«Sərdarlar»


1

Isra’illarning Kən’an zeminini dawamliⱪ ixƣal ⱪilixi
Yoxuwa aləmdin ɵtkəndin keyin Isra’illar Pərwərdigardin:
– Kən’an zeminidiki ⱪowmlar bilən jəng ⱪilƣili bizdin ⱪaysi ⱪəbilə awwal qiⱪsun? – dəp soridi.
Pərwərdigar jawabən:
– Yəⱨuda ⱪəbilisi qiⱪsun, bu zeminni ularƣa ata ⱪilimən, – dedi.
3-4 Xuning bilən Yəⱨuda ⱪəbilisidikilər ɵz ⱪerindaxliri bolƣan Ximon ⱪəbilisigə:
– Bizgə təⱪsim ⱪilinidiƣan zeminƣa berip, Kən’anliⱪlar bilən jəng ⱪilix üqün biz bilən billə beringlar. Keyin silərgə təⱪsim ⱪilinidiƣan zeminƣa berip, silərgə yardəm berəyli, – dedi.
Xundaⱪ ⱪilip Ximon ⱪəbilisi bilən Yəⱨuda ⱪəbilisi birlixip jəng ⱪildi. Pərwərdigar Kən’anlar bilən Pərizzilərni ularning ⱪoliƣa qüxürüp bərdi. Ular Bəzəⱪ xəⱨiridə on ming adəmni ɵltürüwətti. Ular u yərdə padixaⱨ Adoni-bəzəⱪ wə uning ləxkərliri bilən uqrixip, ular bilən jəng ⱪilip, Kən’anlar bilən Pərizzilərni məƣlup ⱪildi. Adoni-bəzəⱪ ⱪaqⱪanda, ular uni ⱪoƣlap tutuwelip, put-ⱪollirining bax barmaⱪlirini kesiwətti.
Adoni-bəzəⱪ:
– Mən ilgiri 70 padixaⱨning put-ⱪollirining bax barmaⱪlirini kesiwətkənidim, ular mening dastihinimdin axⱪan tamaⱪlarni terip yəytti. Əmdi Huda ⱪilƣanlirimni ɵzümgə yandurdi, – dedi. U Yerusalemƣa elip berilƣandin keyin ɵldi.
Yəⱨuda ⱪəbilisi Yerusalemƣa ⱨujum ⱪilip, u xəⱨərni ixƣal ⱪildi wə aⱨalisini ⱪirƣin ⱪilip, xəⱨərgə ot ⱪoyuwətti. Kəynidinla ular taƣliⱪ rayonda, jənubiy qɵllüktə, ƣərbiy edirliⱪ 10 wə Ⱨibron (ilgiri Ⱪiryat-arba xəⱨiri dəp atilatti) xəⱨiridə yaxaydiƣan Kən’anliⱪlar bilən jəng ⱪilip Xexay, Ahiman wə Talmay ⱪatarliⱪ sərkərdilərni məƣlup ⱪildi.
11 Yəⱨuda ⱪəbilisi u yərdin ɵtüp Dibir (ilgiri Ⱪir’at-sefər dəp atilatti) xəⱨirigə ⱨujum ⱪildi.
12 Yəⱨuda ⱪəbilisining baxliⱪi Kalib:
– Ⱪir’at-sefər xəⱨirini kim alsa, ⱪizim Aksaⱨni xuningƣa berimən, – dedi.
13 U xəⱨərni Kalibning inisi Ⱪenazning oƣli Otni’el aldi. Kalib ⱪizi Aksaⱨni uningƣa bərdi. 14 Bir küni Aksaⱨ atisini yənə bir parqə yər berixkə maⱪul kəltürüx üqün uning aldiƣa bardi. Aksaⱨ exəktin qüxüxi bilənla atisi uningdin:
– Nemigə kəlding? – dəp soridi. 15 Aksaⱨ:
– Mən pəⱪət birla nərsə tələp ⱪilip kəldim. Ata, manga buliⱪi bar yərlərdin bərsingiz, qünki manga bərgən yərliringizning ⱨəmmisi jənubiy qɵllüktiki yərlər ikən, – dedi. Xuning bilən Kalib yuⱪiri wə tɵwəndiki bulaⱪlarni uningƣa bərdi.
16 Musa pəyƣəmbərning ⱪeyinatisining əwladliri bolƣan Ⱪenlar hormizarliⱪ xəⱨər Erihadiki Yəⱨuda ⱪəbilisidikilər bilən billə Arad xəⱨirining jənubidiki Yəⱨuda qɵligə berip, u yərdə olturaⱪlixip ⱪaldi. 17 Yəⱨuda ⱪəbilisi ɵz ⱪerindaxliri bolƣan Ximon ⱪəbilisi bilən billə Zifat xəⱨirigə berip, u yərdə yaxaydiƣan Kən’anliⱪlarni məƣlup ⱪildi wə u xəⱨərni təltɵküs wəyran ⱪildi* Təltɵküs wayran ⱪilix – bu Ibraniyqə sɵz bolup “adəm wə nərsilərni təltɵküs yoⱪitix arⱪiliⱪ, ularni Pərwərdigarƣa atax” degən mənini bildüridu.. U jayƣa Hurmaⱨ Hurmaⱨ – Ibraniy tilida “ⱨalakət” degən mənidə. dəp isim ⱪoydi. 18 Yəⱨuda ⱪəbilisi yənə Gaza, Axⱪilon, Əⱪron ⱪatarliⱪ xəⱨərlərni wə bu xəⱨərlərning ətrapidiki zeminlarni ixƣal ⱪildi. 19 Pərwərdigar Yəⱨuda ⱪəbilisigə yardəm ⱪilƣanliⱪi üqün, ular taƣliⱪ rayonlarni ixƣal ⱪilalidi. Lekin tüzləngliktə yaxaydiƣanlarning tɵmür bilən mustəⱨkəmləngən jəng ⱨarwiliri bolƣaqⱪa, Yəⱨuda ⱪəbilisi ularni ⱪoƣlap qiⱪirixⱪa amalsiz ⱪaldi. 20 Musa pəyƣəmbərning ilgiri tapiliƣan sɵzliri boyiqə Ⱨibron xəⱨiri Kalibⱪa berildi. Kalib Anaⱪ ⱪowmidin bolƣan üq sərkərdini u xəⱨərdin ⱪoƣlap qiⱪiriwətti. 21 Lekin Binyamin ⱪəbilisi Yerusalem xəⱨiridiki Yibuslarni ⱪoƣlap qiⱪarmidi. Xunga Yibuslar u yərdə ⱨazirƣiqə Binyamin ⱪəbilisi bilən billə yaxap kəlməktə.
22-23 Yüsüpning əwladliri Yüsüpning əwladliri – Əfrayim wə Manassə ⱪəbililirini kɵrsitidu. Bəytəl xəⱨirigə ⱨujum ⱪildi. Bu qaƣda bu xəⱨərning ismi Luz idi. Pərwərdigar ularƣa yar bolƣanidi. Ular xəⱨərgə ayƣaⱪqi əwətti. 24 Ayƣaⱪqilar xəⱨərdin qiⱪiwatⱪan bir kixini tosup, uningƣa:
– Xəⱨərgə ⱪandaⱪ kirixni dəp bərsəng, sanga ziyan-zəhmət yətküzməymiz, – dedi.
25 U kixi ularƣa yolni kɵrsitip bərdi. Xuning bilən Əfrayim wə Manassə ⱪəbililiri, xəⱨərdiki pütün aⱨalilarni ⱪirip taxlap, pəⱪət ⱨeliⱪi adəm bilən uning a’ilisidikilərnila ⱨayat ⱪaldurdi. 26 Keyin u kixi Hitlarning yurtiƣa berip, u yərdə bir xəⱨər bina ⱪilip, u xəⱨərgə “Luz” dəp isim ⱪoydi. U xəⱨər ⱨazirƣiqə xu nam bilən atilip kəlməktə.
Isra’il ⱪəbililiri təripidin ⱪoƣlap qiⱪirilmiƣan ⱪowmlar
27 Manassə ⱪəbilisi Bəytxan, Tanak, Dor, Ibli’am, Migiddo wə bu xəⱨərlərning ətrapidiki yezilarda yaxaydiƣan Kən’anliⱪlarni ⱪoƣlap qiⱪarmidi. Qünki Kən’anliⱪlar u yərlərdə turuxta qing turuwalƣanidi. 28 Isra’illar küqəygən waⱪtida Kən’anliⱪlarni ɵzlirigə ⱪuldək ixləxkə məjbur ⱪildi. Lekin ularni bu xəⱨərlərdin pütünləy ⱪoƣlap qiⱪiriwətmidi.
29 Əfrayim ⱪəbilisimu Gəzər xəⱨiridə turidiƣan Kən’anliⱪlarni ⱪoƣlap qiⱪarmidi. Xunga Kən’anliⱪlar dawamliⱪ ular bilən billə yaxidi.
30 Zəbulun ⱪəbilisimu Ⱪitron wə Nahalal xəⱨərliridə turidiƣan aⱨalilarni ⱪoƣlap qiⱪarmidi. Xunga Kən’anliⱪlar u yərdə dawamliⱪ turup ⱪaldi. Lekin ular Zəbulun ⱪəbilisi təripidin ⱪuldək ixləxkə məjbur ⱪilindi.
31 Axer ⱪəbilisimu Akko, Sidon, Ahlab, Akzib, Həlbaⱨ, Afiⱪ wə Rihob xəⱨərliridiki aⱨalilarni ⱪoƣlap qiⱪarmidi. 32 Ular xu yərlik Kən’anliⱪlar bilən billə yaxidi. 33 Naftali ⱪəbilisimu Bəyt-xəməx wə Bəyt-anat xəⱨərliridiki aⱨalilarni ⱪoƣlap qiⱪarmidi. Ular xu yərlik Kən’anliⱪlar bilən billə yaxidi, lekin ularni ⱪul ⱪildi.
34 Dan ⱪəbilisi Amorlar təripidin taƣliⱪ rayonlarƣa ⱨəydiwetilip, tüzləngliklərgə kəltürülmidi. 35 Amorlar Ayyalon, Xa’albim, xəⱨərliridə wə Hərəs taƣliⱪ rayonida turuxta qing turuwalƣanidi. Lekin Əfrayim wə Manassə ⱪəbililiri küqiyip, ularni ⱪuldək ixləxkə məjbur ⱪildi. 36 Amorlarning qegrasi qayan dawinidin baxlinip, Səla degən yərdin yuⱪiriƣa ⱪarap sozulƣanidi.

*17
Təltɵküs wayran ⱪilix – bu Ibraniyqə sɵz bolup “adəm wə nərsilərni təltɵküs yoⱪitix arⱪiliⱪ, ularni Pərwərdigarƣa atax” degən mənini bildüridu.

17
Hurmaⱨ – Ibraniy tilida “ⱨalakət” degən mənidə.

22-23
Yüsüpning əwladliri – Əfrayim wə Manassə ⱪəbililirini kɵrsitidu.



2

Isra’illarning ita’ətsizliki
Pərwərdigarning pərixtisi* Pərixtisi – bu, Hudaning ɵzini kɵrsitidu. Gilgal xəⱨiridin Bokimƣa kelip Isra’illarƣa:
– Mən silərni Misirdin elip qiⱪip, əjdadliringlarƣa wədə ⱪilinƣan zeminƣa elip bardim. Mən silərgə: “Silər bilən tüzgən əⱨdəmni ⱨərgiz buzmaymən. Silər ⱨərgiz yərlik aⱨalilər bilən birər kelixim tüzmənglar, ularning ⱪurbanliⱪ supilirini buzup taxlanglar” degənidim. Biraⱪ silər mening deginimgə boysunmidinglar. Bu nemə ⱪilƣininglar? Mən silərgə eytip ⱪoyayki, silər bu zeminƣa iqkiriləp kirgininglarda, mən əmdi u yərning həlⱪini ⱪoƣlap qiⱪarmaymən. Ular silərning beⱪininglarƣa sanjilidiƣan tikən bolidu, xundaⱪla ularning ilaⱨliri silərni azdurup ⱪiltaⱪⱪa qüxüridu, – dedi.
Pərwərdigarning pərixtisi bu sɵzlərni ⱪilip bolƣanda, Isra’illar ün selip yiƣlixip kətti, xunga ular bu yərni Bokim Bokim – Ibraniy tilida “yiƣa-zar” degən mənidə. dəp atidi wə bu yərdə Pərwərdigarƣa ⱪurbanliⱪ ⱪildi.
Yoxuwaning aləmdin ɵtüxi
Yoxuwa Isra’illarni tarⱪitiwətkəndin keyin, Isra’illar ɵzlirigə təⱪsim ⱪilinƣan zeminlarƣa igidarqiliⱪ ⱪilix üqün yolƣa qiⱪti. Yoxuwa ⱨayat waⱪtida Isra’illar Pərwərdigarƣa ibadət ⱪilatti. U wapat bolƣandin keyinmu, Pərwərdigarning Isra’illarƣa ⱪilip bərgən barliⱪ uluƣwar ixlirini ɵz kɵzi bilən kɵrgən aⱪsaⱪallar bir ɵmür Isra’illar bilən birgə Pərwərdigarƣa ibadət ⱪildi. Pərwərdigarning hizmətkari – Nunning oƣli Yoxuwa 110 yexida aləmdin ɵtti. Yoxuwa ɵzigə təⱪsim ⱪilinƣan zeminƣa, yəni Ga’ax teƣining ximalidiki Əfrayim taƣliⱪ rayonining Timnat-hərəs xəⱨirigə dəpnə ⱪilindi. 10 Xu dəwrlərdə aləmdin ɵtkənlərning əwladliri Pərwərdigarni wə uning Isra’illarƣa ⱪilip bərgən barliⱪ ixlirini untup kətti.
Isra’illarning Pərwərdigardin yüz ɵrüxi
11-13 Keyin Isra’illar Pərwərdigarning nəziridə yaman ix ⱪilip, ɵzlirini Misirdin elip qiⱪⱪan, əjdadliri etiⱪad ⱪilip kəlgən Pərwərdigardin yüz ɵrüp, baxⱪa ilaⱨlarƣa, yəni xu ətraptiki ⱪowmlar qoⱪunidiƣan Ba’al wə Axtorət degən butlarƣa qoⱪunup, Pərwərdigarning ƣəzipini ⱪozƣidi. 14 Xunga, Pərwərdigarning Isra’illarƣa ⱪəⱨr-ƣəzipi ⱪaynap texip, ularni talan-taraj ⱪilƣuqilarning ⱪoliƣa, yəni ətrapidiki düxmənlirigə taxlap berip, ularƣa ⱪarxi turalmaydiƣan ⱪilip ⱪoydi. 15 Ular ⱨər ⱪetim jənggə qiⱪⱪanda Pərwərdigar ɵz ⱪəsimidə eytⱪinidək, ularni ziyanƣa uqritip, intayin zor balayapətlərgə duqar ⱪildi.
Pərwərdigarning Isra’illarƣa sərdarlarni təyinlixi
16 Pərwərdigar Isra’illarni talan-taraj ⱪilƣuqilarning ⱪolidin ⱪutuldurux üqün ularƣa sərdarlarni təyinləp bərdi. 17 Lekin Isra’illar bu sərdarlarƣimu ita’ət ⱪilmay, Pərwərdigarƣa asiyliⱪ ⱪilip, baxⱪa ilaⱨlarƣa huddi paⱨixilərdək setildi wə ularƣa səjdə ⱪilixti. Ular Pərwərdigarning buyruⱪliriƣa əməl ⱪilip kəlgən ata-bowilirining yolini tutmay, tezdinla bu yoldin yüz ɵrüdi. 18 Pərwərdigar ⱨər ⱪetim ɵzi təyinligən sərdarlar bilən billə bolup, ular ⱨayat qaƣlarda həlⱪni düxmənliridin ⱪutⱪuzatti. Pərwərdigar Isra’illarning azab qekip, horluⱪ iqidə ⱪilƣan nalə-pəryadlirini anglap, ularƣa rəⱨim ⱪilatti. 19 Biraⱪ, sərdarlarning kɵzi yumuluxi bilənla ular ɵz sənimigə dəssəp, qirik yolƣa mengip, ata-bowiliridin bəkrək rəzillixip ketətti. Yat ilaⱨlarƣa qoⱪunup, ularƣa səjdə ⱪilip, rəzillik wə jaⱨilliⱪtin waz kəqməytti.
20 Xunga Pərwərdigar Isra’illarƣa yənə ƣəzəplinip mundaⱪ dedi:
– Bu həlⱪ əjdadlirining ri’ayə ⱪilixiƣa buyruƣan əⱨdəmni buzup, manga ita’ət ⱪilmidi. 21-22 Mən ularning mening yolumda ɵz əjdadliridək mangidiƣan-mangmaydiƣanliⱪini sinap beⱪix üqün, Yoxuwa aləmdin ɵtkən waⱪitta bu yərdə ⱪepⱪalƣan ⱪowmlarni ⱪoƣlap qiⱪarmaymən.
23 Xu wəjidin Pərwərdigar u ⱪowmlarni Yoxuwaning ⱪoliƣa qüxürüp bərmigənidi. Yoxuwa aləmdin ɵtkəndin keyinmu ularni tezla ⱪoƣlap qiⱪiriwətməy, dawamliⱪ bu zeminda turup ⱪelixiƣa yol ⱪoyƣanidi.

*1
Pərixtisi – bu, Hudaning ɵzini kɵrsitidu.

5
Bokim – Ibraniy tilida “yiƣa-zar” degən mənidə.



3

Kən’an zeminda ⱪelip ⱪalƣan ⱪowmlar
1-2 Pərwərdigar Kən’an zeminida bir ⱪisim ⱪowmlarni ⱪaldurƣanidi. Uning məⱪsiti, uruxni ɵz bexidin ɵtküzmigən Isra’illarni sinax ⱨəmdə ularning əwladliriƣa, bolupmu əzəldin jənggə kirip baⱪmiƣan Isra’illarƣa jəng ⱪilixni ɵgitix idi. Bular Filistiyəliklərning bəx bəgliki, pütün Kən’anlar, Sidonluⱪlar wə Ba’al-hərmon teƣidin Libo-hamatⱪiqə sozulƣan Liwan taƣliⱪ rayonida yaxaydiƣan Hiwlar idi. Pərwərdigar bu ⱪowmlarni ⱪaldurup ⱪoydi. Buning səwəbi – Isra’illarning Pərwərdigar Musa pəyƣəmbər arⱪiliⱪ əjdadliriƣa qüxürgən əmrlərgə boysunidiƣan-boysunmaydiƣanliⱪini sinap beⱪix üqün idi. Xuning bilən Isra’illar Kən’anlar, Hitlar, Amorlar, Pərizzilər, Hiwlar wə Yibuslar arisida yaxap, ular bilən ɵz’ara toylixip, ularning ilaⱨliriƣa qoⱪundi.
Otni’elning Isra’illarƣa sərdar boluxi
Isra’illar Pərwərdigarning nəziridə yaman ix ⱪilip, ɵz Pərwərdigari Hudani untup, Ba’al wə Axera degən butlarƣa qoⱪundi. Xunga Pərwərdigar Isra’illarƣa ƣəzəplinip, ularni Arram-naharayim padixaⱨi Kuxan-rix’atayimning ⱪoliƣa qüxürüp bərdi. Xuning bilən ular 8 yil uningƣa ⱪul boldi. Keyin ular Pərwərdigarƣa yelinip nalə-pəryad ⱪilƣanidi, Pərwərdigar ularƣa bir ⱪutⱪuzƣuqi təyinləp bərdi. Bu adəm Otni’el bolup, u Kalibning inisi Ⱪenazning oƣli idi. 10 Pərwərdigarning Roⱨi uning wujudiƣa qüxkəqkə, u Isra’illarning sərdari bolup jənggə qiⱪti. Pərwərdigar Arram-naharayim padixaⱨi Kuxan-rix’atayimni uning ⱪoliƣa qüxürüp, uni ƣəlibə ⱪazandurdi. 11 Xunga bu zemin taki Ⱪenazning oƣli Otni’el aləmdin ɵtkiqə 40 yil tinq-aman turdi.
Eⱨudning Isra’illarƣa sərdar boluxi
12 Isra’illar Pərwərdigarning nəziridə yənə yaman ix ⱪilƣaqⱪa, Pərwərdigar Mo’ab padixaⱨi Əglonni ularƣa ⱪarxi ⱪilip küqləndürdi. 13 Əglon Ammonlar wə Amaləklər bilən birlixip Isra’illarni məƣlup ⱪilip, hormizarliⱪ xəⱨər erihani igilidi. 14 Isra’illar Mo’ab padixaⱨi Əglonƣa 18 yil ⱪul boldi. 15 Keyin Isra’illar Pərwərdigarƣa nalə-pəryad ⱪilƣanidi, Pərwərdigar ularƣa bir ⱪutⱪuzƣuqi təyinləp bərdi. U Binyamin ⱪəbilisidin bolƣan Geraning oƣli Eⱨud bolup, solhay idi. Isra’illar eⱨudni Mo’ab padixaⱨi Əglonƣa alwan-yasaⱪ apirip berixkə əwətti. 16 Eⱨud ikki ƣeriq uzunluⱪta ⱪox bisliⱪ bir hənjər soⱪturup, uni ong yanpexiƣa esip, kiyimining iqigə yoxurup, 17 alwan-yasaⱪni elip Mo’ab padixaⱨi Əglonning aldiƣa bardi. Əglon naⱨayiti semiz adəm idi. 18-19 Eⱨud alwan-yasaⱪni uning aldiƣa ⱪoydi. Andin u ɵzi bilən billə alwan-yasaⱪni elip kəlgən kixilər bilən Gilgal xəⱨirining yenidiki tax ⱨəykəllər bar jayƣa bardi wə bu kixilərni xu yərdə ⱪaldurup, yənə ɵzi yalƣuz Əglonning yeniƣa ⱪaytip kelip:
– Aliyliriƣa eytidiƣan bir məhpiy ix bar idi, – dedi.
Padixaⱨ Eⱨudⱪa:
– Jim tur! – dewidi, hizmətkarlar taxⱪiriƣa qiⱪip ketixti.
20 Bu qaƣda padixaⱨ ɵgzidiki salⱪin balihanisida yalƣuz olturatti. Eⱨud uningƣa yeⱪin kelip:
– Mən ɵzlirigə Hudadin kəlgən bir həwərni yətküzməkqimən, – dedi. Padixaⱨ ornidin turdi.
21 Eⱨud sol ⱪoli bilən ong yanpexidiki hənjərni suƣurup elip, padixaⱨning ⱪorsiⱪiƣa tiⱪiwətti. 22 Hənjər sepi bilən ⱪoxulup uning semiz ⱪorsiⱪiƣa kirip kətkəqkə, üqəy-baƣri quwulup qiⱪti. Eⱨud padixaⱨning ⱪorsiⱪidin hənjərni tartiwalmayla, 23 ɵgzidiki balihanidin yenip qiⱪip, ixikni ⱪuluplap ⱪoydi. 24 U qiⱪip kətkəndin keyin, yasawullar kelip ixikning ⱪuluplaⱪliⱪ turƣinini kɵrdi. Ular padixaⱨ tərət ⱪiliwatsa kerək, dəp oylaxti. 25 Ular padixaⱨning uzunƣiqə ixikni aqmiƣanliⱪidin ongaysizliⱪ ⱨes ⱪildi. Ahiri ular aqⱪuqni elip kelip ixikni eqip, padixaⱨining yərdə ɵlük yatⱪanliⱪini kɵrdi. 26 Eⱨud ⱨeliⱪi yasawullar sirtta kütüp turƣanda ⱪeqip kətkənidi. U tax ⱨəykəllər bar jaydin ɵtüp, 27 Əfrayim taƣliⱪ rayonidiki Si’ira xəⱨirigə ⱪeqip kelip, taƣliⱪ rayondiki barliⱪ Isra’illarni burƣa qelip jənggə qaⱪirdi ⱨəmdə 28 ularƣa:
– Mening kəynimdin menginglar! Pərwərdigar düxmininglar Mo’ablarni ⱪolunglarƣa qüxürüp beridu, – dedi.
Ular Eⱨud bilən taƣdin qüxüp, I’ordan dəryasining keqikini ixƣal ⱪilip, ⱨeqⱪandaⱪ adəmni dəryadin ɵtküzmidi. 29 U küni ular Mo’abning on mingqə hillanƣan, küqlük ləxkərlirini ɵltürüp, birinimu ⱪaqurup ⱪoymidi. 30 Xu küni Isra’illar Mo’ablarni məƣlup ⱪildi. Xuning bilən bu zemin 80 yil tinq-aman turdi.
Xamgarning Isra’illarƣa sərdar boluxi
31 Eⱨudtin keyin, Anatning oƣli Xamgar kala ⱨəydəydiƣan tayaⱪ bilən Filistiyəliklərdin 600 kixini ɵltürüp, Isra’illarni ⱪutⱪuzdi.


4

Dibora bilən Baraⱪning Isra’illarƣa sərdar boluxi
Eⱨud aləmdin ɵtkəndin keyin, Isra’illar Pərwərdigarning nəziridə yənə yaman ix ⱪildi. Xunga Pərwərdigar ularni Hazor xəⱨirining ⱨɵkümrani bolƣan Kən’an padixaⱨi Yabinning ⱪoliƣa qüxürüp bərdi. Yabinning bax sərkərdisi Sisira Haroxət-ⱨaggoyim xəⱨiridə turatti. Isra’illar Pərwərdigardin yardəm tiləp nalə-pəryad ⱪildi. Qünki Yabinning 900 tɵmür bilən mustəⱨkəmləngən jəng ⱨarwisi bolup, u Isra’illarƣa 20 yil rəⱨimsizlik bilən zulum selip kəlgənidi. U qaƣda Dibora isimlik bir ayal pəyƣəmbər Isra’illarƣa ⱨakimliⱪ ⱪilatti, u Lappidotning ayali idi. Əfrayim taƣliⱪ rayonidiki Ramaⱨ bilən Bəytəlning otturisida bir tüp horma dərihi bolup, Dibora u horma dərihining tüwidə olturup, dərd eytip kəlgən Isra’illarning dəwalirini soraytti (bu dərəh keyinqə “Dibora dərihi” dəp atalƣan).
Bir küni u Naftalidiki Ⱪədəx xəⱨirigə adəm əwətip Abino’amning oƣli Baraⱪni qaⱪirtip kelip, uningƣa:
– Pərwərdigar, yəni Isra’illar etiⱪad ⱪilip kəlgən Huda sanga: “Naftali wə Zəbulun ⱪəbilisidin 10 ming adəmni yiƣip, ularni Tabor teƣiƣa baxlap kəl. Mən Yabinning bax sərkərdisi Sisirani jəng ⱨarwiliri wə ⱪoxunliri bilən Ⱪixon dəryasi boyida sən bilən jəng ⱪilƣili qiⱪirimən, ⱨəmdə uni sening ⱪolungƣa qüxürüp berimən” dəp əmr ⱪildi, – dedi.
Baraⱪ uningƣa:
– Əgər siz billə barsingiz, mən baray, siz barmisingiz mənmu barmaymən, – dəp jawab bərdi.
Dibora:
– Bolidu, mən billə baray. Biraⱪ sən ƣəlibə ⱪilsangmu xan-xɵⱨriting bolmaydu, qünki Pərwərdigar Sisirani bir ayalning ⱪoliƣa qüxürüp bərgən bolidu, – dedi.
Xuning bilən Dibora bilən Baraⱪ billə Ⱪədəx xəⱨirigə ⱪarap yolƣa qiⱪti. 10 Baraⱪ Zəbulun wə Naftali ⱪəbililirini Ⱪədəx xəⱨirigə qaⱪirip, ulardin 10 ming kixini ɵzi bilən elip mangdi. Diboramu uning bilən billə mangdi.
11 U qaƣda Ⱪenlardin bolƣan Həbər, Ⱪədəx xəⱨirigə yeⱪin bolƣan Za’anannimdiki bir tüp dup dərihi yenida qedir tikkənidi. U baxⱪa Ⱪenlardin ayrilip turatti. Ular Musa pəyƣəmbərning ⱪeyinakisi Hobabning əwladliri idi.
12 Sisira Abino’amning oƣli Baraⱪning Tabor teƣiƣa kəlgənlikini anglap, 13 900 tɵmür bilən mustəⱨkəmləngən jəng ⱨarwisi wə pütün ⱪoxunini yiƣip, ular bilən Haroxət-ⱨaggoyim xəⱨiridin Ⱪixon dəryasi boyiƣa bardi.
14 Dibora Baraⱪⱪa:
– Alƣa! Bügün Pərwərdigar Sisirani ⱪolungƣa qüxürüp beridiƣan, sanga yolbaxqi bolidiƣan kün əməsmu? – dedi.
Xuning bilən Baraⱪ 10 ming kixilik ⱪoxunni baxlap Tabor teƣidin qüxti. 15 Baraⱪning ⱪoxuni ⱨujumƣa ɵtkəndə, Pərwərdigar Sisirani wə uning pütün ⱪoxunlirini jəng ⱨarwiliri bilən ⱪoxup tiripirən ⱪiliwətti. Sisira ⱨarwisini taxlap piyadə ⱪeqip kətti. 16 Baraⱪ ularning ⱪoxuni wə jəng ⱨarwilirini Haroxət-ⱨaggoyim xəⱨirigiqə ⱪoƣlap bardi. Sisiraning pütün ⱪoxunidiki adəmlərdin birimu ⱪalmay ⱪiliq astida jan bərdi. 17 Sisira ⱪeqip Ⱪenlardin bolƣan Həbərning hotuni Ya’elning qedirining yeniƣa kəldi. Qünki Hazor padixaⱨi Yabin Həbər bilən dost idi.
18 Ya’el Sisiraning aldiƣa qiⱪip kütüwaldi wə uningƣa:
– Janabliri iqkirigə mərⱨəmət ⱪilsila, ⱪorⱪmisila, – dedi.
Xuning bilən Sisira qedirƣa kirdi. Ya’el uni kariwat yapⱪuqi bilən yoxurup ⱪoydi.
19 Sisira uningƣa:
– Ussap kəttim. Azraⱪ su bərsingiz, – dedi. Ya’el uningƣa bir tulumni eqip, uningdin süt ⱪuyup bərdi wə uni yənə yoxurup ⱪoydi. 20 Sisira Ya’elƣa:
– Qedirning aldiƣa qiⱪip turƣaysiz, əgər biri kelip, bu yərdə adəm barmu? Dəp sorisa, yoⱪ degəysiz, – dedi.
21 Sisira intayin qarqap kətkəqkə, yetipla uyⱪuƣa kətti. Həbərning hotuni Ya’el ⱪoliƣa toⱪmaⱪ bilən qedirƣa ⱪaⱪidiƣan ⱪozuⱪtin birni elip, Sisiraning yeniƣa asta kelip, ⱪozuⱪni uning qekisigə ⱪeⱪip yərgə paturiwətti. Sisira ɵldi.
22 Baraⱪ Sisirani izdəp kəlgənidi, Ya’el uning aldiƣa qiⱪip:
– Bu yaⱪⱪa keling, mən siz izdəp kəlgən adəmni kɵrsitəy, – dedi. Baraⱪ uning bilən qedirƣa kirip, Sisiraning ɵlük yatⱪinini wə qekisigə ⱪozuⱪ ⱪeⱪilƣanliⱪini kɵrdi.
23 U küni Huda Isra’illarƣa Kən’an padixaⱨi Yabinni bax əgdürüp bərdi. 24 Xuningdin keyin Isra’illar barƣanseri küqiyip, Kən’an padixaⱨi Yabin üstidin ƣəlibə ⱪilip, ahiri uni yoⱪatti.


5

Dibora bilən Baraⱪning mədⱨiyəsi
U küni Dibora wə Abino’amning oƣli Baraⱪ bu mədⱨiyəni oⱪudi:
 
“Sərdarlar yol baxlidi Isra’illarƣa,
həlⱪ ɵz rayi bilən əgəxkəqkə ularƣa,
eytinglar ⱨəmdusana Pərwərdigarƣa!
 
Əy padixaⱨlar anglanglar!
Əy əmirlər ⱪulaⱪ selinglar!
Nəƣmə-nawa yangritip, Pərwərdigarƣa mədⱨiyə eytimən,
Isra’illar etiⱪad ⱪilip kəlgən Hudani küyləymən.
 
I Pərwərdigar,
Sə’irdin ayrilƣiningda,
Idom zeminidin yürüx ⱪilƣiningda,
zilzilgə kəldi yər-zeminlar,
tɵküldi asman wə bulutlardin yamƣurlar.
 
Silkindi taƣlar Sinaydiki Pərwərdigar kəlgəndə,
Isra’illar Hudasi – Pərwərdigar aldida.
 
Ya’elning dəwri – Anat oƣli Xamgarning zamanida,
ɵtməytti karwan bu yərdin, mangatti yoluqilar qiƣir yollarda.
Mən Dibora kelip ana bolƣuqə Isra’illarƣa,
qɵllixip səⱨralar, bir kiximu ⱪalmiƣanidi Isra’iliyədə.
Sahta ilaⱨlar yənggüxlinip, jənglər boldi ⱪowuⱪlarda,
nəyzə-ⱪalⱪan kɵtürgən birmu ləxkər yoⱪ idi əsla,
ⱪiriⱪ ming Isra’il ⱪoxunida.
Ⱪəlbim təlpünər Isra’ilning sərkərdilirigə,
mayildur Isra’il pida’iyliriƣa.
Mədⱨiyə bolsun Pərwərdigarƣa!
 
10 Əy aⱪ exəkkə mingənlər,
esil egər-toⱪumda olturƣanlar,
yolda piyadə mangƣanlar,
mədⱨiyə eytinglar ⱨəmminglar.
11 Anglanglar, ⱪuduⱪ bexidiki sazqilarning nəƣmisini,
ular bayan ⱪilƣan Pərwərdigarning ƣəlibisini,
Isra’il deⱨⱪanlirining zəpər ⱪuqup ⱪaytⱪinini.
 
Yetip kəldi ⱪowuⱪliriƣa Pərwərdigarning həlⱪi.
12 Oyƣan, oyƣan! Dibora oyƣan!
Abino’am oƣli Baraⱪ, ornungdin tur!
Oyƣan, mədⱨiyə yangrat!
Əsirliringni elip kət!
13 Yenimƣa kelip Pərwərdigarning ⱪalƣan həlⱪi,
qiⱪti yetəkqilər zor ⱪoxunƣa ⱪarxi jəng ⱪilƣili.
14 Həlⱪ Amaləkning burunⱪi zemini bolƣan Əfrayimdin kəldi,
ularƣa əgəxti Binyamin ⱪəbilisi,
Makir jəmətidin sərdarlar yürüx ⱪildi,
sərkərdilər ⱨəm Zəbulun ⱪəbilisidin kəldi.
15 Issakar ⱪəbilisining baxliⱪliri Dibora bilən billə kəldi,
Issakarlar bilən Baraⱪmu ⱨəm billə kəldi,
uning kəynidin ular tezla jilƣiƣa qüxti,
əmma arisaldiliⱪtin Ruben ⱪəbilisi bir ⱪararƣa keləlmidi.
16 Nemixⱪa olturisilər gülhanning ətrapida?
Ya anglaxni halidinglarmu ⱪoyqilarning isⱪirtⱪinini ⱪoylarƣa?
Xundaⱪ, arisaldiliⱪtin Ruben ⱪəbilisi keləlmidi bir ⱪararƣa.
17 Gil’adliⱪlar turup ⱪaldi I’ordan dəryasining xərⱪiy ⱪirƣiⱪida.
Tohtap ⱪaldi nemixⱪa Dan ⱪəbilisi kemilərdə?
Ⱪelip ⱪaldi nemixⱪa Axer ⱪəbilisi dengiz ⱪirƣiⱪida?
18 Lekin Zəbulun ⱪəbilisi ɵlümdin bax tartmidi,
Naftali ⱪəbilisi jəng məydanida ⱨəm jan tikip elixti.
 
19 Jəng ⱪilixti Kən’an padixaⱨliri,
kelip Migiddo ɵstingi boyidiki Tanakⱪa,
lekin ular erixəlmidi kümüxlərdin oljiƣa.
20 Jəng ⱪildi yultuzlar ɵz jayliridin,
urux aqti Sisiraƣa ərxtin.
21 Ɵrkəxləp ⱪədimiy Ⱪixon dəryasi,
elip kətti ularni tez kəlkün.
Dəymən ɵzümgə jasarətlik bol, basⱪin alƣa.
22 Tohtimay qepip Sisiraning tulparliri,
titrətti tuyaⱪliri güldürləp yər-zeminni.
23 Pərwərdigarning pərixtisi eytti:
‘Meroz aⱨalisiƣa lənətlər bolsun,
Meroz həlⱪigə lənətlər yaƣsun,
ⱨəmdəmdə bolmidi Pərwərdigarƣa,
zərbə bərmidi küqlük düxməngə ular.’
 
24 Ⱪenlardin bolƣan Həbərning hotuni Ya’el,
mahtaxⱪa layiⱪ barliⱪ ayallar iqidə,
ⱨɵrmətkə sazawər kɵqmən ayallar arisida.
25 Su sorisa Sisira, süt bərgən Ya’el,
xaⱨanə qinidə ⱪetiⱪ sunƣan Ya’el.
26 Sol ⱪoliƣa elip ⱪozuⱪini qedirning,
ong ⱪolida kɵtürüp toⱪmiⱪini ⱨünərwənning,
küqəp urup paturdi bexiƣa Sisiraning,
ⱪozuⱪni yərgə ⱪaⱪti qekisidin uning.
27 Qüxti yərgə yiⱪilip Sisira,
yatti Ya’elning puti aldida,
yərgə yiⱪilip qüxüxi bilənla,
jan bərdi u xu yərdila!
 
28 Sisiraning anisi derizidin ⱪarap sirtⱪa,
saⱪlaytti uni rojək aldida intizarliⱪta.
Nida ⱪilip dedi u mundaⱪ:
‘Nemixⱪa ⱪaytmaydu tehiqə jəng ⱨarwisi?
Nemixⱪa anglanmaydu bu kəmgiqə tuyaⱪlarning awazi?’
29 Anglap qeqən kenizəklirining jawabini,
ɵz-ɵzigə dedi u mundaⱪ:
30 ‘Ular jəzmən bɵlüxiwatidu olja ⱨəm ƣəniymətlər,
təgdi əlwəttə ⱨərbirigə birnəqqidin ⱪizlar,
alƣaq kəlgəy Sisira ɵzigə rəngdar kiyimlər,
ⱨəm mangimu boynumƣa selixⱪa qirayliⱪ yaƣliⱪlar.’
 
31 I Pərwərdigar, düxmənliring xu təriⱪidə yoⱪalƣay!
Dostliring kɵtürülgən ⱪuyaxtək ⱪudrətkə tolƣay!”
 
Xundaⱪ ⱪilip bu zemin 40 yil tinq-aman turdi.


6

Midyanlarning Isra’illarni besiwelixi
Isra’illar Pərwərdigarning nəziridə yənə yaman ix ⱪildi. Xunga Pərwərdigar ularni yəttə yil Midyanlarning ⱪoliƣa taxlap bərdi. Midyanlar Isra’illardin küqlük bolƣaqⱪa, Isra’illar taƣdiki bihətər jaylar, ɵngkürlər wə ⱪorƣanlarda panaⱨlandi. Ⱨər ⱪetim Isra’illar teriⱪqiliⱪ ⱪilixⱪa baxliƣanda, Midyanlar, Amaləklər wə xərⱪtiki ⱪowmlar bilən birlixip ularƣa ⱨujum ⱪilatti. Ular jənubtiki Gaza xəⱨirigiqə bolƣan jaylarda qedir tikip, bu zemindiki ⱨosulni nabut ⱪiliwetətti. Ⱨəmdə pütün ⱪoy, kala, exəklirini bulap, Isra’illarning zeminida ⱨeqⱪandaⱪ ozuⱪ-tülük ⱪoymaytti. Ular huddi qekətkidək kɵp bolup, kala padiliri wə qedirlirini billə elip kelətti. Ularning adəm wə tɵgilirimu ⱨesabsiz idi. Ular Isra’illarning zeminiƣa besip kirip, makanlirini harab ⱪiliwetətti. 6-7 Isra’illar Midyanlarƣa taⱪabil turux üqün Pərwərdigarƣa nalə-pəryad ⱪilƣanda, Pərwərdigar ularƣa bir pəyƣəmbər əwətti. U kelip ularƣa mundaⱪ dedi:
– Pərwərdigar, yəni Isra’illar etiⱪad ⱪilip kəlgən Huda xundaⱪ dəyduki: “Mən silərni, silər ⱪul bolup yaxiƣan Misirdin elip qiⱪtim. Silərni Misirliⱪlarning ⱪolidin ⱪutⱪuzdum. Silərning aldinglarda düxmininglarni ⱪoƣlap qiⱪirip, ularning zeminini silərgə elip bərdim. 10 Mən silərgə: ‘Mən Pərwərdigaringlar Hudadurmən, silər turidiƣan zemindiki Amorlarning ilaⱨliriƣa qoⱪunmanglar’ degənidim. Biraⱪ silər sɵzümgə ⱪulaⱪ salmidinglar”.
Gid’onning sərdarliⱪⱪa tallinixi
11 Keyin, Pərwərdigarning pərixtisi* Pərwərdigarning pərixtisi – Hudaning ɵzini kɵrsitidu. Ofraⱨ yezisiƣa kelip, Yo’axⱪa tə’əlluⱪ bolƣan bir tüp pistə dərihining tüwidə olturdi. Yo’ax bolsa Abi’əzər jəmətidin idi. Uning oƣli Gid’on Midyanlardin yoxurunqə üzüm ezix azgilida buƣday eziwatatti.
12 Pərwərdigarning pərixtisi u yərdə uningƣa kɵrünüp:
– Əy batur əzimət! Pərwərdigar sanga yardur! – dedi.
13 Gid’on uningƣa:
– Təⱪsir, əgər Pərwərdigar bizgə yar bolƣan bolsa, biz nemixⱪa bundaⱪ bəhtsizliklərgə uqraymiz? Əjdadlirimiz bizgə, Pərwərdigar bizni Misirdin ⱪandaⱪ elip qiⱪⱪanliⱪini eytⱪanidi. Əmdi axu ajayip mɵjizilər nəgə kətti? Pərwərdigar bizdin waz keqip, bizni Midyanlarning ⱪoliƣa taxlap bərdi, – dedi.
14 Pərwərdigar Gid’onƣa burulup:
– Sən pütün küqüng bilən Isra’illarni Midyanlarning ⱪolidin ⱪutⱪuzƣin. Seni mana mən ɵzüm əwətimən! – dedi.
15 – Təⱪsir, mən bolsam Manassə ⱪəbilisining əng ajiz jəmətigə tə’əlluⱪmən. Isra’illarni ⱪandaⱪmu ⱪutⱪuzalaymən? Uning üstigə atamning jəmətidiki əng ərziməs kiximən, – dedi Gid’on.
16 Pərwərdigar uningƣa:
– Mən jəzmən sanga yar bolimən. Sən Midyanlarni huddi bir adəmni ujuⱪturƣanƣa ohxax asanla yoⱪitisən, – dedi.
17 Gid’on:
– Əgər mən iltipatingizƣa muyəssər bolƣan bolsam, mən bilən sɵzlixiwatⱪan kixining ɵzingiz ikənlikingizni bildürüx üqün manga bir alamət kɵrsətkəysiz. 18 Mən sizgə ɵzümning ⱨədiyəsini kəltürmigüqə bu yərdin kətmigəysiz, – dedi.
– Sən ⱪaytip kəlgüqə saⱪlaymən, – dedi Pərwərdigar.
19 Xuning bilən Gid’on ɵyigə berip, bir oƣlaⱪni soyup uni pixurdi wə yerim halta unda petir nan pixurup, gɵxni sewətkə, xorpisini sapal koriƣa elip pistə dərihining tüwigə elip kəldi. 20 Hudaning pərixtisi uningƣa:
– Gɵx bilən petir nanni bu ⱪoram taxning üstigə ⱪoyup, xorpini üstigə tɵkkin, – dedi, Gid’on xundaⱪ ⱪildi. 21 Pərwərdigarning pərixtisi ⱪolidiki ⱨasini uzatⱪanidi, ⱨasining uqi gɵx bilən nanƣa tegixi bilənla taxtin ot qiⱪip, gɵx bilən nan kɵyüp kətti. Pərwərdigarning pərixtisimu kɵzdin ƣayib boldi.
22 Gid’on ɵzining kɵrginining Pərwərdigarning pərixtisi ikənlikini bilip:
– I igəm Pərwərdigar! Əmdi mən tügəxtim, Pərwərdigarning pərixtisi bilən yüzmuyüz kɵrüxüptimən əməsmu! – dedi.
23 Pərwərdigar Gid’onƣa:
– Ⱪorⱪmiƣin, ɵlməysən, aman bol! – dedi.
24 Gid’on u yərdə Pərwərdigarƣa atap bir ⱪurbanliⱪ supisi yasap uning namini Yaⱨwəⱨ-xalom Yaⱨwəⱨ-xalom – Ibraniy tilida “Pərwərdigar amanliⱪtur” degən mənidə. dəp ⱪoydi. Bu ⱪurbanliⱪ supisi Abi’əzərlərning Ofraⱨ degən jayida ⱨazirƣiqə bar.
25 U küni keqisi Pərwərdigar Gid’onƣa:
– Sən atangning yəttə yaxliⱪ ikkinqi buⱪisini elip berip, atang ilaⱨ Ba’alƣa atap yasiƣan ⱪurbanliⱪ supisini qeⱪip, supining yenidiki ilaⱨə Axeraƣa atap yasalƣan yaƣaq tüwrükni kesip yiⱪitiwət. 26 Andin bu ⱪoram tax üstidə Pərwərdigaring Hudaƣa atap muwapiⱪ bir ⱪurbanliⱪ supisini yasap, ɵzüng kəskən Axera yaƣaq tüwrükini otun ⱪilip, ⱨeliⱪi buⱪini supining üstidə kɵydürüp, kɵydürmə ⱪurbanliⱪ ⱪil, – dedi.
27 Xuning bilən Gid’on qakarliridin on kixini elip berip, Pərwərdigar uningƣa buyruƣandək ⱪildi. U atisining jəmətidikilər wə xəⱨər aⱨalisidin ⱪorⱪup, bu ixni kündüzi ⱪilixⱪa jur’ət ⱪilalmay, keqisi ⱪildi.
28 Ətisi səⱨərdə xəⱨər aⱨalisi ornidin turup, Ba’al ⱪurbanliⱪ supisi bilən Axera yaƣaq tüwrükining qeⱪiwetilgənlikini wə ⱨeliⱪi buⱪining yengi ⱪurbanliⱪ supisida kɵydürüliwətkənlikini kɵrdi.
29 Ular ɵz’ara:
– Bu ixni kim ⱪilƣandu? – deyixti.
Ular sürüxtürüp eniⱪliƣandin keyin, bir-birigə:
– Bu ixni Yo’axning oƣli Gid’on ⱪiliptu-də, – deyixti.
30 Xəⱨər aⱨaliliri Yo’axⱪa:
– Oƣlungni qiⱪirip bər, u ɵlümgə məⱨkum! U Ba’al ⱪurbanliⱪ supisini qeⱪip, uning yenidiki Axera yaƣaq tüwrükini kesip yiⱪitiwetiptu, – dedi.
31 Yo’ax ɵzini əyibligən halayiⱪⱪa:
– Silər Ba’al üqün takallixip, uni ⱪoƣdap ⱪalmaⱪqimu? Kim uning üqün takallaxsa tang atmay turup u ɵlidu. Əgər Ba’al rasttinla ilaⱨ bolsa, u ɵzini ɵzi ⱪoƣdap, ⱪurbanliⱪ supisini qeⱪiwətkən kixini ⱨalak ⱪilsun, – dəp jawab ⱪayturdi.
32 Ba’alning ⱪurbanliⱪ supisi qeⱪilip kətkəndin baxlap, kixilər Gid’onni “Yirubba’al” dəp ataxti. Bu “Ba’al ədipini bərsun!” degən mənidə idi.
33 U qaƣda Midyanlar, Amaləklər wə xərⱪtiki ⱪowmlar bilən uqrixip, I’ordan dəryasidin ɵtüp, Yizri’əl jilƣisida qedirlirini tikixti. 34 Pərwərdigarning Roⱨi Gid’onni ɵz ilkigə aldi. Gid’on burƣa qelip, Abi’əzər jəmətining adəmlirini ɵz ətrapiƣa yiƣdi. 35 U Manassə zeminiƣimu əlqilərni əwətip, ularnimu ɵzigə əgixixkə qaⱪirdi. Ⱨəmdə Axer, Zəbulun wə Naftali ⱪəbililirigimu əlqi əwətti. Xuning bilən ular Gid’onning ⱪexiƣa kelixti.
Gid’onning guman ⱪilixi
36 Xuning bilən Gid’on Hudaƣa:
– Əgər sən eytⱪiningdək Isra’illarni rasttinla mening ⱪolum arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzmaⱪqi bolsang, 37 undaⱪta mən hamanƣa bir ⱪoyning terisini ⱪoyup ⱪoyay. Əgər səⱨərdə pəⱪət ⱪoy terisining üstidila xəbnəm bolup, yər yüzi ⱪuruⱪ bolsa, sening ⱨəⱪiⱪətən mening ⱪolum arⱪiliⱪ Isra’illarni ⱪutⱪuzidiƣanliⱪingni biləy, – dedi.
38 Əⱨwal uning deginidək boldi. Gid’on ornidin səⱨər turup ⱪoy terisini siⱪiwidi, bir qinə xəbnəm süyi qiⱪti.
39 Gid’on Hudaƣa yənə:
– Manga ƣəzəplənmigəysən, yənə bir təlipimni ⱪobul ⱪilƣaysən. Ⱪoy terisi bilən yənə bir sinap kɵrəy, bu ⱪetim terə ⱪuruⱪ turup yər yüzigə xəbnəm qüxkəy, – dedi.
40 U keqə Huda xundaⱪ ⱪildi. Dərwəⱪə, ətisi səⱨərdə ⱪoy terisi ⱪuruⱪ turup, yər yüzigə xəbnəm qüxkənidi.

*11
Pərwərdigarning pərixtisi – Hudaning ɵzini kɵrsitidu.

24
Yaⱨwəⱨ-xalom – Ibraniy tilida “Pərwərdigar amanliⱪtur” degən mənidə.



7

Gid’onning Midyanlarni məƣlup ⱪilixi
Xuning bilən Yirubba’al, yəni Gid’on səⱨər turup ɵzigə ⱪoxulƣan ⱨəmmə ⱪoxunliri bilən Harod buliⱪining yeniƣa kelip qedirlirini tikti. Midyanlarning bargaⱨi, ularning ximal təripidiki jilƣa iqidə, yəni Morəⱨ tɵpilikining yenida idi.
Pərwərdigar Gid’onƣa:
– Sanga ⱪoxulƣan adəm naⱨayiti kɵp ikən, əgər mən Isra’illarni Midyanlar üstidin ƣəlibə ⱪildursam, ular ɵz küqimizgə tayinip ƣəlibə ⱪilduⱪ, dəp oylap mahtinidu. Sən ularƣa: “Kim düxməndin ⱪorⱪup yüriki selip kətsə, dərⱨal Gil’ad teƣidin ɵz ɵyigə ⱪaytip kətsun” dəp eytⱪin, – dedi.
Xuning bilən 22 ming kixi ⱪaytip ketip, 10 ming kixi ⱪelip ⱪaldi.
Pərwərdigar Gid’onƣa yənə:
– Ⱪelip ⱪalƣan kixilər yənila kɵp, ularni su boyiƣa elip bar, mən u yərdə ularni sinaymən. Əgər mən: “Bu adəm barsun” desəm, u barsun, mən: “Bu adəm barmisun” desəm, u barmisun, – dedi.
Gid’on ɵzigə ⱪoxulƣan kixilərni su boyiƣa elip bardi. Pərwərdigar uningƣa:
– Sən, suni ⱪoliƣa elip tili bilən itⱪa ohxax yalap iqidiƣanlar bilən, suni yükünüp turup iqidiƣanlarni ayrip qiⱪ, – dedi.
300 adəm suni ⱪoliƣa elip yalap iqti, ⱪalƣanliri suƣa engixip yükünüp turup iqti. Pərwərdigar Gid’onƣa:
– Mən suni ⱪoliƣa elip yalap iqkən xu 300 adəm bilən silərni ⱪutⱪuzup, Midyanlarni ⱪolunglarƣa tapxurup berimən. Ⱪalƣanlarning ⱨəmmisi ⱪaytip kətsun, – dedi.
Gid’on 300 adəmni elip ⱪelip, baxⱪilarni ɵz qedirliriƣa kətküzüwətti. Xuning bilən tallanƣan adəmlər kətkənlərning ozuⱪ-tülük wə qalidiƣan burƣalirini ɵzlirigə elip ⱪaldi. Midyanlarning bargaⱨi pəstiki jilƣiƣa jaylaxⱪanidi.
Xu keqisi Pərwərdigar Gid’onƣa:
– Ornungdin tur! Midyanlarning bargaⱨiƣa ⱨujum ⱪil. Mən ularni sening ⱪolungƣa qüxürüp berimən. 10 Əgər sən ⱨujum ⱪilixtin ⱪorⱪsang, awwal Puraⱨ isimlik qakiring bilən Midyanlarning bargaⱨiƣa berip, 11 ularning nemə deyixiwatⱪanliⱪini anglisang, ⱨujum ⱪilix ƣəyritigə kelisən, – dedi.
Xuning bilən Gid’on qakirini elip düxmən bargaⱨining yeniƣa bardi. 12 Midyanlar, Amaləklər wə xərⱪtiki ⱪowmlar jilƣini bir alƣan bolup, huddi bir top qekətkidək kɵp idi. Ularning tɵgiliri dengiz saⱨilidiki ⱪumdək ⱨəddi-ⱨesabsiz idi.
13 Gid’on bargaⱨⱪa yeⱪin kelip, bir kixining ɵz ⱨəmraⱨiƣa kɵrgən qüxini eytip beriwatⱪanliⱪini anglidi. U kixi:
– Mən bir qüx kɵrüptimən. Qüxümdə bir arpa neni biz Midyanlarning bargaⱨiƣa domilap kirip, qedirƣa tegip ketixi bilən təng qedir ɵrülüp qüxüptudək, – deyixi bilən, 14 uning ⱨəmraⱨi:
– U baxⱪa nərsə əməs, Isra’illardin bolƣan Yo’axning oƣli Gid’onning ⱪiliqi! Huda Midyanlarni wə pütün ⱪoxunimizni uning ⱪoliƣa qüxürüp beriptu, – dedi.
15 Gid’on bu qüxni wə uning təbirini angliƣan ⱨaman Hudaƣa ⱨəmdusanalar eytti. U Isra’illarning bargaⱨiƣa ⱪaytip kelip, adəmlirigə:
– Turunglar! Pərwərdigar Midyanlarning ⱪoxunini silərning ⱪolunglarƣa qüxürüp beridu! – dedi.
16 Gid’on ⱪol astidiki 300 adəmni üq topⱪa bɵlüp, ⱨərbir adəmgə bir burƣa bilən iqigə məx’əl ⱪoyulƣan bir koza berip, 17 ularƣa:
– Mən düxmən bargaⱨining yeniƣa barƣanda, məndin kɵz üzməy ⱪarap turunglar. Mən nemə ⱪilsam, silərmu xuni ⱪilinglar. 18 Mən wə mening topumdikilər burƣa qalƣanda, silərmu bargaⱨ ətrapida burƣa qelinglar wə “Pərwərdigar üqün, Gid’on üqün!” dəp warⱪiranglar, – dedi.
19 Gid’on wə uning 100 adimi tün yerim boluxtin ilgiri Midyanlarning ⱪarawulliri almaxⱪandin keyin bargaⱨning yeniƣa yetip bardi. Ular burƣa qelip ⱪolliridiki kozilarni qeⱪiwətti, 20 xundaⱪ ⱪilip üq topning ⱨəmmisi xundaⱪ ⱪilixti. Ular sol ⱪolida məx’əl tutup, ong ⱪolida burƣa qelip:
– Pərwərdigar üqün, Gid’on üqün ⱪiliqni kɵtürəyli! – dəp warⱪiraxti.
21 Ular bargaⱨning ətrapida ɵz orunlirida məⱨkəm turdi. Düxmən ⱪoxuni patiparaⱪ bolup, dad-pəryad kɵtürüp ⱪaqⱪili turdi. 22 Gid’onning 300 adimi burƣa qalƣanda Pərwərdigar düxmən ⱪoxunini ɵz ⱪiliqliri bilən ɵz’ara bir-birini ⱪirƣinqiliⱪⱪa selip ⱪoyƣanidi. Ular Zirera tərəpkə ⱪarap, taki Bəyt-xittaⱨ wə Tabbat xəⱨiri yenidiki Abel-mihola qegrasiƣiqə ⱪeqixti. 23 Naftali, Axer wə pütün Manassədiki Isra’illar zeminliridin qiⱪip Midyanlarning kəynidin ⱪoƣlaxⱪa qaⱪirildi.
24 Gid’on Əfrayim taƣliⱪ rayonining ⱨərⱪaysi jayliriƣa əlqi əwətip, ularƣa:
– Silərmu qüxüp Midyanlarƣa ⱪarxi jənggə atlininglar, I’ordan dəryasining keqikini Bəyt-baraⱨ xəⱨirigiqə ixƣal ⱪilip, Midyanlarning dəryadin ɵtüxigə yol ⱪoymanglar, – dedi.
Əfrayim ⱪəbilisining adəmliri toplinip, I’ordan dəryasining keqikini taki Bəyt-baraⱨ xəⱨirigiqə ixƣal ⱪildi. 25 Ular Midyanlarning Oreb bilən Zi’eb degən ikki sərkərdisini əsirgə aldi. Ular “Oreb ⱪoram texi”ning üstidə Orebni ɵltürdi, “Zi’eb üzüm ezix azgili”da Zi’ebnimu ɵltürdi. Ular Midyanlarƣa dawamliⱪ ⱪoƣlap zərbə berip, Oreb bilən Zi’ebning kallisini I’ordan dəryasining xərⱪiy ⱪirƣiⱪida turƣan Gid’onƣa elip bardi.


8

Gid’onning Midyan sərkərdilirini məƣlup ⱪilixi
Əfrayim ⱪəbilisidikilər Gid’onƣa:
– Sən bizgə nemixⱪa bundaⱪ ⱪilisən? Sən Midyanlar bilən jənggə qiⱪⱪanda, nemixⱪa bizni qaⱪirmaysən? – dəp Gid’onni ⱪattiⱪ əyiblidi.
Gid’on ularƣa:
– Mening ⱪilƣan ixlirim ⱪandaⱪmu silərning ⱪilƣan ixliringlarƣa təng kəlsun? Əfrayim zeminidiki ⱨosulunglardin exip ⱪalƣan üzümlər mening ɵz jəmətim bolƣan Abi’əzərlərning bir yilliⱪ ⱨosulidinmu kɵpⱪu? Huda alliⱪaqan silərning ⱪolunglarƣa Midyanlarning ikki sərkərdisi Oreb bilən Zi’ebni qüxürüp bərdi. Mening ⱪilƣanlirimni ⱪandaⱪmu silərningki bilən selixturƣili bolsun? – dedi.
Gid’onning bu sɵzini angliƣan Əfrayim ⱪəbilisidikilərning aqqiⱪliri yenixti.
Gid’on 300 adəm bilən I’ordan dəryasidin kesip ɵtti. Ular ⱨerip kətkən bolsimu, düxmənni dawamliⱪ ⱪoƣlap zərbə bərdi. Ular Sukkot xəⱨirigə kəlgəndə, Gid’on xəⱨərdikilərgə:
– Adəmlirimgə nan bərsənglar, ular bək qarqap kətti. Biz yənə Midyanlarning ikki xaⱨi Zəbah bilən Zalmunnani ⱪoƣlap tutuximiz kerək, – dedi.
Sukkotning əməldarliri Gid’onƣa:
– Sən tehi Zəbah bilən Zalmunnani ⱪolƣa qüxürmigən tursang, biz nemixⱪa sening adəmliringgə nan bərgüdəkmiz? – dedi.
Gid’on ularƣa:
– Undaⱪta Pərwərdigar Zəbah bilən Zalmunnani ⱪolumƣa qüxürüp bərgəndin keyin, mən ⱪaytip kelip qɵldiki tikən wə yantaⱪ bilən terənglarni xilimən, – dedi.
Gid’on Sukkottin qiⱪip Pinu’el xəⱨirigə kelip ulardinmu nan tələp ⱪildi. Biraⱪ ularmu Sukkotlarƣa ohxax jawab bərdi. Gid’on ularƣimu:
– Mən nusrət ⱪuqup ⱪaytip kəlgəndə, xəⱨər ⱪəl’əsini wəyran ⱪiliwetimən, – dedi.
10 Xu waⱪitta Zəbah bilən Zalmunna wə ularning ləxkərliri Ⱪarⱪor degən jayda idi. Ularning sani alaⱨazəl 15 ming bolup, ⱨəmmisi xərⱪtiki ⱪəbililərning ləxkərliridin ⱪelip ⱪalƣanliri idi. Qünki ularning 120 ming ⱪiliqliⱪ ləxkiri ɵlgənidi. 11 Gid’on Nobah wə Yogboⱨa xəⱨərlirining xərⱪ təripidiki karwan yolidin qiⱪip düxməngə ⱨujum ⱪildi. Bu waⱪitta düxmən ⱪoxuni ɵzini bihətər dəp ⱨes ⱪilatti. 12 Midyanlarning ikki xaⱨi bolƣan Zəbah bilən Zalmunna ⱪeqixiƣa, Gid’on ularni ⱪoƣlap ⱪolƣa qüxürüp, ularning pütün ⱪoxunini tarmar ⱪildi.
13 Andin Yo’axning oƣli Gid’on Hərəs dawini bilən jəng məydanidin ⱪaytip kəldi. 14 Yolda u Sukkot xəⱨirilik bir yigitni tutuwelip, uningdin Sukkotning əməldarliri wə aⱪsaⱪallirining ismini yezip berixkə buyrudi. U yigit 77 adəmning ismini yezip bərdi. 15 Gid’on Sukkotⱪa kelip bu xəⱨərning aⱨalilirigə:
– Mana, Zəbah bilən Zalmunna! Silər manga: “Sən tehi Zəbah bilən Zalmunnani ⱪolƣa qüxürmigən tursang, biz nemixⱪa sening ⱨalidin kətkən adəmliringgə nan bərgüdəkmiz?” dəp tapa-tənə ⱪilƣanidinglar, – dedi.
16 U xəⱨər yolbaxqilirini tutup kelip, qɵldiki tikən wə yantaⱪ bilən ularning terisini xildi. 17 U yənə Pinu’el xəⱨər ⱪəl’əsini wəyran ⱪilip, xəⱨər aⱨalisini ⱪiriwətti.
18 Gid’on Zəbah bilən Zalmunnadin:
– Silər Tabor teƣida ɵltürgən adəmlər ⱪandaⱪ adəmlər idi? – dəp soridi.
Ular jawabən:
– Ularning ⱨəmmisi sanga ohxaydiƣan xaⱨzadə süpət adəmlər idi, – dedi.
19 Gid’on ularƣa:
– Ular mening ⱪerindaxlirim, anamning oƣulliri idi. Mən mənggü ⱨayat Pərwərdigar aldida xundaⱪ ⱪəsəm ⱪilimənki, əgər silər ularni ⱨayat ⱪaldurƣan bolsanglar, mənmu silərni ⱨayat ⱪaldurƣan bolattim, – dedi.
20 Andin u qong oƣli Yətərgə: “Ornungdin tur, ularni ɵltürüwət!” dəp buyrudi. Lekin Yətər tehi kiqik bolƣaqⱪa, ⱪorⱪup ketip ⱪiliqini qiⱪiralmidi. 21 Zəbah bilən Zalmunna Gid’onƣa:
– Sən ⱨəⱪiⱪiy ərkək bolsang, ɵzüng bizni ɵltürgin! – dedi.
Xuning bilən Gid’on ɵz ⱪoli bilən ularni ɵltürüwətti, ⱨəmdə ularning tɵgilirining boynidiki ⱨilal ay xəklidiki bezəklirini eliwaldi.
Gid’onning butpərəslik yoliƣa mengixi
22 Andin Isra’illar Gid’onƣa:
– Sən bizgə ⱨɵkümranliⱪ ⱪilƣaysən, oƣlungdin tartip nəwrənggiqə üstimizdin ⱨɵküm sürgəy. Qünki sən bizni Midyanlarning ⱪolidin ⱪutⱪuzdung, – dedi.
23 Gid’on ularƣa:
– Mən ⱨɵkümranliⱪ ⱪilmaymən, mening oƣlummu ⱨəm xundaⱪ, Pərwərdigar silərgə ⱨɵkümranliⱪ ⱪilidu, – dedi.
24 Gid’on ularƣa yənə:
– Mening silərgə dəydiƣan birla təlipim bar, manga oljanglar iqidin ⱨərbiringlar birdin ⱨalⱪa beringlar, – dedi.
(Midyanlar Isma’illardin bolƣaqⱪa, ular altun ⱨalⱪa taⱪaytti.)
25 Ular Gid’onƣa: “Biz berixkə razi!” dedi-də, tondin birni yərgə yeyip, ⱨərbiri birdin ⱨalⱪini uning üstigə taxlaxti. 26 Bu altun ⱨalⱪilarning eƣirliⱪi 20 kilogiram qiⱪti. Uningdin baxⱪa ⱨilal ay xəklidiki bezəklər, zunnarlar, Midyan xaⱨliri kiyidiƣan sɵsün rənglik kiyimlər wə tɵgilərning boynidiki bezəklik zənjirlərmu bar idi. 27 Gid’on bu altunlardin bir efod* Efod – bu yərdə altundin yasalƣan ⱨəykəlni kɵrsitidu. yasitip, uni ɵz yurti Ofraⱨⱪa orunlaxturdi. Xuningdin keyin pütün Isra’illar efodⱪa qoⱪunup, uningƣa huddi paⱨixilərdək setildi. Xuning bilən efod Gid’on wə uning a’ilisini azduridiƣan ⱪiltaⱪ boldi.
Gid’onning aləmdin ɵtüxi
28 Xundaⱪ ⱪilip Midyanlar Isra’illar təripidin məƣlup ⱪilinip, jəng ⱪilix iradisi sunduruldi. Bu zemin Gid’on aləmdin ɵtkiqə bolƣan 40 yil tinq-aman turdi. 29 Yo’axning oƣli Yirubba’al, yəni Gid’on yurtiƣa ⱪaytip, ɵz ɵyidə turdi. 30 Uning hotunliri kɵp bolƣaqⱪa, ulardin 70 oƣul tapti. 31 Uning Xəkəm xəⱨiridə turidiƣan toⱪilimu uningƣa bir oƣul tuƣup bərdi. Gid’on uningƣa Abimələk Abimələk – Ibraniy tilida “atam padixaⱨtur” degən mənidə. dəp isim ⱪoydi. 32 Yo’axning oƣli Gid’on uzun ɵmür kɵrüp, ɵz əjili bilən aləmdin ɵtüp, Abi’əzərlərgə təwə bolƣan Ofraⱨta, ɵz atisi Yo’axning ⱪəbristanliⱪiƣa dəpnə ⱪilindi.
33 Gid’on aləmdin ɵtüxi bilənla Isra’illar yənə Ba’alƣa qoⱪunup uningƣa huddi paⱨixilərdək setildi. Ular Ba’al-biritni ɵzlirining ilaⱨi ⱪildi. 34 Isra’illar ɵzlirini ətrapidiki barliⱪ düxmənlirining ⱪolidin ⱪutⱪuzƣan Pərwərdigari – Hudani untudi, 35 gərqə Yirubba’al, yəni Gid’on Isra’illarƣa nurƣun yahxiliⱪ ⱪilƣan bolsimu, biraⱪ ular uning a’ilisigə ⱪilqimu meⱨribanliⱪ ⱪilmidi.

*27
Efod – bu yərdə altundin yasalƣan ⱨəykəlni kɵrsitidu.

31
Abimələk – Ibraniy tilida “atam padixaⱨtur” degən mənidə.



9

Abimələkning Xəkəm xəⱨirigə padixaⱨ boluxi
Yirubba’alning oƣli Abimələk Xəkəm xəⱨirigə berip, ɵz anisining tuƣⱪanliriƣa wə pütün jəmətigə:
– Silər Xəkəmning aⱪsaⱪalliriƣa: “Ɵzünglarƣa ⱨɵkümranliⱪ ⱪilixⱪa Yirubba’al – Gid’onning 70 oƣlini halamsilər yaki bir kixinimu? Untup ⱪalmanglar mənmu silərning ⱪan ⱪerindixinglar!” dənglar, – dedi.
Xuning bilən uning anisining tuƣⱪanliri Abimələk üqün Xəkəmning pütün aⱪsaⱪalliriƣa sɵz ⱪildi. Yaⱪsaⱪallar: “U bizning ⱪerindiximiz” dəp, ɵz ihtiyarliⱪi bilən Abimələkkə əgixixni ⱪarar ⱪildi. Ular Abimələkkə Ba’al-birit buthanisidin 70 kümüx tənggə bərdi. Abimələk bu tənggilərni bir top qakina ɵktəmlərni yallaxⱪa ixlətti. U Ofraⱨ xəⱨiridiki atisining ɵyigə berip, ɵz ⱪerindaxlirini, yəni Yirubba’alning 70 oƣlini bir ⱪoram taxning üstidə ɵltürüwətti. Pəⱪətla Yirubba’alning kiqik oƣli Yotəm yoxuruniwelip ⱪeqip kətti. Xəkəmning barliⱪ aⱪsaⱪalliri wə Bəyt-milloluⱪlar Xəkəm xəⱨirigə yiƣildi. Ular tüwrük yenidiki dup dərihi astida Abimələkni padixaⱨ ⱪilip tiklidi.
Yotəmning təmsili
Bu həwər Yotəmƣə yətkəndə, u Girizim teƣining üstigə qiⱪip, warⱪirap turup:
– Gepimgə ⱪulaⱪ selinglar Xəkəmning aⱪsaⱪalliri! Əgər silər mening gepimni anglisanglar, Hudamu silərning gepinglarni anglaydu.
Burunⱪi zamanda dərəhlər ɵzlirigə padixaⱨ izdəp, zəytun dərihigə:
“Bizgə padixaⱨ bolƣin” dəptu. Lekin zəytun dərihi ularƣa:
“Mən ilaⱨlar wə kixilər xəripigə beridiƣan meyimdin waz keqip, dərəhlərgə padixaⱨ bolamtim?” dəp jawab beriptu.
10 Andin dərəhlər ənjür dərihigə:
“Sən kelip bizgə padixaⱨ bolƣin” dəptu. 11 Biraⱪ ənjür dərihi ularƣa:
“Mən ɵzümning tatliⱪ wə yahxi mewilirimni taxlap, dərəhlərgə padixaⱨ bolamtim?” dəp jawab beriptu.
12 Xuning bilən dərəhlər üzüm kɵqitigə:
“Sən kelip bizgə padixaⱨ bolƣin” dəptu. 13 Biraⱪ üzüm kɵqitimu ularƣa:
“Mən ilaⱨlar wə kixilərgə huxalliⱪ beƣixlaydiƣan esil xarabimdin waz keqip, dərəhlərgə padixaⱨ bolamtim?” dəp jawab beriptu.
14 Əng ahirida barliⱪ dərəhlər yantaⱪⱪa:
“Sən kelip bizgə padixaⱨ bolƣin” dəptu. 15 Yantaⱪ ularƣa:
“Əgər silər meni səmimiy niyitinglar bilən ɵzünglarƣa padixaⱨ ⱪilmaⱪqi bolsanglar, kelip mening sayəm astida panaⱨlininglar. Undaⱪ bolmisa, mən yantaⱪtin ot qiⱪip, Liwan kedir dərəhlirini kɵydürüp taxliƣay” dəptu.
16 Yotəm sɵzini dawamlaxturup:
– Silər səmimiy wə durus niyitinglar bilən Abimələkni padixaⱨ ⱪilƣan bolsanglar, yaki silər Yirubba’alƣa wə uning a’ilisigə sadaⱪət kɵrsətkən bolsanglar, silər Yirubba’alning ⱪilƣan ixliriƣa layiⱪ jawab ⱪayturƣan bolattinglarƣu!
17 Atam silər üqün urux ⱪilip, ⱨayatiƣa təwəkkül ⱪilip silərni Midyanlarning ⱪolidin ⱪutⱪuzdi. 18 Biraⱪ bügünki künlüktə silər isyan kɵtürüp atamning jəmətigə ⱪarxi turup, uning 70 oƣlini bir taxning üstidə ɵltürdünglar ⱨəmdə uning dedikining oƣli Abimələkni silərning tuƣⱪininglar bolƣanliⱪi üqün Xəkəm aⱪsaⱪallirining padixaⱨi ⱪilip tiklidinglar.
19 Əgər silər bügünki künlüktə Yirubba’al wə uning jəmətigə səmimiy wə durus niyitinglar bilən mu’amilə ⱪilƣan bolsanglar, Abimələk silərdin, silərmu ⱨəm Abimələktin ɵz’ara huxalliⱪ tapⱪaysilər. 20 Əgər undaⱪ ⱪilmiƣan bolsanglar, Abimələktin ot qiⱪip Xəkəm wə Bəyt-millo aⱪsaⱪallirini kɵydürüp taxliƣay. Huddi xuningdək Xəkəm wə Bəyt-millo aⱪsaⱪalliridinmu ot qiⱪip Abimələkni kɵydürüp taxliƣay, – dedi.
21 Xuningdin keyin, Yotəm akisi Abimələktin ⱪorⱪup, ⱪeqip Bə’ər degən jayƣa berip yaxidi.
Xəkəmliklərning Abimələktin yüz ɵrüxi
22 Abimələk Isra’illarƣa üq yil ⱨɵkümran boldi. 23 Huda Abimələk wə Xəkəmning aⱪsaⱪalliri arisiƣa soƣuⱪqiliⱪ salidiƣan yaman roⱨni əwətti. Xuning bilən Xəkəm aⱪsaⱪalliri Abimələkkə satⱪunluⱪ ⱪilixⱪa baxlidi. 24 Hudaning mundaⱪ ⱪilixtiki məⱪsiti, Yirubba’alning 70 oƣlining ⱪenini tɵkkən Abimələkni ⱨəmdə Abimələkni ⱪollap ɵzining ⱪerindaxlirini ɵltürüxkə yardəm bərgən Xəkəm aⱪsaⱪallirini jazalax idi. 25 Xəkəm aⱪsaⱪalliri Abimələkni ɵltürüx üqün taƣliriƣa bɵktürmə ⱪoyup, yoldin ɵtkən kixilərning ⱨəmmisini bulang-talang ⱪildi. Bu suyiⱪəsttin Abimələk həwər tapti.
26 Əbidning oƣli Ga’al Xəkəm xəⱨirigə ⱪerindaxliri bilən kɵqüp kelip, Xəkəm aⱪsaⱪallirining ixənqisigə erixti. 27 Ular üzümzarliⱪⱪa berip, üzümlərni üzüp, dəssəp xarab qiⱪirip, ɵz ilaⱨining buthanisida ziyapət ɵtküzüp yəp-iqip, Abimələkkə lənət oⱪuxti. 28 Əbidning oƣli Ga’al ularƣa:
– Abimələk degən kim ikən, biz Xəkəmliklərni ɵz hizmitigə salƣudək? U degən Yirubba’alning oƣliƣu? Zibulmu pəⱪət uning bir əməldari halas! Xəkəmning atisi bolƣan Hamorning əwladliriƣa hizmət ⱪilinglar! Nemixⱪa Abimələkkə hizmət ⱪilƣudəkmiz? 29 Əgər muxu kixilər mening ⱪol astimda bolsa mən Abimələkni yoⱪatⱪan bolattim! Mən uningƣa: “Ⱪoxuningni qaⱪirip qiⱪ!” degən bolattim, – dedi.
30 Xəⱨər ⱨakimi bolƣan Zibul Əbidning oƣli Ga’alning bu gəplirini anglap, ƣəzəpləndi. 31 U Abimələkkə məhpiy həwərqi əwətip: “Əbidning oƣli Ga’al ⱪerindaxliri bilən Xəkəm xəⱨirigə kəldi. Ular xəⱨər həlⱪini sanga ⱪarxi isyan kɵtürüxkə ⱪutratⱪuluⱪ ⱪiliwatidu. 32 Xunga sən ⱪoxunliring bilən keqiləp kelip, xəⱨər sirtidiki etizliⱪta bɵktürmidə yetinglar. 33 Tang səⱨər kün qiⱪixi bilənla xəⱨərgə ⱨujum ⱪilip, Ga’al wə sanga ⱪarxi qiⱪⱪanlarƣa haliƣiningqə zərbə bərgin!” degən həwərni yətküzdi.
34 Xuning bilən Abimələk wə uning ⱪoxunliri keqiləp Xəkəm xəⱨirigə yeⱪin kelip, tɵt topⱪa bɵlünüp bɵktürmidə yatti. 35 Əbidning oƣli Ga’al Xəkəmdin qiⱪip dərwaza aldida turƣanda, Abimələk wə uning ⱪoxunliri yoxuruniwalƣan jaydin qiⱪti. 36 Ga’al ularni kɵrüp Zibulƣa:
– Ⱪara! Taƣliridin adəmlər qüxüwatidu, – dedi. Zibul uningƣa:
– U pəⱪət taƣlardiki sayilər, ⱪarimaⱪⱪa adəmgə ohxaydu, – dedi. 37 Biraⱪ Ga’al yənə uningƣa:
– Yaⱪ! Adəmlar taƣdin qüxüwatidu. Yənə bir top adəm “palqilar dub dərihi” yoli bilən keliwatidu, – dedi. 38 Bu qaƣda Zibul uningƣa:
– Mahtanqaⱪ aƣzing ⱪeni? Sən: “Abimələk degən kim ikən? Biz nemixⱪa uningƣa hizmət ⱪilƣudəkmiz?” degən əməsmiding? Bu adəmlər sən zangliⱪ ⱪilƣan adəmlər əməsmu? Əmdi qiⱪip ular bilən urux ⱪil! – dedi.
39 Xuning bilən Ga’al Xəkəm aⱪsaⱪallirini baxlap Abimələk bilən urux ⱪildi. 40 Abimələk wə uning adəmliri ularni ⱪoƣlidi, Ga’alning adəmliri ⱪeqip xəⱨər dərwazisiƣa barƣuqə nurƣunliri ⱪirilip kətti. 41 Xuningdin keyin Abimələk Arumaƣa ⱪaytip, u yərdə turdi. Zibul Ga’al wə uning tuƣⱪanlirini Xəkəmdə turƣili ⱪoymay, ularni ⱪoƣlap qiⱪiriwətti.
42 Ətisi Xəkəmliklər etizliⱪⱪa qiⱪmaⱪqi bolƣanda, Abimələk buningdin həwər tepip, 43 ⱪoxunini üq topⱪa bɵlüp, ular bilən etizliⱪta bɵktürmidə yatti. U kixilərning xəⱨərdin qiⱪiwatⱪanliⱪini kɵrüp, ləxkərliri bilən yoxurunƣan jaydin turup, ularni ⱪiriwətti. 44 Abimələk wə uning topidikilər xəⱨər dərwazisiƣa ⱨujum ⱪilip dərwazini tosti. Ⱪalƣan ikki topmu yügürüp berip, etizliⱪtiki Xəkəmliklərni ⱪiriwətti. 45 Xu küni Abimələk pütün bir kün xəⱨərgə ⱨujum ⱪilip, Xəkəm xəⱨirini ⱪolƣa qüxürüp, həlⱪni ɵltürüp, xəⱨərni tüptüz ⱪilip, tuz qeqiwətti.
46 Xəkəm ⱪəl’əsidə turidiƣan həlⱪ bu həwərni anglap, Ba’al-birit buthanisining yər asti ɵyigə kiriwaldi. 47 Abimələk ularning xu yərgə yiƣiliwalƣanliⱪini anglap, 48 ⱪoxunlirini Zalmon teƣiƣa elip kəldi. U palta bilən bir dərəhning xehini kesip, xahni mürisigə elip, ləxkərlirigə: “Tez, mən ⱪilƣandək ⱪilinglar!” dəp buyruⱪ bərdi. 49 Xuning bilən ləxkərlərmu ⱨərbiri birdin dərəh xehini kesip, Abimələkkə əgəxti. Ular dərəh xahlirini buthana temiƣa dɵwiləp, ot ⱪoyuwətti. Xuning bilən Xəkəm ⱪəl’əsidə turidiƣan pütün həlⱪ, ərlər wə ayallar bolup mingƣa yeⱪin adəm ɵldi.
50 Andin keyin Abimələk Tibez xəⱨirini ⱪorxawƣa elip, uni ixƣal ⱪildi. 51 Lekin xəⱨər iqidə bir mustəⱨkəm ⱪəl’ə bar idi. Pütün xəⱨərdiki ərlər, ayallar wə aⱪsaⱪallar ⱪəl’əgə ⱪeqip kirip, dərwazini taⱪap, ɵzlirini ⱪoƣdax üqün munar üstigə qiⱪiwaldi. 52 Abimələk ⱪəl’əgə ⱨujum ⱪildi. Ⱪəl’əning kirix eƣiziƣa ot ⱪoyuxⱪa təyyarliniwatⱪanda, 53 ⱪəl’ə üstidiki bir ayal yarƣunqaⱪning üstünki texini Abimələkning bexiƣa taxlap uning bexini yeriwətti. 54 Abimələk dərⱨal yaraƣ kɵtürgüqi yigitkə:
– Ⱪiliqingni qiⱪirip, meni ɵltürüwət! “abimələk bir ayalning ⱪolida ɵlgən” deyilmisun, – dedi.
Xuning bilən u yigit ⱪiliqni uningƣa tiⱪip ɵltürüwətti. 55 Abimələkning adəmliri uning ɵlgənlikini kɵrüp ɵylirigə ⱪaytti. 56 Xundaⱪ ⱪilip, Huda Abimələkning ɵz atisiƣa ⱪilƣan yamanliⱪlirini, yəni 70 ⱪerindixini ɵltürginini ɵzigə ⱪayturdi. 57 Huda yənə Xəkəmliklər ⱪilƣan barliⱪ yamanliⱪlarni ularning ɵz bexiƣa qüxürdi. Yirubba’alning oƣli Yotəmning oⱪuƣan ləniti əməlgə axti.


10

Tolaⱨ wə Ya’irning Isra’illarƣa sərdar boluxi
Abimələk ɵlgəndin keyin, Issakar ⱪəbilisidin bolƣan Pu’aⱨning oƣli, Dodoning nəwrisi Tolaⱨ Isra’il həlⱪini ⱪutⱪuzux üqün otturiƣa qiⱪti. U Əfrayim taƣliⱪ rayonining Xamir degən yeridə yaxaytti. U Isra’illarƣa 23 yil sərdar boldi. U aləmdin ɵtkəndin keyin Xamirƣa dəpnə ⱪilindi.
Tolaⱨ aləmdin ɵtkəndin keyin, Gil’adliⱪ Ya’ir otturiƣa qiⱪip, Isra’illarƣa 22 yil sərdar boldi. Ya’irning 30 oƣli bolup, ular 30 exəkkə menip yürətti. Ularning ilkidə 30 xəⱨər bar idi. Bu xəⱨərlər Gil’ad zeminida bolup, ⱨazirmu “Ya’irning xəⱨərliri” dəp atilidu. Ya’ir aləmdin ɵtkəndin keyin Ⱪamon xəⱨirigə dəpnə ⱪilindi.
Ammonlarning Isra’illarni ezixi
Isra’illar Pərwərdigarning nəziridə yənə yaman ix ⱪildi. Ular Ba’al wə Axtorət degən butlarƣa qoⱪundi. Xundaⱪla Süriyə, Sidon, Mo’ab, Ammon wə Filistiyəliklərning ilaⱨliriƣa qoⱪundi. Ular Pərwərdigarƣa hizmət ⱪilixtin waz keqip, uningdin yüz ɵrüdi.
Xuning bilən Pərwərdigarning Isra’illarƣa ⱪəⱨr-ƣəzipi ⱪaynap texip, ularni Filistiyəliklər bilən Ammonlarning ⱪoliƣa qüxürüp bərdi. Xuningdin baxlap Filistiyəliklər bilən Ammonlar Isra’illarni ezip, zulum ⱪilixⱪa baxlidi. I’ordan dəryasining xərⱪidiki Amorlarning burunⱪi zemini bolƣan Gil’ad zeminida yaxawatⱪan Isra’illar 18 yil ⱪattiⱪ ezildi. Ammonlar I’ordan dəryasidin ɵtüp, Yəⱨuda, Binyamin wə Əfrayim ⱪəbilisigə ⱨujum ⱪildi. Isra’illar ⱪattiⱪ müxkülatta ⱪaldi.
10 Isra’illar Pərwərdigarƣa:
– Biz sən Hudayimizdin yüz ɵrüp, Ba’alƣa qoⱪunup, sening aldingda gunaⱨ ɵtküzduⱪ, – dəp nalə-pəryad ⱪildi. 11 Pərwərdigar Isra’illarƣa:
– Mən silərni Misirliⱪlar, Amorlar, Ammonlar wə Filistiyəliklərdin ⱪutⱪuzmiƣanmu? 12 Sidonluⱪlar, Amaləklər wə Ma’onlar silərni əzgən qaƣda, silər manga nalə ⱪilƣininglarda, silərni ularning ⱪolidin ⱪutⱪuzdum. 13 Əmma silər məndin yüz ɵrüp, yalƣan ilaⱨlarƣa qoⱪundunglar, xuning üqün əmdi mən silərni ⱪutⱪuzmaymən. 14 Beringlar, ɵzünglar talliwalƣan ilaⱨliringlarƣa yelininglar! Müxkülatta ⱪalƣininglarda ular silərni ⱪutⱪuzsun, – dedi.
15 Isra’illar Pərwərdigarƣa yənə yelinip:
– Biz gunaⱨ ɵtküzduⱪ, bizni nemə ⱪilixni halisang xundaⱪ ⱪilƣaysən, lekin bizni bügün ⱪutⱪuzƣaysən, – dedi.
16 Xuning bilən ular yat ilaⱨlirini taxlap, Pərwərdigarƣa yənə hizmət ⱪildi. Pərwərdigar ahiri Isra’illarning zulum tartixiƣa ⱪarap turalmidi.
17 Ammonlar yetip kelip Gil’ad zeminiƣa bargaⱨ ⱪurdi. Isra’illarmu toplixip, Mizpaⱨ xəⱨirigə bargaⱨ ⱪurdi. 18 Gil’adliⱪ aⱪsaⱪallar bir-birigə:
– Kim awwal Ammonlarƣa ⱨujum ⱪilsa, u biz Gil’adliⱪlarning baxliⱪi bolidu, – deyixti.


11

Yiftaⱨning Isra’illarƣa sərdar boluxi
Gil’adliⱪ Yiftaⱨ bir batur jəngqi idi. U Gil’adning oƣli bolup, anisi paⱨixə idi. Gil’adning ɵz ayalimu uningƣa birnəqqə oƣul tuƣup bərgənidi. Bu ɵgəy aka-ukilar qong bolƣandin keyin, Yiftaⱨni ⱪoƣlap qiⱪardi wə uningƣa:
– Sening atimizning ɵy-zeminiƣa warisliⱪ ⱪilixⱪa ⱨəⱪⱪing yoⱪ! Qünki sən degən baxⱪa ayalning balisi, – dedi.
Xuning bilən Yiftaⱨ ⱪerindaxliridin ⱪeqip, Tob zeminiƣa berip, xu yərdə yaxidi. Uzun ɵtməy uning ətrapiƣa bir top ɵktəmlər toplixip, uningƣa əgəxti. Bir məzgildin keyin Ammonlar Isra’illarƣa ⱨujum ⱪilip kəldi. Ammonlar ⱨujum ⱪilip kəlgəndin keyin, Gil’adliⱪ aⱪsaⱪallar Tob zeminida yaxawatⱪan Yiftaⱨni qaⱪirƣili uning aldiƣa bardi. Ular Yiftaⱨⱪa:
– Biz Ammonlar bilən urux ⱪilmaⱪqi, sən ⱪaytip kelip bizgə sərkərdə bolƣin, – dedi.
Əmma Yiftaⱨ Gil’adliⱪ aⱪsaⱪallarƣa:
– Məndin nəprətləngən, meni atamning ɵyidin ⱪoƣlap qiⱪarƣanlar silər əməsmu? Əmdi bexinglarƣa kün qüxüp müxkülatta ⱪalƣanda, meni izdəp kəpsilərƣu? – dedi.
Gil’adliⱪ aⱪsaⱪallar mundaⱪ dedi:
– Bolar ix boldi, biz sening aldingƣa bizgə bax bolup Ammonlarƣa ⱪarxi jəng ⱪilsikən, dəp kəlduⱪ.
Yiftaⱨ ularƣa jawab berip:
– Əgər mən silərgə bax bolup Ammonlar bilən urux ⱪilip, Pərwərdigar ularni mening ⱪolumƣa qüxürsə, silər rasttinla meni ɵzünglarƣa bax ⱪilamsilər? – dedi.
10 Ular:
– Pərwərdigar guwaⱨ bolsunki, biz seni qoⱪum ɵzimizgə bax ⱪilimiz, – dedi.
11 Xuning bilən Yiftaⱨ Gil’adliⱪ aⱪsaⱪallar bilən billə Gil’adⱪa ⱪaytti. Həlⱪ uni ɵzlirigə bax wə sərkərdə ⱪildi. Yiftaⱨ Mizpaⱨ xəⱨiridə Gil’adliⱪ aⱪsaⱪallarƣa eytⱪan sɵzlirini Pərwərdigar guwaⱨ bolsun dəp, yənə bir ⱪetim təkrarlidi.
12 Andin keyin Yiftaⱨ Ammonlarning padixaⱨiƣa əlqi əwətip, uningdin:
– Sən nemə üqün zeminimizƣa ⱨujum ⱪilip, biz bilən uruxmaⱪqi bolisən? – dəp soridi.
13 Ammonlarning padixaⱨi Yiftaⱨning əlqisidin mundaⱪ jawab ⱪayturdi:
– Isra’illar Misirdin qiⱪip, mening Arnon dəryasidin tartip ƣərbtə I’ordan dəryasining ximaldiki Yabboⱪ dəryasiƣiqə bolƣan zeminimni besiwaldi. Ⱨazir uni manga tinq yol bilən ⱪayturup beringlar.
14 Yiftaⱨ Ammonlarning padixaⱨiƣa yənə əlqi əwətip, 15 mundaⱪ dedi:
– Yiftaⱨ xundaⱪ dəyduki: “Isra’illar ⱨeqⱪaqan Mo’ablar yaki Ammonlarning zeminini besiwalmidi. 16 Isra’illar Misirdin qiⱪⱪandin keyin, Ⱪizil dengizƣiqə bolƣan qɵl-bayawanlarni kezip, Kadex xəⱨirigə kəlgən. 17 Isra’illar Idom padixaⱨiƣa əlqi əwətip: ‘Bizning silərning zemininglardin ɵtüximizgə yol ⱪoysanglar’ degən. Əmma Idom padixaⱨi buningƣa pərwa ⱪilmiƣan. Ular yənə Mo’ab padixaⱨiƣimu əlqi əwətkən, əmma umu buningƣa yol ⱪoymiƣan. Xuning bilən Isra’illar Kadexta yaxap ⱪalƣan. 18 Ular qɵl-bayawanlarni kezip, Idom zemini bilən Mo’ab zeminini aylinip ɵtüp, Mo’ab zeminining xərⱪigə yetip kelip, Arnon dəryasining ⱪarxi ⱪirƣiⱪida bargaⱨ ⱪurƣan. Biraⱪ ular Mo’ablarning təwəlikigə kirmigən, qünki Arnon dəryasi bolsa Mo’ablarning qegrasi idi. 19 Isra’illar Amorlarning Həxbon xəⱨiridiki padixaⱨi Sihonƣa əlqi əwətip, uningƣa: ‘Bizning silərning zemininglardin ɵtüp makanimizƣa beriweliximizƣa yol ⱪoysanglar’ degən. 20 Əmma padixaⱨ Sihon Isra’illarning ɵz təwəlikidin ɵtüwelix üqün kəlgənlikigə ixənmigən. Xuning bilən padixaⱨ ɵz adəmlirini yiƣip, Yaⱨaz xəⱨiridə bargaⱨ ⱪurup, Isra’illarƣa ⱨujum ⱪilƣan. 21 Isra’illar etiⱪad ⱪilip kəlgən Pərwərdigar Huda, padixaⱨ Sihon bilən uning adəmlirini Isra’illarning ⱪoliƣa qüxürüp bərgən. Xuning bilən Isra’illar ularni məƣlup ⱪilip, xu yərdə yaxap kəlgən Amorlarning barliⱪ zeminiƣa igə bolƣan. 22 Ular Amorlarning Arnon dəryasidin tartip Yabboⱪ dəryasiƣiqə wə qɵl-bayawandin tartip I’ordan dəryasiƣiqə bolƣan pütkül zeminini ɵz ⱪoliƣa alƣan. 23 Isra’illar etiⱪad ⱪilip kəlgən Pərwərdigar Huda Amorlarni ɵz zeminidin ⱪoƣlap qiⱪirip, u zeminni ɵz həlⱪi bolƣan Isra’illarƣa bərgən tursa, silər bu zeminƣa igə bolalamtinglar? 24 Ɵz ilaⱨinglar bolƣan Kimox silərgə bərgən zeminƣa igə bolmamsilər? Ohxaxla, bizmu Hudayimiz bolƣan Pərwərdigar kɵz aldimizda ⱨəydəp qiⱪiriwətkənlərning barliⱪ zeminiƣa igə bolimiz!
25 Silər Mo’ablarning padixaⱨi Zipporning oƣli Balaⱪdinmu küqlükmu? U Isra’illarƣa ⱪarxi turup, ular bilən zemin talixip urux ⱪilip baⱪⱪanmidi? 26 Isra’illar Həxbon xəⱨiri, Ar’or xəⱨiri wə ularning ətrapidiki yezilarni, Arnon dəryasi wadisidiki barliⱪ xəⱨərlərni 300 yil igiləp yatti. Xu məzgildə silər nemə üqün u zeminlarni Isra’illardin ⱪayturiwalmidinglar? 27 Mən silərgə ⱪarxi ⱨeqⱪandaⱪ hata ix ⱪilmidim, əmma silər manga ⱪarxi urux ⱪilmaⱪqi bolup, natoƣra ix ⱪiliwatisilər. Bügün Ammonlar bilən Isra’illar otturisidiki bu ixⱪa aləmning ⱨɵkümdari Pərwərdigar ɵzi ⱨɵküm qiⱪarsun”.
28 Əmma Ammonlarning padixaⱨi Yiftaⱨ əwətkən əlqilərning sɵzlirigə ⱪulaⱪ salmidi.
Yiftaⱨning nadanlarqə ⱪəsəm ⱪilixi
29 Pərwərdigarning Roⱨi Yiftaⱨning wujudiƣa qüxti. Xuning bilən u Gil’ad wə Manassə zeminidin ɵtüp, yənə Gil’ad zeminidiki Mizpaⱨ xəⱨirigə ⱪaytip kelip, xu yərdin Ammonlarƣa ⱨujumƣa ɵtti. 30 U Pərwərdigarƣa ⱪəsəm ⱪilip:
– Ammonlarni mening ⱪolumƣa qüxürüp bərsəng, 31 mən ƣəlibə ⱪilip ⱪaytip kəlgəndə, ɵyümdin qiⱪⱪan tunji tirik janni Pərwərdigarƣa atap, kɵydürmə ⱪurbanliⱪ ⱪilimən, – dedi.
32 Xuning bilən Yiftaⱨ Isra’illarni baxlap Ammonlar bilən urux ⱪildi. Pərwərdigar Ammonlarni uning ⱪoliƣa qüxürüp bərdi. 33 U Ar’or xəⱨiridin Minnit xəⱨirining ətrapiƣiqə wə Abel-kiramim xəⱨirigiqə bolƣan 20 xəⱨərni wəyran ⱪiliwətti. Xundaⱪ ⱪilip Isra’illar Ammonlarni məƣlup ⱪildi. 34 Yiftaⱨ Mizpaⱨ xəⱨiridiki ɵyigə ⱪaytip kəlgəndə, uning aldiƣa ⱪizi dap qelip, ussul oynap, uni kütüwalƣili qiⱪti. U Yiftaⱨning birdinbir balisi bolup, uningdin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ oƣli yaki ⱪizi yoⱪ idi. 35 Yiftaⱨ ⱪizini kɵrüpla, kiyimlirini yirtip nalə ⱪilip:
– Way ⱪizim! Sən meni eqinixliⱪ ⱪayƣu-ələmgə muptila ⱪilding! Mən Pərwərdigarƣa ⱪəsəm ⱪilƣanidim, ⱪəsimimdin yanalmaymən, – dedi.
36 Ⱪizi uningƣa:
– Əy ata, sən Pərwərdigarƣa wədə ⱪilƣan ikənsən, meni xu boyiqə bir tərəp ⱪilƣin. Qünki Pərwərdigar sening düxmining bolƣan Ammonlardin ɵqüngni elip bərdi. 37 Əmma mening bir təlipimgə maⱪul bolƣin. Manga ikki ay waⱪit bərgin, ɵlüx aldida turƣan yüzi eqilmiƣan ⱪiz bolƣanliⱪim üqün ⱨəmraⱨlirim bilən billə taƣⱪa qiⱪip aⱨ urup yiƣlap keləy, – dedi.
38 Dadisi: “Boptu, barƣin” dəp, uningƣa ikki ayliⱪ ruhsət berip yolƣa saldi. Ⱪiz ⱨəmraⱨliri bilən billə taƣⱪa qiⱪip, ɵzining yüzi eqilmiƣan ⱪiz peti ɵlüp ketidiƣanliⱪiƣa aⱨ urup yiƣlidi. 39 Ikki aydin keyin u atisining yeniƣa ⱪaytip kəldi. Yiftaⱨ ⱪizini wədisi boyiqə bir tərəp ⱪildi. Yiftaⱨning ⱪizi ⱨeqⱪandaⱪ ər zatiƣa yeⱪinlaxmiƣanidi. Xuningdin keyin Isra’illarda mundaⱪ bir adət xəkilləndi: 40 ⱨər yili Isra’illarning ⱪizliri Gil’adliⱪ Yiftaⱨning ⱪizini əsləp, uning üqün tɵt kün matəm tutidiƣan boldi.


12

Əfrayim ⱪəbilisining Yiftaⱨ bilən jəng ⱪilixi
Əfrayim ⱪəbilisi ⱪoxun toplap, I’ordan dəryasidin ɵtüp, Zafon xəⱨirigə kəldi. Ular Yiftaⱨⱪa:
– Sən nemə üqün Ammonlar bilən urux ⱪilƣan qaƣda bizni qaⱪiriwalmiding? Biz ɵyüngni sən bilən ⱪoxup kɵydürüwetimiz! – dedi.
Yiftaⱨ jawabən mundaⱪ dedi:
– Mən həlⱪim bilən birliktə Ammonlar bilən ⱪattiⱪ urux ⱪilƣanda silərni xunqə qaⱪirsammu, lekin silər bizni ularning ⱪolidin ⱪutⱪuzuwalmidinglar. Silərning yardəmgə kəlməydiƣanliⱪinglarni ⱨes ⱪilƣandin keyin, mən jan tikip ular bilən jəng ⱪildim. Pərwərdigar ularni mening ⱪolumƣa qüxürüp bərdi. Əmdi silər nemixⱪa bügün mən bilən jəng ⱪilmaⱪqi bolisilər?
Əfrayim ⱪəbilisidikilər mundaⱪ deyixti:
– Silər Gil’adliⱪlar pəⱪət Əfrayim bilən Manassə zeminlirida yaxawatⱪan Əfrayimliⱪ ⱪaqⱪunsilər!
Xuning bilən Yiftaⱨ barliⱪ Gil’adliⱪlarni yiƣip, Əfrayim ⱪoxuniƣa ⱪarxi atlandi wə urux ⱪilip ularni məƣlup ⱪildi. Gil’adliⱪlar I’ordan dəryasining keqikini ixƣal ⱪiliwelip, Əfrayim ⱪəbilisidikilərning ɵz zeminiƣa ⱪaytixida dəryadin ⱨeqkimni ɵtküzmidi. Ⱨərⱪandaⱪ birsi keqiktin ɵtməkqi bolsa, Gil’adliⱪlar uningdin: “Sən Əfrayim ⱪəbilisidinmu?” dəp soraytti. Əgər u kixi “yaⱪ, əməs” dəp jawab bərsə, Gil’adliⱪlar yənə: “Undaⱪta ‘xibbolət’ dəp baⱪ” dəytti. Əgər u kixi Əfrayim ⱪəbilisidin bolsa “sibbolət” dəp tələppuz ⱪilatti. Qünki Əfrayimlar bu sɵzni toƣra tələppuz ⱪilalmaytti. Xuning bilən Gil’adliⱪlar uni tutup, I’ordan dəryasi keqikidə ɵltürüwetətti. Xundaⱪ ⱪilip Əfrayim ⱪəbilisidin 42 ming adəm ɵltürüldi.
Yiftaⱨ Isra’il həlⱪigə altə yil sərdar boldi. U wapat bolƣan qaƣda, Gil’ad zeminidiki xəⱨərlərning birigə dəpnə ⱪilindi.
Ibzan, Elon wə Abdonning Isra’illarƣa sərdar boluxi
Yiftaⱨ aləmdin ɵtkəndin keyin, Bəytləⱨəmlik bolƣan Ibzan Isra’il həlⱪigə sərdar boldi. Uning 30 oƣli, 30 ⱪizi bar idi. Uning ⱪizliri baxⱪa jəmətlərgə yatliⱪ bolup kətti. Oƣulliriƣa baxⱪa jəmətlərdin ⱪiz elip bərdi. Ibzan Isra’illarƣa yəttə yil sərdar boldi. 10 U aləmdin ɵtkəndin keyin, Bəytləⱨəmgə dəpnə ⱪilindi.
11 Ibzandin keyin Zəbulun ⱪəbilisidin bolƣan Elon Isra’illarƣa on yil sərdar boldi. 12 U aləmdin ɵtkəndin keyin, Zəbulun zeminidiki Ayyalon xəⱨirigə dəpnə ⱪilindi.
13 Elondin keyin, Piraton xəⱨirilik Ⱨillelning oƣli Abdon Isra’illarƣa sərdar boldi. 14 Uning 40 oƣli, 30 oƣul nəwrisi bar idi, ular 70 exəkkə minip yürüxətti. U Isra’illarƣa səkkiz yil sərdar boldi. 15 U aləmdin ɵtkəndin keyin, Əfrayim zeminidiki Amaləklərning taƣliⱪ rayoniƣa jaylaxⱪan Piraton xəⱨirigə dəpnə ⱪilindi.


13

Ximxonning tuƣuluxi
Isra’illar Pərwərdigarning nəziridə yənə yaman ix ⱪildi. Xuning bilən Pərwərdigar ularni 40 yilƣiqə Filistiyəliklərning ⱪoliƣa qüxürüp bərdi. Xu qaƣda Zor’aⱨ xəⱨiridə Dan ⱪəbilisidin bolƣan Manowaⱨ isimlik bir kixi bar idi. Uning ayali tuƣmas bolup, pərzənti yoⱪ idi. Pərwərdigarning pərixtisi* Pərwərdigarning pərixtisi – Hudaning ɵzini kɵrsitidu. uning ayaliƣa kɵrünüp, mundaⱪ dedi:
– Ⱪara, sən ⱨazirƣiqə pərzənt yüzi kɵrəlmigəniding, əmma kɵp ɵtməy ⱨamilidar bolup, bir oƣul tuƣisən. Buningdin keyin diⱪⱪət ⱪilƣin, ⱨaraⱪ-xarab iqmigin. Pak bolmiƣan nərsilərni yemigin. Gepimni angla, sən qoⱪum ⱨamilidar bolup, bir oƣul tuƣisən. U bexiƣa ustira təgküzmisun, bu oƣul ⱪorsaⱪtiki waⱪtidin baxlapla Pərwərdigarƣa alaⱨidə atalƣan bolup, u Isra’illarni Filistiyəliklərning ⱪolidin ⱪutⱪuzuxni baxliƣuqidur.
Ayal erining yeniƣa kelip:
– Hudaning əwətkən adimi yenimƣa kəldi, uning turⱪi Pərwərdigarning pərixtisigə ohxaydikən, bəkmu salapətlik ikən. Mən uning ⱪəyərdin kəlgənlikini sorimidim, umu manga ɵz ismini eytip bərmidi. Əmma u manga: “Sən qoⱪum ⱨamilidar bolup, bir oƣul tuƣisən. Ⱨaraⱪ-xarab iqmigin. Pak bolmiƣan nərsilərni yemigin. Bu oƣul ⱪorsaⱪtiki waⱪtidin baxlap ⱨayatining ahiriƣiqə Pərwərdigarƣa alaⱨidə atalƣan bolidu.” dedi, – dedi.
Manowaⱨ Pərwərdigarƣa iltija ⱪilip:
– Əy igəm, sən əwətkən xu adəmni yənə bir ⱪetim əwətkəysən. Bizgə tuƣulidiƣan bala toƣrisida ⱪandaⱪ ⱪiliximizdin təlim bərsun, – dedi.
Huda Manowaⱨning iltijasini anglidi. Uning ayali etizda aram elip olturƣinida Hudaning pərixtisi uning yeniƣa yənə kəldi. Bu qaƣda Manowaⱨ uning yenida əməs idi.
10 Ayali aldirap erining yeniƣa kelip:
– Aldinⱪi küni manga kɵrüngən adəm yənə kəldi, – dedi.
11 Manowaⱨ ornidin turup, ayaliƣa əgixip u adəmning yeniƣa kəldi wə uningdin:
– Aldinⱪi ⱪetim ayalimƣa gəp ⱪilƣan sizmu? – dəp soridi. U adəm: “Xundaⱪ, mən” dəp jawab bərdi.
12 Manowaⱨ uningdin yənə:
– Sizning sɵzliringiz əməlgə axⱪandin keyin, bala ⱪandaⱪ tərbiyilinixi kerək? Uning wəzipisi nemə? – dəp soridi. 13 Pərwərdigarning pərixtisi Manowaⱨⱪa:
– Ayaling mening eytⱪanlirimni esidə qing saⱪlisun. 14 U üzümdin ixləngən ⱨərⱪandaⱪ nərsini yemisun, ⱨaraⱪ-xarab iqmisun, pak bolmiƣan nərsilərni yemisun. U mening buyruⱪlirimƣa qoⱪum əməl ⱪilsun, – dedi.
15 Manowaⱨ Pərwərdigarning pərixtisigə:
– Sizgə atap bir oƣlaⱪ soyay, pixⱪuqə birdəm olturup turƣaysiz, – dedi.
16 Pərwərdigarning pərixtisi Manowaⱨⱪa:
– Birdəm olturup turƣinim bilənmu bəribir, yeməklikingni yeməymən. Əmma sən bir kɵydürmə ⱪurbanliⱪ təyyarlap, uni Pərwərdigarƣa təⱪdim ⱪilƣin, – dedi (bu waⱪitta Manowaⱨ uning Pərwərdigarning pərixtisi ikənlikini bilməytti).
17 Manowaⱨ Pərwərdigarning pərixtisigə:
– Ismingizni manga eytip bərgəysiz, degənliringiz əməlgə axⱪanda nam-xəripingizni uluƣlaymiz, – dedi.
18 Pərwərdigarning pərixtisi Manowaⱨⱪa:
– Ismimni sorap nemə ⱪilisən? Ismimni qüxinixkə sening əⱪling yətməydu, – dedi.
19 Xuning bilən Manowaⱨ Pərwərdigarƣa atalƣan oƣlaⱪ bilən axliⱪ ⱨədiyəsini ⱪurbanliⱪ supisi ornida ixlitilgən bir ⱪoram tax üstigə ⱪoyup, kɵydürmə ⱪurbanliⱪ ⱪildi. Pərwərdigar Manowaⱨ bilən uning ayalining kɵz aldida ɵz mɵjizisini kɵrsətti. 20 Ⱪoram taxtin ot asmanƣa ⱪarap lawuldiƣanda, Pərwərdigarning pərixtisi yalⱪun iqidə uqⱪandək asmanƣa kɵtürüldi. Buni kɵrüp Manowaⱨ bilən uning ayali yərgə yükünüp səjdə ⱪildi. 21 Xuningdin keyin Pərwərdigarning pərixtisi Manowaⱨ bilən uning ayaliƣa ⱪayta kɵrünmidi. Bu ixlarni kɵrgən Manowaⱨ uning Pərwərdigarning pərixtisi ikənlikini bilip, 22 ayaliƣa:
– Biz ɵlidiƣan bolduⱪ, qünki biz Hudani kɵrduⱪ, – dedi.
23 Əmma ayali uningƣa:
– Pərwərdigarning bizni ɵltürgüsi bolsa, bizning kɵydürmə ⱪurbanliⱪimiz wə axliⱪ ⱨədiyəyimizni ⱪobul ⱪilmiƣan, bizgə bu karamətlərni kɵrsətmigən wə bu ajayip ixlardin həwər bərmigən bolatti, – dedi.
24 Keyin Manowaⱨning ayali bir oƣul tuƣdi ⱨəmdə uningƣa Ximxon dəp isim ⱪoydi. Bu oƣul qong bolƣanda, Pərwərdigar uningƣa bəht ata ⱪildi.
25 Ximxon Zor’aⱨ wə Əxta’ol xəⱨirining otturisidiki Dan ⱪarargaⱨida turƣanda, Pərwərdigarning Roⱨi uni yetəkləxkə baxlidi.

*3
Pərwərdigarning pərixtisi – Hudaning ɵzini kɵrsitidu.



14

Ximxonning toy ⱪilixi
Ximxon Timnaⱨ xəⱨirigə berip, bu xəⱨərdə Filistiyəlik bir ⱪizni kɵrüp ⱪaldi. U ⱪaytip kelip ata-anisiƣa:
– Timnaⱨ xəⱨiridə Filistiyəlik bir ⱪizƣa kɵzüm qüxüp ⱪaldi. Uning bilən toy ⱪilay dəymən, uni manga elip beringlar, – dedi.
Ata-anisi uningƣa:
– Tuƣⱪanlar yaki ɵz həlⱪimiz arisida ⱪizlar ⱪalmidimu? Axu hətnisiz Filistiyəliklərning ⱪizini almaⱪqimu sən? – dedi.
Əmma Ximxon atisiƣa:
– U ⱪizni manga elip berisən! U ⱪiz manga yeⱪip ⱪaldi, – dedi.
Ximxonning ata-anisi bu ixning Pərwərdigar təripidin boluwatⱪanliⱪini bilməytti. Qünki Pərwərdigar Filistiyəliklərgə ⱪarxi turux üqün pursət yaritiwatatti. Xu qaƣlarda Filistiyəliklər Isra’illarƣa ⱨɵkümranliⱪ ⱪiliwatatti.
Keyin Ximxon ata-anisi bilən Timnaⱨ xəⱨirigə kelip, u yərdiki bir üzümzarliⱪⱪa bardi. U yərdə tuyuⱪsiz bir yax xir ⱨɵrkiriginiqə Ximxonƣa etilip kəldi. Pərwərdigarning Roⱨi Ximxonƣa küq-ⱪudrəttə qüxti. Xuning bilən Ximxon ⱪoli bilən xirni oƣlaⱪni parqiliƣandək parqilap taxlidi. Əmma u bu ixni ata-anisiƣa tinmidi. Keyin Ximxon ⱨeliⱪi ⱪizning ⱪexiƣa berip uning bilən paranglixip, ɵzining uni yaⱪturup ⱪalƣanliⱪini eyitti.
Kɵp ɵtməy Ximxon ⱪizni əmrigə elix üqün u yərgə yənə bardi. U ketip berip, bir qəttə yatⱪan ⱨeliⱪi xirning ɵlükini kɵrdi. Bir top ⱨəsəl ⱨərisi u xirning tenigə olixiwalƣan bolup, tenida ⱨəsəl turatti. U ⱨəsəldin ⱪoliƣa azraⱪ elip, yolda yegəq mangdi wə ata-anisining yeniƣa berip ularƣimu bərdi. Ata-anisimu u bərgən ⱨəsəlni yedi. Əmma u bu ⱨəsəllərni ɵzi ɵltürgən xirning tenidin alƣanliⱪini ularƣa eytmidi.
10 Ximxonning atisi berip ⱪiz tərəp bilən kɵrüxti. Ximxon xu yərdiki yigitlərning aditi boyiqə toyƣa təyyarliⱪ ⱪildi. 11 Toyda kɵpqilik Ximxon bilən kɵrüxüp, 30 yigitni uningƣa toyda ⱨəmraⱨ boluxⱪa ⱪoxup ⱪoydi. 12 Ximxon ularƣa:
– Mən silərdin bir tepixmaⱪ soray. Toy bolidiƣan yəttə kün iqidə silər bu tepixmaⱪning jawabini tapalisanglar, mən silərgə esil kəndir rəhttin tikilgən 30 ⱪur iq kiyim wə 30 ⱪur ton berimən. 13 Əgər tapalmisanglar, u qaƣda silər manga esil kəndir rəhttin tikilgən 30 ⱪur iq kiyim bilən 30 ⱪur ton berisilər, – dedi.
Ular:
– Ⱪeni əmisə tepixmiⱪingni eytⱪin, anglap baⱪayli, – deyixti. 14 Ximxon ularƣa mundaⱪ dedi:
 
Yeməklik qiⱪar yegüqidin,
tatliⱪ qiⱪar küqlüktin.
 
Ular üq küngiqə oylinip, tepixmaⱪning jawabini tapalmidi. 15 Tɵtinqi künigə kəlgəndə, ular Ximxonning ayaliƣa:
– Sən eringni aldap-saldap, bizgə tepixmaⱪning jawabini uⱪup bər! Undaⱪ ⱪilmisang seni atangning ɵyi bilən ⱪoxup kɵydürüwetimiz. Əjəba silər bizni mal-mülkimizdin ayrilip ⱪeliximiz üqün bu yərgə qaⱪirƣanmu?! – deyixti. 16 Ximxonning ayali eriƣa yiƣlap turup:
– Siz meni ɵq kɵridikənsiz! Yahxi kɵrməydikənsiz! Bizning adəmlirimizgə bir tepixmaⱪ eytipsiz, əmma tepixmaⱪning jawabini manga eytip bərmidingiz, – dedi. Ximxon uningƣa:
– Mən ⱨətta ata-anamƣimu eytip bərmigən tursam, sanga eytip berəttimmu? – dedi. 17 U toy ahirlaxⱪuqə erining aldida yiƣlap yürdi. Yəttinqi künigə kəlgəndə ayali bək ƣəlwə ⱪilip kətkənliktin, ahiri uningƣa jawabini eytip bərdi. Ayali bolsa bu jawabni ɵzi tərəpning adəmlirigə eytip bərdi. 18 Yəttinqi küni kün petixtin burun, xəⱨərdikilər Ximxonƣa mundaⱪ dəp jawab berixti:
 
Ⱨəsəldin tatliⱪ nemə bar?
Xirdin küqlük nemə bar?
 
Ximxon ularƣa:
– Əgər silər mening inikim bilən yər aƣdurmiƣan bolsanglar, tepixmaⱪning jawabini tapalmiƣan bolattinglar, – dedi.
19 Pərwərdigarning Roⱨi Ximxonƣa küq-ⱪudrəttə qüxti. Xuning bilən u Axⱪilonƣa berip, 30 adəmni ɵltürüp, ularning ⱨəmmə nərsilirini olja elip, kiyimlirini tepixmaⱪni tapⱪanlarƣa bərdi. Andin Ximxon dərƣəzəp bolup atisining ɵyigə ⱪaytip kətti. 20 Xundaⱪ ⱪilip ⱪizning atisi ⱪizini Ximxonning ⱪoldixiƣa bərdi.


15

Ximxonning Filistiyəliklərdin ɵq elixi
Bir məzgildin keyin buƣday orux pəsli kəlgəndə, Ximxon oƣlaⱪtin birni elip ayalini yoⱪlap kəldi. Ximxon:
– Mən ayalimning ⱨujrisiƣa kirip uning bilən billə bolimən, – dedi. Biraⱪ ⱪeyinatisi uni kirgüzmidi. Ⱪeyinatisi uningƣa:
– Mən tehi, seni uningƣa bək ɵq bolup kətti dəp oylap, uni sening ⱪoldixingƣa beriwətkən. Uning singlisi uningdinmu qirayliⱪ, ayalingning orniƣa singlisini alƣin, – dedi. Ximxon ularƣa:
– Bu ⱪetim mən Filistiyəliklərgə ziyan yətküzsəm məndin kɵrmənglar, – dedi. Xuning bilən Ximxon berip üq yüz tülkə tutup kəldi. U məx’əl təyyarlap, tülkilərni jüp-jüp ⱪilip ⱪuyruⱪlirini bir-birigə qetip, qetilƣan jaylarƣa birdin məx’əl ⱪisturdi. U məx’əlgə ot tutaxturup, tülkilərni Filistiyəliklərning etizliⱪidiki buƣdayliⱪⱪa ⱪoyuwətti. Xundaⱪ ⱪilip orulup bolƣan wə tehi orulup bolmiƣan buƣdaylarƣa ot kətti. Yənə ularning üzümzarliⱪ wə zəytunluⱪ baƣlirimu kɵyüp kətti. Filistiyəliklər:
– Buni kim ⱪildi? – dəp soraxti.
– Buni Timnaⱨliⱪlarning küyü oƣli Ximxon ⱪildi. Qünki ⱪeyinatisi ⱪizini Ximxonning ⱪoldixiƣa beriwətkənikən, – deyixti.
Xuning bilən Filistiyəliklər ⱪozƣilip, Ximxonning ayali wə ⱪeyinatisini kɵydürüp taxlidi. Ximxon Filistiyəliklərgə:
– Mən ⱪəsəm ⱪilimənki, bu ⱪilƣininglar üqün, silərdin qoⱪum ⱪisas almiƣuqə boldi ⱪilmaymən, – dedi. Ximxon ularƣa ⱨujum ⱪilip, ularni ⱪattiⱪ yarilandurdi wə məƣlup ⱪildi. Xuningdin keyin Ximxon Etam degən bir ⱪiya taxliⱪtiki ɵngkürgə kirip xu yərdə yaxaxⱪa baxlidi. Filistiyəliklər Yəⱨuda zeminiƣa kelip bargaⱨ ⱪurdi wə Ləhi degən jayƣa tarⱪaldi. 10 Yəⱨuda ⱪəbilisidikilər:
– Silər nemə üqün bizgə ⱨujum ⱪilisilər? – dəp soridi.
Ular:
– Biz Ximxonni baƣlap elip ketimiz, u bizgə ⱪandaⱪ ⱪilƣan bolsa, bizmu uningƣa xundaⱪ ⱪilimiz, – deyixti. 11 Xuning bilən Yəⱨuda ⱪəbilisidin üq ming adəm Etam degən ⱪiya taxliⱪtiki ɵngkürgə kelip, Ximxonƣa mundaⱪ dedi:
– Filistiyəliklərning bizgə ⱨɵkümranliⱪ ⱪiliwatⱪanliⱪini bilməmsən? Sən nemə üqün bizgə ix tepip berisən?
Ximxon ularƣa:
– Ular manga ⱪandaⱪ ⱪilƣan bolsa, mənmu ularƣa xundaⱪ ⱪildim, – dedi. 12 Yəⱨuda ⱪəbilisidikilər uningƣa:
– Biz seni baƣlap Filistiyəliklərgə tapxurup berix üqün kəlduⱪ, – dedi.
Ximxon ularƣa:
– Silər meni ɵltürməslikkə ⱪəsəm ⱪilinglar, – dedi.
13 Ular:
– Maⱪul, biz pəⱪət seni baƣlap Filistiyəliklərgə tapxurup berimiz, seni ⱨərgiz ɵltürməymiz, – deyixti.
Xuning bilən ular ikki yengi arƣamqa bilən Ximxonni baƣlap, ɵngkürdin elip qiⱪti. 14 Ximxon Ləhi degən jayƣa elip kelindi. Filistiyəliklər quⱪan-sürən selixip təntənə ⱪilixti. Pərwərdigarning Roⱨi Ximxonƣa küq-ⱪudrəttə qüxüp, uning mürə-biləklirigə baƣlanƣan arƣamqilar huddi otⱪa qüxkən kəndirdək üzülüp kətti. 15 U, yərdin ɵlgili uzun bolmiƣan exəkning jaƣ sɵngikini elip, Filistiyəliklərdin bir ming adəmni ɵltürüp taxlidi. 16 Ximxon xundaⱪ dedi:
 
“Exəkning jaƣ sɵngikidə ɵltürülgənlər dɵwilinip kətti.
Exəkning jaƣ sɵngiki bilən ⱪolumda ɵlgənlər mingƣa yətti.”
 
17 U sɵzini tügitip ⱪolidiki sɵngəkni taxliwətti. Xuning bilən u jay Ramat-ləhi* Ramat-ləhi – Ibraniy tilida “jaƣ sɵngiki tɵpiliki” degən mənidə. dəp ataldi.
18 Ximxon bək ussap ketip, Pərwərdigarƣa iltija ⱪilip mundaⱪ dedi:
– Sən hizmətkaring arⱪiliⱪ xundaⱪ uluƣ ⱪutⱪuzuxni baxliƣan ikənsən, mening ussuzluⱪtin ɵlüp, tenimning hətnisizlərning ⱪolida ⱪelixini halamsən?
19 Huda Ləhi degən jayda yərni yerip, su qiⱪardi. Bulaⱪtin su etilip qiⱪti. Ximxon suni iqip küq-ⱪuwwiti əsligə kəldi. Xuningdin keyin bu bulaⱪning ismi En-ⱨaⱪⱪorə En-ⱨaⱪⱪorə – Ibraniy tilida “iltija ⱪilƣuqi buliⱪi” degən mənidə. dəp ataldi. Bu bulaⱪ Ləhi degən jayda ⱨazirmu bar. 20 Filistiyəliklər ⱨɵkümranliⱪ ⱪiliwatⱪan dəwrdə, Ximxon Isra’il həlⱪigə yigirmə yil sərdar boldi.

*17
Ramat-ləhi – Ibraniy tilida “jaƣ sɵngiki tɵpiliki” degən mənidə.

19
En-ⱨaⱪⱪorə – Ibraniy tilida “iltija ⱪilƣuqi buliⱪi” degən mənidə.



16

Bir küni Ximxon Filistiyədiki Gazaƣa berip, u yərdə bir paⱨixə ayal bilən billə boldi. Gazaliⱪlar Ximxonning kəlgənlikini anglap, xəⱨərni ⱪorxawƣa elip, keqiqə xəⱨər dərwazisida Ximxonni saⱪlap tiwix qiⱪarmay, bɵktürmidə yatti. Ular keqiqə kütüp, “tang etixi bilənla Ximxonni ɵltürüwetimiz” deyixti.
Lekin Ximxon yerim keqə bolƣanda ornidin turup, xəⱨər dərwazisining ⱪanatlirini kexiki bilənla ⱪomurup, taⱪaⱪliri bilən ⱪoxup mürisigə elip, Ⱨibron xəⱨirining aldidiki tɵpilikning üstigə elip qiⱪip kətti.
Ximxon bilən Diləyla
Keyin, Ximxon Soreⱪ jilƣisida yaxaydiƣan Diləyla isimlik bir ayalƣa axiⱪ bolup ⱪaldi. Filistiyəliklərning bəgliri u ayalning aldiƣa berip:
– Sən uni aldap, uning küq-ⱪudritining sirini wə bizning uni ⱪandaⱪ ⱪilip baƣlap boysunduralaydiƣanliⱪimizni bilip bərgin. Xundaⱪ ⱪilsang ⱨərbirimiz sanga 1100 kümüx tənggə berimiz, – dedi.
Xuning bilən Diləyla Ximxondin:
– Sizning xundaⱪ küqlük boluxingizning sirini wə ⱪandaⱪ ⱪilƣanda sizni baƣlap boysundurƣili bolidiƣanliⱪini manga dəp bering, – dedi. Ximxon uningƣa:
– Əgər kixilər yəttə tal tehi ⱪurumiƣan yengi oⱪya kiriqi bilən meni baƣlisa, mən adəttiki adəmlərgə ohxax ajiz bolup ⱪalimən, – dedi.
Filistiyəliklərning bəgliri Diləylaƣa yəttə tal tehi ⱪurumiƣan yengi oⱪyaning kiriqini əkelip bərdi. U ayal bu oⱪya kiriqi bilən Ximxonni baƣlidi. Bu qaƣda adəmlər uning ⱨujrisida yoxurunup kütüp turƣanidi, Diləyla Ximxonƣa ⱪarap:
– Ximxon! Filistiyəliklər kəldi! – dəp towlidi. Ximxon xu ⱨaman oⱪya kiriqini huddi otⱪa qüxkən kəndir yipidək üzüp taxlidi. Xundaⱪ ⱪilip Ximxonning küq-ⱪudritining sirini ⱨeqkim biləlmidi. 10 Diləyla uningƣa:
– Siz meni əhməⱪ ⱪilip, yalƣan sɵzləpsiz. Manga sizni ⱪandaⱪ ⱪilƣanda baƣliƣili bolidiƣanliⱪini dəp bering, – dedi.
11 Ximxon uningƣa:
– Əgər kixilər tehi ixlitilmigən yengi arƣamqa bilən meni ⱪattiⱪ baƣlisa, mən adəttiki kixilərgə ohxax ajiz bolup ⱪalimən, – dedi.
12 Xuning bilən Diləyla tehi ixlitilmigən yengi arƣamqa əkelip Ximxonni baƣlap, uningƣa:
– Ximxon! Filistiyəliklər kəldi! – dəp towlidi. Bu qaƣda Filistiyəliklər uning ⱨujrisida yoxurunup kütüp turuxⱪanidi.
Ximxon arƣamqilarni huddi yipni üzgəndək üzüp taxlidi. 13 Diləyla yənə Ximxonƣa:
– Siz ta ⱨazirƣiqə meni əhməⱪ ⱪilip, yalƣan sɵzləp kəpsiz. Manga sizni ⱪandaⱪ ⱪilƣanda baƣliƣili bolidiƣanliⱪini eytip bering, – dedi. Ximxon uningƣa:
– Əgər sən mening beximdiki yəttə ɵrüm qeqimni dəstigaⱨtiki yipⱪa ⱪoxup toⱪup, xina bilən qingitip ⱪoysangla, mən adəttiki adəmlərgə ohxax ajiz bolup ⱪalimən, – dedi.
14 Xuning bilən Ximxon uhlap ⱪalƣanda, Diləyla uning bexidiki yəttə ɵrüm qaqni dəstigaⱨtiki yipⱪa ⱪoxup toⱪup, uni xina bilən qingitip ⱪoydi. Andin Ximxonƣa:
– Ximxon! Filistiyəliklər kəldi! – dəp towlidi.
Ximxon oyƣinip, dəstigaⱨta yipⱪa ⱪoxup toⱪuwetilgən qeqini, dəstigaⱨ wə xinani yulup eliwətti.
15 Diləyla Ximxonƣa:
– Siringizni məndin yoxurup turup ⱪandaⱪsigə yənə: “Seni sɵyimən” deyələysiz? Siz meni üq ⱪetim aldidingiz, manga sizdiki küq-ⱪudrətning sirini eytip bərmidingiz, – dedi.
16 Diləyla kündə kotuldap, ƣəlwə ⱪilip, uni ɵlgüdək bizar ⱪildi. 17 Ahiri Ximxon uningƣa ⱨəmmini eytip bərdi:
– Qünki, mən tuƣulƣandin tartipla Pərwərdigarƣa alaⱨidə atalƣan bolƣaqⱪa, ⱨazirƣiqə beximni tiƣ bilən qüxürüp baⱪmiƣan. Əgər mening bexim tiƣ bilən qüxürülsə, wujudumdiki küq-ⱪuwwət məndin ayrilidu-də, adəttiki adəmlərgə ohxax ajiz bolup ⱪalimən.
18 Ximxon diləylaƣa sirini eytip bərgəndin keyin, diləyla Filistiyəliklərning bəglirigə:
– Əmdi kelinglar, u sirini manga eytip bərdi, – dəp həwər yətküzdi.
Filistiyəliklərning bəgliri kümüx tənggilərni elip uning ɵyigə kəldi. 19 Diləyla Ximxonni tiziƣa yatⱪuzup uhlitip ⱪoydi wə adəm qaⱪirip kelip Ximxonning yəttə ɵrüm qeqini tiƣ bilən qüxürgüzüwətti. Xuning bilən Ximxon küq-ⱪudritidin ayrildi, Diləyla uni boysunduruxⱪa baxlidi. 20 U Ximxonƣa:
– Ximxon! Filistiyəliklər kəldi! – dəp towlidi. Ximxon oyƣinip, kɵnglidə: “Mən burunⱪidək bir silkinipla boxinimən” dəp oylidi. Əmma u Pərwərdigarning ɵzini taxlap kətkənlikini bilməytti. 21 Filistiyəliklər uni tutup, kɵzlirini oyuwelip, Gazaƣa elip kəldi. Uni tuq zənjir bilən kixənləp, zindanƣa taxlap un tartixⱪa saldi. 22 Əmma uning qüxürüwetilgən qeqi yənə ⱪayta ɵsüxkə baxlidi.
Ximxonning ɵlümi
23 Filistiyəliklərning bəgliri ɵzlirining ilaⱨi Dagonƣa atap katta ⱪurbanliⱪ ɵtküzüp: “Ilaⱨimiz düxminimiz Ximxonni bizgə tutup bərdi” dəp, təntənə ⱪilixti. 24 Puⱪralarmu Ximxonni kɵrgəndin keyin, ilaⱨiƣa mədⱨiyə oⱪup: “Bizning ilaⱨimiz zeminimizni wəyran ⱪilip, kɵp adəmlirimizni ɵltürgən düxminimizni tutup bərdi” dəp təntənə ⱪilixti. 25 Ular ⱪattiⱪ huxal boluxⱪan ⱨalda:
– Ximxonni əkelip beringlar, uning tamaxisini kɵrüp kɵngül aqimiz, – dəp warⱪiraxti. Xuning bilən Ximxon zindandin elip kelindi. Ular uning tamaxisini kɵrməkqi bolup, uni ibadəthanining torusini tirəp turƣan ikki tüwrükning otturisida turƣuzup ⱪoydi. 26 Ximxon ɵzini yetiləp kəlgən yigitkə:
– Meni ibadəthanini tirəp turƣan tüwrükning yeniƣa elip bar, mən uningƣa yɵlinip turay, – dedi.
27 Bu qaƣda ibadəthaniƣa ərlər wə ayallar liⱪ tolƣan bolup, Filistiyəliklərning bəgliri ⱨəmmisi xu yərdə idi. Imarətning üstidiki aywandimu ər wə ayallardin bolup üq mingqə adəm Ximxonning tamaxasini kɵrüwatatti. 28 Ximxon Pərwərdigarƣa iltija ⱪilip mundaⱪ dedi:
– Əy igəm Pərwərdigar, meni esinggə alƣaysən, əy Huda, manga yənə bir ⱪetim küq-ⱪuwwət bərgəysən, mən oyuwelinƣan kɵzlirim üqün Filistiyəliklərdin intiⱪam eliwalay.
29 Xuning bilən Ximxon ibadəthana otturisidiki torusni tirəp turƣan ikki tüwrükning birsigə ong ⱪolini, ikkinqisigə sol ⱪolini terəp turup, 30 “mən Filistiyəliklər bilən billə ɵləy!” dedi-də, pütün küqi bilən tüwrükni ɵrüp taxlidi. Ibadəthanining torusi bəglər wə barliⱪ kixilərning üstigə gümürülüp qüxti. Xundaⱪ ⱪilip, u ɵlidiƣan qaƣda pütün ɵmridə ɵltürgəndinmu kɵp adəmlərni ɵltürdi. 31 Uning ⱪerindaxliri wə atisining pütün jəmətidikilər uning jəsitini ⱪayturup kelip, Zor’aⱨ xəⱨiri bilən Əxta’ol xəⱨirining otturisidiki atisi Manowaⱨning ⱪəbristanliⱪiƣa dəpnə ⱪilixti. U Isra’illarƣa 20 yil sərdar boldi.


17

Mikaⱨning butliri
Əfrayim taƣliⱪ rayonida Mikaⱨ isimlik bir kixi bar idi. U anisiƣa:
– Mən 1100 kümüx tənggini oƣriliwalƣan kixini ⱪarƣiƣanliⱪingni anglidim. Ⱪara, bu pullar mening yenimda, pullarni mən oƣriliƣanidim, – dedi.
Anisi uningƣa:
– Oƣlum, iⱪrar bolƣanliⱪing üqün Pərwərdigar sanga bəht ata ⱪilƣay! – dedi.
Xuning bilən 1100 kümüx tənggini anisiƣa ⱪayturup bərdi. Mikaⱨning anisi:
– Mən bu kümüxlərni qin dilimdin oƣlum üqün Pərwərdigarƣa atidim, buningdin sanga bir oyma wə ⱪuyma but yasitip berəy, – dedi.
Mikaⱨ kümüxlərni anisiƣa ⱪayturup bərgəndin keyin, anisi 200 kümüx tənggini ayrip, ⱪuymiqiƣa bir oyma wə ⱪuyma but yasitip, uni Mikaⱨning ɵyigə ⱪoyup ⱪoydi. Xuning bilən Mikaⱨning bir buthanisi bar boldi. Mikaⱨ yənə efod* Efod – roⱨaniylar kiyidiƣan, altundin bezilip tikilidiƣan kiyim. bilən kiqik butlarni yasitip, oƣullirining birsini roⱨaniy ⱪilip təyinlidi. U zamanlarda Isra’illarning padixaⱨi yoⱪ idi. Ⱨər kim ɵzi toƣra dəp ⱪariƣan ixni ⱪilatti.
Yəⱨuda zeminidiki Bəytləⱨəmdə Lawiy ⱪəbilisidin bolƣan bir yax yigit Yəⱨuda ⱪəbilisidikilər bilən billə yaxaytti. U yigit baxⱪa makan tepix üqün Bəytləⱨəmdin ayrilip, Əfrayim taƣliⱪ rayonidiki Mikaⱨning ɵyigə kelip ⱪaldi.
Mikaⱨ uningdin:
– Sən ⱪəyərdin kəlding? – dəp soridi.
– Mən Yəⱨuda zeminidiki Bəytləⱨəmdin kəlgən Lawiy ⱪəbilisidin bolimən. Yaxax üqün makan izdəp yürimən, – dəp jawab bərdi u yigit.
10 Mikaⱨ uningƣa:
– Sən mən bilən billə turup, manga ustaz wə roⱨaniy bolƣin. Mən sanga yilda 10 kümüx tənggə berəy, yemək-iqmək, kiyim-keqiking məndin bolsun, – dedi.
11-12 Yax Lawiy uning bilən billə turuxⱪa maⱪul bolup, Mikaⱨning ɵyidə turup ⱪaldi. Mikaⱨ uni ɵz oƣlidək kɵrüp, roⱨaniy ⱪilip təyinlidi. 13 Mikaⱨ:
– Bilip yəttimki, Pərwərdigar əmdi ixlirimƣa bərikət beridu, qünki mən Lawiylardin birni ɵzümgə roⱨaniy ⱪildim, – dedi.

*5
Efod – roⱨaniylar kiyidiƣan, altundin bezilip tikilidiƣan kiyim.



18

Dan ⱪəbilisining yax roⱨaniy wə butlarni elip ketixi
U zamanlarda Isra’illarning padixaⱨi yoⱪ idi. Isra’illardin bolƣan Dan ⱪəbilisi makanlixidiƣan zemin izdəp yürətti. Qünki Isra’illarning ⱪəbililirigə zemin təⱪsim ⱪilip berilgəndə, Dan ⱪəbilisi ɵzigə bɵlüngən zeminƣa tehi igə bolmiƣanidi. Xunga, Dan ⱪəbilisi ɵz ⱪəbilisigə wəkil ⱪilip Zor’aⱨ wə Əxta’oldin bəx palwanni tallidi ⱨəmdə: “Berip zeminlarni qarlap kelinglar!” dəp, ularni əwətti. Ular Əfrayim taƣliⱪ rayoniƣa kelip, Mikaⱨning ɵyigə qüxti. Ular Mikaⱨning ɵyidə yax Lawiyning xewisidin uni tonup ⱪelip, uningdin:
– Seni bu yərgə kim elip kəldi? Bu yərdə nemə ⱪilisən? Nemə ix bilən məxƣul bolisən? – dəp soridi.
Bu yax Lawiy ularƣa Mikaⱨning ɵzi bilən kelixim tüzüp, uning has roⱨaniysi bolƣanliⱪini eytip bərdi.
Ular:
– Sən Hudadin sorap baⱪⱪin, bizning səpirimiz onguxluⱪ bolamdikin, – dedi.
Yax Lawiy ularƣa jawab berip:
– Hatirjəm mengiweringlar, pütün səpiringlarni Pərwərdigar kɵzitip turidu, – dedi.
Xuning bilən bu bəx palwan yolƣa qiⱪip, Layixⱪa yetip kəldi. Ular bu yərdiki kixilərning Sidonluⱪlarƣa ohxax hatirjəm, tinq-aman yaxawatⱪanliⱪini kɵrdi. Bularƣa zomigərlik ⱪilidiƣan düxmən yoⱪ idi. Ular ɵz dostliri bolƣan Sidonluⱪlardin yiraⱪ yaxap, ulardin baxⱪilar bilən berix-kelix ⱪilmaytti. Bəx palwan ɵz ⱪəbilisi turidiƣan Zor’aⱨ wə Əxta’olƣa ⱪaytip kəlgəndə, ⱪerindaxliri ulardin:
– Nemilərni kɵrdünglar? – dəp soridi.
– Yürünglar, biz u zeminƣa ⱨujum ⱪilayli! U zeminlar naⱨayiti esil ikən. Biz uni kɵrüp turup ⱪandaⱪmu jim turalaymiz? Ikkilənməy berip u yərlərni ⱪolƣa kəltürəyli. 10 Silər u yərgə barsanglar hatirjəm, turmuxi parawan yaxawatⱪan həlⱪni kɵrisilər. Huda bizgə bipayan, munbət bolƣan bu zeminni beridu! – dedi ular.
11 Xuning bilən Dan ⱪəbilisidin 600 adəm ⱪorallinip Zor’aⱨ wə Əxta’oldin yolƣa qiⱪti. 12 Ular berip Yəⱨuda zeminidiki Ⱪiryat-yi’arimda ⱪarargaⱨ ⱪurdi. Xu səwəbtin Ⱪiryat-yi’arimning ƣərbidiki xu yərlər ⱨazirƣiqə “Dan ⱪarargaⱨi” dəp atilip kəlməktə. 13 Ular yol üstidə Əfrayim taƣliⱪ rayonidiki Mikaⱨning ɵyigə kəldi. 14 Layix zeminiƣa qarlaxⱪa berip kəlgən bəx palwan ɵz ⱪerindaxliriƣa mundaⱪ dedi:
– Silər bu ɵydə efod, oyma wə ⱪuyma butlar wə kiqik butlarning barliⱪini biləmsilər. Xunga ⱪandaⱪ ⱪilix kerəklikini yahxi oylixinglar.
15 Xuning bilən ⱨeliⱪi bəx palwan yax Lawiy turidiƣan Mikaⱨning ɵyining aldiƣa kelip uningdin tinqliⱪ soridi. 16-17 Bu waⱪitta Dan ⱪəbilisining ⱪorallanƣan 600 adimi ixik aldida roⱨaniy yax Lawiyni ariƣa eliwaldi. Dəl xu qaƣda ⱨeliⱪi bəx qarliƣuqi palwan ɵygə kirip, efod, oyma wə ⱪuyma butlar wə kiqik butlarni elip mangdi.
18 Yax roⱨaniy ularning Mikaⱨning ɵyigə kirip efod, oyma wə ⱪuyma butlar wə kiqik butlarni elip mangƣanliⱪini kɵrüp, ulardin “Bu nemə ⱪilƣininglar?” dəp soridi.
19 Ular jawabən:
– Aƣzingni yum, ününgni qiⱪarma! Biz bilən mang, bizgə ustaz wə roⱨaniy bolƣin. Bir adəmning a’ilisidə roⱨaniy bolƣiningdin Isra’illarning pütün bir ⱪəbilisigə roⱨaniy bolƣining yahxi əməsmu? – dedi.
20 Roⱨaniy iqidə huxal bolup efod, oyma but wə kiqik butlarni elip ularƣa ⱪoxuldi. 21 Ular mal-mülüklirini elip, bala-qaⱪiliri wə qarwa-mallirini aldiƣa selip, ɵz yoliƣa rawan boldi. 22 Ular Mikaⱨning a’ilisidin uzap kətkəndə, Mikaⱨ bilən ⱪoxniliri yiƣilip, Dan ⱪəbilisidikilərni ⱪoƣlap yetixwaldi wə 23 ularƣa warⱪiridi. Dan ⱪəbilisidikilər kəynigə burulup, Mikaⱨtin:
– Sən bunqə kɵp adəmni baxlap kelip nemə ix ⱪilmaⱪqisən? – dəp soridi.
24 – Silər roⱨaniyimni wə mən yasiƣan butlarni elip mangdinglar, mening neməm ⱪaldi? Yənə meningdin “nemə ⱪilmaⱪqisən” dəp sorawatamsilər? – dedi Mikaⱨ.
25 – Biz bilən talaxma! Bolmisa ⱪiziⱪⱪan kixilər seni wə a’iləngdikilərning jenini alidu! – dedi Dan ⱪəbilisidikilər.
26 Xuning bilən, Dan ⱪəbilisidikilər ɵz yolini dawamlaxturdi. Mikaⱨ ularning ɵzidin küqlük ikənlikini kɵrüp, amalsiz ɵyigə ⱪaytip kətti.
27 Dan ⱪəbilisidikilər Mikaⱨ yasiƣan butlarni wə roⱨaniy yax Lawiyni elip, Layixⱪa kəldi. Ular Layixta tinq-aman wə hatirjəm yaxawatⱪan həlⱪni ⱪiliq bilən ⱪirƣin ⱪilip, xəⱨərgə ot ⱪoyuwətti. 28 Ularni ⱨeqkim ⱪutⱪuzmidi, qünki Layix Sidondin yiraⱪ idi, ular ⱨəm ⱨeqkim bilən berix-kelix ⱪilmaytti. Bu xəⱨər Bəyt-rihob xəⱨiri ətrapidiki jilƣiƣa jaylaxⱪanidi. Dan ⱪəbilisidikilər bu xəⱨərni ⱪaytidin ⱪurup, u yərdə yaxap ⱪaldi. 29 Ular bu xəⱨərni Isra’illarning oƣli, ɵzlirining əjdadi bolƣan Danning nami bilən “Dan xəⱨiri” dəp atidi. Burun bu xəⱨərning ismi Layix idi. 30 Dan həlⱪi ⱨeliⱪi oyma butni tiklidi. Ular bu zemindikilər sürgün ⱪilinƣuqə Musa pəyƣəmbərning nəwrisi, yəni Gerxomning oƣli Yonatan wə uning əwladlirini Dan ⱪəbilisigə roⱨaniy ⱪilip təyinlidi. 31 Hudaning ibadətgaⱨi Xilo xəⱨirigə jaylaxⱪan bolup, Dan ⱪəbilisi Mikaⱨ yasiƣan butni tikligənidi.


19

Lawiy ⱪəbilisidin bolƣan bir adəm wə uning toⱪili
U zamanlarda Isra’illarning padixaⱨi yoⱪ bolup, Əfrayim taƣliⱪ rayonining qət bir yeridə Lawiy ⱪəbilisidin bolƣan bir adəm yaxaytti. U Yəⱨuda zeminidiki Bəytləⱨəm xəⱨiridə yaxaydiƣan bir ayalni ɵzigə toⱪalliⱪⱪa aldi. Biraⱪ, uning toⱪili buzuⱪqiliⱪ ⱪilip, erini taxlap, Yəⱨuda zeminidiki Bəytləⱨəm xəⱨiridə yaxaydiƣan atisining ɵyigə beriwelip, u yərdə tɵt ay turdi. Bu Lawiy bir qakar bilən ikki exəkni elip, uning kəynidin berip, yahxi gəplər bilən uni ⱪayturup kəlməkqi boldi. U yetip kəlgəndə, toⱪili uni atisining yeniƣa baxlap kirdi. Atisi uni kɵrgəndə uni huxalliⱪ bilən kütüwaldi. Ⱪeyinatisi uni üq kün tutup ⱪaldi. Xuning bilən u bu ɵydə yəp-iqip, turup ⱪaldi. Tɵtinqi küni bolƣanda, ular ətigən turup mangmaⱪqi boldi. Ⱪeyinatisi küyü oƣliƣa:
– Azraⱪ naxta ⱪilip, ⱪorsiⱪinglarni toydurup menginglar, – dedi.
Xuning bilən u ikkisi olturup ƣizalandi. Ⱪeyinatisi Lawiyƣa yənə:
– Bügün turup ⱪelip, muxu yərdə kɵnglünglərni hux ⱪilƣin, – dedi.
Lawiy ornidin turup mengixⱪa təmxiliwidi, ⱪeyinatisi uni zorlap tutup ⱪaldi. Xundaⱪ ⱪilip u yənə bir keqə ⱪonup ⱪaldi. Bəxinqi künigə kəlgəndə, u ətigən turup mangmaⱪqi boldi. Ⱪeyinatisi:
– Tamaⱪ yəp qüxtin keyin menginglar, – dedi.
Xuning bilən ular tamaⱪⱪa turup ⱪaldi. Lawiy toⱪilini elip qakiri bilən mengixⱪa təmxəlgəndə, ⱪeyinatisi uningƣa yənə:
– Ⱪaranglar, kəq bolay dəp ⱪaldi, künmu olturay dedi, bügün ⱪonup ⱪelinglar. Muxu yərdə kɵngül iqip, ətə ətigən səⱨər turup, yolƣa qiⱪinglar, – dedi.
10 Bu ⱪetim u unimay, toⱪilini elip ikki exiki bilən yolƣa qiⱪti. Ular mengip Yibus, yəni Yerusalemƣa yeⱪin kelip ⱪaldi. 11 Bu waⱪit kün olturay degən waⱪit idi. Qakiri uningƣa:
– Biz bügün muxu Yibuslarning xəⱨirigə kirip ⱪonayli, – dedi.
12 Hojayini uningƣa:
– Biz Isra’illarƣa təwə bolmiƣan yatlarning xəⱨiridə ⱪonmaymiz. Biz Gib’aⱨ xəⱨirigə berip ⱪonayli, – dedi. 13 U qakiriƣa yənə:
– Biz Gib’aⱨ yaki Ramaⱨ xəⱨərlirining birigə berip keqini ɵtküzəyli, – dedi.
14 Xundaⱪ ⱪilip ular yənə yolini dawam ⱪildi. Ular Binyamin ⱪəbilisigə təwə bolƣan Gib’aⱨ xəⱨirigə yeⱪin ⱪalƣanda künmu olturdi. 15 Ular bu xəⱨərdə ⱪonux üqün, xəⱨər baziriƣa bardi, lekin ⱨeqkim ularni ɵyigə kirgüzmidi. 16 Xu qaƣda bir boway etizdin ⱪaytip keliwatatti. U boway Əfrayim taƣliⱪ rayonidin kelip, Gib’aⱨ xəⱨiridə turup ⱪalƣan bolup, uningdin baxⱪilar Binyamin ⱪəbilisidikilər idi. 17 Boway bu yoluqilarning bazarda turƣanliⱪini kɵrüp ulardin:
– Nəgə mangdinglar? Ⱪəyərdin bolisilər? – dəp soridi.
18 Lawiy jawab berip:
– Biz Yəⱨuda zeminidiki Bəytləⱨəmdin Əfrayim taƣliⱪ rayonining qət bir yerigə ketip barimiz. Biz xu yərlik. Mən Yəⱨuda zeminidiki Bəytləⱨəmgə berip ɵygə ⱪaytiwatⱪanidim. Əmma ⱨeqkim bizni ɵyigə kirgüzmidi. 19 Bizning ozuⱪ-tülükimiz wə exikimizgə beridiƣan yəm-həxikimiz bar. Kəminiliri bilən toⱪilim wə qakirimningmu yətküdək neni wə xarabi bar, bizgə ⱨeq nərsə kerək əməs, – dedi.
20 Boway:
– Sirtta ⱪonmanglar! Ɵygə mərⱨəmət, mən ⱨalinglardin həwər alay, – dedi.
21 Xuning bilən boway ularni ɵz ɵyigə elip kelip, ularning exikigə yəm bərdi. Ular putlirini yuyƣandin keyin, birliktə ƣizalandi.
22 Ular huxal-huram olturƣanda xəⱨərdiki ɵktəmlər bowayning ɵyini ⱪorxiwelip, dərwazini tohtimay ⱪaⱪti. Ular ɵy igisi bowayƣa:
– Ɵyüngdiki ərni qiⱪirip bər, biz uning bilən billə bolimiz, – dəp warⱪiraxti.
23 Boway qiⱪip ularƣa:
– Buradərlər, bundaⱪ pəskəxlik ⱪilsanglar bolmaydu. Bu meⱨman mening ɵyümgə qüxkən ikən, bundaⱪ nomusluⱪ ixni ⱪilixⱪa yol ⱪoymaymən. 24 Mening tehi yuzi eqilmiƣan ⱪizim bar, yənə u adəmning toⱪilimu bar. Ularni elip qiⱪip berəy, silər ularni ⱪandaⱪ ayaƣ asti ⱪilsanglar məyli. Ularni nemə ⱪilsanglar ⱪilinglar. Biraⱪ bu ər bilən undaⱪ nomusluⱪ ixni ⱪilmanglar, – dedi.
25 Biraⱪ ular bowayning sɵzini anglimidi. Xundaⱪtimu ⱨeliⱪi Lawiy toⱪilini ularƣa elip qiⱪip bərdi. Ular keqiqə u ayalƣa basⱪunqiliⱪ ⱪilip, dəpsəndə ⱪildi. Tang süzüləy degəndə andin u ayalni ⱪoyup bərdi. 26 U ayal tang atⱪanda ɵzlirini ⱪondurup ⱪalƣan bowayning dərwazisi aldiƣa kelip, xu yərdə yiⱪilip ⱪelip, səⱨərgiqə xu yərdə yatti.
27 Ətigəndə uning eri yolƣa qiⱪmaⱪqi bolup dərwazini eqip, toⱪilining dərwaza aldida yetip ⱪalƣanliⱪini, uning ikki ⱪolining bosuƣa üstidə turƣanliⱪini kɵrdi. 28 U toⱪiliƣa:
– Ornungdin tur, mangayli, – dedi. Əmma hotunidin sada qiⱪmidi. Xuning bilən u ər toⱪilini exəkkə artip yolƣa qiⱪti. 29 U ɵyigə ⱪaytip kəlgəndin keyin, ⱪoliƣa piqaⱪni elip, toⱪilini qanap on ikki parqə ⱪilip parqilap, uni Isra’illar zeminining ⱨəmmə yerigə əwətip, ibrət ⱪildi. 30 Buni kɵrgənlər:
– Isra’illar Misirdin qiⱪⱪandin beri mundaⱪ ix əzəldin yüz berip baⱪmiƣan, ⱨeqkim bundaⱪ ixni kɵrmigən. Əmdi bu ixni yahxi oylixip, ⱪandaⱪ ⱪilix kerəklikini məsliⱨətlixəyli, – deyixti.


20

Isra’illarning Binyamin ⱪəbilisigə jaza yürüx ⱪilixi
Xuning bilən pütkül Isra’illar, ximaldiki Dandin tartip, jənubtiki Bə’ərxəba wə xərⱪtiki Gil’adƣiqə bolƣan zeminlardin kelip, Pərwərdigarning ⱨuzurida bir gəwdə bolup, Mizpaⱨ xəⱨirigə toplandi. Isra’il ⱪəbililirining aⱪsaⱪalliri wə 400,000 adəm ⱪiliq bilən ⱪorallinip, rətmurət tizilip Hudaning jama’iti bolup ⱨazir boldi (baxⱪa ⱪəbililərningmu Mizpaⱨⱪa toplanƣanliⱪining həwiri dərⱨal Binyamin ⱪəbilisigə yetip bardi).
Isra’illar ⱨeliⱪi Lawiydin:
– Bizgə bu pəskəx ixning ⱪandaⱪ yüz bərgənlikini eytip bərgin, – dəp soridi.
Toⱪili ɵltürülgən ⱨeliⱪi Lawiy mundaⱪ dedi:
– Mən toⱪilim bilən Binyamin ⱪəbilisigə təwə bolƣan Gib’aⱨⱪa kəlduⱪ wə keqidə xu yərdə ⱪonup ⱪalmaⱪqi bolduⱪ. Keqidə Gib’aⱨliⱪlarning aⱪsaⱪalliri kelip, mən qüxkən ɵyni ⱪorxiwelip meni ɵltürməkqi boldi. Ular mening hotunumƣa pəskəxlik ⱪilip, uning ɵlüxigə səwəbqi boldi. Xuning bilən mən toⱪilimni parqilap, Isra’il həlⱪining mirasi bolƣan ⱨərbir zeminƣa əwəttim. Qünki Gib’aⱨliⱪlar Isra’illar arisida xundaⱪ nomussiz wə iplas ixtin birni ⱪildi. Isra’il həlⱪi buningƣa ɵzünglar bir nemə dənglar.
Xuning bilən həlⱪ birdək:
– Arimizdin ⱨeqkim ɵz qediriƣa ⱪaytmisun, ⱨeqkim ɵz ɵyigə yanmisun. Qək taxlap Gib’aⱨⱪa ⱪarxi ⱪandaⱪ urux ⱪilixni bekitəyli. 10 Biz Isra’il ⱪəbililiridiki ⱨər yüz adəmdin onni, mingdin yüzni, yaki on mingdin mingni tallap, ⱪoxunni ozuⱪ-tülük bilən təminləxkə ⱪoyimiz. Ⱪoxunimiz Binyamin zeminidiki Gib’aⱨⱪa yetip barƣanda, Gib’aⱨliⱪlarning Isra’illar arisida ⱪilƣan nomussizliⱪi üqün ularni jazalaymiz, – deyixti.
11 Xuning bilən Isra’illar bir gəwdə bolup, birliktə Gib’aⱨⱪa ⱪoxun tartixti.
12 Isra’il ⱪəbililiri Binyamin ⱪəbilisigə adəm əwətip:
– Silər ⱪandaⱪsigə muxundaⱪ ⱪəbiⱨ ix ⱪildinglar? 13 Silər ⱨazir Gib’aⱨtiki ⱨeliⱪi ɵktəmlərni bizgə qiⱪirip beringlar. Biz ularni ɵltürüp, Isra’illar arisidin rəzillikni yoⱪitayli, – dedi.
Binyaminlar Isra’il ⱪerindaxlirining sɵzigə kɵnməy, 14 əksiqə, ular ɵz xəⱨərliridin kelip, Gib’aⱨⱪa yiƣilip, Isra’il həlⱪi bilən urux ⱪilixⱪa təyyar boluxti. 15 Gib’aⱨⱪa toplanƣan Binyaminlardin 26,000 ⱪiliqliⱪ ləxkər wə Gib’aⱨliⱪlardin hillanƣan 700 ləxkər səpkə tizilƣanidi. 16 Ləxkərlər arisida yənə tallanƣan 700 adəm bar bolup, ular solhay idi. Ularning ⱨərbiri salƣa bilən tax atsa nixanƣa təgməy ⱪalmaytti. 17 Isra’illarning Binyaminlarni ⱨesablimiƣanda, jəng ⱪilixⱪa maⱨir 400,000 ⱪiliqliⱪ ləxkiri bar idi.
18 Isra’il həlⱪi Bəytəlgə berip Pərwərdigardin:
– Bizdin Binyaminlar bilən jəng ⱪilixⱪa ⱪaysi ⱪəbilə awwal qiⱪsun? – dəp soridi.
Pərwərdigar jawab berip:
– Yəⱨuda ⱪəbilisi awwal qiⱪsun, – dedi.
19 Isra’illar səⱨər ornidin turup, Gib’aⱨⱪa yeⱪin jayda bargaⱨ ⱪuruxti. 20 Isra’illar Binyaminlar bilən jəng ⱪilixⱪa təyyar bolup, Gib’aⱨ xəⱨirining aldida jəng sepi tüzüxti. 21 Binyaminlar Gib’aⱨtin qiⱪip 22 ming Isra’ilni ɵltürdi. 22 Ikkinqi küni Isra’illar bir-birigə mədət berip, uruxning birinqi künidikidək jənggiwar ⱨaləttə urux sepini ⱪaytidin tüzüxti. 23 Uningdin ilgiri Isra’illar Pərwərdigarƣa kəq kirgüqə nalə-zar ⱪilip, uningdin:
– Biz yənə ⱪerindaxlirimiz Binyaminlar bilən jəng ⱪilsaⱪ bolamdu? – dəp soraxⱪanidi.
Pərwərdigar jawab berip:
– Beringlar, ularƣa ⱨujum ⱪilinglar, – dedi.
24 Xuning bilən ikkinqi küni Isra’illar Binyaminlarƣa ⱨujum ⱪildi. 25 U küni Binyaminlarmu Gib’aⱨtin qiⱪip, ularƣa ⱪarxi urux ⱪildi. Ular Isra’illardin 18 ming ⱪiliqliⱪ ləxkərni ɵltürdi. 26 Xuning bilən Isra’illarning barliⱪ ⱪoxuni Bəytəlgə berip, Pərwərdigarning ⱨuzurida olturup nalə-zar ⱪildi wə kəqkiqə roza tutuxti. Pərwərdigarning aldida kɵydürmə wə amanliⱪ ⱪurbanliⱪi ⱪilixti 27 (U qaƣlarda Hudaning əⱨdə sanduⱪi xu yərdə idi. 28 Ⱨarunning nəwrisi, yəni Əl’azarning oƣli Pinihas xu qaƣda roⱨaniy idi).
Isra’illar Pərwərdigardin:
– Biz yənə bir ⱪetim ⱪerindaxlirimiz Binyaminlar bilən urux ⱪilaylimu yaki uruxni tohtitaylimu? – dəp soraxti.
Pərwərdigar ularƣa:
– Beringlar, mən ətə ularni silərning ⱪolunglarƣa qüxürüp berimən, – dedi.
29 Xuning bilən Isra’illar Gib’aⱨning ətrapiƣa bɵktürmə ⱪoydi. 30 Üqinqi küni, Isra’illar aldinⱪi ikki küngə ohxax Gib’aⱨning aldida səp tüzüxti. 31 Ular Binyaminlarni xəⱨərdin aldap qiⱪirixti. Binyaminlar awwalⱪiƣa ohxax, Bəytəlgə baridiƣan yol bilən Gib’aⱨⱪa baridiƣan yolda wə dalada jəng baxlap, Isra’illardin 30dək adəmni ɵltürdi.
32 Binyaminlar:
– Ularni awwalⱪidəkla məƣlup ⱪilimiz, – deyixti.
Isra’illar:
– Biz ⱪeqip, ularni aldap xəⱨərdin yolƣa baxlap qiⱪayli, – deyixti.
33 Xuning bilən barliⱪ Isra’illar ɵz orunliridin ⱪozƣilip, Ba’al-tamar degən yərdə səp tüzüxüwatⱪanda, Gib’aⱨning sepil soⱪulmiƣan yeridə bɵktürmidə yoxurunup yatⱪan Isra’illarmu orunliridin etilip qiⱪixti. 34 Isra’illardin hillanƣan 10 ming ləxkər Gib’aⱨⱪa xiddət bilən ⱨujum ⱪildi. Binyaminlar ɵzlirigə bala-ⱪazaning keliwatⱪanliⱪini biləlməy ⱪaldi. 35 Pərwərdigar Binyaminlarni Isra’illarning kɵz aldida yoⱪatti, yəni Isra’illar xu küni Binyaminlardin 25,100 ⱪiliqliⱪ ləxkərni ɵltürdi. 36 Xundaⱪ ⱪilip Binyaminlar ɵzlirining məƣlup bolƣanliⱪini bilip yətti.
Bu jəryanda yənə mundaⱪ ixlar yüz bərdi: Isra’illar Gib’aⱨ ətrapiƣa bɵktürmigə ⱪoyƣan adəmlirigə ixənq ⱪilip, Binyaminlarni aldap, turƣan yeridin qekinixti. 37 Xuning bilən bɵktürmidikilər Gib’aⱨⱪa bɵsüp kirdi. Ular kirgəndin keyin, pütün xəⱨərdikilərni ⱪiliq bilən ⱪətl ⱪildi. 38 Isra’illar bɵktürmidikilər bilən xəⱨərgə ot ⱪoyup, is-tütək pəyda ⱪilip, bəlgə berixni kelixiwalƣanidi. 39 Ular bu bəlgini kɵrgəndin keyin, qekinixtin tohtap, arⱪiƣa yenip jəng ⱪilixi kerək idi.
Isra’illar ⱪaqⱪan ⱪiyapətkə kiriwalƣan qaƣda, Binyaminlar ularƣa ⱨujum ⱪilip, Isra’illarning 30dək adimini ɵltürgənidi.
Binyaminlar:
– Ularni jəzmən baxtikidək məƣlup ⱪilimiz! – deyixti.
40 Binyaminlar arⱪisiƣa ⱪarap pütün xəⱨərdin ⱪoyuⱪ is-tütəkning pələkkə kɵtürülgənlikini kɵrdi. 41 bu qaƣda Isra’illar kəynigə yenip Binyaminlarƣa ⱨujum ⱪildi. Ular buni kɵrüp, bexiƣa bala-ⱪaza kəlgənlikini bilip, alaⱪzadə boluxti. 42 Xuning bilən ular Isra’illardin ⱪeqip qɵlgə ⱪarap qekinixkə baxlidi, biraⱪ ular ⱪeqip ⱪutulalmidi. Qünki Isra’illar ətraptiki xəⱨərlərdin qiⱪip ularni ⱪirƣin ⱪildi. 43 Isra’illar Binyaminlarni ⱪorxap, ularni tohtimastin ⱪoƣlap Gib’aⱨning künqiⱪix təripidə yoⱪatti. 44 Xuning bilən Binyaminlarning 18 ming palwinining ⱨəmmisi ɵldi. 45 Ⱪalƣan adəmlər qɵldiki Rimmon ⱪiya texi tərəpkə ⱪarap ⱪaqti. Yol boyi Isra’illar ularning yənə bəx ming adimini ɵltürdi. Keyin ular Gid’omƣiqə ⱪoƣlap berip, ularning yənə ikki ming adimini ɵltürdi.
46 Xu küni Binyaminlarning 25 ming ⱪiliqliⱪ palwinining ⱨəmmisi ɵldi. 47 Ⱪalƣan 600 adəm qɵldiki Rimmon ⱪiya texining yeniƣa ⱪeqip berip, u yərdə tɵt ay turdi. 48 Isra’illar Binyaminlarning xəⱨərlirigə ⱪaytip berip, ularning barliⱪ adəmliri wə mal-qarwilirini ⱪiliq bilən ⱪirip, xəⱨərlərni wə uqriƣan baxⱪa nərsilərni kɵydürüp taxlidi.


21

Binyamin ⱪəbilisidikilərgə hotun tepip berix
Isra’illar Mizpaⱨta ⱪəsəm iqip: “Arimizdin ⱨeqkim ⱪizlirini Binyaminlarƣa hotunluⱪⱪa bərmisun” deyixkənidi.
Isra’il həlⱪi Bəytəlgə kelip, Hudaning ⱨuzurida kəqkiqə olturup, ün selip ⱨɵngrəp yiƣlaxti. Ular:
– I Pərwərdigar, Isra’illar etiⱪad ⱪilip kəlgən Huda! Nemə üqün bundaⱪ ix yüz beridu? Isra’illardin bir ⱪəbilə aziyip kəttiƣu! – deyixti.
Ətisi həlⱪ səⱨər turup, xu yərdə bir ⱪurbanliⱪ supisi ⱪurup, kɵydürmə wə amanliⱪ ⱪurbanliⱪi ⱪilixti. Isra’illar:
– Isra’il ⱪəbililiridin kim Pərwərdigarning jama’iti boluxⱪa kəlmidi? – deyixti.
Burun ular Mizpaⱨta Pərwərdigarning aldiƣa kəlmigənlər toƣrisida ⱪattiⱪ ⱪəsəm iqip: “Bu yərgə kəlmigənlərni qoⱪum ɵltürimiz” deyixkənidi.
Isra’illar ⱪerindaxliri Binyaminlar toƣrisida ⱪayƣurup:
– Bügün Isra’il ⱪəbililiridin bir ⱪəbilə aziyip kətti. Biz burun Pərwərdigarning aldida ularƣa ⱪizlirimizni hotunluⱪⱪa bərməymiz dəp ⱪəsəm iqixkəniduⱪ, əmdi ulardin ⱨayat ⱪalƣanlirining hotun elix ixini ⱪandaⱪ ⱨəl ⱪiliximiz kerək? – deyixti.
8-9 Isra’illar yənə:
– Isra’il ⱪəbililiri arisidin kim Pərwərdigarning ⱨuzuriƣa jəm bolux üqün Mizpaⱨⱪa kəlmidi? – deyixip, adəmlərni sanax arⱪiliⱪ Gil’adtiki Yabex xəⱨiridin ⱨeqkimning Mizpaⱨtiki yiƣilixⱪa kəlmigənlikini bilixti. 10 Jəm bolƣanlar iqidin 12,000 palwanni tallap ularƣa:
– Silər Gil’adtiki Yabex xəⱨirigə berip, ularning hotun, bala-qaⱪilirinimu ⱪoymay ⱪiliq bilən ⱪirip taxlanglar. 11 Silər yənə barliⱪ ərlərni wə ərlər bilən billə bolƣan ayallarning ⱨəmmisini ⱪirip taxlanglar, – dəp jekilidi.
12 Isra’illar Gil’adtiki Yabexliⱪlar iqidin yüzi eqilmiƣan, ərlərgə yeⱪin kəlmigən 400 ⱪizni tepip, ularni Kən’an zeminining Xilo xəⱨiridiki bargaⱨⱪa elip kəldi.
13 Ⱪayta jəm bolƣan Isra’illar Rimmon ⱪiya texining yenidiki Binyaminlarƣa həwər əwətip, ularƣa amanliⱪ beridiƣanliⱪini eytti. 14 Xuning bilən Binyaminlar ⱪaytip kəldi. Isra’illar Gil’adtiki Yabex xəⱨiridin ɵltürməy elip kəlgən 400 ⱪizni ularƣa hotunluⱪⱪa bərdi, əmma ularƣa bu ⱪizlar yetixmidi. 15 Xuning bilən kɵpqilik Binyaminlar üqün yənə ⱪayƣuruxti, qünki Pərwərdigar Isra’il ⱪəbililiridin birini yoⱪ ⱪilƣanidi.
16 Yiƣilixta aⱪsaⱪallar:
– Binyaminlarning hotun-ⱪizlirining ⱨəmmisini yoⱪattuⱪ, ⱨayat ⱪalƣan ərlərgə ⱪəyərdin hotun tepip berimiz? – deyixti. 17 Ular yənə:
– Ⱨayat ⱪalƣan Binyaminlar əwlad ⱪalduruxi kerək, xundila Isra’illarning Binyamin ⱪəbilisi yoⱪilip kətməydu. 18 Əmma biz ularƣa ɵz ⱪizlirimizni hotunluⱪⱪa berəlməymiz, qünki biz ⱪəsəm iqip: “Binyaminlarƣa ⱪizlirini hotunluⱪⱪa bərgənlər lənətkə ⱪalsun” deyixkən. 19 Mana, Pərwərdigar üqün yilda bir ɵtküzülidiƣan ⱨeytmu kelip ⱪaldi. Biz bu ⱨeytni Bəytəlning ximali, Bəytəldin Xəkəmgiqə sozulƣan yolning xərⱪi wə Libonaning jənubidiki Xilo xəⱨiridə ɵtküzümiz, – deyixti.
20 Xuning bilən ular Binyaminlarƣa:
– Silər üzümlükkə berip bɵktürmidə turunglar. 21 Silər saⱪlap turup, Xilo ⱪizliri ussul oyniƣili kəlgəndə, ⱨərbiringlar birdin tutup, Binyamin zeminiƣa hotunluⱪⱪa elip ketinglar. 22 Ularning atisi yaki ⱪerindaxliri kelip bizgə dəwa ⱪilsa, biz ularƣa: “Bizning yüzimizni ⱪilip Binyaminlarƣa iltipat ⱪilinglar, qünki biz Gil’adtiki Yabextiki jəng məydanida ularƣa yətküdək ⱪiz tapalmiduⱪ. Silər ⱪizinglarni ⱪəstən ularƣa bərgən əməs, xunga silər gunaⱨsiz” dəymiz, – deyixti.
23 Xuning bilən Binyaminlar ularning deginidək ɵzlirigə yətküdək ussulqi ⱪizlarni hotunluⱪⱪa tutup elip kətti. Keyin ular yurtliriƣa ⱪaytip, ɵz xəⱨərlirini baxⱪidin ⱪurup, xu yərlərdə yaxap ⱪaldi. 24 Xundaⱪ ⱪilip Isra’illar tarⱪilip, ⱨəmmisi ɵz ⱪəbilisi, ɵz jəməti wə ɵzlirigə təⱪsim ⱪilinƣan zeminƣa ⱪaytixti.
25 U zamanlarda Isra’illarning padixaⱨi yoⱪ idi. Ⱨər kim ɵzi toƣra dəp ⱪariƣan ixini ⱪilatti.