwərdə Hudaning insanlarni nemigə asasən ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlaydiƣanliⱪi* Ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinix – pütkül insan gunaⱨkar bolup, ⱨeqkim ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp ⱨesablinalmaydu. Lekin, bir adəm Huda təripidin ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlanƣan bolsa, u adəmning gunaⱨi kəqürülüp, Hudaning jazasiƣa tartilmaydu. Bəlki Hudaning nəziridə u adəm ⱨəⱪⱪaniy dəp ⱨesablinip, Huda bilən yaraxturulux imtiyaziƣa erixidu. axkarilanƣan. Bundaⱪ jakarlax baxtin-ahir etiⱪadⱪa asaslanƣandur. Bu huddi muⱪəddəs yazmilarda yezilƣinidək: “Adəm etiⱪad bilən ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinip, ⱨayatliⱪⱪa erixidu.”
Insanlarning gunaⱨliri
18 Huda ərxtin adəmlərning barliⱪ gunaⱨkarliⱪ wə yamanliⱪliriƣa ⱪarxi ɵz ƣəzipini bildürdi. Səwəbi, ular adalətsiz ixliri arⱪiliⱪ Hudaning ⱨəⱪiⱪitini bilixni tosuwatidu. 19 Ular haliƣan bolsidi, Hudani bilələytti. Qünki, Huda toƣrisidiki ixlar ularning kɵz aldida turuptu. Huda bularni ularƣa oquⱪ kɵrsitip bərgən. 20 Dunya yaritilƣandin beri, Hudaning kɵzgə kɵrünməs ɵzgiqilikliri, yəni uning mənggülük ⱪudriti wə birdinbir Huda ikənliki ɵzi yaratⱪan məwjudatlar arⱪiliⱪ oquⱪ kɵrsitilməktə. Xu səwəbtin, insanlar Hudani bilməymiz, dəp baⱨanə kɵrsitəlməydu.
21 Lekin, insanlar Hudani bilsimu, uni Huda, dəp uluƣlimidi wə uningƣa xükür eytmidi. Əksiqə, ularning Huda toƣrisidiki oy-pikirliri bimənə bolup, nadan ⱪəlbi ⱪarangƣuluⱪⱪa toldi. 22 Gərqə ular ɵzlirini əⱪilliⱪ ⱨesablisimu, lekin əⱪilsiz bolup qiⱪti. 23 Ular mənggü ⱨayat bolƣan xanuxəwkətlik Hudaƣa ibadət ⱪilixning orniƣa, adəmzatⱪa, ⱪuxlarƣa, tɵt putluⱪ wə yər beƣirliƣuqi ⱨaywanlarƣa ohxaydiƣan butlarƣa qoⱪundi.
24 Xu səwəbtin, Huda ularni ⱪəlbidiki xəⱨwaniy ⱨəwəslirigə ⱪoyup bərdi. Buning bilən, ular ⱨər hil napakliⱪlarni ⱪildi. Ⱨətta bir-birining tənlirini bulƣaxⱪa baxlidi. 25 Huda toƣrisidiki ⱨəⱪiⱪətlərgə ixinixning orniƣa, yalƣan gəplərgə ixinixkə baxlidi. Yaratⱪuqi Hudaƣa ita’ət ⱪilixning orniƣa, yaritilƣan nərsilərgə qoⱪunup, xularni mədⱨiyilidi. Ⱨalbuki, pütkül məwjudat təripidin mənggü mədⱨiyilinixkə layiⱪ bolƣini yaratⱪuqimiz Hudadur, amin!
26 Mana xuning üqün, Huda ularni ɵzlirining pəskəx ⱨəwəslirigə ⱪoyup bərdi. Ayallar təbi’iy jinsiy munasiwətni təbi’iy bolmiƣan munasiwətkə, yəni ohxax jinsliⱪlar munasiwitigə aylandurdi. 27 Huddi xuningdək, ərlərmu ayallar bilən bolidiƣan təbi’iy jinsiy munasiwətni taxlap, baxⱪa ərlərgə xəⱨwaniy ⱨəwəslər bilən kɵyüp pixidiƣan boldi. Ərlər ərlər bilən xərməndə jinsiy munasiwətlərgə kirixti. Xuning bilən, ular ɵz tənliridə bu ⱪilmixliriƣa layiⱪ jazani tartti.
28 Ular Hudani bilixni rət ⱪilƣanliⱪi üqün, Huda ularni yaman niyətlirigə ⱪoyup bərdi. Buning bilən ular ⱪilmasliⱪi kerək bolƣan ixlarni ⱪilixⱪa kirixti. 29 Ularning ⱨayati ⱨər hil rəzillik, yamanliⱪ, aqkɵzlük, ɵqmənlik, ⱨəsəthorluⱪ, ⱪatilliⱪ, uruxⱪaⱪliⱪ, ⱨiyligərlik, suyiⱪəst wə iƣwagərqilik bilən toldi. 30 Ular tɵⱨməthor, Hudaƣa nəprətlinidiƣan, zorawanliⱪ ⱪilidiƣan, təkəbbur, mahtanqaⱪ, ⱨər hil əskiliklərni oylap qiⱪiridiƣan, ata-anisining sɵzini anglimaydiƣan, 31 nadan, wədisidə turmaydiƣan, kɵyümsiz wə rəⱨimsiz insanlardur. 32 Ular Hudaning bundaⱪ ixlarni ⱪilƣanlarni ɵlümgə məⱨkum ⱪilidiƣanliⱪini bilip tursimu, bu əskiliklərni ɵzliri ⱪilipla ⱪalmay, baxⱪilarningmu xundaⱪ ⱪilixini ⱪollap-ⱪuwwətləydu.

*17
Ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinix – pütkül insan gunaⱨkar bolup, ⱨeqkim ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp ⱨesablinalmaydu. Lekin, bir adəm Huda təripidin ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlanƣan bolsa, u adəmning gunaⱨi kəqürülüp, Hudaning jazasiƣa tartilmaydu. Bəlki Hudaning nəziridə u adəm ⱨəⱪⱪaniy dəp ⱨesablinip, Huda bilən yaraxturulux imtiyaziƣa erixidu.



2

Huda ayrimiqiliⱪ ⱪilmaydu
Xunga, sən bundaⱪ rəzil ixlarni ⱪilƣuqilar üstidin ⱨɵküm ⱪilixing mumkin. Biraⱪ əy buradər, sənmu bundaⱪ ixlarni ⱪiliwatisənƣu! Undaⱪta, sening kim boluxungdin ⱪət’iynəzər, Huda soraⱪ ⱪilidiƣan axu kündə ɵzüngni aⱪlaxⱪa baⱨanə kɵrsitəlməysən. Qünki, baxⱪilar üstidin mundaⱪ ixlarda ⱨɵküm ⱪilsang, ɵz üstüngdimu xu ixlardin ⱨɵküm ⱪilƣan bolisən. Bizgə məlumki, Hudaning bundaⱪ ixlarni ⱪilƣanlar üstidin qiⱪarƣan ⱨɵkümi ⱨəⱪtur. Biraⱪ əy buradər, sənmu bundaⱪ ixlarni ⱪilip turup, yənila baxⱪilar üstidin ⱨɵküm ⱪilsang, Hudaning ⱨɵkümidin ⱪaqalaymən, dəp oylamsən? Hudaning sanga kɵrsətkən qongⱪur meⱨribanliⱪi, kəngqiliki wə mol səwr-taⱪitini səl qaƣlawatamsən? Uning sanga meⱨribanliⱪ kɵrsitixtiki məⱪsitining seni towa ⱪilidiƣan yolƣa baxlax ikənlikini bilməmsən? Gunaⱨingƣa towa ⱪilmay, jaⱨilliⱪ ⱪilixing bilən Hudaning ƣəzipini tehimu ⱪozƣaysən. Huda ƣəzəpkə kelip, ɵzining adil ⱨɵkümini yürgüzidiƣan küni, sən ɵz bexingƣa ɵzüng qiⱪⱪan bolisən. Huda ⱨərkimning əməliyitigə ⱪarap ix kɵridu, ⱨəmixə səwrqanliⱪ bilən yahxi əməllərni ⱪilip, Hudadin xan-xərəp, ⱨɵrmət-eⱨtiram wə ɵzining mənggülük məwjutluⱪini izdigənlərgə u mənggülük ⱨayat beridu. Lekin, ⱨəⱪiⱪətni rət ⱪilip, yamanliⱪⱪa əgəxkən xəhsiyətqilərgə u ƣəzəp-nəprət yaƣduridu. Huda barliⱪ yamanliⱪ ⱪilƣuqilarƣa, bolupmu aldi bilən ɵz həlⱪi bolƣan Yəⱨudiylarƣa, andin Yəⱨudiy əməslərgə ohxaxla eƣir künlər wə dərd-ələm kəltüridu. 10 Biraⱪ, barliⱪ yahxiliⱪ ⱪilƣuqilarƣa, aldi bilən Yəⱨudiylarƣa, andin Yəⱨudiy əməslərgə ohxaxla xan-xərəp, ⱨɵrmət-eⱨtiram wə aman-esənlik ata ⱪilidu. 11 Qünki, Huda ⱨəmmə insanlarƣa ohxax mu’amilə ⱪilidu.
12 Təwrat ⱪanuni Yəⱨudiy əməslərgə qüxürülmigənliktin, ular uni bilməydu. Xundaⱪtimu, ular gunaⱨ sadir ⱪilsa, soraⱪⱪa tartilidu. Təwrat ⱪanuni qüxürülgən Yəⱨudiylar bolsa uni puhta bilidu. Lekin, ularmu gunaⱨ sadir ⱪilsa, ohxaxla soraⱪⱪa tartilidu. 13 Qünki, Hudaning aldida ⱪanunni bilgənlər əməs, bəlki ⱪanunning barliⱪ əmrlirigə əməl ⱪilƣanlar ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinidu. 14 (Təwrat ⱪanunini bilməydiƣan Yəⱨudiy əməslər təbi’iy ⱨalda bu ⱪanunƣa uyƣun ixlarni ⱪilsa, ular gərqə bu ⱪanundin həwərsiz bolsimu, bu ⱪanun ularning ɵz ⱪanunidək bolidu. 15 Qünki, ularning ɵz ⱪəlbidə nemining toƣra, nemining hata ikənlikini biləlixi bu ⱪanunning əmrliri ⱪəlbigə pütüklük ikənlikini kɵrsitidu. Wijdanimu buningƣa guwaⱨliⱪ beridu. Qünki, ularning wijdani ular hataliⱪ ɵtküzgəndə ularni əyibləydu, toƣra ⱪilƣanda bolsa ularni aⱪlaydu.) 16 Mən yətküzüp keliwatⱪan bu hux həwər boyiqə, Hudaning Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ insanlarning yoxurun ixliri üstidin ⱨɵküm qiⱪiridiƣan künidə, yuⱪirida eytilƣan ixlar qoⱪum yüz beridu.
Yəⱨudiylar wə Təwrat ⱪanuni
17 Undaⱪta sənqu, sən ɵzüngni Yəⱨudiy dəysən wə Təwrat ⱪanuniƣa igə bolƣanliⱪing üqün, mən Huda bilən yeⱪin, dəp mahtinisən. 18 Sanga Təwrat ⱪanuni ɵgitilgənliktin Hudaning iradisini bilisən ⱨəm ⱨəⱪ bilən naⱨəⱪni pərⱪ etələysən. 19-20 Təwrat ⱪanunidiki ⱨəmmə bilim wə ⱨəⱪiⱪətlərni bilimən dəp ⱪarap, ɵzüngni korlarning yol baxliƣuqisi, ⱪarangƣuda ⱪalƣanlarning qiriƣi, nadanlarning yetəkqisi, gɵdəklərning ustazi, dəp ɵzünggə ixinisən. 21 Sən baxⱪilarƣa Huda toƣrisida təlim berip turup, ɵzünggə bərməmsən? Baxⱪilarƣa oƣriliⱪ ⱪilma dəp turup, ɵzüng oƣriliⱪ ⱪilamsən? 22 Baxⱪilarƣa zina ⱪilma dəp turup, ɵzüng zina ⱪilamsən? Butlardin bizar bolup turup, ɵzüng buthanilardiki nərsilərni oƣrilamsən? 23 Biz Yəⱨudiylar Təwrat ⱪanuniƣa igə bolduⱪ, dəp mahtinip turup, ɵzüng dəl xu ⱪanunƣa hilapliⱪ ⱪilip, Hudaning namiƣa daƣ kəltürəmsən? 24 Huddi muⱪəddəs yazmilarda deyilginidək: “Silərning ⱪilmixinglar tüpəylidin Yəⱨudiy əməslər Hudaƣa kupurluⱪ ⱪilmaⱪta.”
25 Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪilsang, hətnə ⱪilinƣiningning əⱨmiyiti bolidu. Lekin, uningƣa hilapliⱪ ⱪilsang, hətnə ⱪilinƣiningning ⱪilqilikmu əⱨmiyiti bolmaydu, hətnə ⱪilinmiƣan adəmdin ⱨeq pərⱪing ⱪalmaydu. 26 Xuningƣa ohxax, hətnə ⱪilinmiƣan Yəⱨudiy əməslər ⱪanunning əmrlirigə əməl ⱪilsa, Huda təripidin yənila hətnə ⱪilinƣan bolup ⱨesablinidu. 27 Sən Təwrat ⱪanunidin həwərdar ⱨəm hətnə ⱪilinƣan turuⱪluⱪ, xu ⱪanunƣa əməl ⱪilmisang, jismaniy jəⱨəttə hətnə ⱪilinmiƣan, lekin Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪilidiƣan Yəⱨudiy əməslər seni gunaⱨkar, dəp əyibliməmdu?
28 Pəⱪət sirtⱪi kɵrünüxtə Yəⱨudiy bolƣanning ⱨəmmisinila ⱨəⱪiⱪiy Yəⱨudiy degili bolmaydu. Pəⱪət jismaniy jəⱨəttə hətnə ⱪilinixiƣa ⱪarapla, uni ⱨəⱪiⱪiy hətnə degili bolmaydu. 29 Ⱪəlbidə Hudaning yolini tutⱪan adəm ⱨəⱪiⱪiy Yəⱨudiydur. Uning ⱨəⱪiⱪiy hətnisi yazma ⱪanunƣa esiliwelix arⱪiliⱪ əməs, bəlki Muⱪəddəs Roⱨ təripidin ɵzgərtilgən ⱪəlb arⱪiliⱪ bolidu. Bundaⱪ adəm insanlar təripidin əməs, bəlki Huda təripidin mahtilixⱪa sazawər bolidu.


3

Undaⱪta, Yəⱨudiylarning Yəⱨudiy əməslərdin nemə artuⱪqiliⱪi bar, yaki hətnə ⱪilinixning nemə əⱨmiyiti bar? Əlwəttə, ularning ⱨər jəⱨəttin kɵp artuⱪqiliⱪi bar. Birinqidin, Hudaning sɵzi Yəⱨudiylarƣa amanət ⱪilinƣan. Bəzi Yəⱨudiylar Hudaƣa sadaⱪətsizlik ⱪildimu dəyli. Undaⱪta, ularning sadaⱪətsizliki səwəbidin Huda ɵzining ularƣa bərgən wədisidə turmamdu? Yaⱪ, ⱨərgiz undaⱪ ⱪilmaydu! Ⱨəmmə insan yalƣanqi bolƣan təⱪdirdimu, Huda yənila rastqildur. Bu ⱨəⱪtə Zəburda mundaⱪ deyilgən:
 
“Sɵzliginingdə adil bolup ispatlinisən,
əyiblinixkə uqriƣiningda ƣəlibə ⱪilisən.”
 
Lekin, biz Yəⱨudiylarning adalətsizliki Hudaning adilliⱪini tehimu eniⱪ kɵrsitip bərsə, buningƣa nemə dəymiz? Huda bizni jazalisa, uni adil əməs, desək bolamdu? (Bəzilər xundaⱪ dəp, oylap yüridikən!) Yaⱪ, mundaⱪ deyixkə ⱨərgiz bolmaydu! Əgər Huda biz Yəⱨudiylarni adilliⱪ bilən jazalimaydiƣan bolsa, ⱪiyaməttə ⱪandaⱪmu dunya üstidin ⱨɵküm qiⱪiralaydu?
Lekin, bəzilər: “Mening sadaⱪətsizlikim Hudaning rastqilliⱪini tehimu eniⱪ kɵrsitip, uning uluƣluⱪini yorutup bərsə, mən yənə nemə üqün gunaⱨkar, dəp ⱪarilip soraⱪⱪa tartilimən?” deyixi mumkin. Əgər xundaⱪ bolsa, “yamanliⱪ ⱪilayli, buningdin yahxiliⱪ qiⱪidu!” degən mənə kelip qiⱪmamdu? Bəzilər bizni muxundaⱪ dedi, dəp tɵⱨmət ⱪilidu. Mundaⱪ tɵⱨmət ⱪilƣanlarning jazaƣa tartilixi ⱨəⱪliⱪtur.
Gunaⱨsiz adəm yoⱪtur
Undaⱪta, Hudaning soraⱪ ⱪilidiƣan künidə biz Yəⱨudiylar Yəⱨudiy əməslərdin üstün turamduⱪ? Yaⱪ, əlwəttə undaⱪ əməs! Qünki, mən ⱨəmmimizning, məyli Yəⱨudiy bolayli yaki bolmayli, gunaⱨning ilkidə ikənlikimizni yuⱪirida kɵrsitip ɵttüm. 10 Muⱪəddəs yazmilarda yezilƣinidək:
 
“Ⱨəⱪⱪaniy adəm yoⱪtur, ⱨətta birimu,
11 ⱨəⱪ-naⱨəⱪni qüxinidiƣinimu yoⱪtur.
Hudani izdəydiƣinimu ⱨəm.
12 Qətnidi ⱨəmmə adəm Huda yolidin,
ⱪaldi kirip tuyuⱪ yolƣa.
Yahxiliⱪ ⱪilƣuqi yoⱪtur, ⱨətta birimu.”
13 “Eƣizliridiki gəp oquⱪ ⱪəbridək sesiⱪ,
kazzapliⱪ ⱪilidu ⱨəm tilliri.
Ləwliri huddi yilanning zəⱨərhəndisi.”
14 “Zuwani lənət wə zərdigə tolƣan.”
15 “Ular aldiraydu ⱪan tɵküxkə,
16 ⱪilidu barƣanla yeridə wəyranqiliⱪ wə paji’ə.
17 Yoⱪtur həwiri amanliⱪ yolidin ⱪilqə.”
18 “Bilməydu Hudadin ⱨəm ⱪorⱪuxni.”
 
19 muⱪəddəs yazmilardiki bu ayətlərning Təwrat ⱪanuni astida yaxaydiƣan Yəⱨudiylarƣa ⱪarita eytilƣanliⱪini bilimiz. Xundaⱪ bolƣanda, Yəⱨudiylar ⱨəm Yəⱨudiy əməslərning baⱨanə kɵrsitidiƣan eƣizliri tuwaⱪlinidu wə pütkül dunyadiki insanlar Hudaning ⱨɵkümi astida turidu. 20 Demək, ⱨərⱪandaⱪ kixi Hudaning aldida Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪilix bilən ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlanmaydu. Bəlki, xu ⱪanunƣa toluⱪ əməl ⱪilalmaydiƣanliⱪini bilip, ɵzining gunaⱨkar ikənlikini tonup yetidu.
Hudaning insanlarni ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlixi
21 Lekin, ⱨazir Hudaning ⱪandaⱪ yol bilən insanlarni ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlaydiƣanliⱪi oquⱪ axkarilandi. Bu, Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪilixⱪa baƣliⱪ əməs. Buningƣa Təwrat ⱪanuni wə pəyƣəmbərlərning təlimatlirimu guwaⱨliⱪ bərgən. 22 Huda adəmlərni ularning Əysa Məsiⱨkə bolƣan etiⱪadi arⱪiliⱪ ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlaydu. Huda Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilƣan ⱨəmmə adəmgə xundaⱪ mu’amilə ⱪilidu, bu yərdə ayrimiqiliⱪ yoⱪtur. 23 Qünki, ⱨəmmə adəm gunaⱨ sadir ⱪilip, Hudaning insanlarni yaratⱪanda ata ⱪilƣan xan-xəripidin məⱨrum ⱪalƣan. 24 Lekin, Huda bizgə meⱨir-xəpⱪət kɵrsitip, bizni bədəlsiz ⱨalda ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlidi. Bu, Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ əməlgə axuruldi. Qünki, u bizni gunaⱨning ⱪulluⱪidin azad ⱪildi. 25 Huda insanlarning gunaⱨlirining kəqürüm ⱪilinixi üqün, ularni jazalaxning orniƣa, Əysa Məsiⱨni ⱪurban boluxⱪa əwətip bərdi. Əysa Məsiⱨning kresttə aⱪⱪuzƣan ⱪeni arⱪiliⱪla, Huda Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilƣanlarni ɵzi bilən yaraxturdi. Huda Əysa Məsiⱨni ⱪurban boluxⱪa əwətix bilən, ɵzining burunⱪi zamandiki kixilərning gunaⱨliriƣa səwr-taⱪətlik bolup, ularni dərⱨal jazalimiƣanliⱪining adilliⱪ ikənlikini kɵrsətti. Qünki, Əysa Məsiⱨ ularningmu gunaⱨliri üqün ⱪurban boldi. 26 Mana ⱨazirmu Huda yənə ɵzining adilliⱪini kɵrsitiwatidu. Qünki, insanlar gunaⱨkar bolsimu, Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilƣanliⱪi üqün, Huda ularni yənila adilliⱪ bilən kəqüridu.
27 Xundaⱪ ikən, biz Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪilix bilən Huda təripidin ⱪobul ⱪilinduⱪ, dəp mahtinimizmu? Yaⱪ! Bizning mahtiniximizning orni yoⱪ. Nemə səwəbtin? Qünki, insanlar Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪilix arⱪiliⱪ əməs, bəlki Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilix arⱪiliⱪla kəqürümgə erixidu. 28 Demək, Hudaning bizni Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪiliximiz bilən əməs, bəlki Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪiliximiz bilən ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlaydiƣanliⱪiƣa ixinimiz. 29 Silər Huda pəⱪət Təwrat ⱪanuniƣa igə bolƣan Yəⱨudiylarnila ⱪobul ⱪilidu, dəp oylamsilər? Yaⱪ, əlwəttə undaⱪ əməs! U Yəⱨudiy əməslərnimu ⱪobul ⱪilidu. 30 Qünki, Huda birdur. U hətnə ⱪilinƣan Yəⱨudiylarni, xundaⱪla hətnə ⱪilinmiƣan Yəⱨudiy əməslərnimu birla yol bilən, yəni ularning Əysa Məsiⱨkə bolƣan etiⱪadi bilən ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlaydu. 31 Undaⱪta, biz etiⱪadimiz arⱪiliⱪ Təwrat ⱪanunini bikar ⱪilamduⱪ? Yaⱪ, dəl buning əksiqə, biz etiⱪadimiz arⱪiliⱪ Təwrat ⱪanunining toƣra ikənlikini ispatlaymiz.


4

Ibraⱨim toƣrisida misal
Undaⱪta, biz Yəⱨudiy əwladliri atimiz Ibraⱨimning ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlanƣanliⱪidin nemilərni biliweliximiz kerək? Əgər Ibraⱨim yahxi əməlliri arⱪiliⱪ ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlanƣan bolsa, uning mahtinixⱪa ⱨəⱪⱪi bolatti. Lekin, Hudaning aldida uning mahtinixⱪa ⱨəⱪⱪi yoⱪ. Qünki, muⱪəddəs yazmilarda mundaⱪ deyilgən: “Ibraⱨim Hudaning sɵzlirigə ixəndi. Huda uning etiⱪadini kɵrüp, uni ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp ⱨesablidi.” Əmgək ⱪilƣuqining alƣini sowƣat əməs, bəlki ɵzining erixixkə tegixlik ⱨəⱪⱪi bolup ⱨesablinidu. Lekin, bir adəm Huda təripidin ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlanƣan bolsa, bu uning yahxi əməlliridin əməs, bəlki uning etiⱪadidin bolƣan. Qünki, bu adəm gunaⱨkarlarni ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarliƣuqi Hudaƣa etiⱪad ⱪilidu. Dawut padixaⱨmu Huda bir adəmdə yahxi əməllərning bar-yoⱪluⱪiƣa ⱪarimastin uni ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp ⱨesablisa, u adəmning nəⱪədər bəhtlik bolidiƣanliⱪi toƣrisida muⱪəddəs yazmilarda mundaⱪ degən:
 
“Səwənlikliri kəqürüm ⱪilinƣan,
gunaⱨliri əpu ⱪilinƣanlar nəⱪədər bəhtlik!
Pərwərdigar ularning gunaⱨlirini ⱨesablimisa, ular nəⱪədər bəhtlik!”
 
Buningdin ⱪariƣanda, bu bəht yalƣuz hətnə ⱪilinƣanlar, yəni Yəⱨudiylarƣila mənsupmu? Yaⱪ, undaⱪ əməs. U, hətnə ⱪilinmiƣan, yəni Yəⱨudiy əməslərgimu mənsuptur. Qünki, biz eytⱪandək: “Huda Ibraⱨimning etiⱪadini kɵrüp uni ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp ⱨesablidi.” 10 Bu ix ⱪaqan bolƣan? Huda Ibraⱨimni ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp ⱨesabliƣan qaƣda, Ibraⱨim hətnə ⱪilinƣanmu yaki ⱪilinmiƣan? Bu ixlar Ibraⱨim tehi hətnə ⱪilinmiƣan waⱪitta bolƣanidi. 11 Uning hətnə ⱪilinixi keyin boldi. Bu, uning Huda təripidin alliⱪaqan ⱪobul ⱪilinƣanliⱪini kɵrsitidu. Ibraⱨimning burunla etiⱪadi bar bolup, hətnə pəⱪət uning ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp ⱨesablanƣanliⱪining bəlgisi boldi. Buning bilən, Ibraⱨim hətnə ⱪilinmiƣan, lekin Hudaƣa etiⱪad ⱪilip ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlanƣan Yəⱨudiy əməslərning atisi boldi. 12 Əgər hətnə ⱪilinƣanlar, yəni Yəⱨudiylar ɵzlirining hətnə ⱪilinƣanliⱪiƣa tayanmay, əjdadimiz Ibraⱨimƣa ohxax, uning hətnə ⱪilinmiƣan waⱪtidiki etiⱪadi boyiqə yaxisa, Ibraⱨim ularningmu atisi bolidu.
13 Huda Ibraⱨim wə uning əwladliriƣa ularning bu dunyaƣa warisliⱪ ⱪilidiƣanliⱪiƣa wədə bərgənidi. Bu, ularning Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪilƣanliⱪidin əməs, bəlki ularning Hudaƣa etiⱪad ⱪilip, ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlanƣanliⱪidin bolƣan. 14 Əgər Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪilix arⱪiliⱪ Hudaning wədilirigə erixkili bolsidi, u qaƣda etiⱪadning ⱨeqⱪandaⱪ ⱪimmiti ⱪalmiƣan, Hudaning wədisiningmu əⱨmiyiti bolmiƣan bolatti. 15 Təwrat ⱪanuni bu ⱪanunning əmr-pərmanliriƣa əməl ⱪilmiƣanlarƣa Hudaning ƣəzipini elip kelidu. Ⱪanun bolmisa, ⱪanunƣa hilapliⱪ ⱪilixmu bolmaydu.
16 Xuning üqün, etiⱪadimiz arⱪiliⱪ Hudaning bizgə wədə ⱪilƣan bəht-sa’aditigə eriximiz. Bu, biz erixixkə tegixlik ⱨəⱪ əməs, bəlki Hudaning meⱨir-xəpⱪitidin kəlgən. Bu wədə Ibraⱨimning pütkül əwladliri, yəni Ibraⱨimƣa ohxax etiⱪad yolida mangƣanlar üqün berilgəndur. Məyli ular Yəⱨudiy əməslər bolsun yaki Təwrat ⱪanunidiki ⱪa’idilər boyiqə yaxaydiƣan Yəⱨudiylar bolsun, bu wədə ⱨəmmisining bu bəht-sa’adətkə erixidiƣanliⱪiƣa kapalətlik ⱪilidu. Qünki, Ibraⱨim barliⱪ etiⱪadqilarning atisidur. 17 Bu huddi muⱪəddəs yazmilarda Huda Ibraⱨimƣa: “Seni nurƣun millətlərning atisi ⱪildim” dəp eytⱪinidək. Hudaning nəziridə Ibraⱨim ⱨəmmimizning atisidur. Qünki, Ibraⱨim ɵlgənlərni tirildüridiƣan, məwjudatni yoⱪluⱪtin barliⱪⱪa kəltüridiƣan Hudaƣa ixənq baƣlidi. 18 Ata bolux mumkinqiliki yoⱪ əⱨwaldimu, Ibraⱨim yənila ümidini üzməy, Hudaƣa dawamliⱪ ixənq baƣlidi. Nətijidə, u nurƣun millətlərning atisi boldi. Bu toƣrisida Huda uningƣa mundaⱪ degən: “Sening əwlading yultuzlardək san-sanaⱪsiz bolidu.” 19 Ibraⱨim ɵzining yüz yaxⱪa yeⱪinlap, pərzənt tepix iⱪtidaridin ⱪalƣanliⱪini, xundaⱪla ayali Sarəningmu pərzənt kɵrüx iⱪtidaridin ⱪalƣanliⱪini bilgən bolsimu, lekin u yənila Hudaƣa bolƣan ixənqini ajizlaxturmidi. 20 U Hudaning wədisidin gumanlanmidi. Əksiqə, uning ixənqi tehimu küqiyip, Hudani uluƣlidi. 21 U, Hudaning ɵz wədisini əməlgə axurux ⱪudritigə igə ikənlikigə pütünləy ixəndi. 22 Xunga, muⱪəddəs yazmilarda: “Huda uni ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp ⱨesablidi” dəp yezilƣan. 23-24 Bu ayət yalƣuz Ibraⱨim üqünla əməs, bəlki ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp ⱨesablinidiƣan bizlər, yəni Rəbbimiz Əysani tirildürgən Hudaƣa etiⱪad ⱪilidiƣan bizlər üqünmu yezilƣan. 25 Əysa Məsiⱨ gunaⱨlirimizning kəqürülüxi üqün ⱪurbanliⱪ süpitidə ɵlümgə tapxurulup, bizning ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarliniximiz üqün tirildürüldi.


5

Huda bilən inaⱪ munasiwəttə bolux
Xunga, biz etiⱪadimiz arⱪiliⱪ ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinip, Rəbbimiz Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ Huda bilən inaⱪ munasiwəttə bolduⱪ. Etiⱪadimiz bolƣaqⱪa, Əysa Məsiⱨ bizni biz ⱨazir bəⱨrimən boluwatⱪan bu meⱨir-xəpⱪətkə igə ⱪildi. Xunga, biz Hudaning xan-xəripigə erixix ümididə xad-huram bolmaⱪtimiz. Biz ⱪiyin əⱨwallardimu yənila xad-huram bolimiz. Qünki, bizgə məlumki, ⱪiyinqiliⱪ səwrqanliⱪni kəltürüp qiⱪiridu, səwrqanliⱪimiz bizni Hudani hursən ⱪilidiƣan etiⱪadqilardin ⱪilidu; Hudani hursən ⱪilidiƣan etiⱪadqilardin bolsaⱪ, bizdə təwrənməs ümid pəyda bolidu. Bu ümid bizni ⱨərgiz uyatta ⱪaldurmaydu. Qünki, Huda bizgə ata ⱪilƣan Muⱪəddəs Roⱨ arⱪiliⱪ ɵzining meⱨir-muⱨəbbitini ⱪəlbimizgə singdürgən.
Biz gunaⱨtin ⱪutuluxⱪa amalsiz ⱪalƣanda, Əysa Məsiⱨ biz gunaⱨkarlar üqün Huda bəlgiligən waⱪitta ɵzini pida ⱪildi. Durus adəm üqün jenini pida ⱪilidiƣanlarning tepilixi natayin. Lekin, alaⱨidə yahxi adəmlər üqün jenini pida ⱪilidiƣanlarning tepilixi mumkin. Əysa Məsiⱨ biz tehi gunaⱨkar waⱪtimizdila, biz üqün ɵz jenini pida ⱪildi. Mana bu arⱪiliⱪ Huda ɵzining bizgə bolƣan meⱨir-muⱨəbbitini ispatlidi. Biz Əysa Məsiⱨning ⱪurbanliⱪ ⱪeni arⱪiliⱪ ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlanduⱪ. Xundaⱪ ikən, Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ Hudaning ƣəzipidin ⱪutuluximiz tehimu eniⱪtur. 10 Biz burun Hudaƣa düxmən iduⱪ. Biraⱪ, Huda ɵz oƣlining ⱪurban ⱪilinixi arⱪiliⱪ bizni ɵzi bilən yaraxturdi. Biz Huda bilən yarixiwalƣanikənmiz, undaⱪta Əysa Məsiⱨning ɵlümdin tirildürülgən ⱨayati arⱪiliⱪ Hudaning jazasidin qoⱪum ⱪutuldurulimiz. 11 Buning bilənla ⱪalmay, bizni Huda bilən yaraxturƣan Rəbbimiz Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ Huda bilən bolƣan yengi munasiwitimizdimu xad-huram bolimiz.
Adəm’ata wə Əysa Məsiⱨ
12 Gunaⱨ dunyada bir adəm, yəni Adəm’ata arⱪiliⱪ pəyda bolƣandək, ɵlümmu Adəm’atining gunaⱨi arⱪiliⱪ pəyda boldi. Nətijidə, ɵlüm pütkül insan iqigə tarⱪaldi, qünki ⱨəmmə adəm gunaⱨ sadir ⱪildi. 13 Gunaⱨ Təwrat ⱪanuni Musa pəyƣəmbərgə qüxürülüxtin ilgirila dunyada bar idi. Biraⱪ, u qaƣda ⱨəⱪ-naⱨəⱪni ayriydiƣan Təwrat ⱪanuni bolmiƣanliⱪtin, gunaⱨning ⱨesabi elinmaytti. 14 Xundaⱪ bolsimu, ɵlüm Adəm’atidin taki Musa pəyƣəmbərgiqə insanlarƣa ⱨɵkümranliⱪ ⱪildi. Ⱨətta Adəm’atining gunaⱨidək gunaⱨ sadir ⱪilmiƣan insanlarmu ɵlümdin haliy bolalmidi.
Adəm’ata pütkül insanƣa təsir kɵrsətkinidək, keyin kəlgən Məsiⱨmu pütkül insanƣa təsir ⱪildi. 15 Wəⱨalənki, Adəm’ata təripidin ɵtküzülgən gunaⱨ Hudaning bərgən meⱨir-xəpⱪətlik sowƣitiƣa pütünləy ohximaydu. Qünki, bir adəm, yəni Adəm’atining gunaⱨ ɵtküzüxi bilən nurƣun adəm ɵlgən bolsa, ohxaxla bir adəm, yəni Əysa Məsiⱨning meⱨir-xəpⱪiti arⱪiliⱪ Huda insanlarƣa tehimu kɵp meⱨir-xəpⱪət kɵrsitip, kəqürülüx sowƣitini nurƣun adəmgə ata ⱪildi. 16 Hudaning sowƣitining nətijisi Adəm’atining gunaⱨining aⱪiwitigə pütünləy ohximaydu. Qünki, Adəm’atining bir ⱪetimliⱪ gunaⱨi arⱪiliⱪ biz ⱨəmmimiz gunaⱨkar, dəp ⱨɵküm ⱪilinduⱪ. Əmma Hudaning meⱨir-xəpⱪətlik sowƣiti arⱪiliⱪ biz gunaⱨkarlar gərqə nurƣun gunaⱨ ɵtküzgən bolsaⱪmu, ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlanduⱪ. 17 Bir adəmning gunaⱨi tüpəylidin ɵlüm insanlarƣa ⱨɵkümranliⱪ ⱪilƣan yərdə, Hudaning mol meⱨir-xəpⱪiti wə ⱨəⱪⱪaniy bolux sowƣitiƣa erixkən kixilər yənə bir adəm, yəni Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ ⱨayatida gunaⱨ wə ɵlüm üstidin ƣəlibə ⱪilmasmu?
18 Demək, bir ⱪetimliⱪ gunaⱨ pütkül insanni gunaⱨⱪa məⱨkum ⱪilƣan bolsa, bir ⱪetimliⱪ ⱨəⱪⱪaniy əməliyət, yəni Əysa Məsiⱨning ⱪurban boluxi arⱪiliⱪ pütkül insan ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinip, mənggülük ⱨayatⱪa erixələydu. 19 Bir adəmning ita’ətsizliki tüpəylidin nurƣun insanlar gunaⱨkar bolup kətkinidək, bir adəmning ita’ətmənliki bilənmu nurƣun insanlar ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinidu. 20 Təwrat ⱪanunining berilixi kixilərgə ɵz gunaⱨining intayin kɵplükini oquⱪ kɵrsitix üqündur. Lekin, ⱪəyərdə gunaⱨ kɵp bolsa, Hudaning meⱨir-xəpⱪitimu xu yərdə ⱨəssiləp axti. 21 Demək, gunaⱨ insanlarƣa ⱨɵkümranliⱪ ⱪilip, ularni ɵlümgə aparƣan bolsa, Hudaning meⱨir-xəpⱪiti insanlarƣa ⱨɵkümranliⱪ ⱪilip, Rəbbimiz Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ ularni ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlap, ularƣa mənggülük ⱨayat elip kəldi.


6

Əysa Məsiⱨkə baƣlinip, yengi ⱨayatⱪa erixix
Undaⱪta, biz nemə dəymiz? Hudaning meⱨir-xəpⱪiti tehimu axsun dəp, dawamliⱪ gunaⱨ iqidə yaxaymizmu? Yaⱪ, əlwəttə undaⱪ əməs! Gunaⱨⱪa nisbətən biz alliⱪaqan ɵlgən. Xundaⱪ ikən, biz yənə dawamliⱪ gunaⱨ iqidə yaximasliⱪimiz kerək. Silər qoⱪum xuni bilixinglar kerəkki, biz qɵmüldürülüxni ⱪobul ⱪilƣinimizda, Əysa Məsiⱨkə baƣlanƣanliⱪimiz üqün, uning ɵlümi bilənmu baƣlanduⱪ. Xuning üqün, biz qɵmüldürülüx arⱪiliⱪ Əysa Məsiⱨ bilən billə ɵlüp, billə kɵmülduⱪ. Huda’atimizning bundaⱪ orunlaxturuxtiki məⱪsiti xuki, Əysa Məsiⱨni ɵzining uluƣ küq-ⱪudriti arⱪiliⱪ tirildürgəndək, biznimu yengi ⱨayatⱪa erixtürüxtur.
Biz Əysa Məsiⱨkə baƣlinip, uningƣa ohxax ɵlgənikənmiz, undaⱪta biz qoⱪum uningƣa ohxax tirildürülimiz. Xuni biliximiz kerəkki, kona təbi’itimiz Əysa Məsiⱨ bilən billə krestkə mihlandi. Xuning üqün, gunaⱨkar nəpsimizning ilkidə bolmay, gunaⱨning ⱪulluⱪidin ⱪutulduⱪ. Qünki, Əysa Məsiⱨ bilən billə ɵlgən ⱨərⱪandaⱪ kixi gunaⱨning küqidin halas bolƣan bolidu. Əysa Məsiⱨ bilən billə ɵlgənikənmiz, undaⱪta uningƣa baƣlinip, yengi ⱨayatⱪa erixiximizgimu ixinimiz. Bizgə məlumki, Əysa Məsiⱨ tirilgəndin keyin ⱪayta ɵlməydu. Ɵlüm əmdi Əysa Məsiⱨkə ɵz küqini kɵrsitəlməydu. 10 Əysa Məsiⱨ ɵzining birla ⱪetimliⱪ ɵlümi arⱪiliⱪ gunaⱨ üstidin ƣəlibə ⱪildi. U ⱨazir ⱨayat bolup, uning ⱨayatliⱪi Hudaƣa xan-xərəp kəltürüx üqündur. 11 Xuningƣa ohxax, silərmu ⱨazir Əysa Məsiⱨkə mənsup bolƣanliⱪinglar üqün, ɵzünglarni gunaⱨⱪa nisbətən ɵlgən, lekin Hudaƣa hizmət ⱪilixⱪa nisbətən tirik ⱨesablanglar.
12 Xundaⱪ ikən, gunaⱨ ⱨərgizmu ⱨaman ɵlidiƣan teninglarni baxⱪurmisun. Bolmisa, arzu-ⱨəwəslərgə berilip ketisilər. 13 Teninglarning ⱨərⱪandaⱪ bir əzasini yaman ixlarƣa ⱪoral ⱪilip, gunaⱨⱪa tutup bərmənglar. Əksiqə, ɵzünglarni Hudaƣa atanglar. Qünki, silər ɵlümdin tirildürüldünglar. Teninglarning ⱨərbir əzasini ⱨəⱪⱪaniy ixlarning ⱪorali ⱪilinglar. 14 Gunaⱨ silərning ⱨɵkümraninglar əməs. Qünki, silər Təwrat ⱪanunining ilkidə əməs, bəlki Hudaning bizni gunaⱨning küqidin halas ⱪilidiƣan meⱨir-xəpⱪiti astida yaxawatisilər.
Ⱨəⱪⱪaniyliⱪning ⱪuli
15 Undaⱪta, ⱪandaⱪ ⱪilix kerək? Təwrat ⱪanunining ilkidə əməs, Hudaning meⱨir-xəpⱪiti astida yaxawatimiz dəp, gunaⱨ sadir ⱪiliwərsək bolamdu? Yaⱪ, əlwəttə bolmaydu. 16 Kimgə boysunsanglar, xuning ⱪuli bolidiƣanliⱪinglarni bilməmsilər? Gunaⱨⱪa boy əgsənglar, u silərni ɵlümgə elip baridu. Hudaƣa boysunsanglar, u ⱨəⱪⱪaniy ⱨayatliⱪⱪa elip baridu. 17-18 Hudaƣa xükür! Gərqə silər burun gunaⱨning ⱪuli bolƣan bolsanglarmu, lekin ⱨazir gunaⱨning küqidin ərkin ⱪilinip, ⱨəⱪⱪaniyliⱪning ⱪulliri boldunglar. Qünki, Huda silərgə bərgən təlimgə qin dilinglardin boysundunglar. 19 Mən silərning təbi’itinglardiki ajizliⱪlarni bilgəqkə, bularni silərgə adəttiki misal bilən eytiwatimən. Ilgiri silər gunaⱨning ⱪuli bolup, teninglardiki əzalarni napak wə Təwrat ⱪanuniƣa hilap ixlarƣa beƣixliƣanidinglar. Əmdi pak boluxunglar üqün, ɵzünglarni ⱨəⱪⱪaniyliⱪning ⱪuli boluxⱪa beƣixlanglar.
20 Silər gunaⱨning ⱪuli bolƣan waⱪtinglarda, ⱨəⱪⱪaniy ⱨayat kəqürüx bilən karinglar yoⱪ idi. 21 Silər ⱨazir nomus dəp ⱪariƣan burunⱪi ixlardin xu qaƣda zadi nemə payda tapⱪanidinglar? U ixlarning aⱪiwiti ɵlümdur. 22 Biraⱪ, ⱨazir silər gunaⱨning ⱪulluⱪidin ərkin ⱪilinip, Hudaning hizmətkarliri boldunglar. Bu, ⱨayatinglarƣa paydiliⱪ bolup, silərni pak yaxaxⱪa yetəkləydu. Əng ahirida silər mənggülük ⱨayatⱪa erixisilər. 23 Qünki, gunaⱨning bədili ɵlüm. Biraⱪ, Hudaning Rəbbimiz Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ bizgə ata ⱪilƣan sowƣiti mənggülük ⱨayatliⱪtur.


7

Nikaⱨ munasiwiti toƣrisida misal
Ⱪerindaxlar, silər ⱪanunni qüxinisilər. Xunga, xunimu esinglarƣa selip ⱪoyayki, ⱪanun pəⱪət ⱨayat adəmgila ⱨɵkümranliⱪ ⱪilalaydu. Məsilən, eri bar ayal eri ⱨayatla bolidikən, ⱪanun boyiqə erigə baƣlinidu. Lekin, eri ɵlüp kətsə, nikaⱨ ⱪanunining qəklimisigə uqrimaydu. Xuning üqün, ayal eri ⱨayat waⱪtida baxⱪa bir ər bilən birgə bolsa, buzuⱪ ayal, dəp ⱪarilidu. Lekin, eri ɵlüp kətsə, ayal nikaⱨ ⱪanunidin ərkin bolidu. U qaƣda, baxⱪa bir ərgə təgsə, zina ⱪilƣan bolmaydu. Huddi xuningdək, ⱪerindaxlirim, silər Əysa Məsiⱨning ⱪurban boluxi bilən Təwrat ⱪanuniƣa nisbətən ɵldünglar. Silər ⱨazir baxⱪa birigə baƣlandinglar, yəni ɵlümdin tirilgən Əysa Məsiⱨkə mənsup boldunglar. Buning bilən, silər Hudaning hizmitidə bolup, uningƣa xan-xərəp kəltürələysilər. Burun biz gunaⱨkar təbi’itimizning ilkidə bolƣaqⱪa, bizni gunaⱨⱪa elip baridiƣan ⱨəwəslirimizning kəynigə kirip kəttuⱪ. Bu ⱨəwəslirimiz Təwrat ⱪanunini biliximiz bilən tehimu ⱪozƣilip, tenimizdiki əzalarni ⱪutratti. Nətijidə, biz ɵzimizni ɵlümgə elip baridiƣan ixlarni ⱪilduⱪ. Lekin, ⱨazir biz Təwrat ⱪanunining ⱨɵkümidin azad ⱪilinduⱪ. Qünki, biz ɵzimizni boƣup turidiƣan bu ⱪanunƣa nisbətən ɵlgən. Biz kona usul boyiqə, yəni Təwrat ⱪanuniƣa burunⱪidək əməl ⱪilix arⱪiliⱪ əməs, bəlki yengi usul boyiqə, yəni Muⱪəddəs Roⱨning yetəkqilikidə yaxax arⱪiliⱪ Hudaƣa hizmət ⱪilimiz.
Təwrat ⱪanuni wə gunaⱨ
Undaⱪta, biz nemə dəymiz? Təwrat ⱪanunining ɵzi gunaⱨning mənbəsi bolamdu? Yaⱪ, əlwəttə undaⱪ əməs! Gunaⱨ Təwrat ⱪanunida kɵrsitilmigən bolsa, mən ⱪilmixlirimning gunaⱨ ikənlikini bilməyttim. Məsilən, Təwrat ⱪanunida: “Baxⱪilarning tə’əlluⱪatliriƣa kɵz ⱪiringni salma” deyilmigən bolsa, undaⱪ ⱪilixning gunaⱨ ikənlikini bilmigən bolattim. Lekin, gunaⱨ Təwrat ⱪanunining bu əmri arⱪiliⱪ pursət tepip, iqimdiki ⱨər hil aqkɵzlüklərni ⱪozƣidi. Bu ⱪanun bolmisa, gunaⱨning bundaⱪ küqimu bolmaytti.* Təwrat ⱪanuni pəⱪət adəmning gunaⱨini kɵrsitip beripla ⱪalmastin, ularni gunaⱨ ⱪilixⱪa ⱪiziⱪturidu. Qünki, mən’i ⱪilinƣan ixlarni ⱪilixⱪa ⱪiziⱪix adəmning təbi’itidur. 9-10 Təwrat ⱪanunining məndin nemini tələp ⱪilidiƣanliⱪini qüxənməydiƣan waⱪtimda, ɵzümdin razi bolup, ɵzümni ərkin-azadə ⱨes ⱪilattim. Lekin, Təwrat ⱪanunini ⱨəⱪiⱪiy qüxinixim bilənla, ɵzümning gunaⱨkar ikənlikimni wə roⱨiy jəⱨəttə ɵlgənlikimni eniⱪ bildim. Təwrat ⱪanuni insanlarni ⱨayatliⱪⱪa yetəkləx üqün berilgən. Wəⱨalənki, bu ⱪanunƣa boysunalmaydiƣanliⱪimdin uning manga ɵlümni elip kelidiƣanliⱪini bayⱪidim. 11 Gunaⱨ Təwrat ⱪanunining əmrliridin pursət tepip, meni azdurup, ɵlümgə duqar ⱪildi.
12 Demək, Təwrat ⱪanuni ⱨəⱪiⱪətən paktur. Uningdiki əmrlərmu pak, toƣra wə yahxidur. 13 Xundaⱪ turuⱪluⱪ, bu yahxi ⱪanun meni ɵlümgə duqar ⱪildimu? Yaⱪ, əlwəttə undaⱪ əməs! Bəlki, ənə xu gunaⱨ bu yahxi ⱪanundiki əmrlərdin paydilinip, meni ɵlümgə duqar ⱪildi. Biz əmdi gunaⱨning ⱨəⱪiⱪiy ⱪiyapitini tonuwalalaymiz. Qünki, Təwrat ⱪanunidiki əmrlər arⱪiliⱪ gunaⱨning ⱪanqilik ⱪəbiⱨ ikənliki axkarilandi.
Insan ⱪəlbidiki toⱪunux
14 Təwrat ⱪanuni Hudadin qüxürülgən bolƣaqⱪa, uning yahxi ikənlikini bilimiz. Biraⱪ, gunaⱨkar təbi’itimning baxⱪuruxida bolƣan mən bolsam gunaⱨning ⱪulluⱪididurmən. 15 Ɵzümning nemə ⱪiliwatⱪinimni bilməymən. Qünki, ɵzüm niyət ⱪilƣan ixlarni ⱪilmaymən, əksiqə nəprətlinidiƣan ixlarni ⱪilimən. 16 Əgər mən yaman ixlarni ⱪilixni halimay turup, yənila ularni ⱪilƣan bolsam, u qaƣda wijdanim Təwrat ⱪanunining yahxi ikənlikini etirap ⱪilƣan bolidu. 17 Xunga, bu ixlarni ⱪilduruwatⱪini mən əməs, bəlki iqimdə yaxawatⱪan gunaⱨ. 18 Iqimdə, yəni gunaⱨkar təbi’itimdə yahxiliⱪning yoⱪluⱪini bilimən. Qünki, yahxiliⱪ ⱪilix niyitim bar bolsimu, iⱪtidarim yoⱪ. 19 Xuning üqün, ɵzüm niyət ⱪilƣan yahxi ixlarni ⱪilmay, əksiqə niyət ⱪilmiƣan yaman ixlarni ⱪilimən. 20 Ɵzüm niyət ⱪilmiƣan ixni ⱪilsam, buni ⱪilduruwatⱪini mən əməs, bəlki iqimdə yaxawatⱪan gunaⱨtur.
21 Buningdin ɵzümdiki xu ⱪanuniyətni qüxəndimki, yahxi ixlarni ⱪilmaⱪqi bolsammu, yamanliⱪ manga ⱨaman ⱨəmraⱨ bolup turƣaqⱪa, mən yənila yaman ixlarni ⱪilimən. 22 Hudaning ⱪanunidin iq-iqimdin sɵyünimən. 23 Biraⱪ, tenimdə baxⱪa bir ⱪanuniyətni sezimən. Bu ⱪanuniyət ⱪəlbimdin ⱪayil bolƣan ⱪanun bilən jəng ⱪilip, tən əzalirimni gunaⱨ sadir ⱪildurƣanliⱪtin, meni gunaⱨⱪa əsir ⱪilidu. 24 Mən nemidegən biqarə adəmmən-ⱨə! Gunaⱨning əsiri bolƣan wə ɵlümgə elip baridiƣan bu tenimdin kimmu meni ⱪutⱪuzar?! 25 Hudaƣa xükür, Huda meni Rəbbimiz Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzidu!
Mening əⱨwalim mana mundaⱪ: ⱪəlbim bilən Hudaning ⱪanuniƣa ita’ət ⱪilixni halaymən, lekin əməliyitimdə gunaⱨkar təbi’itim səwəbidin gunaⱨning ⱪuli bolimən.

*8
Təwrat ⱪanuni pəⱪət adəmning gunaⱨini kɵrsitip beripla ⱪalmastin, ularni gunaⱨ ⱪilixⱪa ⱪiziⱪturidu. Qünki, mən’i ⱪilinƣan ixlarni ⱪilixⱪa ⱪiziⱪix adəmning təbi’itidur.



8

Muⱪəddəs Roⱨning yetəkqilikidə yaxax
Yiƣinqaⱪlap eytsaⱪ, Əysa Məsiⱨkə mənsup bolƣanlar əmdi gunaⱨⱪa məⱨkum ⱪilinmaydu. Qünki, ⱨayatliⱪ elip kelidiƣan Muⱪəddəs Roⱨning küq-ⱪudriti bizni ɵlümgə məⱨkum ⱪilidiƣan gunaⱨning küqidin Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ halas ⱪildi. Gunaⱨkar təbi’itimiz tüpəylidin Təwrat ⱪanuni bizni gunaⱨning asaritidin azad ⱪilalmidi. Biraⱪ, Huda ɵz oƣlini biz gunaⱨkar insanlarning tenidək tən bilən yər yüzigə əwətip, uning gunaⱨsiz tenidə gunaⱨlirimizning jazasini tartixi bilən bizni baxⱪuruwatⱪan gunaⱨning küqini bikar ⱪildi. Buning bilən, gunaⱨkar təbi’itimizgə əməs, bəlki Muⱪəddəs Roⱨⱪa boysunidiƣan bizlər arⱪiliⱪ Təwrat ⱪanunining adil tələpliri əməlgə axurulidu. Gunaⱨkar təbi’itigə boysunidiƣanlar xu təbi’itigə has arzu-ⱨəwəslərni oylaydu. Muⱪəddəs Roⱨⱪa boysunidiƣanlar bolsa Muⱪəddəs Roⱨⱪa has ixlarni oylaydu. Bir adəmning gunaⱨkar təbi’iti uning oy-pikirlirini baxⱪursa, bu u adəmgə mənggülük ɵlüm elip kelidu. Əmma u adəmning oy-pikirlirini Muⱪəddəs Roⱨ baxⱪursa, bu uningƣa ⱨayatliⱪ wə amanliⱪ elip kelidu. Bir adəmning gunaⱨkar təbi’iti uning oy-pikirlirini baxⱪursa, u adəm Huda bilən düxmənləxkən bolidu. Qünki, u Hudaning ⱪanuniƣa boysunmaydu ⱨəm boysunalmaydu. Gunaⱨkar təbi’iti təripidin baxⱪurulidiƣanlar Hudani hursən ⱪilalmaydu.
Biraⱪ silərgə kəlsək, Hudaning Roⱨi ⱨəⱪiⱪətən ⱪəlbinglarda yaxiƣanliⱪtin, gunaⱨkar təbi’itinglarning baxⱪuruxida əməs, bəlki Muⱪəddəs Roⱨning baxⱪuruxida turuwatisilər. Ⱪəlbidə Muⱪəddəs Roⱨ, yəni Əysa Məsiⱨning Roⱨi bolmiƣan adəm Əysa Məsiⱨkə mənsup əməstur. 10 Teninglar gunaⱨ tüpəylidin ɵlümning ilkidə bolsimu, əmma ⱪəlbinglarda Əysa Məsiⱨ bolƣanliⱪi üqün, silər Huda təripidin ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinip, roⱨinglar ⱨayat boldi. 11 Hudaning Roⱨi Əysa Məsiⱨni ɵlümdin tirildürdi. Bu Roⱨ silərning ⱪəlbinglarda yaxaydu. Əysa Məsiⱨni ɵlümdin tirildürgən Huda ⱪəlbinglardiki ɵz Roⱨi arⱪiliⱪ silərning qirip ketidiƣan teninglarƣa ⱨayatliⱪ ata ⱪilidu.
12 Xuning üqün, ⱪerindaxlirim, gunaⱨkar təbi’itimizgə boysunup yaxaxⱪa əməs, Muⱪəddəs Roⱨⱪa boysunuxⱪa ⱪərzdarmiz. 13 Qünki, gunaⱨkar təbi’itinglarƣa boysunup yaxisanglar, mənggülük ⱨalak bolisilər. Lekin, Muⱪəddəs Roⱨⱪa tayinip, gunaⱨkar təbi’itinglar arzu ⱪilƣan gunaⱨtin ⱪol üzsənglar, mənggülük ⱨayatliⱪⱪa erixisilər. 14 Hudaning Roⱨining yetəkqilikidə yaxiƣanlarning ⱨəmmisi Hudaning pərzəntliridur. 15 Əmdi silər ⱪobul ⱪilƣan Muⱪəddəs Roⱨ silərni ⱪul ⱪilip, ⱪul hojayinidin ⱪorⱪⱪandək ⱪorⱪunqⱪa salmaydu. Əksiqə, silər bu Muⱪəddəs Roⱨ arⱪiliⱪ Hudaning ətiwarlap beⱪiwalƣan pərzəntliri bolup, Hudani “I sɵyümlük Ata!” dəp qaⱪiralaydiƣan boldunglar. 16 Bu Muⱪəddəs Roⱨ ⱪəlb roⱨimiz bilən billə bizning Hudaning pərzəntliri ikənlikimizgə guwaⱨliⱪ beridu. 17 Hudaning pərzəntliri ikənmiz, uning wədə ⱪilƣan ⱨəⱪiⱪiy bayliⱪiƣa mirashormiz, xundaⱪla uningƣa Əysa Məsiⱨ bilən billə mirashorluⱪ ⱪilimiz. Kəlgüsidə Əysa Məsiⱨ bilən birliktə Hudaning xan-xəripidin bəⱨrimən bolux üqün, bizmu ⱨazir Əysa Məsiⱨkə ohxax, azab-oⱪubətlərni tartiwatimiz.
Kəlgüsidə xan-xərəpkə erixix
18 Meningqə, ⱨazir biz tartiwatⱪan azab-oⱪubətlər kəlgüsidə bizdə ayan bolidiƣan xan-xərəpkə selixturƣanda ⱨeq nərsigə ərziməydu. 19 Yaritilƣan pütkül məwjudat Hudaning ɵz pərzəntlirini ayan ⱪilixini intizarliⱪ bilən kütməktə. 20-21 Qünki, pütkül məwjudat ɵzi ⱨəⱪⱪidiki kɵzligən məⱪsitigə erixəlmigənidi. Bu, məwjudatning ɵz ihtiyari bilən əməs, bəlki uni yaratⱪan Hudaning iradisi bilən bolƣan. Xundaⱪ bolsimu, yaritilƣan pütkül məwjudatta qirip tügəxtin ⱪutulup, Huda pərzəntlirigə beridiƣan xərəplik ərkinliktin bəⱨrimən bolux ümidi bar idi. 22 Ta ⱨazirƣiqə pütkül məwjudatlarning huddi tolƣaⱪ azabi tartiwatⱪan ayaldək aⱨ uruwatⱪanliⱪini bilimiz. 23 Pəⱪət pütkül məwjudatla əməs, ⱨətta Muⱪəddəs Roⱨning ⱪəlbimizgə selinixi bilən Hudaning kəlgüsidə beridiƣan xan-xəripini tetip baⱪⱪan bizlərmu dilimizda aⱨ urmaⱪtimiz. Hudaning pərzəntliri ikənlikimiz ayan ⱪilinixi bilən birgə yengi təngə erixixni kütməktimiz. 24 Ⱪutⱪuzulƣandin beri bizdə muxundaⱪ ümid bolup kəlməktə. Ümid əməliyətkə aylanƣanda, u ümid boluxtin ⱪalidu. Kimmu əməliyətkə aylanƣanni ⱪayta ümid ⱪilsun? 25 Biraⱪ, biz tehi əməliyətkə aylanmiƣanƣa ümid baƣliƣanikənmiz, uni səwrqanliⱪ bilən kütimiz.
26 Uning üstigə, Muⱪəddəs Roⱨ bizning ajizliⱪimizni bilip, bizgə yardəm ⱪilidu. Biz ⱪandaⱪ du’a ⱪiliximiz kerəklikini bilməymiz. Lekin, Muⱪəddəs Roⱨning ɵzi sɵz bilən ipadiligüsiz aⱨ urux arⱪiliⱪ biz üqün Hudaƣa muraji’ət ⱪilidu. 27 Insanlarning ⱪəlbini kɵzitip turidiƣan Huda Muⱪəddəs Roⱨning nemə dəwatⱪanliⱪini qüxinidu. Qünki, Muⱪəddəs Roⱨ Hudaning iradisi boyiqə Hudaning muⱪəddəs həlⱪi üqün muraji’ət ⱪilidu. 28 Hudaning ɵzini sɵyidiƣanlarning, yəni ɵzining iradisi boyiqə qaⱪirilƣanlarning ⱨayatida məyli ⱪandaⱪ ixlar yüz bərsun, ularning pütkül ixlirini maslaxturup, ⱨəmmini xularning mənpə’iti üqün orunlaxturidiƣanliⱪini bilimiz. 29 Qünki, Huda əlmisaⱪtila bu kixilərni bilgən. U, bu kixilərning kəlgüsidə ɵz oƣliƣa ohxax boluxini aldin bəlgiligən. Buningdin məⱪsət, Əysa Məsiⱨni bu nurƣun ⱪerindaxlarning arisida tunji oƣli ⱪilix idi. 30 Huda aldin bəlgiligən bu kixilərni qaⱪirdi wə ɵzi qaⱪirƣan bu kixilərni ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlidi. Ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlanƣan bu kixilərgə Huda qoⱪum xan-xərəp ata ⱪilidu.
Hudaning meⱨir-muⱨəbbiti
31 Undaⱪta, biz buningƣa nemə dəymiz? Huda biz tərəptə turƣanikən, kimmu bizgə ⱪarxi qiⱪalisun? 32 Ɵz oƣlinimu ayimay, uni ⱨəmmimiz üqün ⱪurban boluxⱪa əwətkən Huda barliⱪini bizgə ata ⱪilmay ⱪalamdu? 33 Kimmu Hudaning talliƣan bəndiliri üstidin xikayət ⱪilalisun? Ⱨeqkim! Qünki, biz Huda təripidin ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlanƣan. 34 Kim bizni gunaⱨⱪa məⱨkum ⱪilalaydu? Ⱨeqkim! Qünki, Əysa Məsiⱨ biz gunaⱨkarlar üqün ɵldi. Uning üstigə, u tirildürülüp, Hudaning ong yenida ⱨoⱪuⱪ tutup, biz üqün muraji’ət ⱪilmaⱪta. 35 Ⱨeqkim bizni Əysa Məsiⱨning meⱨir-muⱨəbbitidin ayriwetəlməydu! Ⱨərⱪandaⱪ ⱪiyin əⱨwal, japa-muxəⱪⱪət, ziyan-zəhmət, aq-yalingaqliⱪ wə heyimhətər, ⱨətta ⱪiliqmu bizni uningdin ayriwetəlməydu! 36 Huddi muⱪəddəs yazmilarda yezilƣinidək:
 
“Seni dəp kün boyi ɵlüm girdabida turuwatimiz.
soyulidiƣan ⱪoylar ornida ⱪariliwatimiz.”
 
37 Lekin, bizni sɵyidiƣan Hudaning küqi bilən bularning ⱨəmmisi üstidin pütünləy ƣəlibə ⱪilimiz. 38 Xuningƣa ⱪət’iy ixinimənki, ɵlüm yaki ⱨayatliⱪ bolsun, pərixtilər yaki jin-xəytanlar bolsun, ⱨazirⱪi yaki kəlgüsidiki ⱨərⱪandaⱪ ixlar bolsun, yaki roⱨlar dunyasidiki ⱨərⱪandaⱪ küqlər bolsun, 39 yaki pütkül ka’inatta yaritilƣan baxⱪa ⱨərⱪandaⱪ bir xəy’i bolsun, məyli biz egiz asmanda yaki qongⱪur ⱨangning tegidə bolayli, bizni Hudaning Rəbbimiz Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ ata ⱪilƣan meⱨir-muⱨəbbitidin ayriwetəlməydu.


9

Huda bilən Isra’illarning munasiwiti
Mən Əysa Məsiⱨkə mənsup bolƣanliⱪim üqün, ⱨəⱪiⱪətni sɵzləymən, yalƣan sɵzliməymən. Muⱪəddəs Roⱨning yetəkqilikidə bolƣan wijdanimmu buningƣa ispat bolalaydu. Deməkqi bolƣinim, Isra’illar, yəni Yəⱨudiylarning Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilmiƣanliⱪiƣa kəlsək, mən ular üqün intayin kɵp ƣəm-ⱪayƣu ⱪiliwatimən, ⱪəlbimmu ⱨəmixə azab iqidə ɵrtiniwatidu. Əgər mening Huda təripidin lənət astida ⱪelip, Əysa Məsiⱨtin ayrilip ⱪelixim ⱪerindaxlirim wə janjigərlirim bolƣan Isra’illarning ⱪutⱪuzuluxi üqün yardəm berəlisə, mən mundaⱪ ⱪelixⱪimu razi bolattim. Isra’illar bolsa Hudaning talliƣan həlⱪidur. Huda ularƣa pərzəntlik salaⱨiyitini bərdi, ɵz uluƣluⱪini kɵrsətti, ular bilən əⱨdilərni tüzüp, ularƣa Təwrat ⱪanunini ata ⱪildi. Isra’illar Hudaƣa ⱨəⱪiⱪiy ibadət ⱪilixni ɵginip, Hudaning wədilirigə erixti. Ular Ibraⱨim, Is’ⱨaⱪ wə Yaⱪuplarning əwladliridur. Əysa Məsiⱨmu ularning əwladi bolup, bu dunyaƣa insan tenidə kəldi. U barliⱪ məwjudat üstidin ⱨɵküm süridiƣan, mənggü mədⱨiyilinidiƣan Hudadur, amin!
Mən ⱨərgizmu Isra’illarning Əysa Məsiⱨni rət ⱪilƣanliⱪi bilən Hudaning ularƣa ⱪilƣan wədisi bikar boldi, deməkqi əməsmən. Qünki, Hudaning nəziridə Isra’ilning əwladi bolƣanlarning ⱨəmmisila ⱨəⱪiⱪiy Isra’il ⱨesablanmaydu. Gərqə ular Ibraⱨimning əwladliri bolsimu, Hudaning nəziridə ularning ⱨəmmisila Ibraⱨimning pərzəntliri ⱨesablanmaydu. Muⱪəddəs yazmilarda Huda əjdadimiz Ibraⱨimƣa: “Mən sanga wədə ⱪilƣan əwladliring Is’ⱨaⱪtin kelip qiⱪidu” degən. Demək, jismaniy jəⱨəttin, Ibraⱨimning əwladlirining ⱨəmmisila Hudaning pərzəntliri boluwərməydu. Pəⱪət Hudaning Ibraⱨimƣa ⱪilƣan wədisigə asasən tuƣulƣan əwladlarla Hudaning pərzəntliridur. Qünki, Is’ⱨaⱪning tuƣuluxi toƣrisida Huda əjdadimiz Ibraⱨimƣa wədə bərgən. Bu wədə mundaⱪ idi: “Kelər yili bu qaƣda ⱪaytip kelimən. Xu qaƣda, ayaling Sarə bir oƣulƣa ana bolidu.”
10 Buningdin baxⱪa, Ribəⱪa əjdadimiz Is’ⱨaⱪtin ⱪoxkezəkgə ⱨamilidar bolƣanda, 11-12 Huda uningƣa: “Qongi kiqikigə hizmət ⱪilidu” degənidi. Qünki, bir atidin bolƣan bu ⱪoxkezəklər, yəni Əsaw bilən Yaⱪup tehi tuƣulmiƣan, demək ular birər yahxi yaki yaman ixmu ⱪilmasta, Huda alliⱪaqan ulardin birni talliƣanidi. Buningdin xuni kɵrüwalƣili boliduki, Hudaning adəmlərni tallixi ularning ⱪilƣan əməliyitigə əməs, pəⱪət ɵzining iradisigə, yəni ɵz qaⱪiriⱪiƣa asaslanƣan. 13 Bu huddi muⱪəddəs yazmilarda: “Yaⱪupni tallidim, Əsawni rət ⱪildim” dəp yezilƣinidək.
14 Undaⱪta, bularƣa nemə dəymiz? Bu yərdə Hudani adil əməs dəymizmu? Yaⱪ, əlwəttə undaⱪ əməs! 15 Qünki, Huda Musa pəyƣəmbərgə mundaⱪ degən:
 
“Kimgə meⱨribanliⱪ ⱪilƣum kəlsə, xuningƣa meⱨribanliⱪ ⱪilimən,
kimgə iq aƣritⱪum kəlsə, xuningƣa iq aƣritimən.”
 
16 Demək, Huda kimgə rəⱨimdillik kɵrsitixni ɵzi tallaydu. Bu, insanning iradisigə yaki ularning tirixqanliⱪiƣa baƣliⱪ əməs, bəlki Hudaning rəⱨimdillikigə baƣliⱪtur. 17 Huda muⱪəddəs yazmilarda Misirning padixaⱨiƣa mundaⱪ degən: “Mening seni tikliximdiki məⱪsət, pəⱪət sening üstüngdə küqümni ayan ⱪilip, namimni pütün yər-zeminƣa tarⱪitixtur.” 18 Demək, Huda haliƣiniƣa rəⱨim ⱪilidu, haliƣinini jaⱨillaxturidu.
Hudaning ƣəzipi wə rəⱨmi
19 Bundaⱪ bolƣanda, bəlkim aranglardin bəzilər manga: “Ⱨəmmə ixni Huda bəlgiləydiƣan tursa ⱨəmdə biz uning iradisigə ⱪarxi qiⱪalmaydiƣan tursaⱪ, Huda nemə üqün yənə bizni əyibləydu?” deyixi mumkin. 20 Biraⱪ, əy insan, Huda bilən takallixidiƣan sən kimsən? Bir sapal ⱪaqa ɵzini yasiƣan humdanqiƣa: “Meni nemə üqün bundaⱪ yasiding?” deyələmdu? 21 Humdanqining bir kallək laydin alaⱨidə ixlitilidiƣan yaki adəttə ixlitilidiƣan ⱪaqa yasax ⱨoⱪuⱪi yoⱪmu? 22 Hudada ənə xundaⱪ ⱨoⱪuⱪ yoⱪmu?! Huda gunaⱨ sadir ⱪilƣanlarƣa əsli ɵz ƣəzipini wə küq-ⱪudritini kɵrsətməkqi bolƣanidi. Lekin, u bu ⱨalakət girdabiƣa berip ⱪalƣanlarƣa ƣəzipini kɵrsətməy, bəlki səwrqanliⱪ bilən ularƣa kəngqilik ⱪildi. 23 Hudaning məⱪsiti ɵzining rəⱨim-xəpⱪitining nixani bolƣan bizlərgə ɵzining yüksək uluƣluⱪini kɵrsitix üqündur. Qünki, biz bu uluƣluⱪⱪa erixixkə aldin tallanƣan. 24 Biz Huda təripidin qaⱪirilƣanlar bolup, Yəⱨudiylar arisidinla əməs, bəlki Yəⱨudiy əməslər arisidinmu qaⱪirilƣanmiz. 25 Bu huddi muⱪəddəs yazmilarda Hudaning Ⱨoxiya pəyƣəmbər arⱪiliⱪ eytⱪinidək:
 
“Əsli həlⱪim ⱨesablanmiƣan həlⱪni həlⱪim,
əsli sɵygənlirim ⱨesablanmiƣanlarni sɵygənlirim dəymən.”
 
Ⱨoxiya pəyƣəmbər yənə eytⱪanki:
 
26 “Burun Huda ularni: ‘silər mening həlⱪim ⱨesablanmaysilər’ degən bolsimu,
lekin kəlgüsidə Huda ularƣa ‘mənggü ⱨayat Hudaning pərzəntliri’ dəp, nam beridu.”
 
27 Yəxaya pəyƣəmbərmu Isra’illar toƣrisida mundaⱪ jakarliƣanidi:
 
“Isra’illarning sani dengiz saⱨilidiki ⱪumdək kɵp bolsimu, lekin ularning naⱨayiti az bir ⱪismi ⱪutⱪuzulidu.
28 Qünki, Pərwərdigar bu dunya üstidin qiⱪarƣan ⱨɵkümlərni təltɵküs wə tez ijra ⱪilidu.”
 
29 Yəxaya pəyƣəmbər yənə aldin eytⱪinidək:
 
“Əgər ⱨəmmigə ⱪadir Pərwərdigar bizning nəslimizni saⱪlap ⱪalmiƣan bolsa,
bizmu Huda ot yaƣdurup yoⱪ ⱪiliwətkən Sodom wə Gomora xəⱨiridikilərdək bolattuⱪ.”
 
Isra’illarning etiⱪadsizliⱪi
30 Undaⱪta, buni mundaⱪ yiƣinqaⱪlaymiz: ⱨəⱪⱪaniyliⱪni izdimigən Yəⱨudiy əməslər Huda təripidin ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlandi, ular Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilix arⱪiliⱪ buningƣa erixti. 31 Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪilix arⱪiliⱪ ⱨəⱪⱪaniyliⱪni izdigən Isra’illar, yəni Yəⱨudiylar bolsa uningƣa erixəlmidi. 32 Bu nemə üqün? Qünki, ular etiⱪadⱪa əməs, bəlki yahxi əməllirigə tayinip ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinixⱪa tirixti. Buning bilən, ular taxⱪa, yəni Əysa Məsiⱨkə putlixip yiⱪilip qüxti. 33 Bu huddi Huda muⱪəddəs yazmilarda eytⱪandək:
 
“Həlⱪ putlixidiƣan,
həlⱪni yiⱪitidiƣan,
Biraⱪ, uningƣa etiⱪad ⱪilƣanlar ⱨərgiz na’ümidtə ⱪalmaydu.”
 

*33
Si’on – ⱪədimki Isra’iliyining paytəhti Yerusalemning yənə bir atilixidur.



10

Ⱪerindaxlar, mən janjigirim Isra’illarning ⱪutⱪuzuluxini bəkmu arzu ⱪilimən ⱨəmdə buni Hudadin da’im tiləymən. Xuningƣa guwaⱨliⱪ berimənki, ularda Hudaƣa nisbətən ⱨəⱪiⱪətənmu ⱪizƣinliⱪ bar. Biraⱪ, ularning bu ⱪizƣinliⱪi ⱨəⱪiⱪiy bilimgə asaslanmiƣan. Qünki ular Hudadin kəlgən ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinix yolini bilməy, Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪilixi bilən ɵzlirining ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinixiƣa tirixidu. Buning bilən, ular Hudadin kəlgən uxbu yolni ⱪobul ⱪilmaydu. Wəⱨalənki, Əysa Məsiⱨ Təwrat ⱪanunining məⱪsitini əməlgə axurdi. Nətijidə, uningƣa etiⱪad ⱪilƣan ⱨəmmə adəm Huda aldida ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinidu.
Təwrat ⱪanuniƣa əməl ⱪilix arⱪiliⱪ ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinixⱪa nisbətən Musa pəyƣəmbər mundaⱪ yazƣan: “Ⱪanunƣa boysunƣanlar uning əmrlirigə toluⱪ əməl ⱪilix bilən ⱨayatliⱪ tapalaydu.” 6-7 Lekin, etiⱪad arⱪiliⱪ ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinixⱪa nisbətən muⱪəddəs yazmilarda mundaⱪ deyilgən: “Ɵz-ɵzünglardin: ‘asmanƣa kim qiⱪidu?’ (yəni Əysa Məsiⱨni elip qüxüx üqün) yaki bolmisa ‘gɵrgə kim qüxidu?’ (yəni Əysa Məsiⱨni ɵlüklər arisidin elip qiⱪix üqün)” dəp sorap yürmənglar. Ularning deməkqi bolƣini dəl “Hudaning sɵzi sanga yeⱪindur, u tilingda wə dilingdidur.” Mana bu, ⱨəm biz yətküzüwatⱪan etiⱪad toƣrisidiki sɵzlərdur. Demək, Əysa Məsiⱨning Rəb ikənlikini ɵz aƣzing bilən etirap ⱪilsang wə Hudaning uni tirildürgənlikigə qin ⱪəlbingdin ixənsəng, ⱪutⱪuzulisən. 10 Qünki, insan qin ⱪəlbidin etiⱪad ⱪilix arⱪiliⱪ ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinidu, ɵz aƣzi bilən etirap ⱪilix arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzulidu. 11 Muⱪəddəs yazmilarda: “Uningƣa etiⱪad ⱪilƣanliki kixi na’ümidtə ⱪalmaydu” deyilgən. 12 Bu jəⱨəttə, Yəⱨudiylar bilən Yəⱨudiy əməslərning pərⱪi yoⱪ. Əysa Məsiⱨ ⱨər ikkisining Rəbbidur. U ɵzigə iltija ⱪilƣanlarning ⱨəmmisigə meⱨir-xəpⱪət yaƣduridu. 13 Dəl muⱪəddəs yazmilarda yezilƣinidək: “Rəbbimizgə iltija ⱪilƣanlarning ⱨəmmisi ⱪutⱪuzulidu.” 14 Lekin, uningƣa ixənmigənlər uningƣa ⱪandaⱪmu iltija ⱪilsun? U toƣruluⱪ anglimiƣanlar uningƣa ⱪandaⱪmu ixənsun? U toƣrisida həwər yətküzgüqilər bolmisa, kixilər ⱪandaⱪmu angliyalisun? 15 Hux həwər yətküzgüqilər əwətilmisə, hux həwər ⱪandaⱪ yətküzülsun? Muⱪəddəs yazmilarda yezilƣinidək: “Hux həwərni yətküzgənlərning ⱪədimi nəⱪədər mubarək-ⱨə!” 16 Biraⱪ, huddi Yəxaya pəyƣəmbərning: “I Pərwərdigar, biz yətküzgən sɵzlərgə kimmu ixəndi?” deginidək ⱨəmmə adəm hux həwərni ⱪobul ⱪilƣan əməs. 17 Etiⱪad hux həwərni anglaxtin kelidu; hux həwər bolsa Əysa Məsiⱨ toƣrisididur.
18 Lekin silərdin xuni soraymənki, Isra’illar bu hux həwərni anglimiƣandimu? Əlwəttə anglidi. Bu huddi muⱪəddəs yazmilarda yezilƣinidək:
 
“Ularning sadasi pütün dunyaƣa,
sɵzliri zeminning bulung-puqⱪaⱪliriƣa yətti.”
 
19 Silərdin yənə xuni soraymənki, Isra’illar hux həwərni qüxənmigəndimu? Baxⱪa həlⱪlər qüxəngən yərdə, ular qoⱪum qüxəndi. Qünki, Huda Musa pəyƣəmbər arⱪiliⱪ alliburun mundaⱪ eytⱪan:
 
“Ɵz həlⱪim bolmiƣan bir həlⱪ arⱪiliⱪ
silər Isra’illarda ⱨəsət ⱪozƣaymən,
silər əⱪilsiz dəp ⱪaraydiƣan həlⱪ arⱪiliⱪ
ƣəzipinglarni ⱪozƣaymən.”
 
20 Keyin, Yəxaya pəyƣəmbər tehimu yürəklik ⱨalda Hudaning sɵzlirini yətküzüp, mundaⱪ dedi:
 
“Meni izdimigənlər meni tapti,
meni sorimiƣanlarƣa ɵzümni kɵrsəttim.”
 
21 Lekin, Isra’illar ⱨəⱪⱪidə Huda Yəxaya pəyƣəmbər arⱪiliⱪ mundaⱪ dedi:
 
“Mən boysunmas wə jaⱨil bir həlⱪⱪə
kün boyi ⱪollirimni uzitip turdum.”
 


11

Huda ɵz həlⱪini untumaydu
Undaⱪta, xuni sorimaⱪqimən: Huda ɵz həlⱪi Isra’illardin waz kəqtimu? Yaⱪ, ⱨərgiz undaⱪ əməs! Mənmu Ibraⱨim əwladidin, yəni Binyamin ⱪəbilisidin bolƣan bir Isra’ilƣu! Huda əlmisaⱪtila talliƣan ɵz həlⱪidin waz kəqkini yoⱪ. Muⱪəddəs yazmilarning Ilyas pəyƣəmbər ⱨəⱪⱪidiki ⱪismida nemə deyilgənliki silərgə ayan. Ilyas pəyƣəmbər Isra’illardin aƣrinip, Hudaƣa yalwurup: “I Pərwərdigar, ular sening pəyƣəmbərliringni ɵltürüxti, ⱪurbanliⱪ supiliringni qeⱪixti; pəⱪət ɵzüm yalƣuzla ⱪaldim, ular yənə meningmu jenimƣa zamin bolmaⱪqi boluxuwatidu” degən. Huda uningƣa ⱪandaⱪ jawab ⱪayturƣan? Huda uningƣa: “Ba’alƣa* Ba’al – bir hil ⱪədimki butning nami. qoⱪunmiƣan səndin baxⱪa yənə yəttə ming adəmni ɵzümgə elip ⱪaldim” degən. Huddi xuningdək, bügünki kündə Huda ɵz meⱨir-xəpⱪiti bilən talliƣan Isra’illardinmu az bir ⱪismi yənila bar. Bularning tallinixi ɵzliri ⱪilƣan yahxi əməlliri bilən əməs, bəlki Hudaning meⱨir-xəpⱪiti bilən bolƣan. Undaⱪ bolmiƣanda, bu meⱨir-xəpⱪətni meⱨir-xəpⱪət degili bolmaytti.
Nətijidə ⱪandaⱪ boldi? Isra’illar izdiginigə, yəni ⱪutⱪuzuluxⱪa erixəlmidi. Pəⱪət tallanƣanlarning az bir ⱪismila uningƣa erixti. Ⱪalƣanlar bolsa ⱪəlbliri bihudlaxturulup, Hudaning qaⱪiriⱪiƣa ⱪulaⱪ salmidi. Bu huddi muⱪəddəs yazmilarda yezilƣinidək:
 
“Huda ularning ⱪəlbini ƣəpləttə ⱪaldurdi,
bügüngiqə kɵzlirini kɵrməs,
ⱪulaⱪlirini anglimas ⱪildi.”
 
Huddi xuningdək, Dawut padixaⱨmu ɵz düxmənliri toƣrisida mundaⱪ degən:
 
“Ularning dastihini ɵzlirigə ⱪapⱪan wə tor bolsun,
ular putlixip yiⱪilsun, jazalansun!
10 Kɵzliri ⱪarangƣulixip, kɵrəlmisun,
bəlliri pükülüp, mənggü ruslanmisun!”
 
11 Undaⱪta, xuni sorayki: Isra’illar putlixip xu yiⱪilƣiniqə pütünləy gumran boldimu? Yaⱪ, ⱨərgiz undaⱪ əməs! Lekin, Isra’illar ita’ətsizlik ⱪilƣanliⱪtin, Huda Yəⱨudiy əməslərni nijatliⱪⱪa erixtürdi. Buningdin məⱪsət, Isra’illarning ularƣa bolƣan ⱨəsəthorluⱪini ⱪozƣaxtur. 12 Demək, Isra’illarning gunaⱨi, yəni ularning Əysa Məsiⱨni rət ⱪilƣanliⱪi Yəⱨudiy əməslərgə bəht elip kəlgənikən, undaⱪta Huda talliƣan barliⱪ Isra’illar ⱪutⱪuzuluxⱪa erixkəndə, dunyaƣa tehimu qong bəht elip kəlməmdu?
Yəⱨudiy əməslər mahtanmasliⱪi kerək
13 Əmdi Yəⱨudiy əməs bolƣan silərgə xuni eytayki, silərgə əlqi bolƣanliⱪim üqün, bu wəzipəmni uluƣ ⱨesablaymən. 14 Buning bilən, bəlkim hux həwərni rət ⱪilƣan janjigərlirim Isra’illarning ⱨəsət otlirini ⱪozƣap, ularning bəzilirini ⱪutⱪuzulux yoliƣa baxliyalarmən. 15 Qünki, ularning rət ⱪilinixi arⱪiliⱪ dunyadiki baxⱪa millətlər Huda bilən yaraxturulƣan bolsa, undaⱪta ularning Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilip, Huda təripidin ⱪobul ⱪilinixi ɵlümdin tirilgənlik bolmay nemə? 16 Əgər dəsləpki ⱨosuldin pixurulup Hudaƣa sunulƣan nan muⱪəddəs bolsa, u nandin ⱪalƣan hemirmu muⱪəddəstur. Xuningdək, əgər bir dərəhning yiltizi muⱪəddəs bolsa, xahlirimu muⱪəddəstur. Isra’illarning ata-bowiliri Hudaƣa təwə bolƣinidək, ularning əwladlirimu Hudaƣa təwə bolidu. Demək, Huda sɵzidə turup, ularni ⱪaytidin ⱪobul ⱪilidu.
17 Huddi yawa zəytun dərihining xahliri baƣdiki xahliri sunduruwetilgən zəytun dərihigə ulanƣanƣa ohxax, Yəⱨudiy əməs silərmu sunduruwetilgən axu xahlarning, yəni Yəⱨudiylarning orniƣa etiⱪadinglar arⱪiliⱪ ulandinglar. Demək, silər bu dərəhning yiltizidin ozuⱪluⱪ elip, xirnisidin bəⱨrimən boluwatⱪandək, Huda Ibraⱨimƣa wədə ⱪilƣan bəhttin bəⱨrimən boluwatisilər.
18 Xundaⱪ ikən, silər sunduruwetilgən axu xahlar aldida mahtanmanglar. Əgər mahtansanglar, xuni untumanglarki, silər yiltizni əməs, bəlki yiltiz silərni beⱪiwatidu. 19 Silər: “Mening ulinixim üqün, bu xahlar sunduruwetildi” deyixinglar mumkin. 20 Toƣra, bu xahlar, yəni Yəⱨudiylar Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilmiƣanliⱪtin sunduruldi. Silər bolsanglar Əysa Məsiⱨkə bolƣan etiⱪadinglar bilən ulandinglar, xunga silər məƣrurlanmanglar, əksiqə Hudadin ⱪorⱪunglar! 21 Qünki, etiⱪadsizliⱪ ⱪilsanglar, dərəhning əslidiki xahlirini, yəni Yəⱨudiylarni ayimiƣan Huda silərnimu ayimaydu. 22 Buningdin Hudaning meⱨribanliⱪi, xundaⱪla uning ⱪattiⱪ ⱪol ikənlikini kɵrüwalƣili bolidu. U ɵz yolidin qətnigənlərgə ⱪattiⱪ ⱪoldur. Lekin, silər dawamliⱪ uning meⱨribanliⱪida tursanglar, u silərgə meⱨribandur. Undaⱪ bolmiƣanda, silərmu kesip taxlinisilər. 23 Yəⱨudiylar etiⱪadsizliⱪidin waz keqip, Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilsa, ularmu əslidiki dərəhkə ulinidu. Qünki, Huda ularni ⱪayta ulaxⱪa ⱪadirdur. 24 Yəⱨudiy əməs silər yawa zəytun dərihidin kesip elinip, ⱪanuniyətkə hilap ⱨalda tüjüpiləp ɵstürülgən zəytun dərihigə ulanƣan yərdə, əslidiki xahlarning ɵz dərihigə ulinixi tehimu asan əməsmu?
Hudaning meⱨribanliⱪi pütkül insanlar üqündur
25 Ⱪerindaxlar, ɵzünglarni Yəⱨudiylardin üstün tutuxtin saⱪlinixinglar üqün, mundaⱪ bir sirdin həwərsiz ⱪelixinglarni halimaymən. Bu sir bolsa: bir ⱪisim Isra’illar Huda əwətkən ⱪutⱪuzƣuqini ⱨazirƣiqə tərsaliⱪ bilən rət ⱪilsimu, biraⱪ bu əⱨwal pəⱪətla ⱪutⱪuzulƣan Yəⱨudiy əməslərning sani toluⱪlanƣuqə dawamlixidu. 26 Keyin, pütün Isra’illar ⱪutⱪuzulidu. Bu toƣruluⱪ muⱪəddəs yazmilarda mundaⱪ deyilgən:
 
“Ⱪutⱪuzƣuqi Si’ondin kelip,
Yaⱪupning əwladlirining gunaⱨkarliⱪini yoⱪitiwetidu.
27 Mana bu, ular bilən tüzidiƣan əⱨdəmdur,
u qaƣda, ularning gunaⱨini kɵtürüwetimən.”
 
28 Yəⱨudiylar hux həwərni rət ⱪilƣanliⱪi üqün, Hudaƣa düxmən bolup ⱪaldi. Bu, Yəⱨudiy əməs silərgə kɵp mənpə’ət yətküzdi. Lekin, Yəⱨudiylar Hudaning talliƣan həlⱪidur. Huda ularning əjdadliri bilən əⱨdə tüzgənliktin, yənila ularni sɵyidu. 29 Qünki, Huda ɵzi bərgən sowƣatlirini wə qaⱪiriⱪini ⱪayturuwalmaydu. 30 Yəⱨudiy əməs silər bir qaƣlarda Hudaƣa ita’ət ⱪilmayttinglar. Lekin, Yəⱨudiylar Hudaƣa ita’ətsizlik ⱪilƣanliⱪi üqün, silər ⱨazir Hudaning rəⱨim-xəpⱪitigə erixtinglar. 31 Yəⱨudiylar bolsa ita’ət ⱪilmay keliwatidu. Lekin xundaⱪ nətijə boliduki, Huda silərgə rəⱨim-xəpⱪət kɵrsətkəndək, Yəⱨudiylarƣimu rəⱨim-xəpⱪət kɵrsitidu. 32 Qünki, Huda rəⱨim-xəpⱪitini pütkül insanƣa kɵrsitix üqün, ⱨəmməylənni, yəni Yəⱨudiylar wə Yəⱨudiy əməslərni ɵzlirining ita’ətsizlikikə ⱪoyuwətti.
Hudaƣa mədⱨiyə
33 Aⱨ! Hudaning əⱪil-parasiti wə ilim-ⱨekmiti nemidegən mol, nemidegən qongⱪur-ⱨə! Uning ⱨɵkümlirini kimmu qüxinəlisun? Uning yollirini kimmu oylap yetəlisun? Muⱪəddəs yazmilarda yezilƣinidək:
 
34 “Kimmu Pərwərdigarning oy-pikrini qüxənsun?
Kimmu uning məsliⱨətqisi bolalisun?
35 Kimmu uningƣa birnərsə berip,
uni ⱪərzdar ⱪilalisun?”
 
36 Ⱨeqkim! Qünki, Pərwərdigarimiz barliⱪ məwjudatning yaratⱪuqisidur, barliⱪ məwjudat u arⱪiliⱪ məwjut bolup turidu wə uning üqün məwjuttur. Barliⱪ xan-xərəp əbədil’əbəd uningƣa mənsup bolƣay, amin!

*4
Ba’al – bir hil ⱪədimki butning nami.

16
Isra’illarning ata-bowiliri Hudaƣa təwə bolƣinidək, ularning əwladlirimu Hudaƣa təwə bolidu. Demək, Huda sɵzidə turup, ularni ⱪaytidin ⱪobul ⱪilidu.



12

Ɵzini Hudaƣa beƣixlax
Xunga, əy ⱪerindaxlar, Huda bizgə xundaⱪ rəⱨim-xəpⱪət kɵrsətkənikən, ɵzünglarni Hudani hursən ⱪilidiƣan, uningƣa atalƣan tirik ⱪurbanliⱪ süpitidə uningƣa beƣixlixinglarni ɵtünimən. Mana bu, silərning Hudaƣa ⱪilidiƣan ⱨəⱪiⱪiy ibaditinglardur. Bu dunyaning eⱪimliriƣa əgixip yürmənglar, əksiqə oy-pikringlar Hudaning yengilixi bilən pütünləy ɵzgərsun. Xu qaƣda, Hudaning ⱨayatinglarƣa bolƣan iradisini ⱨəmdə bu iradining nəⱪədər yahxi, nəⱪədər hursən ⱪilarliⱪ wə nəⱪədər mukəmməl ikənlikini bilələysilər.
Hudaning meⱨir-xəpⱪiti manga ata ⱪilinƣanliⱪi üqün, ⱨərbiringlarƣa xuni eytimənki, ɵzünglarni artuⱪqə baⱨalimanglar. Əksiqə, eƣir-besiⱪliⱪ bilən Huda silərgə bərgən etiⱪad jəⱨəttiki ⱪabiliyitinglarƣa ⱪarap, ɵzünglarni dəngsəp kɵrünglar. Bizning tenimiz kɵpligən əzalardin tərkib tapⱪan ⱨəmdə ⱨərbir əzayimizning ohxax bolmiƣan roli bar. Xuningƣa ohxax, biz etiⱪadqilar kɵp bolsaⱪmu, Əysa Məsiⱨkə mənsup bolƣanliⱪimiz üqün ⱨəmmimiz bir tən bolup, bir-birimizgə baƣlinip turimiz ⱨəmdə Hudaning bizgə ata ⱪilƣan meⱨir-xəpⱪitigə asasən ⱨərbirimizdə ohxax bolmiƣan ⱪabiliyətlər bar bolidu. Əgər Hudaning silərgə bərgən ⱪabiliyiti ɵzining wəⱨiysini yətküzüx bolsa, uning silərgə wəⱨiy arⱪiliⱪ sɵzləwatⱪanliⱪiƣa ixəngininglardək, ixənq bilən bu wəⱨiyni baxⱪilarƣa yətküzünglar. Hudaning silərgə bərgən ⱪabiliyiti baxⱪilarƣa hizmət ⱪilix bolsa, hizmət ⱪilinglar; Huda toƣrisida təlim berix bolsa, təlim beringlar; riƣbətləndürüx bolsa, riƣbətləndürünglar; i’anə berix bolsa, qin kɵnglünglar bilən i’anə beringlar; baxlamqiliⱪ ⱪilix bolsa, məs’uliyətqanliⱪ bilən baxlamqiliⱪ ⱪilinglar; rəⱨim ⱪilix bolsa, huxalliⱪ bilən ⱪilinglar.
Meⱨir-muⱨəbbitinglar sahta bolmisun. Yamanliⱪtin yirgininglar, yahxi ixlarda qing turunglar. 10 Bir-biringlarni ⱪerindaxlarqə sɵyüp, ɵz’ara ⱪizƣin bolunglar. Baxⱪilarni ɵzünglardin yuⱪiri kɵrüp, ularni ⱨɵrmətlənglar. 11 Ⱪizƣinliⱪinglar sowup kətmisun. Əksiqə, ottək ⱪizƣin ⱪəlbinglar bilən Rəbbimizgə hizmət ⱪilinglar. 12 Ümid iqidə xad-huram yaxanglar, ⱪiyinqiliⱪlarƣa bərdaxliⱪ beringlar. Ⱨər waⱪit du’ada bolunglar. 13 Hudaning muⱪəddəs həlⱪi arisidin eⱨtiyaji qüxkənlərgə yardəm ⱪilinglar wə ularƣa meⱨmandost bolunglar.
14 Silərgə ziyankəxlik ⱪilƣuqilarƣa bəht tilənglar. Ularƣa pəⱪət bəht tilənglarki, ularni ⱪarƣimanglar. 15 Huxal bolƣanlar bilən billə huxal bolunglar, ⱪayƣurƣanlar bilən billə ⱪayƣurunglar. 16 Ɵz’ara inaⱪ ɵtünglar, məƣrurlanmanglar. Əksiqə, tɵwən təbiⱪidiki kixilər bilən berix-kelix ⱪilinglar. Ⱨərgiz bilərmən boluwalmanglar.
17 Ⱨeqkimning yamanliⱪiƣa yamanliⱪ bilən jawab ⱪayturmanglar, kɵpqilik yahxi dəp ⱪariƣan ixlarni kɵngül ⱪoyup ⱪilinglar. 18 Imkaniyətning bariqə kɵpqilik bilən inaⱪ ɵtünglar. 19 Ⱪədirlik dostlar, intiⱪam almanglar, buni Hudaƣa tapxurunglar. Qünki, muⱪəddəs yazmilarda mundaⱪ yezilƣan: “Pərwərdigar dəyduki, intiⱪam alƣuqi məndurmən, uni mən qoⱪum ⱪilimən.” 20 Muⱪəddəs yazmilarda yənə mundaⱪ yezilƣan: “Düxmining aq bolsa, uni toydur, ussiƣan bolsa, ⱪandur. Bundaⱪ ⱪilix bilən uning yüzini qimilditip, uni hijalətqiliktə ⱪaldurisən.” Silərmu intiⱪam elixning orniƣa xundaⱪ ⱪilinglar. 21 Demək, yamanliⱪ aldida tiz pükmənglar, yamanliⱪni yahxiliⱪ bilən yenginglar.


13

Ⱨɵkümət aldidiki məs’uliyitimiz
Ⱨəmmə adəm ⱨɵkümətkə boysunuxi kerək. Qünki, ⱨərⱪandaⱪ ⱨakimiyət Hudadin kəlgən ⱨəm ⱨɵkümətni Huda ɵzi tikligən. Xuning üqün, ⱨɵkümətkə ⱪarxiliⱪ ⱪilƣuqilar Hudaning orunlaxturuxiƣa ⱪarxiliⱪ ⱪilƣan bolidu. Bundaⱪ ⱪarxiliⱪ ⱪilƣuqilar ⱨɵkümət təripidin jazaƣa tartilidu. Toƣra yolda mangƣanlar ⱨɵkümət əməldarliridin ⱪorⱪmaydu. Lekin, yaman yolda mangƣanlar uningdin ⱪorⱪidu. Ⱨɵkümət əməldarliridin ⱪorⱪuxni halimaymən desəng, undaⱪta toƣra yolda mang. U qaƣda, ⱨɵkümət əməldarlirining mahtixiƣa sazawər bolisən. Qünki, ⱨɵkümət əməldarliri Hudaning hizmətqiliri bolup, ular sening mənpə’iting üqün ixləydu. Lekin, yaman yolda mangsang, əlwəttə ⱪorⱪuxung kerək. Qünki, ⱨɵkümət əməldarlirining jazalax ⱨoⱪuⱪi bar-də! Ular Hudaning hizmətqisi bolup, yaman yolda mangƣuqilarni jazalaxⱪa təyinləngən. Xuning üqün, ⱨɵkümət əməldarliriƣa boysunux kerək. Bu, pəⱪət jazalinixtin saⱪlinix üqünla əməs, bəlki Huda aldidimu wijdanliⱪ bolux üqündur.
Baj tapxuruxunglarning səwəbimu mana xudur. Ⱨɵkümət əməldarliri bolsa Hudaning məhsus bu ixlarni baxⱪurup beridiƣan hizmətkarliridur. Ⱨərkimgə ɵzigə tegixlik ⱨəⱪⱪini tɵlənglar. Ƣəllə-paraⱪ yiƣⱪuqiƣa ƣəllə-paraⱪni, baj yiƣⱪuqiƣa bajni tapxurunglar, ⱨɵrmət ⱪilixⱪa tegixlik bolƣanlarni ⱨɵrmət ⱪilinglar, izzətləxkə tegixlik bolƣanlarni izzətlənglar.
Baxⱪilar aldidiki məs’uliyitimiz
Meⱨir-muⱨəbbət kɵrsitixtə ɵz’ara bir-biringlarƣa ⱪərzdar bolƣandin baxⱪa, ⱨeqkimgə ⱨeqⱪandaⱪ ⱪərzdar bolmanglar. Qünki, baxⱪilarni sɵygən kixi Təwrat ⱪanunining təlipini əməlgə axurƣan bolidu. “Zina ⱪilma, ⱪatilliⱪ ⱪilma, oƣriliⱪ ⱪilma, baxⱪilarning tə’əlluⱪatliriƣa kɵz ⱪiringni salma” degən pərzlər wə buningdin baxⱪa barliⱪ pərzlər “ⱪoxnangni ɵzüngni sɵygəndək sɵy” degən bu əmrgə yiƣinqaⱪlanƣan. 10 Baxⱪilarni sɵygən kixi ularƣa yamanliⱪ ⱪilmaydu. Xuning üqün, meⱨir-muⱨəbbət Təwrat ⱪanunining təlipini əməlgə axuridu.
11 Ⱨazir muⱨim bir dəwrdə yaxawatⱪanliⱪimizni bilip, bularni silərgə dəwatimən. Uyⱪudin oyƣinidiƣan waⱪtinglar yetip kəldi. Qünki, bizning dəsləpki etiⱪad ⱪilƣan waⱪtimizƣa ⱪariƣanda, əng ahirⱪi üzül-kesil ⱪutⱪuzulux künimiz tehimu yeⱪinlap ⱪaldi. 12 Ⱪarangƣu keqə ɵtüp kətti, kündüz, yəni Əysa Məsiⱨning ⱪaytip kelidiƣan küni yeⱪinlap ⱪaldi. Xunga, ⱪarangƣuluⱪning ixlirini taxlap, yoruⱪluⱪning sawutini kiyinglar. 13 Əyx-ixrət wə xarabhorluⱪⱪa, zina wə buzuⱪqiliⱪ, uruxⱪaⱪliⱪ wə ⱨəsəthorluⱪⱪa berilmənglar. Yoruⱪluⱪtiki kixilərdək pak ⱨayat kəqürünglar. 14 Əysa Məsiⱨning təbi’itini ɵzünglarƣa ɵzləxtürünglar. Gunaⱨkar təbi’itinglardiki arzu-ⱨəwəslərni ⱪanduruxni oylimanglar.


14

Ⱪerindaxlarni əyiblimənglar
Etiⱪadi ajiz ⱪerindaxlarning* Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilƣuqilar ilgiri Yəⱨudiy wə baxⱪa ⱨər hil ƣəyriy dinlarƣa ixinətti. Ularning kɵp ⱪisimlirida Hudani “hursən ⱪilix” üqün yeməklik jəⱨəttə küqlük ⱪa’idilər bar idi. Lekin, hux həwərdə bolsa mundaⱪ ⱪa’idilər yoⱪ. Qünki, adəm yahxi əməllər arⱪiliⱪ əməs, bəlki etiⱪad arⱪiliⱪ ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinidu. Biraⱪ, bir ⱪisim etiⱪadqilar bu yengi “ərkinlik”ni toluⱪ qüxənmigəqkə, kona adətliri boyiqə yaxaxni dawam ⱪildi. Pawlus mundaⱪ etiⱪadqilarni “etiⱪadi ajiz ⱪerindaxlar” dəp atidi. pikirliri üstidə ⱨɵküm ⱪilmay, ularni ⱪobul ⱪilinglar. Bəzi etiⱪadqilar ⱨərⱪandaⱪ yeməkliklərni yeyixkə bolidiƣanliⱪiƣa ixinidu. Lekin, bəzilərning etiⱪadi ajiz bolƣanliⱪi üqün, gɵx yeməydu. Ⱨərⱪandaⱪ yeməkliklərni yəydiƣanlar gɵx yeməydiƣanlarni kəmsitmisun ⱨəmdə gɵx yeməydiƣanlarmu ⱨərⱪandaⱪ yeməkliklərni yəydiƣanlar üstidin ⱨɵküm ⱪilmisun. Qünki, Huda ularni ⱪobul ⱪilƣan. Hudaning hizmətkari üstidin ⱨɵküm ⱪilidiƣan sən kim iding? Ularƣa igisi bolƣan Huda ɵzi məs’ul. Hizmətkari üstidin ⱨɵküm ⱪilix yaki uni aⱪlax Hudaning ixidur. Huda uni əyibsiz ⱪilalaydu. Qünki, Rəbbimiz bundaⱪ ⱪilixⱪa ⱪadirdur.
Bəzilər məlum künlərni baxⱪa künlərdin muⱨim dəp ⱪaraydu, Etiⱪadqilarning bir ⱪismi Yəⱨudiy bolup, ular yənila Təwratta bəlgiləngən ⱨeyt-bayram wə dəm elix künlirini burunⱪidək dawamlaxturux kerək, dəp ⱪaraytti. yənə bəzilər ⱨəmmə künni ohxax dəp ⱪaraydu. Bu ixta ⱨərkim ɵz wijdani boyiqə ⱪarar qiⱪarsun. Bəzilər məlum bir künni ⱪədirləp, buning bilən Rəbbimizgə bolƣan ⱨɵrmitini ipadiləydu. Bəzilər, yəni ⱨərⱪandaⱪ yeməkliklərni yəydiƣanlarmu xu yegən yeməklikliri arⱪiliⱪ ɵzining Rəbbimizgə bolƣan ⱨɵrmitini ipadiləydu. Qünki, ular Huda bərgən rizⱪi üqün xükür eytidu. Gɵx yeməydiƣanlarmu Huda bərgən rizⱪi üqün Hudaƣa xükür eytidu. Ⱨeqⱪaysimiz pəⱪətla ɵzimiz üqün yaximaymiz wə ⱨeqⱪaysimiz pəⱪətla ɵzimiz üqün ɵlməymiz. Bəlki, yaxisaⱪmu, ɵlsəkmu Rəbbimiz üqündur, ⱪisⱪisi, ⱪandaⱪla bolsaⱪ, Rəbbimizgə mənsupmiz. Əysa Məsiⱨ ⱨəm ɵlgənlərning, ⱨəm tiriklərning Rəbbi bolux üqün ɵlüp tirildi. 10 Undaⱪta, gɵx yeməydiƣan sən nemə üqün ⱨəmmə yeməkliklərni yəydiƣan ⱪerindixing üstidin ⱨɵküm ⱪilisən? Ⱨəmmə yeməkliklərni yəydiƣan sənmu nemə üqün gɵx yeməydiƣan ⱪerindixingni kəmsitisən? Ⱨəmmimizning Hudaning ⱨɵküm təhtining aldida ⱨesab beridiƣanliⱪimizni bilməmsən? 11 Bu huddi muⱪəddəs yazmilarda yezilƣinidək:
 
“Pərwərdigar dəyduki:
Mənggü məwjutluⱪum bilən ⱪəsəm ⱪilimənki,
pütkül insan aldimda tizlinip səjdə ⱪilidu,
pütkül insan mening Huda ikənlikimni etirap ⱪilidu.”
 
12 Demək, ⱨərbirimiz Huda aldida ɵzimizdin ⱨesab berimiz.
Ⱨərbir adəm wijdan bilən yaxixi kerək
13 Xuning üqün, bir-biringlarni əyibləxni tohtitinglar. Ⱪerindixinglarni toƣra yoldin azdurup, ularni gunaⱨⱪa yiⱪitixⱪa səwəb bolidiƣan ⱨərⱪandaⱪ ix ⱪilmasliⱪni ⱪarar ⱪilinglar. 14 Rəbbimiz Əysaƣa mənsup bolƣanliⱪimiz üqün, mən xuningƣa ⱨəⱪiⱪiy ixinimənki, ⱨərⱪandaⱪ yeməklikning ɵzi ⱨaram əməstur. Lekin, məlum yeməklikni ⱨaram dəp ⱪariƣan kixi üqün, u yeməklik ⱨaramdur. 15 Əgər silər yeməklikinglar səwəbidin etiⱪadi ajiz bolƣan ⱪerindixinglarni ɵz wijdani kɵtürməydiƣan ixlarƣa dəwət ⱪilsanglar, meⱨir-muⱨəbbət yolida mangmiƣan bolisilər. Silər bu ⱪerindixinglarni yeməklik səwəbidin nabut ⱪilmanglar. Qünki, Əysa Məsiⱨ uning üqünmu ɵz jenini pida ⱪilƣan. 16 Əgər silər ɵzünglar yahxi dəp ⱪariƣan ixlarni ⱪilƣanda baxⱪilarning əyiblixigə uqrisanglar, undaⱪta bundaⱪ ixlarni ⱪilmanglar! 17 Qünki, Hudaning padixaⱨliⱪida yemək-iqmək ⱪa’idilirigə ri’ayə ⱪilip yaxax əməs, bəlki ⱨəⱪⱪaniyliⱪ, inaⱪliⱪ wə Muⱪəddəs Roⱨ ata ⱪilƣan xad-huramliⱪ iqidə yaxax muⱨimdur. 18 Mundaⱪ yaxax bilən Əysa Məsiⱨkə hizmət ⱪilƣan kixi Hudani hursən ⱪilidu wə insanlarning mahtixiƣa sazawər bolidu.
19 Xuning üqün, ɵzimizni inaⱪliⱪni ilgiri süridiƣan wə bir-birimizning etiⱪadini mustəⱨkəmləydiƣan ixlarƣa atayli. 20 Yeməklik səwəbidin, Hudaning ⱪiliwatⱪan ixlirini buzmayli. Əlwəttə, ⱨəmmə yeməklik ⱨalaldur. Biraⱪ, bir adəm ɵzining yeməkliki səwəbidin baxⱪilarning gunaⱨ ɵtküzüxigə səwəbqi bolup ⱪalsa, bu durus bolmaydu. 21 Xuning üqün, gɵx yeyix, xarab iqix, xundaⱪla baxⱪa ixlarni ⱪilixinglar ⱪerindixinglarning gunaⱨ ɵtküzüxigə səwəbqi bolsa, bularni ⱪilmiƣininglar tüzük. 22 Silərning ⱪiliwatⱪan ixinglarning toƣra ikənlikigə bolƣan ixənqinglar ɵzünglar bilən Huda otturisida bolsun. Ɵzi toƣra dəp ⱪariƣan ixlarni ⱪilip, ɵzi üstidin ⱨɵküm ⱪilmiƣan kixi nemidegən bəhtlik-ⱨə! 23 Lekin, birər yeməklikkə xək kəltürüp turup, yənə xu yeməklikni yegən kixi wijdanining əyiblixigə uqraydu. Qünki u kixi ɵzi yegən yeməklikning toƣra ikənlikigə ixənq ⱪilalmidi. Toƣra ikənlikigə ixənq yoⱪ ⱨalda ⱪilinƣan ⱨərⱪandaⱪ ix gunaⱨtur.

*1
Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilƣuqilar ilgiri Yəⱨudiy wə baxⱪa ⱨər hil ƣəyriy dinlarƣa ixinətti. Ularning kɵp ⱪisimlirida Hudani “hursən ⱪilix” üqün yeməklik jəⱨəttə küqlük ⱪa’idilər bar idi. Lekin, hux həwərdə bolsa mundaⱪ ⱪa’idilər yoⱪ. Qünki, adəm yahxi əməllər arⱪiliⱪ əməs, bəlki etiⱪad arⱪiliⱪ ⱨəⱪⱪaniy adəm dəp jakarlinidu. Biraⱪ, bir ⱪisim etiⱪadqilar bu yengi “ərkinlik”ni toluⱪ qüxənmigəqkə, kona adətliri boyiqə yaxaxni dawam ⱪildi. Pawlus mundaⱪ etiⱪadqilarni “etiⱪadi ajiz ⱪerindaxlar” dəp atidi.

5
Etiⱪadqilarning bir ⱪismi Yəⱨudiy bolup, ular yənila Təwratta bəlgiləngən ⱨeyt-bayram wə dəm elix künlirini burunⱪidək dawamlaxturux kerək, dəp ⱪaraytti.



15

Ɵzimizni ⱪana’ətləndürüxnila oylimayli
Etiⱪadimiz küqlük bolƣan bizlər ⱨərⱪandaⱪ ix ⱪilƣanda, ɵzimizni ⱪana’ətləndürüxnila oylimastin, etiⱪadi ajiz ⱪerindaxlirimizƣimu kɵngül bɵlüximiz kerək. Ⱨərbirimiz ⱪerindaxlirimizning etiⱪadining mustəⱨkəmlinixi üqün ularning mənpə’itini nəzərdə tutup, ularni hursən ⱪiliximiz kerək. Əysa Məsiⱨmu ɵzini əməs, Huda’atisini hursən ⱪilixni oylidi. Bu toƣrisida muⱪəddəs yazmilarda mundaⱪ deyilgən: “I Huda, sən ⱨaⱪarət ⱪilinƣan qaƣlarda, ɵzüm ⱨaⱪarət ⱪilinƣandək boldum.” Muⱪəddəs yazmilardiki sɵzlərning ⱨəmmisi bizgə təlim bolsun dəp burunla yezip ⱪaldurulƣan. Hudaning wədisigə erixkəngə ⱪədər u sɵzlər bizni riƣbətləndüridu wə səwr-taⱪətlik ⱪilidu. Səwr-taⱪət wə riƣbət ata ⱪilidiƣan Huda silərning Əysa Məsiⱨni ülgə ⱪilip, ɵz’ara inaⱪ yaxixinglar üqün yardəm ⱪilƣay. Buning bilən, silər Hudani, yəni Rəbbimiz Əysa Məsiⱨning atisini bir niyət, bir məⱪsəttə wə bir eƣizdin uluƣliƣaysilər.
Bir-biringlarni ⱪobul ⱪilinglar
Xunga, Əysa Məsiⱨ silərni ⱪobul ⱪilƣinidək, silərmu bir-biringlarni ⱪobul ⱪilinglar. Xundaⱪ bolƣanda, Hudaƣa xan-xərəp elip kelisilər. Silərgə xuni eytmaⱪqimənki, Əysa Məsiⱨ Hudaning ɵz wədisidə, yəni Ibraⱨim, Is’ⱨaⱪ wə Yaⱪuplarƣa ⱪilƣan wədisidə turidiƣanliⱪini kɵrsitix üqün, Yəⱨudiylarning hizmətkari boldi. U Yəⱨudiy əməslərningmu Hudaning meⱨribanliⱪini kɵrüp, Hudani mədⱨiyilixi üqün xundaⱪ ⱪildi. Bu huddi muⱪəddəs yazmilarda: “Xunga, seni baxⱪa millətlər arisida mədⱨiyiləymən wə namingni küyləymən” deginidək boldi. 10 Muⱪəddəs yazmilarning bir yeridə: “Əy baxⱪa millətlər, Hudaning talliƣan həlⱪi bilən billə xad-huram bolunglar!” deyilgən bolsa, 11 yənə bir yeridə: “Əy baxⱪa millətlər, Rəbbimizni mədⱨiyilənglar, əy pütkül həlⱪlər, uni uluƣlanglar!” deyilgən. 12 Yəxaya pəyƣəmbərmu muⱪəddəs yazmilarda mundaⱪ degən:
 
“Yixayning* Yixay – Dawut padixaⱨning atisi. əwladidin biri qiⱪip,
baxⱪa millətlərgə ⱨakimliⱪ ⱪilidu.
Yəⱨudiy əməslər uningƣa ümid baƣlaydu.”
 
13 Etiⱪad yolida mangƣininglarda, ümidning mənbəsi bolƣan Huda ⱪəlbinglarni xad-huramliⱪ wə tinq-amanliⱪⱪa toldurƣay! Buning bilən, silər Muⱪəddəs Roⱨning küq-ⱪudriti arⱪiliⱪ ümidkə tolup taxⱪaysilər.
Pawlusning ɵz hizmiti toƣrisida sɵzligənliri
14 Ⱪerindaxlar, mən silərning kɵnglünglarning yahxiliⱪⱪa tolƣanliⱪiƣa wə ɵzünglarƣa kerəklik bilimgə toluⱪ igə bolup, bir-biringlarƣa nəsiⱨət berələydiƣanliⱪinglarƣa ⱪayilmən. 15 Xundaⱪ bolsimu, bəzi ixlarni silərning səminglarƣa selix üqün, bu hetimni jür’ətlik ⱨalda oquⱪ yazdim. Mən Huda manga ata ⱪilƣan meⱨir-xəpⱪət arⱪiliⱪ 16 Hudaning hux həwirini yətküzüx hizmitidə Yəⱨudiy əməslər üqün huddi roⱨaniylardək Əysa Məsiⱨning hizmətkari boldum. Buningdin məⱪsət, Yəⱨudiy əməslərning Muⱪəddəs Roⱨ arⱪiliⱪ paklinip, huddi Hudani hursən ⱪilidiƣan ⱪurbanliⱪtək, Huda təripidin ⱪobul ⱪilinixi üqündur.
17 Xunga, Əysa Məsiⱨkə tayinip, Huda üqün ⱪilƣan hizmitimdin pəhirlinimən. 18-19 Yəⱨudiy əməslərning Hudaƣa ita’ət ⱪilixi üqün, Əysa Məsiⱨning mən arⱪiliⱪ ⱪilƣan ixliridin baxⱪa ⱨeqnərsə toƣruluⱪ mahtinixⱪa jür’ət ⱪilalmaymən. Yəⱨudiy əməslər mening eytⱪan sɵzlirim, ⱪilƣan ixlirim wə kɵrsətkən mɵjizilirim arⱪiliⱪ Muⱪəddəs Roⱨning küq-ⱪudritini kɵrüp, hux həwərni ⱪobul ⱪildi. Mən Yerusalemdin baxlap Illiriyə ɵlkisigiqə bolƣan ⱨəmmə yərdə Əysa Məsiⱨ toƣrisidiki bu hux həwərni tarⱪattim.
20 Baxⱪa kixilər salƣan ulning üstigə bina salmasliⱪ üqün, Əysa Məsiⱨning nami əzəldin anglanmiƣan yərlərdə bu hux həwərni tarⱪitixⱪa tirixip kəldim. 21 Bu toƣrisida muⱪəddəs yazmilarda yezilƣinidək: “Hudadin həwərsizlər uni tonuydu, anglimiƣanlar anglap qüxinidu.”
Pawlusning Rimƣa berix pilani
22 Yeninglarƣa berixni kɵp ⱪetim oyliƣan bolsammu, lekin mana xu hizmətlirim səwəbidin baralmidim. 23-24 Ⱨazir bu yərlərdə hux həwər yətküzüx hizmitini orundap boldum. Uning üstigə, kɵp yillardin beri, silərni yoⱪlap berix arzuyum bar idi. Xunga, mən Ispaniyigə ketiwatⱪinimda yol üstidə silərgə yoluⱪⱪaq, bir məzgil silər bilən billə turmaⱪqimən. Andin, silərning yardəm ⱪilip, yolƣa selip ⱪoyuxunglarni ümid ⱪilimən. 25 Biraⱪ, ⱨazir Yerusalemƣa berip, u yərdiki etiⱪadqilarƣa ⱨədiyini tapxurup beriximgə toƣra keliwatidu. 26 Qünki, Makedoniyə wə Yunan ɵlkiliridiki etiⱪadqilar jama’ətqiliki i’anə toplap, Yerusalemdiki etiⱪadqilar arisidiki yoⱪsullarƣa yardəm berixni layiⱪ tapti. 27 Ular bu ixni ɵz ihtiyari bilən ⱪildi. Əməliyəttə, bu ularningmu ⱪərzi idi. Qünki, Yəⱨudiy əməslər Yəⱨudiylarƣa has bolƣan roⱨiy jəⱨəttiki bəhttin bəⱨrimən bolƣanikən, undaⱪta Yəⱨudiy ⱪerindaxlirimizmu ularning maddiy jəⱨəttiki yardimigə erixixkə layiⱪtur. 28 Mən bu i’anini ularƣa tinq-aman tapxurup bolƣandin keyin, silərgə yoluⱪup, andin Ispaniyigə barimən. 29 Manga məlumki, yeninglarƣa barƣinimda, Əysa Məsiⱨ mən arⱪiliⱪ silərgə mol bəht ata ⱪilidu.
30 Ⱪerindaxlar, silərning hizmitimni ⱪollax yüzisidin mən üqün Hudaƣa du’a ⱪilixinglarni ɵtünimən. Rəbbimiz Əysa Məsiⱨkə mənsup bolƣanliⱪimiz wə Muⱪəddəs Roⱨ ata ⱪilƣan meⱨir-muⱨəbbətkə igə bolƣanliⱪimiz üqün, xundaⱪ ⱪilƣaysilər. 31 Mening Yəⱨudiyə ɵlkisidiki Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilmiƣanlarning ziyankəxlikigə uqrimasliⱪim wə mən alƣaq baridiƣan bu i’anini Yerusalemdiki etiⱪadqilarning ⱪobul ⱪilixi üqün, du’a ⱪilƣaysilər. 32 Xundaⱪ ⱪilsanglar, Huda buyrusa, xad-huramliⱪ bilən yeninglarƣa berip, silər bilən billə istiraⱨət ⱪilalaymən. 33 Amanliⱪ bərgüqi Huda ⱨəmminglar bilən billə bolƣay, amin!

*12
Yixay – Dawut padixaⱨning atisi.



16

Pawlusning Salimi
Kenⱨeriyə xəⱨiridiki etiⱪadqilar jama’ətqilikining hizmətqisi bolƣan singlimiz Fibini silərgə tonuxturimən. Silər uni Rəbbimizgə mənsup dəp ⱪarap, Hudaning muⱪəddəs həlⱪidə boluxⱪa tegixlik ⱪizƣinliⱪ bilən kütüwalƣaysilər. Uning silərdin kütkən ⱨərⱪandaⱪ eⱨtiyajiƣa yardəm ⱪilƣaysilər. Qünki, u nurƣun kixilərgə, xuningdək mangimu qong yardəm ⱪilƣan.
Əysa Məsiⱨkə hizmət ⱪilix yolida birgə ixligən hizmətdaxlirim Priskila bilən eri Akwilaƣa salam eytⱪaysilər. Ular mən üqün ɵz ⱨayatining heyimhətərgə uqrixiƣa ⱪarimidi. Yalƣuz mənla əməs, Yəⱨudiy bolmiƣan ⱨəmmə etiⱪadqilar jama’ətqilikimu ulardin minnətdardur. Ularning ɵyidə jəm bolidiƣan etiⱪadqilar jama’ətqilikigimu salam eytⱪaysilər.
Asiya ɵlkisidə birinqi bolup Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilƣan sɵyümlük Epənitkə salam eytⱪaysilər. Silər üqün kɵp əjir singdürgən Məryəmgə salam eytⱪaysilər. Zindanda mən bilən billə yatⱪan Yəⱨudiy ⱪerindaxlirim Andronik wə Yuniyəgə salam eytⱪaysilər. Ular məndin burun Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilƣan bolup, tonulƣan əlqilərdur.
Rəbbimizgə mənsup bolƣan ⱪədirlik ⱪerindixim Ampiliyatⱪa salam eytⱪaysilər. Əysa Məsiⱨkə hizmət ⱪilix yolida birgə ixligən hizmətdiximiz Urban wə ⱪədirlik Stahislarƣa salam eytⱪaysilər. 10 Sinaⱪlardin ɵtkən, Əysa Məsiⱨkə baxtin-ahir sadiⱪ bolup kəlgən Apelisⱪa salam eytⱪaysilər. Aristowulning a’ilisidiki etiⱪadqilarƣa salam eytⱪaysilər. 11 Yəⱨudiy ⱪerindixim Ⱨirodiyonƣa, Narkisning a’ilisidikilərdin Rəbbimizgə mənsup bolƣanlarƣa salam eytⱪaysilər.
12 Rəbbimizning hizmitidə japaliⱪ ixləwatⱪan Trifena wə Trifosa hanimlarƣa salam eytⱪaysilər. Rəbbimizning hizmitidə japaliⱪ ixləwatⱪan ⱪədirlik dostum Persis hanimƣa salam eytⱪaysilər. 13 Rəbbimizning hizmitidə alaⱨidə tonulƣan Rufusⱪa wə uning manga aniliⱪ meⱨrini yətküzgən anisiƣa salam eytⱪaysilər. 14 Asinkrit, Filigon, Ⱨermis, Patrowas, Ⱨermis wə ular bilən da’im jəm bolidiƣan ⱪerindaxlarƣa salam eytⱪaysilər. 15 Filolog wə Yulyaƣa, Neriy wə uning singlisiƣa, Olimpas wə ular bilən da’im jəm bolidiƣan barliⱪ etiⱪadqilarƣa salam eytⱪaysilər. 16 Bir-biringlar bilən meⱨribanlarqə salamlixinglar. Bu yərdiki Əysa Məsiⱨkə mənsup bolƣan ⱨəmmə jama’ətqiliktin silərgə salam.
Ahirⱪi nəsiⱨət
17 Ⱪerindaxlar, silərdin xuni ɵtünimənki, silər ɵgəngən təlimgə zit təlim berix bilən, aranglarda bɵlünüx wə etiⱪadinglarda təwrinix pəyda ⱪilidiƣan kixilərdin pəhəs bolunglar, ulardin yiraⱪlixinglar. 18 Bundaⱪ kixilər Rəbbimiz Əysa Məsiⱨkə əməs, bəlki ɵz nəpsi üqün hizmət ⱪilidu. Ular siliⱪ-sipayə gəplər wə huxamətqilik ⱪilix bilən sadda adəmlərning kallisini ⱪaymuⱪturidu. 19 Silərning Rəbbimizgə ita’ətmən ikənlikinglardin ⱨəmməylən həwər tapti. Xunga, silərdin naⱨayiti hursənmən. Biraⱪ, yahxi ixlarni ⱪilixta aⱪil boluxunglarni, yaman ixlardin haliy boluxunglarni halaymən. 20 Amanliⱪ bərgüqi Huda uzun ɵtməy Xəytanni ayaƣ astinglarda ezidu. Rəbbimiz Əysaning meⱨir-xəpⱪiti silərgə yar bolƣay.
21 Hizmətdixim Timotiy wə Yəⱨudiy ⱪerindaxlirim Luki, Yasun ⱨəm Sosipaterlardin silərgə salam. 22 (Mənki uxbu hətni Pawlusning eytⱪanliri boyiqə yezip beriwatⱪan Tertiymu Rəbbimiz yolida silərgə salam yollaymən.) 23 Mənki Pawlusⱪa wə ɵz ɵyidə jəm bolidiƣan pütün etiⱪadqilar jama’ətqilikigə saⱨibhaniliⱪ ⱪilidiƣan Gayustin silərgə salam. Xəⱨərning həziniqisi Erast wə ⱪerindiximiz Kwartlardin silərgə salam. { 24 Rəbbimiz Əysa Məsiⱨning meⱨir-xəpⱪiti silərgə yar bolƣay, amin!}
Du’a wə mədⱨiyə
25 Barliⱪ xan-xərəp Hudaƣa mənsup bolƣay! Huda mən yətküzgən hux həwər arⱪiliⱪ etiⱪadinglarni mustəⱨkəmləydu. Bu hux həwər Əysa Məsiⱨ toƣrisidiki hux həwər bolup, u ⱪədimdin beri saⱪlinip kəlgən sirdur. 26 Əmdi bu sir Hudaning əmri boyiqə wə burunⱪi pəyƣəmbərlərning yazmilirida yezilƣinidək axkarilandi ⱨəmdə Yəⱨudiy əməslərning Əysa Məsiⱨkə etiⱪad ⱪilip, uningƣa ita’ət ⱪilixi üqün ularƣa yətküzülməktə. 27 Barliⱪ xan-xərəp Əysa Məsiⱨ arⱪiliⱪ dana wə yeganə Hudaƣa əbədil’əbəd mənsup bolƣay, amin!