|
Yuⱨanna bayan ⱪilƣan hux həwər 1 Ⱨəzriti Əysa – Hudaning kalamidur
1 Ⱨəmmidin burun “Kalam”* Kalam – “sɵz” degən mənidə bolup, ⱨəzriti Əysaning bir namidur. məwjut idi. U Huda bilən billə idi ⱨəm ɵzi Huda idi. 2 U, aləm yaritilixtin burunla Huda bilən billə idi. 3 U arⱪiliⱪ barliⱪ məwjudatlar yaritildi. Ⱨeqⱪandaⱪ məwjudat uningsiz yaritilƣan əməs. 4 “Kalam” ⱨayatliⱪning mənbəsi bolup, bu ⱨayatliⱪ insanlarƣa nur elip kəldi. 5 Nur ⱪarangƣuluⱪni yorutidu. Ⱪarangƣuluⱪ bolsa nurni ⱨərgiz besip qüxəligən əməs.
6 Waⱪit-sa’iti kəlgəndə, bir adəm Huda təripidin məydanƣa kəldi. Uning ismi Yəⱨya idi. 7 U insanlarning ɵzi arⱪiliⱪ “ⱨəⱪiⱪiy nur”ƣa ixinixi üqün, uningƣa guwaⱨliⱪ berixkə kəlgənidi. 8 Yəⱨya pəyƣəmbər ɵzi “ⱨəⱪiⱪiy nur” əməs, u pəⱪət “ⱨəⱪiⱪiy nur”ƣa guwaⱨliⱪ bərgüqidur. 9 Dunyaƣa kelidiƣan bu “ⱨəⱪiⱪiy nur” pütkül insanni yorutidiƣan nurdur.
10 Dunya “Kalam” arⱪiliⱪ yaritilƣan bolsimu, “Kalam” bu dunyaƣa kəlgəndə, dunya uni tonumidi. 11 U ɵz tupriⱪiƣa kəlgən bolsimu, biraⱪ uni ɵz həlⱪi ⱪobul ⱪilmidi. 12 Xundaⱪtimu, u ɵzini ⱪobul ⱪilip, ɵzigə etiⱪad ⱪilƣanlarning ⱨəmmisigə Hudaning pərzənti bolux ⱨoⱪuⱪini bərdi. 13 Bu ⱨoⱪuⱪⱪa erixkənlər ya ⱪandin, ya jinsiy tələptin, ya insan haⱨixidin əməs, bəlki Hudaning iradisidin ⱪayta tɵrəlgən bolidu.
14 “Kalam” insan boldi ⱨəm arimizda yaxidi. U meⱨir-xəpⱪət wə ⱨəⱪiⱪətkə tolƣan bolup, biz uning uluƣluⱪini, yəni atimiz Hudaning birdinbir yeganə oƣlining uluƣluⱪini kɵrduⱪ.
15 Yəⱨya pəyƣəmbər uningƣa guwaⱨliⱪ berip, halayiⱪⱪa yuⱪiri awaz bilən mundaⱪ dedi:
– Mən silərgə: “Məndin keyin kəlgüqi məndin uluƣdur, qünki u mən tuƣuluxtin burunla məwjut” degənidimƣu. U dəl muxu kixidur!
16 Uning meⱨir-xəpⱪiti qəksiz bolƣaqⱪa, ⱨəmmimiz ⱨər da’im bəht üstigə bəhtkə erixip kəlduⱪ. 17 Qünki, Təwrat ⱪanuni Musa pəyƣəmbər arⱪiliⱪ yətküzülgən bolsa, Hudaning meⱨir-xəpⱪiti wə ⱨəⱪiⱪiti Əysa Məsiⱨ† Məsiⱨ – pəyƣəmbərlər aldin eytⱪan, Huda təripidin tallanƣan, ⱨaman bir küni kelip mənggü ⱨɵkümranliⱪ ⱪilidiƣan padixaⱨni kɵrsitidu. arⱪiliⱪ yətküzüldi. 18 Hudani ⱨeqkim kɵrüp baⱪⱪan əməs. Biraⱪ, uni atimiz Hudaning ⱨəmraⱨi wə yeganə oƣli, xundaⱪla ɵzi Huda bolƣan Əysa Məsiⱨ bizgə bildürdi.
Yəⱨya pəyƣəmbərning sɵzi
19 Yerusalemdiki Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri Hudaning əwətidiƣan ⱪutⱪuzƣuqisining Yəⱨya pəyƣəmbər yaki əməslikini bilix üqün, roⱨaniylar bilən mərkiziy ibadəthanida ixləydiƣan Lawiylarni Yəⱨyaning aldiƣa əwətti. 20 Yəⱨya pəyƣəmbər ikkilənməstin:
– Mən Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ əməsmən, – dəp eniⱪ jawab bərdi.
21 Ular uningdin:
– Undaⱪta ɵzüng kim bolisən? Ilyas pəyƣəmbər bolamsən? – dəp soridi.
– Yaⱪ! Mən Ilyas pəyƣəmbər əməsmən, – dedi u.
– Əmisə, Musa pəyƣəmbər aldin eytⱪan pəyƣəmbərmusən? – dəp soridi ular. Yəⱨya pəyƣəmbər yənə:
– Yaⱪ! – dəp rət ⱪildi.
22 Ahirda, ular:
– Undaⱪta, sən zadi kim bolisən? Bizni əwətkənlərgə eytⱪudək bir jawab bərgin. Eytⱪina. Sən ⱪandaⱪ adəmsən? – dəp soridi.
23 Yəⱨya pəyƣəmbər mundaⱪ jawab bərdi:
– Yəxaya pəyƣəmbər burun eytⱪan, Huda əwətidiƣan ⱪutⱪuzƣuqi kelixtin ilgiri qɵldə, “Rəbbimizning kelixigə tüz yol təyyar ⱪilinglar” dəp towlaydiƣan kixi məndurmən!
24-25 Yerusalemdin əwətilgən bəzi Pərisiylərmu‡ Pərisiylər – Yəⱨudiy diniƣa təwə bolƣan, Təwrat tüzümlirigə ⱪattiⱪ ri’ayə ⱪilidiƣan məⱬəptiki kixilər. Yəⱨya pəyƣəmbərning aldiƣa kelip, uningdin:
– Sən ya Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ, ya Ilyas yaki Musa pəyƣəmbər aldin eytⱪan pəyƣəmbər bolmisang, nemixⱪa kixilərni Hudaning yoliƣa qaⱪirip, suƣa qɵmüldürisən?§ Bu yərdə tilƣa elinƣan qɵmüldürüx kixilərning ɵz gunaⱨliriƣa towa ⱪilip, Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨning kelixigə təyyarliⱪ kɵrüxidin ibarət murasimni kɵrsitidu. – dəp soridi.
26 Yəⱨya pəyƣəmbər ularƣa mundaⱪ dəp jawab bərdi:
– Mən kixilərni suƣila qɵmüldürimən, lekin aranglarda silər tonumaydiƣan biri bar. 27 U məndin keyin kəlgüqi bolup, mən ⱨətta uning ayiƣining yiplirini yexixkimu layiⱪ əməsmən!
28 Mana bu ixlar I’ordan dəryasining xərⱪiy ⱪetidiki Bəytaniya degən yezida, yəni Yəⱨya pəyƣəmbər kixilərni dəryada qɵmüldürüwatⱪan yərdə yüz bərgənidi.
Hudaning ⱪozisi
29 Ətisi, Yəⱨya pəyƣəmbər ⱨəzriti Əysaning ɵzigə ⱪarap keliwatⱪanliⱪini kɵrüp mundaⱪ dedi:
– Mana bu, pütkül dunyadiki insanlarning gunaⱨidin azad ⱪilinixi üqün ⱨazirlanƣan Hudaning ⱪozisidur! 30 Mən silərgə: “Məndin keyin kəlgüqi məndin uluƣdur, qünki u mən tuƣuluxtin burunla məwjut idi” degənidim. Mana bu dəl mən tilƣa alƣan axu kixidur! 31 Mən burun uning kimlikini bilmisəmmu, bu ⱪutⱪuzƣuqi Isra’illarƣa ayan bolsun dəp, silərni suƣa qɵmüldürgili kəldim. 32 Yəⱨya pəyƣəmbər yənə guwaⱨliⱪ berip mundaⱪ dedi:
– Mən Hudaning Roⱨining kəptər ⱨalitidə asmandin qüxüp, uning üstigə ⱪonƣanliⱪini kɵrdüm. 33 Mən uning Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ ikənlikini bilmigənidim. Biraⱪ, meni kixilərni suƣa qɵmüldürüxkə əwətkən Huda manga: “Sən Hudaning Roⱨining qüxüp, birining üstigə ⱪonidiƣanliⱪini kɵrisən. U, kixilərni Hudaning Muⱪəddəs Roⱨiƣa qɵmüldüridiƣan ⱪutⱪuzƣuqidur!” degənidi. 34 Ⱨazir rasttinla bu wəⱪəni ɵz kɵzüm bilən kɵrgənlikim üqün, uning xəksiz Hudaning Oƣli* Hudaning Oƣli – bu nam ⱨərgizmu Huda bilən ⱨəzriti Əysa otturisidiki jismaniy jəⱨəttiki ata-baliliⱪ munasiwətni əməs, bəlki roⱨiy jəⱨəttiki munasiwətni bildüridu. ikənlikigə guwaⱨliⱪ berimən!
Ⱨəzriti Əysaning dəsləpki xagirtliri
35 Ətisi, Yəⱨya pəyƣəmbər ikki xagirti bilən yənə xu yərdə idi. 36 U, u yərdin ɵtüp ketiwatⱪan ⱨəzriti Əysani kɵrüp:
– Ⱪaranglar! Hudaning ⱪurban ⱪilinidiƣan ⱪozisi! – dedi.
37 Bu sɵzni angliƣan ikki xagirt ⱨəzriti Əysaning kəynidin mengixti. 38 Ⱨəzriti Əysa kəynigə burulup, əgixip keliwatⱪanlardin:
– Nemigə ⱨajitinglar qüxüp ⱪaldi? – dəp soridi.
ular:
– Rabboni (bu Ibraniyqə sɵz bolup, “ustaz” degən mənidə), ⱪəyərdə turisiz? – dedi.
39 – Kelip kɵrünglar, – dedi ⱨəzriti Əysa. Xuning bilən, ular berip uning ⱪəyərdə turidiƣanliⱪini kɵrdi. Bu, qüxtin keyin sa’ət tɵtlər bolƣan waⱪit bolup, ular u künni ⱨəzriti Əysa bilən billə ɵtküzdi.
40 Yəⱨya pəyƣəmbərning sɵzini anglap, ⱨəzriti Əysaning kəynidin mangƣan ikki kixining biri Simun Petrusning inisi Əndər idi. 41 Əndər dərⱨal ɵz akisi Simunni tepip, uningƣa:
– Biz “Məsiⱨ”ni taptuⱪ! – dedi. (“Məsiⱨ” Ibraniyqə sɵz bolup, “Huda təyinligən ⱪutⱪuzƣuqi” degən mənidə.)
42 Əndər akisini ⱨəzriti Əysaning aldiƣa elip bardi. Ⱨəzriti Əysa uningƣa ⱪarap:
– Yuⱨannaning oƣli Simun, buningdin keyin sening isming “Kifas” bolsun, – dedi. (“Kifas” Grek tilidiki “Petrus” degən sɵz bilən mənidax bolup, “ⱪoram tax” degən mənini bildüridu.)
Filip wə Natanyəlning qaⱪirtilixi
43 Ətisi, ⱨəzriti Əysa Jəliliyə ɵlkisigə berixni ⱪarar ⱪildi. U Filipni tepip, uningƣa:
– Manga əgixip mang! – dedi.
44 Filip Bəytsaydaliⱪ bolup, Əndər bilən Petrusning yurtdixi idi.
45 Filip Natanyəlni tepip, uningƣa:
– Musa pəyƣəmbər Təwratta aldin eytⱪan, baxⱪa pəyƣəmbərlərmu tilƣa alƣan Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨni taptuⱪ. U, Yüsüpning oƣli Nasirəlik Əysa ikən! – dedi.
46 Biraⱪ, Natanyəl:
– Nasirəlikmu?! Axu kiqik bir xəⱨərdin mundaⱪ yahxi ix qiⱪarmu? – dedi.
– Kelip kɵrüp baⱪ! – dedi Filip.
47 Ⱨəzriti Əysa Natanyəlning ɵzining aldiƣa keliwatⱪanliⱪini kɵrüp, u toƣruluⱪ:
– Mana bu, iqidə ⱪilqə ⱨiylə-mikrisi yoⱪ ⱨəⱪiⱪiy bir Isra’il! – dedi.
48 – Mening ⱪandaⱪ adəm ikənlikimni ⱪəyərdin bildingiz? – dəp soridi Natanyəl ⱨəyran bolup.
Ⱨəzriti Əysa:
– Filip seni qaⱪirixtin awwal, sening ənjür dərihining tüwidə olturƣanliⱪingni kɵrgənidim, – dəp jawab bərdi.
49 Natanyəl ⱨəzriti Əysaning baxⱪilar kɵrəlməydiƣan ixlarni kɵrələydiƣanliⱪidin ⱨəyran bolup:
– Ustaz, siz xəksizki Hudaning Oƣli, Isra’illarning padixaⱨi ikənsiz! – dəp etirap ⱪildi.
50 Ⱨəzriti Əysa uningƣa mundaⱪ dedi:
– Seni ənjür dərihining tüwidə kɵrgənlikimni eytⱪanliⱪim üqün ixiniwatamsən? Buningdinmu qong ixlarni kɵrisən tehi!
51 Andin, xagirtliriƣa yənə:
– Bilip ⱪoyunglarki, silər asmanning eqilip, Hudaning pərixtilirining Insan’oƣlining† Muⱪəddəs yazmilarda “Insan’oƣli”din ibarət əwətilgüqining Hudaning küq-ⱪudriti wə xan-xəripi bilən ərxtin qüxüp, pütkül insanlarni mənggü baxⱪuridiƣanliⱪi aldin eytilƣan. Ⱨəzriti Əysa bu namni ɵzi ⱨəⱪⱪidə ixlətkən. yeniƣa qüxüp-qiⱪip yüridiƣanliⱪini kɵrisilər! – dedi.
*1 †17 ‡24-25 §24-25 *34 †51 2 Kana yezisidiki toy ziyapiti
1 Ikki kündin keyin, Jəliliyə ɵlkisining Kana yezisida bir toy boldi. Ⱨəzriti Əysaning anisi Məryəm u yərdə idi. 2 Ⱨəzriti Əysa wə uning xagirtlirimu toyƣa təklip ⱪilinƣanidi.
3 Toyda xarab tügəp ⱪalƣanda, Məryəm ⱨəzriti Əysaƣa:
– Ularning xarabliri tügəp ⱪaptu, – dedi.
4 – Ana, meni arilaxturmisingiz. Mening waⱪtim tehi kəlmidi, – dedi ⱨəzriti Əysa.
5 Anisi qakarlarƣa:
– U silərgə nemə ⱪil desə, xuni ⱪilinglar, – dedi.
6 U ɵydə Yəⱨudiylarning tazilinix diniy ⱪa’idisini ada ⱪilix üqün ixlitilidiƣan, ⱨərbirigə səkkiz-toⱪⱪuz qeləktin su siƣidiƣan altə tax küp ⱪoyulƣanidi.
7 Ⱨəzriti Əysa qakarlarƣa:
– Küplərgə su toldurunglar, – dedi.
Ular küplərni aƣziƣiqə tolduruxti. 8 Andin, ⱨəzriti Əysa ularƣa yənə:
– Əmdi buningdin bir qinə elip, ziyapət baxⱪurƣuqiƣa beringlar, – dedi.
Ular bəja kəltürüxti.
9 Ziyapət baxⱪurƣuqi sudin ɵzgərgən xarabni tetip kɵrüp, uning ⱪəyərdin kəltürülgənlikini bilmidi, əmma buni su toxuƣanlar bilixətti. Xuning bilən, ziyapət baxⱪurƣuqi küy’oƣulni qaⱪirip, 10 uningƣa:
– Bu xarab bək yahxi ikən! Baxⱪa saⱨibhanilar yahxi xarabni toyning bexida ⱪuyidu. Meⱨmanlar heli ⱪanƣuqə iqkəndin keyin, naqirini ⱪuyidu. Əjəb, sən əng yahxi xarabni muxu qaƣⱪiqə saⱪlapsən! – dedi.
11 Bu, ⱨəzriti Əysaning dəsləpki mɵjizisi* Mɵjizə – Grekqidə “mɵjizilik bəlgə” degən mənidə bolup, ⱨəzriti Əysa mɵjizə arⱪiliⱪ ɵzining ⱨəⱪiⱪiy kimlikini axkarilimaⱪqi bolƣan. bolup, Jəliliyining Kana yezisida kɵrsitilgənidi. Buning bilən, ⱨəzriti Əysa ɵzining uluƣluⱪini ayan ⱪildi. Uning xagirtliri uni Hudaning əwətkənlikigə ixəndi. 12 Bu ixtin keyin, ⱨəzriti Əysa anisi, iniliri wə xagirtliri bilən Kəpərnaⱨum xəⱨirigə berip, u yərdə birnəqqə kün turdi.
Oⱪətqilərning qong ibadəthanidin ⱪoƣlinixi
13 Yəⱨudiylarning Ɵtüp Ketix ⱨeytiƣa† Ɵtüp Ketix ⱨeyti – Bu, Yəⱨudiylarning Musa pəyƣəmbərning yetəklixi arⱪiliⱪ ɵzlirining Misirdiki ⱪulluⱪ ⱨayatidin ⱪutulƣan künini hatiriləx ⱨeyti bolup, əyni waⱪitta Yəⱨudiy ərlərning ⱨəmmisi Yerusalemƣa berip, mərkiziy ibadəthanida ⱪurbanliⱪ ⱪilip, bu ⱨeytni ɵtküzüxi kerək idi. az ⱪalƣanda, ⱨəzriti Əysa Yerusalemƣa bardi. 14 U, mərkiziy ibadəthana‡ Mərkiziy ibadəthana – Əyni qaƣda, Yəⱨudiylarning nurƣun ibadəthaniliri bolup, bu Yəⱨudiylarning əng kɵp yiƣilip ibadət ⱪilidiƣan jayi idi. Hudaning əmri boyiqə, pəⱪət Yerusalemdiki mərkiziy ibadəthanidila ⱪurbanliⱪ ⱪilix toƣra bolatti. ⱨoylilirida ⱪurbanliⱪ üqün ixlitilidiƣan kala, ⱪoy wə kəptər satⱪuqilarni ⱨəm u yərdə olturup pul tegixidiƣan kixilərni kɵrüp ⱪaldi 15 wə tanidin ⱪamqa yasap, ularning ⱨəmmisini ⱪoy-kaliliri bilən ⱪoxup ibadəthanidin ⱨəydəp qiⱪardi. Pul tegixidiƣanlarning xirəlirini ɵrüp, pullirini qeqiwətti 16 wə kəptər satⱪuqilarƣa:
– Nərsiliringni bu pak yərdin kɵtürüx, Huda’atamning ɵyini bazarƣa aylanduruxma! – dedi.
17 Buni kɵrgən xagirtliri Zəburda yezilƣan bu sɵzni esigə elixti:
“I Huda! Sening ɵyüng üqün kɵrsətkən ⱪizƣin muⱨəbbitim huddi kɵyüwatⱪan otning ɵzidur.”
18 Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri ⱨəzriti Əysaƣa:
– Bundaⱪ ⱪilixⱪa nemə ⱨoⱪuⱪung bar? Seni Huda əwətkən bolsa, buni ispatlax üqün bizgə bir karamət kɵrsitip baⱪmamsən, ⱪeni?! – dəp so’al ⱪoydi.
19 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ jawab bərdi:
– Silərgə kɵrsitidiƣan karamitim xuki, bu ibadəthanini wəyran ⱪilsanglar, üq kün iqidə uni yengiwaxtin yasap qiⱪimən.
20 Yəⱨudiylar ⱨəzriti Əysaning jawabini qüxənməy:
– Bu ibadəthanining yasilixi üqün ⱨazirƣiqə ⱪiriⱪ altə yil kətkən tursa, sən uni ⱪandaⱪsigə üq kündila yasap qiⱪalaysən? – dəp uni məshirə ⱪilixti. 21 Ⱨalbuki, ⱨəzriti Əysa eytⱪan “ibadəthana” uning ɵz teni idi. 22 Xunga, ⱨəzriti Əysa ɵlüp üqinqi küni tirilgəndin keyin, xagirtliri uning bu sɵzini esigə aldi wə muⱪəddəs yazmilarda ⱪutⱪuzƣuqining tirilixi ⱨəⱪⱪidə yezilƣan sɵzlər ⱨəmdə ⱨəzriti Əysa eytⱪan sɵzlərning tegigə yetip, etiⱪadi tehimu küqəydi.
23 Ɵtüp Ketix ⱨeyti jəryanida ⱨəzriti Əysaning Yerusalemda kɵrsətkən karamət wə mɵjizilirini kɵrgən nurƣun kixilər uningƣa etiⱪad ⱪilixti. 24 Lekin, ⱨəzriti Əysa pütkül insanlarning ⱪəlbini bilgəqkə, ularƣa ixənməytti. 25 Insan təbi’iti ⱨəⱪⱪidə ⱨeqkimning uningƣa bir nərsə dəp berixiningmu ⱨajiti yoⱪ idi. Qünki, u ɵzi kixilərning kɵnglidə nemə bar ikənlikini bilətti.
*11 †13 ‡14 3 Ⱪaytidin tɵrilix
1-2 Yəⱨudiylarning Nikodim isimlik bir kengəxmə kattiwexi bar idi. Pərisiylərdin bolƣan bu adəm bir keqisi ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip:
– Təⱪsir, sizning Huda əwətkən bir ustaz ikənlikingizni bilimiz. Qünki, Huda bilən billə bolmiƣan adəm siz kɵrsətkən bu karamət wə mɵjizilərni ⱪət’iy kɵrsitəlməydu, – dedi.
3 Ⱨəzriti Əysa:
– Bilip ⱪoyungki, ⱨeqkim ⱪaytidin tɵrəlmigüqə, Hudaning padixaⱨliⱪini kɵrəlməydu! – dedi.
4 Nikodim:
– Yaxinip ⱪalƣan adəm ⱪandaⱪmu ⱪaytidin tɵrəlsun? Anisining ⱪorsiⱪiƣa kirip ⱪayta tɵrilixi mumkinmu?! – dəp soridi.
5 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ jawab bərdi:
– Bilip ⱪoyungki, ⱨəm sudin, ⱨəm Hudaning Roⱨidin tɵrəlmigüqə, ⱨeqkim Hudaning padixaⱨliⱪiƣa kirəlməydu! 6 Ata-anisidin tɵrəlgənlər jismaniy ⱨayatliⱪⱪila igə bolidu. Biraⱪ, Hudaning Roⱨidin tɵrəlgənlər roⱨiy ⱨayatliⱪⱪimu igə bolidu. 7 Sizgə: “Ⱪaytidin tɵrilixinglar kerək” desəm, ⱨəyran bolmang. 8 Xamal haliƣan yeridə qiⱪidu, siz uning awazini anglaysiz, lekin ⱪəyərdin kelip, ⱪəyərgə ketidiƣanliⱪini biləlməysiz. Xuningƣa ohxax, Hudaning Roⱨining kixilərgə ⱪandaⱪ ⱪilip ⱨayatliⱪ ata ⱪilidiƣanliⱪinimu biləlməysiz.
9 Nikodim ⱨəzriti Əysadin:
– Bu ix ⱪandaⱪmu mumkin bolar? – dəp soridi.
10 Ⱨəzriti Əysa uningƣa mundaⱪ dedi:
– Siz Isra’illarning muⱨim ustazi turuⱪluⱪ, bunimu qüxənməmsiz? 11 Bilip ⱪoyungki, biz bilidiƣinimizni wə kɵrginimizni eytsaⱪmu, silər yənila bizning guwaⱨliⱪimizni ⱪobul ⱪilmaywatisilər. 12 Silərgə bu dunya toƣrisidiki ixlarni eytsam ixənmigən yərdə, ərx toƣrisidiki ixlarni eytsam ⱪandaⱪmu ixinisilər? 13 Ⱨeqkim ərxtiki ixlarning ⱪandaⱪ ikənlikini bilməydu. Qünki, ⱨeqkim ərxtin qüxkən əməs. Lekin, Insan’oƣli bularni bilidu. Qünki, u ərxtin qüxkən. 14 Tuqtin yasalƣan yilan Musa pəyƣəmbər təripidin qɵldə ɵlüwatⱪanlarning ⱪutulduruluxi üqün limda egiz kɵtürülginidək, Insan’oƣli bolƣan mənmu xundaⱪ egiz kɵtürülüxüm kerək. 15 Xundaⱪ bolƣanda, manga etiⱪad ⱪilƣanlarning ⱨəmmisi mənggülük ⱨayatⱪa erixələydu.
16 Qünki Huda dunyadiki insanlarni xu ⱪədər sɵyiduki, ɵzining birdinbir yeganə Oƣliƣa etiⱪad ⱪilƣan ⱨərbir kixi ⱨalak bolmay, mənggülük ⱨayatⱪa erixixi üqün, uni ⱪurban boluxⱪa əwətip bərdi. 17 Huda Oƣlini dunyadiki insanlarni soraⱪⱪa tartixⱪa əməs, bəlki ularni ⱪutⱪuzuxⱪa əwətti. 18 Uningƣa etiⱪad ⱪilƣanlar soraⱪⱪa tartilmaydu. Etiⱪad ⱪilmiƣanlar bolsa alliburun soraⱪⱪa tartilƣan bolidu. Qünki, ular Hudaning yəkkə-yeganə Oƣliƣa etiⱪad ⱪilmiƣanidi. 19 Ular da’im yamanliⱪ ⱪilƣaqⱪa, “ⱨəⱪiⱪiy nur” dunyaƣa kəlgən bolsimu, ular bu nurni əməs, zulmətni yahxi kɵrdi. Xunga, ular jazaƣa tartilidu. 20 Kimdəkim yamanliⱪ ⱪilsa, nurƣa ɵq bolidu wə ⱪilƣan-ətkənlirim axkara bolup ⱪalmisun dəp, nurdin ⱪaqidu. 21 Lekin, kimdəkim ⱨəⱪiⱪət boyiqə ix ⱪilsa, ixlirimni Hudaƣa tayinip ⱪilƣanliⱪim məlum bolsun dəp, nurƣa yeⱪin kelidu.
Yəⱨya pəyƣəmbərning guwaⱨliⱪi
22 Bu ixtin keyin, ⱨəzriti Əysa xagirtliri bilən Yəⱨudiyə ɵlkisigə bardi. Ⱨəzriti Əysa ular bilən billə u yərdə bir məzgil turup, kixilərni qɵmüldürdi. 23 Xu qaƣda, Salim yezisining yenidiki Aynon degən yərdə Yəⱨya pəyƣəmbərmu kixilərni qɵmüldürüwatatti. Qünki, u yərning süyi mol idi. kixilər uning aldiƣa kelixip qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilixatti. 24 Bu, Yəⱨya pəyƣəmbər tehi zindanƣa qüxmigən waⱪit idi. 25 Yəⱨya pəyƣəmbərning xagirtliri bir Yəⱨudiy bilən tazilinix diniy ⱪa’idisi toƣrisida talixip ⱪaldi. 26 Xagirtlar Yəⱨya pəyƣəmbərning yeniƣa kelip:
– Ustaz, ɵtkəndə I’ordan dəryasining u ⱪetida siz bilən birgə bolƣan, ɵzingiz “bu adəm məndin uluƣ” dəp guwaⱨliⱪ bərgən kixi ⱨazir baxⱪilarni qɵmüldürüwatidu. Əmdi ⱨəmmisi bizdin ⱪeqip, uning yeniƣa ketiwatidu, – dedi.
27 Yəⱨya pəyƣəmbər mundaⱪ jawab bərdi:
– Huda bərmisə, insan ⱨeqnemigə erixəlməydu. 28 Mən silərgə: “Mən Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ əməs, pəⱪət uning aldida kəlgən yol ⱨazirliƣuqi” degən. Buningƣa silər ɵzünglarmu guwaⱨliⱪ berələysilər. 29 Ⱪiz qoⱪum ɵzi bilən toy ⱪilidiƣan yigitkə mənsup bolidu. Ⱪoldax bolsa yigitning təyyarliⱪini ⱪilip, uning kelixini kütidu ⱨəm uning awazini anglap hursən bolidu. Xuningƣa ohxax, mənmu ⱨəzriti Əysaning kelixidin huxallinip, ⱪin-ⱪinimƣa patmay ⱪaldim. 30 Əmdi uning xɵⱨriti ɵsüxi, mening bolsa tɵwənlixi kerək.
31 U ərxtin kəlgüqi bolup, ⱨəmmidin üstündur. Mən bolsam bu dunyadin kəlgüqi, xunga ⱪilidiƣan sɵzlirimmu bu dunyadiki ixlar bilənla qəklinidu. Ərxtin kəlgüqi ⱨəmmidin üstün bolup, 32 u ɵzining ərxtə kɵrgən wə angliƣanliriƣa guwaⱨliⱪ beridu. Biraⱪ, uning guwaⱨliⱪiƣa ixinidiƣanlar naⱨayiti az bolidu. 33 Ⱨalbuki, uning guwaⱨliⱪiƣa ixinidiƣanlar Hudaning ⱨəⱪ ikənlikigimu guwaⱨliⱪ beridu. 34 Huda əwətkən ⱪutⱪuzƣuqi Hudaning sɵzini sɵzləydu, qünki Huda ɵz roⱨini uningƣa ayimastin berip kəlməktə. 35 Ərxtiki atimiz Oƣlini sɵyidu wə ⱨəmmə ixlarni uning ⱪoliƣa tapxurƣan. 36 Hudaning Oƣliƣa etiⱪad ⱪilƣan kixi mənggülük ⱨayatⱪa erixkən bolidu. Lekin, uni rət ⱪilƣan kixi mənggülük ⱨayattin məⱨrum ⱪalidu-də, Hudaning ƣəzipi mana xundaⱪlardin mənggü neri bolmaydu.
4 Ⱨəzriti Əysa bilən Samariyilik ayal
1 Ⱨəzriti Əysa Yəⱨya pəyƣəmbərdinmu kɵp xagirt ⱪobul ⱪilip, ularni qɵmüldürüwetiptu degən həwər Pərisiylərgə yətti. 2 (Əməliyəttə ⱨəzriti Əysa ɵzi əməs, xagirtliri qɵmüldürətti.) 3 Ularning həwər tapⱪinini uⱪⱪan ⱨəzriti Əysa Yəⱨudiyə ɵlkisidin qiⱪip yənə Jəliliyigə kətti. 4 Yol üstidə Samariyə ɵlkisidin ɵtüxkə toƣra kəldi. 5 Buning bilən, ⱨəzriti Əysa Samariyining Siⱨar degən yezisiƣa kəldi. Siⱨar burunⱪi zamanda Yaⱪup ɵz oƣli Yüsüpkə miras ⱪilƣan yərgə yeⱪin bolup, 6 “Yaⱪup ⱪuduⱪi” degən ⱪuduⱪmu xu yərdə idi. Ⱨəzriti Əysa səpərdə qarqiƣanliⱪi üqün ⱪuduⱪning yeniƣa kelip olturdi. Bu qüx waⱪti bolup, 7-8 ⱨəzriti Əysaning xagirtliri yeməklik setiwelix üqün, xəⱨərgə kirip kətkənidi.
Xu qaƣda, Samariyilik bir ayal suƣa kəldi. Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Manga bir’az ussuluⱪ bərgəysiz, – dedi.
9 Yəⱨudiylarning Samariyiliklərni kapir dəp, ⱨətta ularning qinə-ⱪaqilirinimu ixlətməydiƣanliⱪini bilidiƣan ayal:
– Ɵzingiz Yəⱨudiy turup, məndək Samariyilik ayaldin ⱪandaⱪlarqə su tələp ⱪilip ⱪaldingiz? – dəp soridi.
10 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ jawab bərdi:
– Əgər siz Hudaning sowƣitining nemiliki wə sizdin ussuluⱪ soriƣan kixining kim ikənlikini bilsingizidi, undaⱪta siz uningdin xuni tiləyttingiz-də, umu sizgə ⱨayatliⱪ süyini berətti.
11 Ayal:
– Təⱪsir, ⱪuduⱪ qongⱪur, uning üstigə su tartidiƣan əswablar yoⱪ tursa, ⱨayatliⱪ süyini nədin tapalaysiz? 12 Bu ⱪuduⱪni əjdadimiz Yaⱪup koliƣan. Uningdin ɵzi, oƣulliri wə mal-waranlirimu su iqkən. Əjəba, siz bu sudinmu yahxi su berimən dəp, ɵzingizni əjdadimiz Yaⱪuptin uluƣ deməkqimu?! – dəp soridi.
13 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dəp jawab bərdi:
– Bu suni iqkənlər yənə ussaydu. 14 Əmma, mən beridiƣan suni iqkənlər mənggü ussimaydiƣan bolidu. Mən beridiƣan su, iqkən kixilərning ⱪəlbidə etilip qiⱪidiƣan bir bulaⱪⱪa aylinip, ularƣa mənggülük ⱨayatliⱪ beridu.
15 – Təⱪsir, manga bu sudin bərgəysiz. Xu su bilən təxnaliⱪimni ⱪandurup, ⱪuduⱪⱪa ikkinqi kəlməydiƣan bolay, – dedi ayal.
16 Ⱨəzriti Əysa:
– Berip eringizni baxlap keling, – dedi.
17 – Erim yoⱪ, – dəp jawab bərdi ayal.
– Erim yoⱪ dəp, rastini eyttingiz. 18 Bəx ərgə təgkənidingiz, ⱨazir siz bilən billə yaxawatⱪan adəm eringiz bolmaydu. Buni toƣra eyttingiz! – dedi ⱨəzriti Əysa.
19 – Təⱪsir, əmdi qüxəndim, siz əslidə pəyƣəmbər ikənsiz! 20 Xunga eytip bərsingiz, əjdadlirimiz bu taƣda ibadət ⱪilip kəlgən, lekin silər Yəⱨudiylar nemə üqün “ibadətni Yerusalemda ⱪilix kerək!” dəp qing turisilər, – dedi ayal.
21 Ⱨəzriti Əysa uningƣa mundaⱪ dedi:
– Hanim, sɵzlirimgə ixining, xundaⱪ bir waⱪit keliduki, Hudaƣa ibadət ⱪilix üqün, kixilərning bu taƣⱪa yaki Yerusalemƣa berixining ⱨajiti ⱪalmaydu. 22 Silər Samariyiliklər Hudaƣa ibadət ⱪilƣan bilən uni bilməysilər. Biraⱪ, biz Yəⱨudiylar kimgə ibadət ⱪilƣinimizni bilimiz. Qünki, ⱪutⱪuzulux Yəⱨudiylar arⱪiliⱪ dunyaƣa kelidu. 23 Lekin xundaⱪ bir waⱪit kelidu, xundaⱪla kelip ⱪaldiki, kixilər roⱨi bilən wə Huda axkariliƣan ⱨəⱪiⱪət boyiqə uningƣa ibadət ⱪilidu. Ərxtiki atimiz ɵzigə ənə xundaⱪ ⱨəⱪiⱪiy ibadət ⱪilƣuqilarni izdiməktə. 24 Huda – Roⱨtur. Uningƣa ibadət ⱪilƣuqilar roⱨi bilən wə Huda axkariliƣan ⱨəⱪiⱪət boyiqə uningƣa ibadət ⱪilixi kerək.
25 Ayal ⱨəzriti Əysaƣa:
– Məsiⱨning, yəni ⱪutⱪuzƣuqining kelidiƣanliⱪini bilimən. U kəlgəndə, bizgə ⱨəⱪiⱪətni toluⱪ qüxəndürüp beridu, – dedi.
26 – Siz bilən sɵzlixiwatⱪan mən, u bolimən! – dedi ⱨəzriti Əysa.
27 Dəl xu qaƣda, ⱨəzriti Əysaning xagirtliri ⱪaytip kəldi. Ular uning bir Samariyilik ayal bilən sɵzlixiwatⱪanliⱪiƣa ⱨang-tang ⱪelixti, lekin, ⱨeqⱪaysisi ⱨəzriti Əysadin: “Siz uningdin nemə sorimaⱪqisiz?” yaki “Siz nemixⱪa uning bilən sɵzlixisiz?” dəpmu sorimidi.
28 Xuning bilən, ayal kozisini taxlap, xəⱨərgə ⱪaytip berip, kixilərgə:
29 – Yürünglar, ⱨayatimda ⱪilƣan ixlirimning ⱨəmmisini manga eytip bərgən adəmni kɵrüp kelinglar. Əjəba, Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ xumidu? – dedi.
30 Buning bilən, kixilər xəⱨərdin qiⱪip, ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelixkə baxlidi.
31 Xu waⱪitning ɵzidə xagirtliri ⱨəzriti Əysaƣa:
– Ustaz, azraⱪ bir nərsə yəwalsingizqu? – dəp ɵtünüxti.
32 Lekin, ⱨəzriti Əysa:
– Mening silər bilməydiƣan bir yeməklikim bar, – dedi.
33 Xagirtlar bir-birigə:
– Əjəba, biri ustazƣa yeməklik əkelip bərgənmidu? – deyixti.
34 – Mening yeməklikim – meni əwətkən Hudaning iradisini əməlgə axurux wə uning manga tapxurƣan ixini tamamlaxtur, – dedi ⱨəzriti Əysa.
35 Ⱨəzriti Əysa xəⱨərdin keliwatⱪanlarni kɵzdə tutup sɵzini dawamlaxturup, xagirtliriƣa mundaⱪ dedi:
– Silər: “Ⱨosul yeƣixⱪa yənə tɵt ay bar” dəysilər. Əmma silərgə eytimənki, bexinglarni kɵtürüp etizlarƣa ⱪaranglar, zira’ətlər sarƣiyip oruxⱪa təyyar bolƣandək, bu kixilərmu etiⱪad ⱪilixⱪa təyyar boldi!
36 Huddi ⱨosul yiƣⱪuqi ⱨəⱪⱪini eliwatⱪandək, bu kixilərni manga etiⱪad ⱪilixⱪa yetəkləwatⱪanlarmu Hudadin tegixlik in’am eliwatidu. Ularning yiƣⱪan ⱨosuli bolsa mənggülük ⱨayatⱪa erixkən kixilərdur. Xundaⱪ ⱪilip, “teriⱪqi” wə “ormiqi” təng huxallinidu. 37 “Biri teriydu, yənə biri yiƣidu” degən təmsil toƣridur. 38 Mən silərni ɵzünglar əməs, baxⱪilar əmgək singdürgən bir “ⱨosul”ni yiƣixⱪa əwəttim. Xuning üqün, silər təyyar bolƣan bu “ⱨosul”ni yiƣⱪuqisilər.
39 Siⱨar yezisidiki nurƣun Samariyiliklər ⱨeliⱪi ayalning: “Ⱨayatimda ⱪilƣan ixlirimning ⱨəmmisini manga eytip bərdi!” degən sɵzini anglap, ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪildi. 40 Xunga, ular ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kelip, uning ɵzliri bilən billə turuxini tələp ⱪilixti. Xuning bilən, ⱨəzriti Əysa u yərdə ikki kün turdi.
41 Uning təlimi arⱪiliⱪ tehimu kɵp adəm uningƣa etiⱪad ⱪildi. 42 Ular ayalƣa:
– Bizning etiⱪad ⱪiliximiz əmdi pəⱪət sizning sɵzliringiz səwəbidinla əməs, bəlki ɵzimizning angliƣanliⱪidinmu boldi. Uning ⱨəⱪiⱪətən dunyaning ⱪutⱪuzƣuqisi ikənlikini bilduⱪ! – deyixti.
Bir əməldarning oƣlining saⱪaytilixi
43 Ikki kündin keyin ⱨəzriti Əysa Jəliliyə ɵlkisigə ⱪarap yol aldi. 44 U ɵzi burun: “Ⱨeqⱪandaⱪ pəyƣəmbər ɵz yurtida ⱨɵrmətkə sazawər bolmaydu” degən. 45 Jəliliyigə kəlginidə, Jəliliyiliklər uni ⱪarxi elixti, qünki ularmu Ɵtüp Ketix ⱨeytini Yerusalemda ɵtküzgən wə ⱨəzriti Əysaning u yərdə yaratⱪan mɵjizə ⱨəm karamətlirini kɵrgənidi.
46 Ⱨəzriti Əysa Jəliliyə ɵlkisidə turƣan waⱪtida, Kana yezisiƣa yənə bardi. (U dəl xu yezidiki bir toyda suni xarabⱪa aylandurƣanidi.) Xu künlərdə, Kəpərnaⱨum xəⱨiridə oƣli kesəl bolup yatⱪan bir orda əməldari bar idi. 47 U ⱨəzriti Əysaning Yəⱨudiyidin Jəliliyigə kəlgənlikini anglap, uning aldiƣa bardi wə:
– Ɵyümgə berip, səkratta yatⱪan oƣlumni saⱪaytip bərsingiz! – dəp ɵtündi.
48 Xuning bilən, ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Silər Jəliliyiliklər mɵjizə wə karamətlərni kɵrmigüqə, manga etiⱪad ⱪilmaydiƣan ohxaysilər! – dedi.
49 Orda əməldari ⱨəzriti Əysaƣa:
– Ⱨəzrətliri, balam ɵlməstə barƣaysiz! – dedi.
50 – Ɵyingizgə ⱪayting, oƣlingiz ⱨayat ⱪalidu! – dedi ⱨəzriti Əysa.
Ⱨeliⱪi adəm ⱨəzriti Əysaning eytⱪan sɵzigə ixinip, ɵyigə ⱪarap mangdi. 51 Yolda qakarliri uning aldiƣa qiⱪip, oƣlining ⱨayat ⱨəm salamət ikənlikini uⱪturdi.
52 Əməldar ulardin oƣlining ⱪaqandin baxlap yahxilinixⱪa yüzləngənlikini soriƣinida, ular:
– Tünügün qüxtin keyin sa’ət birdə ⱪizitmisi yandi, – deyixti.
53 Balining atisi buning dəl ⱨəzriti Əysaning ɵzigə: “Oƣlingiz ⱨayat ⱪalidu!” degən waⱪit ikənlikini esigə aldi. Xuning bilən, u wə pütün a’ilisidikilər ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilixti.
54 Bu, ⱨəzriti Əysaning Yəⱨudiyidin Jəliliyigə kelip kɵrsətkən ikkinqi mɵjizisi idi.
5 Kɵlqək boyidiki paləqning saⱪaytilixi
1 Buningdin uzun ɵtməy, Yəⱨudiylarning bir ⱨeyti yetip kəldi. Xunga, ⱨəzriti Əysa Yerusalemƣa bardi. 2 Yerusalemdiki “Ⱪoy Dərwazisi”ning yenida Ibraniy tilida “Bəytəsta” dəp atilidiƣan bir kɵlqək bolup, uning ətrapida bəx pexaywan bar idi. 3 Bu pexaywanlar astida bir top ⱪariƣu, tokur wə paləqlər yetixatti. {ular yetip kɵlqəkning süyining qayⱪilixini kütətti. 4 Qünki, Hudaning bir pərixtisi turup-turup kɵlqəkkə qüxüp suni qayⱪaydikən, suning qayⱪilixidin keyin kɵlqəkkə birinqi bolup kirgən kixi ⱨərⱪandaⱪ kesəldin halas bolidikən.} 5 u yərdə ottuz səkkiz yil kesəl tartⱪan bir bimar bar idi. 6 Ⱨəzriti Əysa bu tokur adəmni kɵrdi wə uning uzundin beri xu əⱨwalda ikənlikini bilip, uningdin:
– Saⱪiyip ketixni halamsən? – dəp soridi.
7 Bimar mundaⱪ jawab bərdi:
– Ⱨəzrətliri, su qayⱪalƣanda meni suƣa qüxüridiƣan adimim yoⱪ. Mən qüxəy degüqə, baxⱪilar mening aldimda qüxüwalidu.
8 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Ornungdin tur, orun-kɵrpəngni yiƣixturup mang! – dedi.
9 Ⱨeliⱪi adəm xu’an saⱪiyip, orun-kɵrpisini yiƣixturup mengixⱪa baxlidi.
Bu, Yəⱨudiylarning dəm elix küni* Dəm elix küni – bu, Yəⱨudiylarning ibadət ⱪilidiƣan muⱪəddəs künini kɵrsitidu. U küni ixləx ⱪət’iy mən’i ⱪilinƣan. idi. 10 Xunga, bəzi Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri saⱪayƣan adəmgə:
– Bügün dəm elix küni tursa, Təwrat ⱪanunimizda dəm elix küni ix ⱪilix mən’i ⱪilinƣanliⱪini bilip turup, yənə orun-kɵrpəngni kɵtürüp yürisənƣu! – dedi.
11 Lekin, bimar ularƣa mundaⱪ jawab bərdi:
– Meni saⱪaytⱪan kixi manga: “Orun-kɵrpəngni yiƣixturup mang” degən tursa!
12 – Sanga: “Orun-kɵrpəngni yiƣixturup mang” degən zadi kim ikən u? – dəp soraxti ular.
13 Biraⱪ, saⱪayƣan adəm ⱨəzriti Əysaning kim ikənlikini bilməytti. U yərdə adəm kɵp bolƣanliⱪtin, ⱨəzriti Əysa ɵzini daldiƣa elip, astiƣina ketip ⱪaldi.
14 Bu ixtin keyin, ⱨəzriti Əysa ⱨeliⱪi adəmni mərkiziy ibadəthanida kɵrüp:
– Kesilingdin saⱪayding. Əmdi gunaⱨ sadir ⱪilma, bexingƣa tehimu qong bala-ⱪaza kelip ⱪalmisun! – dedi.
15 Ⱨeliⱪi adəm Yəⱨudiy aⱪsaⱪallirining ⱪexiƣa berip, ɵzini saⱪaytⱪan ⱨəzriti Əysa ikənlikini uⱪturdi. 16 Ⱨəzriti Əysa bu ixlarni dəm elix küni ⱪilƣanliⱪi üqün, Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri uningƣa ziyankəxlik ⱪilixⱪa baxlidi. 17 Lekin, ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Huda’atam ta ⱨazirƣiqə tohtimastin ix ⱪilip kəlməktə, mənmu xundaⱪ ⱪilixim kerək! – dedi.
18 Xundaⱪ ⱪilip, Yəⱨudiy aⱪsaⱪallirining uni ɵltürüx niyiti tehimu küqəydi. Qünki, u dəm elix künining ⱪa’idisini buzupla ⱪalmastin, Hudaning ɵz atisi ikənlikini eytix bilən, ɵzini Hudaƣa təng ⱪilƣanidi.
Ⱨəzriti Əysaning ⱨoⱪuⱪi
19 Ⱨəzriti Əysa bu xikayətlərgə jawabən Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliriƣa mundaⱪ dedi:
– Bilip ⱪoyunglarki, Oƣli ɵzlükidin ⱨeqnemə ⱪilalmaydu. Pəⱪət ərxtiki Atisining nemə ⱪiliwatⱪanliⱪini kɵrüp, andin xu ixni ⱪilalaydu. Atisi nemə ⱪilsa, umu xuni ⱪilidu. 20 Qünki, Atisi uni sɵyidu wə ɵzining ⱪilidiƣan barliⱪ ixlirini uningƣa kɵrsitidu ⱨəm Oƣli arⱪiliⱪ silərni ⱨəyran ⱪaldurƣudək, tehimu zor wə uluƣ ixlarni ayan ⱪilidu. 21 Ɵlgənlərni Atisi ⱪandaⱪ tirildürüp, ularƣa ⱨayatliⱪ ata ⱪilƣan bolsa, Oƣlimu xuningƣa ohxax ɵzi haliƣan kixilərgə mənggülük ⱨayat ata ⱪilidu. 22 Xundaⱪla, Atisi ⱨeqkimni soraⱪⱪa tartmaydu, bəlki Oƣli tartidu. Qünki, soraⱪⱪa tartixning pütün ⱨoⱪuⱪini Oƣliƣa bərgəndur. 23 Buningdin məⱪsət, insanlarning ɵzini ⱨɵrmətliginidək, Oƣlinimu ⱨɵrmətlixi üqündur. Oƣlini ⱨɵrmətlimigənlər uni əwətküqi Atisinimu ⱨɵrmətlimigənlərdin bolidu. 24 Bilip ⱪoyunglarki, sɵzümni anglap, meni əwətküqigə ixəngənlər mənggülük ⱨayatⱪa erixkən bolidu. Bundaⱪ adəm soraⱪⱪa tartilmaydu, xundaⱪla ɵlümdin ⱨayatliⱪⱪa ɵtkən bolidu.
25 Bilip ⱪoyunglarki, roⱨi ɵlüklərning Hudaning Oƣlining awazini anglaydiƣan waⱪit-sa’iti yetip kəlməktə, xundaⱪla kelip ⱪaldiki, anglap ixəngənlər ⱨayatliⱪⱪa igə bolidu. 26 Qünki, Atisi ɵzi ⱪandaⱪ ⱨayatliⱪ mənbəsi bolsa, Oƣlinimu xundaⱪ ⱨayatliⱪ mənbəsi ⱪildi. 27 Yənə uningƣa soraⱪ ⱪilix ⱨoⱪuⱪinimu bərdi, qünki u Insan’oƣlidur. 28 Buningƣa ⱨəyran bolmanglar. Ɵlgənlərning ⱨəmmisi mening awazimni anglaydiƣan waⱪit kelidu 29 wə ular yərlikliridin qiⱪixidu. Yahxiliⱪ ⱪilƣanlar tirilip, mənggülük ⱨayatⱪa erixidu, yamanliⱪ ⱪilƣanlar tirilip soraⱪⱪa tartilidu. 30 Mən ɵzlükümdin ⱨeqnemə ⱪilalmaymən, pəⱪət Atamning eytⱪini boyiqə soraⱪ ⱪilimən. Mening ⱨɵkümüm adildur. Qünki, mening niyitim mening iradəmni əməs, bəlki meni əwətküqining iradisini ixⱪa axuruxtur.
Hudaning ⱨəzriti Əysaƣa bərgən guwaⱨliⱪi
31 – Əgər ɵzüm üqün ɵzüm guwaⱨliⱪ bərsəm, guwaⱨliⱪim bikar bolidu. 32 Lekin, mən üqün guwaⱨliⱪ beridiƣan baxⱪa biri bar. Uning manga ⱪilidiƣan guwaⱨliⱪining rastliⱪini bilimən. 33 Yəⱨya pəyƣəmbərgə adəm əwətkən əməsmidinglar?! U ⱨəⱪiⱪətkə guwaⱨliⱪ bərgən. 34 Əməliyəttə, manga bir insanning guwaⱨliⱪi kerək əməs. Silərni Yəⱨya pəyƣəmbərning guwaⱨliⱪiƣa ixinip, ⱪutⱪuzulsun dəp, bularni eytiwatimən. 35 Yəⱨya pəyƣəmbər nur qeqip turƣan bir qiraƣⱪa ohxaydu. Silər uning yoruⱪluⱪidin waⱪitliⱪ bolsimu bəⱨrimən boluxni halidinglar. 36 Lekin, Yəⱨya pəyƣəmbərning mən üqün bərgən guwaⱨliⱪidinmu qong bir guwaⱨliⱪ bar. U bolsimu mening yaratⱪan mɵjizilirim, yəni Atam mening orundixim üqün manga tapxurƣan ixlardur. Bular Atamning meni əwətkənlikigə guwaⱨliⱪ beridu. 37 Meni əwətkən Atam ɵzimu mən üqün guwaⱨqidur. Silər ⱨeqⱪaqan uning awazini anglimidinglar, ⱪiyapitini kɵrmidinglar. 38 Uning sɵzliri silərning ⱪəlbinglardin orun almidi, qünki meni uning əwətkinigə ixənmidinglar.
39 Muⱪəddəs yazmilarni tətⱪiⱪ ⱪilisilər, qünki uningdin mənggülük ⱨayatⱪa igə boluxning yolini tapalaymiz, dəp ⱪaraysilər. Əjəba, bu yazmilar meni Huda əwətidiƣan ⱪutⱪuzƣuqi dəp tonuxturƣan əməsmu?! 40 Xundaⱪ turuⱪluⱪ, silər yənə mening yenimƣa kelip, ⱨayatliⱪⱪa erixixni halimaysilər.
41 Mən insanlarning mahtixini izdiməymən. 42 Lekin, mən silərni bilimən. Ⱪəlbinglarda Hudaƣa bolƣan muⱨəbbitinglar yoⱪ. 43 Mən atamning nami bilən kəlsəm, silər meni ⱪobul ⱪilmaysilər. Ⱨalbuki, baxⱪilar ɵz nami bilən kəlsə, uni ⱪobul ⱪilisilər. 44 Silər bir-biringlarning mahtixini ⱪobul ⱪilisiləryu, yeganə Hudaning mahtixiƣa igə boluxⱪa tirixmaysilər. Bu ⱨalda manga ⱪandaⱪmu etiⱪad ⱪilalaysilər?!
45 Biraⱪ, meni üstimizdin Atamƣa xikayət ⱪilidu, dəp oylimanglar. Üstünglardin xikayət ⱪilidiƣan mən əməs, bəlki silər ümid baƣliƣan Musa pəyƣəmbərdur. 46 Əgər silər rasttin Musa pəyƣəmbərgə ixəngən bolsanglar, mangimu ixəngən bolattinglar. Qünki, muⱪəddəs yazmilarda Musa pəyƣəmbər mən toƣruluⱪ yazƣan. 47 Lekin, uning muⱪəddəs yazmilarda yazƣan sɵzlirigə ixənmisənglar, mening sɵzlirimgə ⱪandaⱪmu ixinisilər?!
*9 6 Bəx ming adəmning toyduruluxi
1 Bir məzgildin keyin, ⱨəzriti Əysa Jəliliyə kɵli (Tiberiyə kɵli dəpmu atilidiƣan kɵl)ning u ⱪetiƣa ɵtti. 2 Zor bir top halayiⱪ uning kəynidin əgixip mangdi, qünki ular uning kesəllərni saⱪaytⱪan mɵjizilirini kɵrgənidi. 3 Ⱨəzriti Əysa taƣⱪa qiⱪip, u yərdə xagirtliri bilən billə olturdi. 4 Bu, Yəⱨudiylarning Ɵtüp Ketix ⱨeytiƣa az ⱪalƣan waⱪit idi. 5 Ⱨəzriti Əysa bexini kɵtürüp, zor bir top halayiⱪning ɵzining aldiƣa keliwatⱪanliⱪini kɵrüp, Filiptin:
– Xunqə kɵp adəmni toydurƣudək nanni nədin tapimiz? – dəp soridi. 6 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzni uni sinax üqün eytⱪanidi. Əməliyəttə, ⱪandaⱪ ⱪilixni ɵzi bilətti.
7 Filip jawabən:
– Ⱨəmməylənning bir burdidin nan yeyixi üqün, yerim yilliⱪ kirimmu yətməydu! – dedi.
8 Xagirtlardin yənə biri, yəni Simun Petrusning inisi Əndər ⱨəzriti Əysaƣa:
9 – Bu yərdə bir kiqik bala bolup, uningda bəx arpa nan bilən ikki beliⱪ bar. Lekin, bunqiwala adəm üqün bu nemigə yətsun?! – dedi.
10 – Kɵpqilikni olturƣuzunglar, – dedi ⱨəzriti Əysa.
U yər kəng kətkən qimənzarliⱪ idi. Halayiⱪning ⱨəmmisi olturdi. U yərdiki ərlərning sanila bəx mingqə bar idi. 11 Ⱨəzriti Əysa nanlarni ⱪoliƣa elip, Hudaƣa xükür eytⱪandin keyin, olturƣanlarƣa bɵlüp bərdi. Beliⱪlarnimu xundaⱪ ⱪildi. Kɵpqilik haliƣanqə yedi. 12 Ⱨəmməylən yəp toyƣanda, ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa:
– Exip ⱪalƣinini yiƣinglar, ⱨeq nərsə zayə bolmisun, – dedi.
13 Xuning bilən, ular kɵpqilikning bəx arpa nandin yəp exip ⱪalƣinini on ikki sewətkə toldurup yiƣiwaldi.
14 Halayiⱪ ⱨəzriti Əysaning kɵrsətkən bu mɵjizisini kɵrüp: “Dunyaƣa kelixini Musa pəyƣəmbər aldin eytⱪan pəyƣəmbər ⱨəⱪiⱪətən muxu ikən!” deyixti. 15 Ⱨəzriti Əysa ularning ɵzini Isra’illarning padixaⱨi boluxⱪa məjburlaydiƣanliⱪini bilip, ulardin ayrilip, ⱪaytidin taƣⱪa tənⱨa qiⱪip kətti.
Ⱨəzriti Əysaning su üstidə mengixi
16 Kəqⱪurun, ⱨəzriti Əysaning xagirtliri kɵl boyiƣa kelixti. 17 Gərqə ⱪarangƣu qüxüp kətkən bolsimu, ⱨəzriti Əysa tehiqə ularning yeniƣa kəlmigənidi. Xuning bilən, ular bir kemigə olturup, kɵlning u ⱪetidiki Kəpərnaⱨum xəⱨirigə ⱪarap yol elixti. 18 Ⱪattiⱪ boran qiⱪip, kɵldə dolⱪun kɵtürülüwatatti. 19 Xagirtlar palaⱪ urup tɵt-bəx qaⱪirim yərgiqə barƣandin keyin, ⱨəzriti Əysaning kɵl üstidə mengip kemigə yeⱪinlixiwatⱪanliⱪini kɵrüp ⱪorⱪuxup kətti. 20 Lekin, ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Ⱪorⱪmanglar, bu mən! – dedi.
21 Buning bilən, ular ⱨəzriti Əysani kemigə qiⱪixⱪa ündidi. U kemigə qiⱪⱪandin keyinla, ular barmaⱪqi bolƣan yerigə berip ⱪaldi.
Ⱨəzriti Əysa – roⱨiy ozuⱪtur
22 Ikkinqi küni, kɵlning u ⱪetida ⱪalƣan halayiⱪ tünügünki kündə u yərdə pəⱪət birla kemining barliⱪini, ⱨəzriti Əysaning ɵz xagirtliri bilən billə u kemigə olturmiƣanliⱪini, xagirtlirining yalƣuz kətkənlikini esigə aldi. 23 Birnəqqə kemə Tiberiyə xəⱨiridin ⱨəzriti Əysa du’a ⱪilip halayiⱪⱪa nan tarⱪitip bərgən yərgə yeⱪin kelip tohtidi. 24 Ⱨəzriti Əysaning wə xagirtlirining u yərdə əməslikini bilgən halayiⱪ u kemilərgə olturup, Kəpərnaⱨum xəⱨirigə ⱨəzriti Əysani izdigili mangdi.
25 Halayiⱪ uni kɵlning u ⱪetida tapⱪandin keyin:
– Ustaz, bu yərgə ⱪaqan kəldingiz? – dəp soraxti.
26 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ jawab bərdi:
– Bilip ⱪoyunglarki, silər meni mɵjizilirimni kɵrüp qüxəngənlikinglar üqün əməs, bəlki nanlardin haliƣanqə yəp toyƣanliⱪinglar üqün izdidinglar. 27 Biraⱪ, silər buzulidiƣan ozuⱪluⱪ üqün əməs, buzulmaydiƣan, mənggülük ⱨayatliⱪ beridiƣan ozuⱪluⱪ üqün jan tikip ixlənglar! Buni silərgə Insan’oƣli – ɵzüm berimən, qünki mening bundaⱪ ⱪiliximni Huda’atam təstiⱪliƣan.
28 Ular:
– Ⱪandaⱪ ⱪilƣanda Hudaning hizmitidə bolalaymiz? – dəp soraxti.
29 – Hudaning hizmiti – Hudaning əwətkinigə etiⱪad ⱪilixtur, – dəp jawab bərdi ⱨəzriti Əysa.
30 Ular yənə:
– Siz ⱪandaⱪ mɵjizə yaritix bilən bizni ɵzingizgə ixəndürisiz? Bizgə nemə ⱪilip bərməkqisiz? 31 Əjdadlirimiz qɵldə yürgəndə, “manna” dəp atalƣan nan yegən. Bu ⱨəⱪtə Zəburda: “U ularƣa ərxtin qüxürülgən nan təⱪdim ⱪildi” deyilgən. Siz bizgə nemə təⱪdim ⱪilmaⱪqisiz? – deyixti.
32 Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Bilip ⱪoyunglarki, əjdadliringlarƣa asmandin qüxkən nanni Musa pəyƣəmbər əməs, bəlki Huda’atam bərgən. Mana ⱨazirmu silərgə asmandin qüxkən ⱨəⱪiⱪiy nanni Huda’atam beriwatidu. 33 Bu nan ərxtin qüxkəndur wə pütün dunyaƣa ⱨayatliⱪ bərgüqidur.
34 – Təⱪsir, ⱨəmixə bizgə bundaⱪ nan berip turƣaysiz! – deyixti ular.
35 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Ⱨayatliⱪ beridiƣan nan ɵzümdurmən! Mening yenimƣa kəlgənlər ⱨərgiz aq ⱪalmaydu. Manga etiⱪad ⱪilƣanlar ⱨeqⱪaqan ussimaydu. 36 Lekin silərgə eytⱪinimdək, silər meni kɵrgən bolsanglarmu, manga etiⱪad ⱪilmaywatisilər.
37 Huda’atam manga tapxurƣanlarning ⱨəmmisi mening yenimƣa kelidu. Mening yenimƣa kəlgənlərni ⱨərgiz taxliwətməymən. 38 Qünki, mən ɵz iradəmni əməs, meni əwətküqining iradisini əməlgə axurux üqün ərxtin qüxtüm. 39 Meni əwətküqining iradisi bolsa uning manga tapxurƣanliridin birinimu yoⱪatmasliⱪim, xundaⱪla ⱪiyamət küni ularning ⱨəmmisini tirildürüp, mənggülük ⱨayatⱪa erixtürüxümdin ibarət. 40 Qünki, mening Atamning iradisi oƣlini, yəni meni tonuƣan wə manga etiⱪad ⱪilƣanlarning ⱨəmmisini mənggülük ⱨayatⱪa erixtürüxtur. Mən ularni ⱪiyamət küni tirildürüp, mənggülük ⱨayatⱪa erixtürimən.
41 Ⱨəzriti Əysa: “Ərxtin qüxkən ‘nan’ ɵzümdurmən!” degənliki üqün, Yəⱨudiylar uningƣa narazi bolup ƣodungxixⱪa baxlidi. 42 “Bu Yüsüpning oƣli Əysa əməsmu? Atisinimu, anisinimu tonuydiƣan tursaⱪ, yənə ⱪandaⱪlarqə: ‘ərxtin qüxtüm!’ deyəlisun?” deyixətti ular.
43 – Manga ƣodungximanglar, – dedi ⱨəzriti Əysa, – 44 meni əwətkən Huda’atam ɵzi kixilərning ⱪəlbigə salmisa, ular mening yenimƣa keləlməydu. Mening yenimƣa kəlgən kixilərni ⱪiyamət küni tirildürimən. 45 Pəyƣəmbərlərning yazmilirida mundaⱪ yezilƣan: “Ularning ⱨəmmisigə Huda təripidin təlim berilidu.” Xunga, Atamning təlimini angliƣan wə uningdin ɵgəngən kixilər mening yenimƣa kelidu. 46 Bu, Atamni bir kixi kɵrgən degənlik əməs. Atamni pəⱪət uning yenidin kəlgüqi mənla kɵrgən.
47 Bilip ⱪoyunglarki, manga etiⱪad ⱪilƣanlar mənggülük ⱨayatⱪa alliⱪaqan erixkən bolidu. 48 Ⱨayatliⱪ beridiƣan “nan” ɵzümdurmən. 49 Gərqə əjdadliringlar qɵllərdə manna yegən bolsimu, yənila ɵldi. 50 Lekin, ərxtin qüxkən xundaⱪ bir “nan” barki, uni yegənlər ɵlməydu. 51 Ərxtin qüxkən, “ⱨayatliⱪ beridiƣan nan” ɵzümdurmən. Kimdəkim bu “nan”din yesə, mənggü yaxaydu. Bu “nan” mening tenimdur. Mən dunyadiki insanlar ⱨəⱪiⱪiy ⱨayatⱪa igə bolsun dəp, uni atimaⱪqi.
52 Bu sɵz bilən ular hapa boluxup:
– Bu adəm bizning yeyiximizgə ɵz tenini ⱪandaⱪ berələydu? – deyixip, talax-tartix ⱪilixⱪa baxlidi.
53 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Bilip ⱪoyunglarki, Insan’oƣlining tenini yemigüqə wə ⱪenini iqmigüqə, silərdə mənggülük ⱨayatliⱪ bolmaydu. 54 Tenimni yegən wə ⱪenimni iqkən kixi mənggülük ⱨayatⱪa erixkən bolidu. Mən u kixini ⱪiyamət küni tirildürimən. 55 Qünki, tenim ⱨəⱪiⱪiy yeməklik, ⱪenim bolsa ⱨəⱪiⱪiy iqimliktur. 56 Tenimni yegən wə ⱪenimni iqkən kixi məndə yaxaydu. Mənmu uningda yaxaymən.
57 Ⱨayatliⱪning mənbəsi bolƣan Atam meni əwətti. Mən uning bar bolƣanliⱪidin yaxaymən. Xuningƣa ohxax, mening tenimni yegən kiximu mening bar bolƣanliⱪimdin yaxaydu. 58 Mana bu ərxtin qüxkən “nan”dur. Əjdadliringlar “manna” dəp atalƣan nanni yegən bolsimu, ɵldi, biraⱪ bu nanni yegənlər bolsa mənggü yaxaydu!
59 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni Kəpərnaⱨum xəⱨiridiki ibadəthanida təlim bərginidə eytⱪanidi.
60 Nurƣun xagirtlar buni angliƣanda:
– Bu təlimni ⱨəzim ⱪilix bək təs ikən! Buni kim ⱪobul ⱪilalisun? – deyixti.
61 Xagirtlirining ƣodungxiƣinini bilgən ⱨəzriti Əysa:
– Sɵzlirim qixinglarƣa tegiwatamdu? 62 Mubada Insan’oƣlining əsli kəlgən jayi – asmanƣa kɵtürülüwatⱪanliⱪini kɵrsənglar, nemə dəysilər?! 63 Insanƣa ⱨayatliⱪ bərgüqi – Hudaning Roⱨidur. Bu ix insanning ⱪolidin kəlməydu. Silərgə eytⱪan sɵzlirim Hudaning Roⱨidin kəlgən bolup, u ⱨayatliⱪ təⱪdim ⱪilidu. 64 Lekin, aranglarda etiⱪad ⱪilmiƣanlarmu bar, – dedi. (Qünki, ⱨəzriti Əysa etiⱪad ⱪilmiƣanlarni wə ɵzigə satⱪunluⱪ ⱪilmaⱪqi bolƣan kixining kim ikənlikini burundin bilətti.)
65 – Mən silərgə dedimƣu! Atam manga yeⱪinlaxturƣanlardin baxⱪa, ⱨeqkim mening yenimƣa keləlməydu! – dedi ⱨəzriti Əysa yənə ⱪoxumqə ⱪilip.
66 Buning bilən, əgəxküqiliridin heli kɵpi qekinip qiⱪip, uningƣa əgəxməydiƣan boldi. 67 Ⱨəzriti Əysa on ikki xagirtidin:
– Silərqu, silərmu məndin ayrilmaⱪqimu? – dəp soridi.
68 Simun Petrus mundaⱪ jawab ⱪayturdi:
– I Rəbbim, mənggü ⱨayatliⱪ beridiƣan sɵzlər pəⱪət sizdila tursa! Biz kimning yeniƣa ketəttuⱪ? 69 Ixinimiz wə bilimizki, siz Huda əwətkən muⱪəddəs bolƣuqisiz!
70 Ⱨəzriti Əysa jawabən:
– Mən silər on ikkinglarni tallidim, biraⱪ aranglarda biri Xəytanning ilkididur! – dedi.
71 Ⱨəzriti Əysa Simunning oƣli Yəⱨuda Ixⱪariyotni deməkqi idi, qünki Yəⱨuda on ikki xagirtning biri bolup turuⱪluⱪ, keyin ⱨəzriti Əysaƣa satⱪunluⱪ ⱪilatti.
7 Ⱨəzriti Əysaning inilirining uningƣa ⱪarxi turuxi
1 Xuningdin keyin, ⱨəzriti Əysa Jəliliyə ɵlkisidə kezip yürdi. Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri uni ɵltürüxni məⱪsət ⱪilƣanliⱪi üqün, u Yəⱨudiyə ɵlkisidə turuxni halimaytti. 2 Bu qaƣda, Yəⱨudiylarning Kəpə Tikix ⱨeytiƣa az ⱪalƣanidi, 3 xunga, ⱨəzriti Əysaning iniliri uningƣa:
– Ⱨeyttin burun Yəⱨudiyigə bering, əgəxküqiliringizmu karamətliringizni kɵrsun! 4 Qünki, ɵzini tonutmaⱪqi bolƣan kixi yoxurun ix ⱪilmaydu. Bu ixlarni ⱪiliwatⱪanikənsiz, ɵzingizni insanlarƣa kɵrsiting! – deyixti. 5 (Səwəbi, inilirimu uningƣa etiⱪad ⱪilmiƣanidi.)
6 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Mening waⱪit-sa’itim tehi kəlmidi. Lekin, silərgə ⱪaqanla bolsa pursət bar. 7 Bu dunyadiki kixilər silərni ⱨərgiz ɵq kɵrməydu, lekin meni ɵq kɵridu. Qünki, mən ularning ⱪilmixliri rəzil dəp, guwaⱨliⱪ beriwatimən. 8 Silər ⱨeytⱪa beriweringlar. Mən ⱨazirqə barmaymən, qünki mening waⱪit-sa’itim tehi yetip kəlmidi, – dedi.
9 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱪilip, Jəliliyidə ⱪaldi.
Kəpə Tikix ⱨeytida
10 Ⱨəzriti Əysaning iniliri Yerusalemƣa ⱨeyt üqün kətkəndin keyin, ⱨəzriti Əysa ɵzimu u yərgə bardi. Əmma axkara əməs, yoxurun bardi. 11 Ⱨeyt-ayəm künliridə Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri uni izdəp, halayiⱪtin: “Əysani kɵrdünglarmu?” dəp soraxti.
12 Kixilər arisida uningƣa munasiwətlik kɵp gəp-sɵzlər eⱪip yürdi. Bəzilər uni: “Yahxi adəm!” desə, yənə bəzilər: “Yaⱪ, dəl əksiqə, həlⱪni azduruwatidu!” deyixti. 13 Biraⱪ, ⱨeqkim uning yahxiliⱪi toƣruluⱪ axkara sɵzliməytti, qünki Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliridin ⱪorⱪatti.
14 Ⱨeytning yerimi ɵtkəndə, ⱨəzriti Əysa mərkiziy ibadəthana ⱨoyliliriƣa kirip həlⱪⱪə təlim berixkə baxlidi. 15 Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri:
– Bu adəm ⱨeqⱪandaⱪ təlim almiƣan turuⱪluⱪ, uning ⱪandaⱪmu munqə kɵp bilimi bolsun? – dəp ⱨang-tang ⱪelixti.
16 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Bu təlimlər mening əməs, bəlki meni əwətküqi Hudaningkidur. 17 Hudaƣa qin dilidin ita’ət ⱪilixni halaydiƣan kixi bu təlimlərning Hudadin kəlgənlikini yaki ɵzlükümdin eytiwatⱪanliⱪimni bilələydu. 18 Ɵz aldiƣa sɵzligən kixi ɵz xan-xəripini izdəydu, lekin ɵzini əwətküqining xan-xəripini izdəydiƣan kixi ⱨəⱪ sɵzləydu. Undaⱪ kixidə ⱨəⱪsizliⱪ yoⱪtur. 19 Musa pəyƣəmbər silərgə Təwrat ⱪanunini ɵzi yətküzgən, xundaⱪⱪu?! Lekin, ⱨeqⱪaysinglar bu ⱪanunƣa əməl ⱪilmidinglar! Eytinglarqu, nemixⱪa meni ɵltürməkqi bolisilər? – dedi.
20 Kɵpqilik:
– Sizgə jin tegiptu! Sizni ɵltürməkqi bolƣan kim ikən? – deyixti.
21 – Mən dəm elix künidə bir mɵjizə yaritip ⱪoysam, ⱨəmminglar ⱨang-tang ⱪelixtinglar, – dedi ⱨəzriti Əysa, 22 – biraⱪ, silərmu Musa pəyƣəmbərning bala tuƣulup səkkizinqi küni hətnisini ⱪilix kerək degən buyruⱪini ada ⱪilimiz dəp, dəm elix küni bolsimu, balilarning hətnisini ⱪiliwerisilər. Əməliyəttə, hətnə ⱪilix Musa pəyƣəmbərdin əməs, əjdadinglar Ibraⱨimdin ⱪalƣan. 23 Təwrat ⱪanuni buzulmisun deyilip turup, dəm elix küni hətnə ⱪiliniduyu, bundaⱪ kündə bir adəmni sapmusaⱪ ⱪilsam, nemə üqün manga aqqiⱪlinisilər? 24 Təkxürməy turup ⱨɵküm ⱪilmanglar, ⱨɵkümünglar adil bolsun!
Ⱨəzriti Əysa ⱪutⱪuzƣuqimidu?
25 Yerusalemliⱪlarning bəziliri:
– Aⱪsaⱪallar ɵltürməkqi bolƣan adəm bu əməsmidi? 26 Axkara sɵzləwatsimu, uningƣa ⱪarxi ⱨeq nərsə deməywatⱪinini! Aⱪsaⱪallar uning Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ ikənlikigə ⱨəⱪiⱪətən kɵzliri yəttimu? 27 Ⱨalbuki, Məsiⱨ kəlgəndə, uning ⱪəyərdin kəlgənlikini ⱨeqkim biləlməydiƣu. Biraⱪ, bu adəmning bolsa ⱪəyərdin kəlgənlikini eniⱪ bilimiz, – deyixti.
28 U qaƣda, mərkiziy ibadəthana ⱨoylilirida təlim beriwatⱪan ⱨəzriti Əysa yuⱪiri awaz bilən mundaⱪ dedi:
– Silər meni tonuymiz ⱨəmdə mening ⱪəyərdin kəlgənlikimnimu bilimiz, dəp ⱪaraysilər, xundaⱪmu? Biraⱪ, mən ɵzlükümdin əməs, mən wəkillik ⱪilƣuqining əwətixi bilən kəldim. U ⱨəⱪtur, biraⱪ silər uni tonumaysilər. 29 Mən uni tonuymən. Qünki mən uning yenidin kəldim, meni u əwətti.
30 Xuning bilən, bəzilər ⱨəzriti Əysani tutmaⱪqi boluxti, lekin uningƣa ⱪol salidiƣan adəm qiⱪmidi, qünki uning waⱪit-sa’iti tehi yetip kəlmigənidi. 31 Halayiⱪ arisidiki nurƣun kixilərmu uningƣa etiⱪad ⱪildi. Ular: “Məsiⱨ ⱪandaⱪmu uningdin kɵp mɵjizə yaritar?!” deyixti.
Ⱨəzriti Əysani tutux üqün ⱪarawullarning əwətilixi
32 Pərisiylər həlⱪ iqidə ⱨəzriti Əysa ⱨəⱪⱪidiki eⱪip yürgən gəp-sɵzlərni anglap, aliy roⱨaniylar bilən məsliⱨətlixip, ⱨəzriti Əysani tutux üqün ibadəthana ⱪarawullirini əwətti. 33 Ⱨəzriti Əysa:
– Yənə bir’az waⱪit silər bilən billə bolimən. Keyin, meni əwətküqining yeniƣa ketimən. 34 Meni izdəysilər, lekin tapalmaysilər. Mən baridiƣan yərgə baralmaysilər, – dedi.
35 Buning bilən, Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri bir-birigə:
– U biz tapalmiƣudək ⱪəyərlərgə ketər? Qət əldə turuwatⱪan Yəⱨudiy muⱨajirlarning yeniƣa berip, Greklarƣa təlim berəmdiƣandu? 36 “Meni izdəysilər, lekin tapalmaysilər. Mən baridiƣan yərgə baralmaysilər” degini nemisidu? – deyixti.
Ⱨayatliⱪ süyi
37 Ⱨeytning ahirⱪi ⱨəm əng təntənilik küni, ⱨəzriti Əysa ornidin turup, yuⱪiri awaz bilən mundaⱪ jakarlidi:
– Kimdəkim ussisa, mening yenimƣa kelip iqsun!* Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱨeytning ahirⱪi küni, yəni dəl Hudaning Isra’il həlⱪi qɵldiki waⱪtida Musa pəyƣəmbər arⱪiliⱪ ularni su bilən təminligən mɵjizisining əslitilidiƣan küni degən. 38 Qünki, muⱪəddəs yazmilarda manga etiⱪad ⱪilƣanlar ⱨəⱪⱪidə: “Ularning kɵnglidin ⱨayatliⱪ süyining dəryaliri eⱪip qiⱪidu!” dəp yezilƣan.
39 U bu sɵzni ɵzigə etiⱪad ⱪilƣanlarƣa ata ⱪilinidiƣan Hudaning Muⱪəddəs Roⱨiƣa ⱪarita eytⱪanidi. Hudaning Roⱨi tehi ⱨeqkimgə qüxmigənidi, qünki ⱨəzriti Əysa tehi Atisining ərxtiki xan-xəripigə kirmigənidi.
Həlⱪning bɵlünüp ketixi
40 Həlⱪ iqidə bəzi kixilər bu sɵzlərni anglap:
– Musa pəyƣəmbər aldin eytⱪan pəyƣəmbər ⱨəⱪiⱪətən u ikən! – deyixti.
41 Bəzilər: “Bu, Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ!” deyixətti. Yənə bəzilər bolsa: “Undaⱪ əməstu! Məsiⱨ Jəliliyidin kəlməyttiƣu? 42 Muⱪəddəs yazmilarda Məsiⱨning padixaⱨ Dawutning əwladidin ⱨəm padixaⱨ Dawutning yurti Bəytləⱨəm yezisidin kelixi ⱨəⱪⱪidə deyilmigənmidi?” deyixti.
43 Buning bilən, halayiⱪ ⱨəzriti Əysaning wəjidin ikkigə bɵlünüp kətti. 44 Bəziliri uni tutuxni oyliƣan bolsimu, ⱨeqkim uningƣa ⱪol salmidi.
Yəⱨudiy aⱪsaⱪallirining etiⱪadsizliⱪi
45 Ibadəthana ⱪarawulliri ibadəthanidin ⱪaytip kəlgəndə, aliy roⱨaniylar bilən Pərisiylər:
– Nemə üqün uni tutup kəlmidinglar? – dəp soraxti.
46 Ibadəthana ⱪarawulliri:
– Ⱨeqkim ⱨeqⱪaqan bu adəmdək sɵzligən əməs! – dəp jawab berixti.
47 Pərisiylər:
– Silərmu azdurulmiƣansilər? 48 Aⱪsaⱪallardin yaki Pərisiylərdin uningƣa etiⱪad ⱪilƣanlar barmu nemə? 49 Uningƣa etiⱪad ⱪilƣan guruⱨning Muⱪəddəs Yazmilardin həwiri yoⱪ, xunga u həⱪni Huda uridu! – deyixti.
50 Ularning arisidin biri, yəni burun bir ahximi ⱨəzriti Əysaning aldiƣa kəlgən Nikodim ularƣa:
51 – Təwrat ⱪanunimizda bir adəmning ɵz iⱪrarini anglimay wə ⱪilmixlirini bilməy turup, uning üstidin ⱨɵküm qiⱪirixⱪa bolmaydu, dəp yezilƣan, – dedi.
52 – Əjəba, sənmu Jəliliyilikmu nemə? – deyixti aⱪsaⱪallar, – muⱪəddəs yazmilarni oⱪusang, Jəliliyidin pəyƣəmbər qiⱪmaydiƣanliⱪini bilələysən!
{ 53 buning bilən, kɵpqilik ɵylirigə ⱪaytixti.
*37 8 Zina ⱪilƣan ayal
1 Ⱨəzriti Əysa Zəytun teƣiƣa qiⱪip kətti. 2 Ətisi səⱨərdə, u yənə mərkiziy ibadəthana ⱨoyliliriƣa kəldi. Pütün jama’ət uning yeniƣa keliwalƣanidi. U olturup, ularƣa təlim berixkə baxlidi. 3 Xu qaƣda, bəzi Təwrat ustazliri bilən Pərisiylər zina ⱪilip tutulup ⱪalƣan bir ayalni uning aldiƣa elip kelixti. Ular ayalni otturiƣa qiⱪirip, 4 ⱨəzriti Əysadin:
– Ustaz, bu ayal zina üstidə tutuwelindi. 5 Musa pəyƣəmbər Təwrat ⱪanunida zina ⱪilƣan ayallarni qalma-kesək ⱪilip ɵltürüxni buyruƣan. Sizqə ⱪandaⱪ ⱪilix kerək? – dəp soraxti. 6 Ularning bundaⱪ deyixtiki ƣərizi, ⱨəzriti Əysani tuzaⱪⱪa qüxürüp, uni gunaⱨkar dəp əyibləxkə baⱨanə izdəx idi. Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa engixip, ⱪoli bilən yərgə bir nemilərni yazƣili turdi. 7 Ular xu so’alni sorawərdi, xunga ⱨəzriti Əysa ruslinip, ularƣa:
– Aranglardiki gunaⱨsiz kixi bu ayalƣa birinqi taxni atsun! – dedi.
8 Andin, yənə engixip, yərgə yezixni dawamlaxturdi. 9 Ular bu sɵzlərni anglap, aldi bilən yaxanƣanliri, andin keyin baxⱪiliri birining kəynidin biri u yərdin qiⱪip ketixti. Ahirda, ⱨəzriti Əysa aldida ɵrə turƣan ⱨeliⱪi ayal bilən yalƣuz ⱪaldi. 10 Ⱨəzriti Əysa ruslinip turup, uningƣa:
– Hanim, sizni xikayət ⱪilƣanlar ⱪeni? Sizni soraⱪⱪa tartidiƣan adəm qiⱪmidimu? – dəp soridi.
11 – Qiⱪmidi, ⱨəzrətliri, – dedi ayal.
Ⱨəzriti Əysa:
– Mənmu sizni soraⱪ ⱪilmaymən. Ⱪayting, buningdin keyin gunaⱨ ⱪilmang! – dedi.}
Ⱨəzriti Əysa dunyaning nuri
12 Ⱨəzriti Əysa yənə kɵpqilikkə mundaⱪ dedi:
– Dunyaning nuri ɵzümdurmən. Manga əgəxkənlər ⱪarangƣuluⱪta ⱪalmaydu. Əksiqə, ⱨayatliⱪ nuriƣa erixidu.
13 Pərisiylər:
– Sən ɵzünggə ɵzüng guwaⱨliⱪ beriwatisən. Xunga sening gəpliringgə ixəngili bolmaydu, – deyixti.
14 Ⱨəzriti Əysa ularƣa mundaⱪ dedi:
– Mən ɵzümgə guwaⱨliⱪ berip sɵzlisəmmu, sɵzlirim ⱨəⱪtur, qünki mən ɵzümning ⱪəyərdin kəlgənlikimni wə ⱪəyərgə ketidiƣanliⱪimni bilimən. Lekin, silər buni bilməysilər. 15 Silər insanlarning ɵlqimi boyiqə ⱨɵküm ⱪilisilər. Biraⱪ, mən ⱨeqkimgə ⱨɵküm ⱪilmaymən. 16 Ⱨɵküm ⱪilip ⱪalsammu, ⱨɵkümüm toƣra bolatti, qünki ⱨɵküm ⱪilƣanda mən yalƣuz əməs, bəlki meni əwətküqi Atam mən bilən billidur. 17 Silər ri’ayə ⱪilidiƣan Təwrat ⱪanunida: “Ikki guwaⱨqining sɵzi ohxax qiⱪsa, ularning sɵzliri toƣra” dəp yezilƣan. 18 Mən ɵzüm üqün ɵzüm guwaⱨliⱪ berimən, meni əwətkən Atammu mən üqün guwaⱨqidur.
19 – Atang ⱪəyərdə? – dəp soraxti ular.
– Silər ya meni tonumaysilər, ya Atamni. Meni tonuƣan bolsanglar, Atamnimu tonuyttunglar, – dəp jawab bərdi ⱨəzriti Əysa.
20 Ⱨəzriti Əysa bu təlimlərni mərkiziy ibadəthanidiki i’anə toplinidiƣan yərdə eytⱪanidi. Biraⱪ, ⱨeqkim uni tutmidi, qünki uning waⱪit-sa’iti tehi yetip kəlmigənidi.
Ⱨəzriti Əysaning etiⱪadsizlarni agaⱨlanduruxi
21 Ⱨəzriti Əysa ularƣa yənə:
– Mən bu yərdin ketimən, silər meni izdəysilər, biraⱪ tapalmaysilər. Xundaⱪla, gunaⱨliringlar kəqürüm ⱪilinmayla ɵlisilər. Mən ketidiƣan yərgə silər baralmaysilər, – dedi.
22 Buning bilən, Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri:
– U: “Mən ketidiƣan yərgə silər baralmaysilər” dəydu. Bu, ɵzümni ɵltürüwalimən degənlikimidu? – deyixti.
23 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Silər bu yərlik bolup, bu dunyaƣa təwə. Mən bolsam ərxtin kəlgən bolup, bu dunyaƣa təwə əməs. 24 Xuning üqün, silərgə: “Gunaⱨliringlar kəqürüm ⱪilinmay ɵlisilər” dedim. Qünki, silər mening “mənggü bar bolƣuqi”* “Mənggü bar bolƣuqi” – bu, Hudaning Musa pəyƣəmbərgə axkariliƣan nami bolup (“Misirdin Qiⱪix” 3-bab 14-ayət), ⱨəzriti Əysamu bu namni ɵzigə ⱪollanƣan. ikənlikimgə ixənmisənglar, gunaⱨliringlar kəqürüm ⱪilinmay ɵlisilər, – dedi.
25 – Sən zadi kim? – dəp soraxti ular.
– Baxtin tartip silərgə nemə degən bolsam, mən xu. 26 Əsli mening silərni soraⱪⱪa tartidiƣan nurƣun sɵzlirim bar idi. Xundaⱪ bolsimu, meni əwətküqidin angliƣanlirimnila insanlarƣa uⱪturuwatimən, qünki u ⱨəⱪtur, – dedi ⱨəzriti Əysa.
27 Ular ⱨəzriti Əysaning ɵzlirigə eytⱪanlirining atisi Huda toƣruluⱪ ikənlikini qüxinəlmidi. 28 Xunga, ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Silər Insan’oƣlini krestkə mihlap tikligəndin keyin, uning “mənggü bar bolƣuqi” ikənlikini bilisilər. Xundaⱪla, ⱨeq ixni ɵzlükümdin ⱪilmiƣanliⱪimni wə pəⱪət Atamning ɵgətkininila sɵzligənlikimnimu bilisilər. 29 Meni əwətküqi mən bilən billidur, u meni ⱨərgiz yalƣuz ⱪoymidi, qünki mən ⱨəmixə uni hux ⱪilidiƣan ixlarni ⱪilimən.
30 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱪiliwatⱪan qaƣning ɵzidə, nurƣun kixilər uningƣa etiⱪad ⱪildi.
Ⱨəⱪiⱪiy ərkinlikkə erixtürgüqi
31 Ⱨəzriti Əysa ɵzigə etiⱪad ⱪilƣan Yəⱨudiylarƣa:
– Əgər mening təlimim boyiqə ix kɵrsənglar, mening ⱨəⱪiⱪiy xagirtlirim bolisilər. 32 Ⱨəⱪiⱪətni bilisilər wə ⱨəⱪiⱪət silərni ərkinlikkə erixtüridu, – dedi.
33 – Biz Ibraⱨimning əwladlirimiz, – dəp jawab berixti ular, – ⱨeqkimgə ⱨeqⱪaqan ⱪul bolmiduⱪ. Sizning: “Ⱨəⱪiⱪət silərni ərkinlikkə erixtüridu” deginingizning mənisi zadi nemə?
34 – Bilip ⱪoyunglarki, gunaⱨ sadir ⱪilƣan kixi gunaⱨning ⱪulidur, – dedi ⱨəzriti Əysa ularƣa, 35 – Ⱪul a’ilining mənggülük əzasi bolalmaydu. Oƣul bolsa xu a’ilining mənggülük əzasidur. 36 Xuning üqün, Hudaning Oƣli silərni ərkin ⱪilsa, ⱨəⱪiⱪiy ərkin bolisilər. 37 Silərning Ibraⱨimning əwladi ikənlikinglarni bilimən. Biraⱪ, meni ɵltürməkqi boluwatisilər, qünki mening təlimim silərning ⱪəlbinglarda orun almidi. 38 Mən Atamning yenida kɵrgənlirimni silərgə eytiwatimən. Silər ɵz atanglardin angliƣanliringlarni ⱪiliwatisilər!
39 – Bizning atimiz, əjdadimiz Ibraⱨim, – dəp jawab ⱪayturuxti ular.
– Ibraⱨimning pərzəntliri bolsanglar, Ibraⱨimning yahxi əməllirini ⱪilƣan bolattinglar! 40 Biraⱪ, ⱨazir əksiqə meni, yəni Hudadin angliƣan ⱨəⱪiⱪətni silərgə yətküzgən kixini ɵltürməkqi boluwatisilər. Əjdadinglar Ibraⱨim ⱨərgiz undaⱪ ixni ⱪilmiƣan. 41 Silər ɵz atanglarning ⱪilƣinini ⱪiliwatisilər! – dedi ⱨəzriti Əysa.
– Biz ⱨaramdin bolmiduⱪ. Bizning pəⱪət birla atimiz bar, u bolsa Hudadur! – deyixti ular.
42 – Atanglar Huda bolƣan bolsa, meni sɵygən bolattinglar, – dedi ⱨəzriti Əysa, – qünki mən Hudaning yenidin kəldim, xuning üqün bu yərdimən. Ɵzlükümdin kəlgən əməsmən, bəlki u təripidin əwətilgənmən. 43 Sɵzlirimni nemixⱪa qüxənməysilər? Eniⱪki, mening təlimim ⱪuliⱪinglarƣa yaⱪmaywatidu! 44 Atanglar Xəytan bolƣaqⱪa, silərmu uning ⱨəwəsliri boyiqə ix ⱪilisilər. U əzəldin ⱪatil ⱨəm ⱨəⱪiⱪəttə turmaydu. Qünki, uningda ⱨəⱪiⱪət yoⱪtur. Yalƣan sɵzləx uning təbi’iy hususiyiti, qünki u yalƣanqi wə yalƣanqiliⱪning piridur. 45 Mən bolsam ⱨəⱪiⱪətni sɵzləymən, xunga manga ixənməysilər. 46 Ⱪaysinglar mening gunaⱨim barliⱪini ispatlap berələysilər, ⱪeni? Ⱨəⱪiⱪətni sɵzlisəm, nemə üqün manga ixənməysilər? 47 Hudaning pərzəntliri Hudaning sɵzlirini anglaydu, silər Hudaning pərzəntliri bolmiƣanliⱪinglar üqün, uning sɵzlirini anglimaysilər!
48 Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri ⱨəzriti Əysaƣa jawabən:
– Əjəba, bizning seni: “Samariyilik† Samariyiliklər – Yəⱨudiylar kɵzgə ilmaydiƣan bir həlⱪ bolup, ularning kɵzⱪarixiqə Samariyiliklər Hudaning sɵzini burmiliƣan wə jin təgkənlərdur. ⱨəm jin qaplaxⱪan adəmsən” degən sɵzimiz toƣra əməsmu? – deyixti.
49 – Manga jin qaplaxⱪini yoⱪ, – dedi ⱨəzriti Əysa, – mən Atamni ⱨɵrmət ⱪilimən. Lekin, silər manga biⱨɵrmətlik ⱪiliwatisilər. 50 Mening ɵzümni uluƣliƣum yoⱪ, lekin mening uluƣ boluxumni halaydiƣan biri bar. Uning ⱨɵkümi adildur. 51 Bilip ⱪoyunglarki, mening təlimim boyiqə ix kɵrgən kixi mənggü ɵlməydu.
52 Ular ⱨəzriti Əysaƣa:
– Sanga jin qaplaxⱪanliⱪini əmdi eniⱪ bilduⱪ, – deyixti, – ⱨətta əjdadimiz Ibraⱨim wə baxⱪa pəyƣəmbərlərmu ɵlgən tursa, sən ⱪandaⱪqə: “Təlimim boyiqə ix kɵrgən kixi mənggü ɵlməydu!” deyələysən? 53 Əjəba, sən aləmdin ɵtkən atimiz Ibraⱨimdin wə wapat bolƣan baxⱪa pəyƣəmbərlərdinmu üstün turamsən? Sən ɵzüngni zadi ⱪandaⱪ adəm dəp ⱨesablaysən?
54 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ jawab bərdi:
– Əgər mən ɵzümni uluƣlisam, mening uluƣluⱪum bikar bolatti. Biraⱪ, meni uluƣliƣuqi – silər “Hudayimiz” dəp ataydiƣan Atamning ɵzidur. 55 Silər uni tonup yetəlmidinglar, lekin mən uni tonuymən. Uni tonumaymən desəm, silərdək yalƣanqi bolimən, biraⱪ mən uni tonuymən wə uning sɵzi boyiqə ix kɵrimən. 56 Atanglar Ibraⱨim mening keliximgə intizar bolƣan ⱨəm kəlgənlikimni aldin’ala kɵrüp, intayin huxal bolƣan.
57 – Sən tehi əllik yaxⱪa kirmigən turup, əjdadimiz Ibraⱨimnimu kɵrdüngmu? – deyixti ular.
58 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Bilip ⱪoyunglarki, mən Ibraⱨim tuƣulmastila bar idim! – dedi.
59 Buning bilən, ular yərdin tax elip, ⱨəzriti Əysani qalma-kesək ⱪilmaⱪqi boluxti, lekin u ɵzini daldiƣa elip, mərkiziy ibadəthanidin qiⱪip kətti.
*24 †48 9 Ⱨəzriti Əysaning tuƣma ⱪariƣuni saⱪaytixi
1 Ⱨəzriti Əysa yolda ketiwetip, tuƣma ⱪariƣu bir adəmni kɵrdi. 2 Xagirtliri ⱨəzriti Əysadin:
– Ustaz, bu adəmning tuƣma ⱪariƣu boluxi kimning gunaⱨ sadir ⱪilƣanliⱪidin bolƣan? Ɵziningmu yaki ata-anisiningmu? – dəp soraxti.
3 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ jawab bərdi:
– Ɵzi yaki ata-anisining gunaⱨ sadir ⱪilƣanliⱪidin əməs, bəlki Hudaning ɵz ⱪudritini uning ⱨayatida ayan ⱪilmaⱪqi bolƣanliⱪidindur. 4 Künning yoruⱪ waⱪtida, meni əwətküqining bizgə tapxurƣan wəzipisini ada ⱪiliximiz kerək. Kəq kirip ⱪarangƣu qüxüp kətsə, ⱨeqkim ix ⱪilalmaydu. 5 Dunyada bolƣan məzgilimdə, dunyaning nuri ɵzümdurmən.
6 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱪilƣandin keyin, yərgə tükürüp, tükürük bilən lay ⱪilip, layni ⱨeliⱪi adəmning kɵzlirigə sürüp ⱪoydi 7 wə uningƣa: “Siloⱨa kɵlqikigə berip kɵzliringni yu” dedi. (“Siloⱨa” Ibraniyqə sɵz bolup, “əwətilgüqi” degən mənini beridu.)
Ⱨeliⱪi adəm ⱨəzriti Əysaning degini boyiqə ⱪildi wə kɵzliri eqilƣan ⱨalda ⱪaytti. 8 Ⱪoxniliri wə tiləmqilik ⱪilƣinida uni kɵrgənlər:
– Bu, olturup tiləmqilik ⱪilidiƣan ⱨeliⱪi adəm əməsmu? – deyixti.
9 Bəzilər: “Ⱨə’ə, xu” desə, yənə bəzilər: “Yaⱪ, u əməs, əmma uningƣa ohxaydikən” deyixti.
Biraⱪ, u ɵzi:
– Mən dəl xu kixi bolimən! – dedi.
10 – Undaⱪta kɵzliring ⱪandaⱪ eqildi? – dəp soraxti ular.
11 U mundaⱪ jawab bərdi:
– Əysa degən bir kixi tükürükidin lay ⱪilip kɵzlirimgə sürüp ⱪoyup, manga: “Siloⱨa kɵlqikigə berip kɵzliringni yu” degənidi. Mən u yərgə berip yusam, kɵzlirim eqilip kətti.
12 – U ⱨazir ⱪəyərdə? – dəp soraxti ular.
– Bilməymən, – dedi u.
Pərisiylərning wəⱪəni sürüxtürüxi
13 Halayiⱪ ilgiri ⱪariƣu bolƣan bu adəmni Pərisiylərning yeniƣa elip berixti. 14 Ⱨəzriti Əysa lay ⱪilip bu adəmning kɵzlirini saⱪaytⱪan kün – dəl dəm elix küni idi. 15 Pərisiylər bu adəmdin kɵzlirining ⱪandaⱪ eqilƣanliⱪini soriwidi, u: “U kɵzlirimgə lay sürüp ⱪoydi, andin yüzümni yudum. Ⱨazir mana kɵrələydiƣan boldum!” dedi.
16 Xuning bilən, Pərisiylərdin bəziliri:
– U adəm Hudaning yenidin kəlgən əməs, qünki u dəm elix küni ix ⱪilmasliⱪ əmrigə hilapliⱪ ⱪildi, – deyixti.
Yənə bəziliri:
– Gunaⱨkar bolsa, ⱪandaⱪlarqə bundaⱪ mɵjizilərni yaritalaydu? – deyixti.
Buning bilən, ularning arisida bɵlünüx pəyda boldi. 17 Ular ⱪariƣu adəmdin yənə:
– Kɵzliringni aqⱪan u adəm seningqə ⱪandaⱪ adəmdu? – dəp soraxti.
– U bir pəyƣəmbər, – dedi ⱨeliⱪi adəm.
18 Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri kɵzliri eqilƣan adəmning ata-anisini tepip kəlmigüqə, burun uning ⱪariƣu ikənlikigə wə ⱨazir kɵzlirining eqilƣanliⱪiƣa ixənməytti. Xunga, ular uning ata-anisini qaⱪirtip, 19 ulardin:
– Tuƣma ⱪariƣu degən oƣlunglar muxumu? Ⱨazir ⱪandaⱪlarqə kɵrələydiƣan bolup ⱪaldi? – dəp soraxti.
20 – Uning bizning oƣlimiz ikənliki wə tuƣuluxidinla ⱪariƣu ikənliki rast, 21 lekin ⱨazir ⱪandaⱪlarqə kɵrələydiƣan bolup ⱪalƣanliⱪini, kɵzlirini kim aqⱪanliⱪini bilməymiz. Uni ɵzünglar soranglar, u qong adəm tursa, ɵz ixini ɵzi sɵzləp bərsun, – dəp jawab bərdi uning ata-anisi.
22 Ular Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliridin ⱪorⱪⱪanliⱪi üqün xundaⱪ deyixti, qünki Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri ⱨəzriti Əysani Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ, dəp etirap ⱪilƣanlarni ibadəthana jama’ətqilikidin ⱪoƣlap qiⱪirixni ⱪarar ⱪilƣanidi. 23 Xuning üqün, ⱨeliⱪi adəmning ata-anisi: “U qong adəm tursa, ɵzidin soranglar” degənidi.
24 Pərisiylər ilgiri ⱪariƣu bolƣan u adəmni yənə qaⱪirip:
– Huda aldida ⱪəsəm ⱪil! Biz bu adəmning gunaⱨkar ikənlikini bilimiz, – deyixti.
25 U mundaⱪ jawab bərdi:
– Uning gunaⱨkar yaki əməslikini bilməymən. Mən pəⱪət birla ixni bilimən, u bolsimu ⱪariƣu idim, ⱨazir kɵrələydiƣan boldum.
26 Bu qaƣda, ular:
– U seni ⱪandaⱪ ⱪildi? Kɵzliringni ⱪandaⱪ aqti? – dəp soraxti.
27 U jawabən:
– Silərgə eytsam, ⱪulaⱪ salmidinglar. Yənə ⱪandaⱪlarqə anglimaⱪqi bolup ⱪaldinglar? Silərmu uning xagirtliri bolmaⱪqimu nemə?! – dedi.
28 Buning bilən, ular uni ⱨaⱪarətləp:
– Sən u əbləhning xagirti! Biz bolsaⱪ Musa pəyƣəmbərning xagirtliri. 29 Hudaning Musa pəyƣəmbərgə sɵzligənlikini bilimiz. Bu əbləhning bolsa əng ⱪisⱪisi ⱪəyərdin kəlgənlikinimu bilməymiz, – deyixti.
30 Ⱨeliⱪi adəm ularƣa mundaⱪ jawab ⱪayturdi:
– Ajayip ixⱪu bu! U kɵzlirimni aqti. Xundaⱪtimu, silər uning ⱪəyərdin kəlgənlikini bilmidinglar. 31 Biz bilimizki, Huda gunaⱨkarlarning təlipini anglimaydu, bəlki ɵzigə ibadət ⱪilƣan wə iradisini ixⱪa axurƣanlarningkini anglaydu. 32 Dunya apiridə bolƣandin beri, birər kixining tuƣma ⱪariƣuning kɵzini aqⱪanliⱪini anglap baⱪⱪan əməsmiz. 33 Bu adəm Huda təripidin əwətilmigən bolsa, ⱨeqnemə ⱪilalmiƣan bolatti.
34 Ular uni:
– Sən gunaⱨ iqidə tuƣulƣan turuⱪluⱪ, əmdi bizgə təlim bərməkqimusən? – deyixip, ibadəthanidin ⱪoƣlap qiⱪirixti.
Roⱨiy ⱪariƣuluⱪ
35 Ⱨəzriti Əysa ularning ⱨeliⱪi adəmni ibadəthanidin ⱪoƣlap qiⱪarƣanliⱪini anglap, uni izdəp tepip:
– Sən Insan’oƣliƣa etiⱪad ⱪilamsən? – dəp soridi.
36 – Ⱨəzrətliri, u kim? Eytip bərgəysiz, uningƣa etiⱪad ⱪilay, – dedi ⱨeliⱪi adəm.
37 – Uni kɵrüp turupsən, ⱨazir sən bilən sɵzlixiwatⱪan dəl xuning ɵzi, – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
38 Ⱨeliⱪi adəm:
– I Rəbbim, sanga etiⱪad ⱪildim! – dəp, ⱨəzriti Əysaƣa səjdə ⱪildi.
39 – Dunyadiki adəmlər üstidin ⱨɵküm qiⱪarƣili kəldim. Korlarni kɵridiƣan ⱪilix, kɵrimən dəydiƣanlarƣa ularning kor ikənlikini kɵrsitix üqün kəldim, – dedi ⱨəzriti Əysa.
40 Uning yenidiki bəzi Pərisiylər bu sɵzlərni anglap:
– Bu biznimu kor dəp ⱪariƣanliⱪ əməstu? – dəp soraxti.
41 – Kor bolƣan bolsanglar, gunaⱨkar bolmiƣan bolattinglar, – dedi ⱨəzriti Əysa, – lekin ⱨazir, “kɵrüwatimiz” degənlikinglar üqün gunaⱨkarsilər.
10 Ⱨəzriti Əysa – “yahxi ⱪoyqi”dur
1 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ bir təmsilni eytip bərdi:
– Bilip ⱪoyunglarki, ⱪoyning ⱪotiniƣa ixiktin kirməy, temiƣa yamixip kirgən kixi oƣri wə ⱪaraⱪqidur. 2 Ixiktin kiridiƣan kixi bolsa xu ⱪoylarning ⱪoyqisidur. 3 Kɵzətqi ixikni ⱪoyqiƣa eqip beridu. Ⱪoylar ⱪoyqining awazini tonuydu, umu ɵz ⱪoylirining isimlirini qaⱪirip ularni sirtⱪa elip qiⱪidu. 4 Ⱪoyqi ⱪoylirining ⱨəmmisini sirtⱪa qiⱪirip bolup, ularning aldida mangidu, ⱪoylarmu uning kəynidin əgixip mengixidu, qünki uning awazini tonuydu. 5 Yat birining kəynidin mangmaydu, əksiqə uningdin ⱪaqidu, qünki yatlarning awazini tonumaydu.
6 Ətrapidikilər ⱨəzriti Əysaning bu təmsilni sɵzləx arⱪiliⱪ ɵzlirigə nemə deməkqi bolƣanliⱪini qüxənmidi. 7 Xunga, ⱨəzriti Əysa qüxəndürüp, mundaⱪ dedi:
– Bilip ⱪoyunglarki, ⱪoylar kiridiƣan ixik ɵzümdurmən. 8 Məndin ilgiri kəlgənlərning ⱨəmmisi oƣri wə ⱪaraⱪqidur,* Bu yərdə kɵzdə tutulƣini Pərisiylər wə Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri bolup, Təwratta tilƣa elinƣan pəyƣəmbərlər kɵzdə tutulmiƣan. lekin ⱪoylar ularƣa boy bərmidi. 9 Ixik ɵzümdurmən. Mən arⱪiliⱪ kirgini ⱪutⱪuzulidu ⱨəm kirip-qiⱪip yürüp, yapyexil ot-qɵplərni tepip yeyələydu. 10 Oƣri bolsa oƣrilax, ɵltürüx wə buzux üqünla kelidu. Mən bolsam adəmlər ⱨayatliⱪⱪa erixsun wə u ⱨayatliⱪ mol bolsun, dəp kəldim.
11 Yahxi ⱪoyqi ɵzümdurmən. Yahxi ⱪoyqining ⱪoyliri üqün jeni pidadur. 12 Mədikar undaⱪ ⱪilmaydu. U ⱪoylarning hojayini ⱨəm ⱪoyqisi bolmiƣanliⱪi üqün, bɵrining kəlgənlikini kɵrsə, ⱪoylarni taxlap ⱪaqidu. Xuning bilən, bɵrə ⱪoylarni tutuwelip tiripirən ⱪiliwetidu. 13 Mədikar nemixⱪa ⱪaqidu? Qünki, u ⱪoylarning igisi əməs, xunglaxⱪa ularƣa kɵngül bɵlməydu.
14-15 Yahxi ⱪoyqi ɵzümdurmən. Atam meni wə mən Atamni – biz bir-birimizni tonuƣinimizdək, mən ɵz ⱪoylirimni tonuymən, ularmu meni tonuydu. Ⱪoylirim üqün jenim pida. 16 Bu ⱪotandin bolmiƣan baxⱪa ⱪoylirimmu bar. Ularnimu qaⱪirixim kerək. Ularmu awazimni anglaydu. Ⱨəmmə ⱪoylar bir pada boluxup, bir ⱪoyqiƣa əgixidu.
17 Atam meni sɵyidu. Qünki, mən ɵzümni ⱪurban ⱪilƣandin keyin tirilixim üqün, jenimni pida ⱪilixni halaymən. 18 Jenimni ⱨeqkim alalmaydu, mən uni ɵz ihtiyarim bilən pida ⱪilimən. Mən uni berixkə wə ⱪayturuwelixⱪa ⱨoⱪuⱪluⱪ. Atam manga xundaⱪ ⱪilixni buyruƣan.
19 Bu sɵzlər tüpəylidin Yəⱨudiylar arisida yənə bɵlünüx qiⱪti. 20 Birmunqə kixilər:
– Uningƣa jin tegiptu, sarang bolup ⱪaptu, nemə üqün uning sɵzigə ⱪulaⱪ salƣudəkmiz? – deyixətti.
21 Yənə bəzilər bolsa:
– Jin təgkən adəmning sɵzliri bundaⱪ bolmaydu. Jin təgkən adəm ⱪandaⱪmu ⱪariƣularning kɵzlirini aqalisun?! – deyixti.
Ⱨəzriti Əysaning rət ⱪilinixi
22 Ⱪix pəsli bolup, Yerusalemda mərkiziy ibadəthanining ⱪayta eqilƣanliⱪini hatiriləydiƣan bayram ɵtküzülüwatatti. 23 Ⱨəzriti Əysa ibadəthanidiki “Sulayman padixaⱨning pexaywini” degən yərdə aylinip yürətti. 24 Həⱪlər uning ətrapiƣa olixiwelip:
– Bizni yənə ⱪaqanƣiqə gumanda ⱪaldurisən? Əgər Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ bolsang, bizgə oquⱪini eyt, – deyixti.
25 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ jawab bərdi:
– Mən silərgə eytⱪan, lekin manga etiⱪad ⱪilmidinglar. Atamning nami bilən ⱪilƣan ixlirim mening kim ikənlikimgə guwaⱨliⱪ beridu. 26 Biraⱪ, silər etiⱪad ⱪilmidinglar, qünki mening ⱪoylirimdin əməssilər. 27 Mening ⱪoylirim gepimni anglaydu. Mən ularni tonuymən. Ular manga əgixidu. 28 Ularƣa mənggülük ⱨayat ata ⱪilimən. Ular əsla ⱨalak bolmaydu. Ularni ⱨeqkim ⱪolumdin tartiwalalmaydu. 29 Ularni manga təⱪdim ⱪilƣan Atam ⱨəmmidin üstündur. Ularni Atamning ⱪolidin tartiwelixⱪa ⱨeqkimning küqi yətməydu. 30 Atam ikkimiz əslidə birmiz.
31 Buning bilən, Yəⱨudiylar yənə uni qalma-kesək ⱪilix üqün, yərdin tax elixti.
32 – Atam manga buyruƣan nurƣun yahxi ixlarni aldinglarda kɵrsəttim. Bu ixlarning ⱪaysisi üqün meni qalma-kesək ⱪilmaⱪqisilər? – dedi ⱨəzriti Əysa ularƣa.
33 – Seni yahxi ixliring üqün əməs, kupurluⱪ ⱪilƣanliⱪing üqün qalma-kesək ⱪilimiz. Qünki, sən adəm turuⱪluⱪ, ɵzüngni Huda ⱪilip kɵrsətting! – dəp jawab ⱪayturuxti halayiⱪ.
34 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Muⱪəddəs yazmilarda Hudaning burunⱪi zamandiki Yəⱨudiy yetəkqilərgə: “Silər ilaⱨlar” degini yezilƣan əməsmu? 35 Muⱪəddəs yazmilarda eytilƣini mənggü ɵzgərməydu-də! Huda ɵzining sɵzlirini yətküzgənlərni: “Ilaⱨlar” dəp atiƣanƣu! 36 Əmdi manga kəlsək, Atam meni tallap paniy dunyaƣa əwətti. Xundaⱪ turuⱪluⱪ, nemə üqün “Hudaning Oƣlimən” desəm, meni “kupurluⱪ ⱪilding!” dəysilər? 37 Əgər Atam buyruƣan ixlarni ⱪilmisam, manga etiⱪad ⱪilmanglar. 38 Lekin ⱪilsam, sɵzlirimgə ixənmigən ⱨaləttimu, ⱪilƣanlirimni kɵrüp, ularning ⱨəⱪliⱪigə ixininglar. Buning bilən, Atamning məndə ikənlikini, meningmu Atamda ikənlikimni ⱨəⱪ dəp bilip yetisilər.
39 Buning bilən, ular yənə uni tutmaⱪqi boldi, biraⱪ ⱨəzriti Əysa ɵzini ulardin ⱪaqurup ⱪutuldi. 40 Andin, I’ordan dəryasining u ⱪetiƣa, yəni burun Yəⱨya pəyƣəmbər adəmlərni qɵmüldürgən yərgə ketip, u yərdə turdi.
41 Nurƣun kixilər uning yeniƣa kəldi. Ular:
– Yəⱨya pəyƣəmbər ⱨeq mɵjizə kɵrsətmigən, lekin bu adəm toƣrisida eytⱪanlirining ⱨəmmisi toƣra qiⱪti! – deyixti. 42 Xundaⱪ ⱪilip, nurƣunliƣan kixilər bu yərdə ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪildi.
*8 11 Lazarning ɵlümi
1-2 Lazar isimlik bir adəm kesəl bolup ⱪalƣanidi. U ⱨədiliri Məryəm wə Marta bilən Yəⱨudiyə ɵlkisidiki Bəytaniya yezisida turatti. Məryəm bolsa ⱨəzriti Əysaning putliriƣa hux puraⱪ yaƣ sürkəp, qaqliri bilən ularni ertip ⱪurutⱪan ayal idi.
3 Lazarning ⱨədiliri ⱨəzriti Əysaƣa: “I Rəbbimiz, siz yahxi kɵridiƣan dostingiz kesəl bolup ⱪaldi” dəp həwər berixti.
4 Ⱨəzriti Əysa buni anglap:
– Bu kesəllik Lazarning ɵlümi bilən ayaƣlaxmaydu. Əksiqə, bu arⱪiliⱪ Hudaning Oƣlining uluƣluⱪi ayan bolup, halayiⱪ Hudaƣa mədⱨiyə oⱪuydu, – dedi.
5 Ⱨəzriti Əysa Marta, Məryəm wə Lazarni bək yahxi kɵrətti. 6 Gərqə u Lazarning kesəl ikənlikini angliƣan bolsimu, ɵzi turuwatⱪan yərdə yənə ikki kün turdi. 7 Andin keyin, xagirtliriƣa:
– Yəⱨudiyigə ⱪayta barayli! – dedi.
8 Xagirtliri uningƣa:
– Ustaz, yeⱪindila u yərdiki həⱪlər sizni qalma-kesək ⱪilmaⱪqi bolƣan tursa, yənə u yərgə ⱪayta baramsiz? – deyixti.
9 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Kündüz on ikki sa’ət əməsmu? Kündüzi yol mangƣan yiⱪilmas, qünki u bu dunyaning yoruⱪini kɵridu. 10 Lekin, keqisi yol mangƣan yiⱪilar, qünki uningda yoruⱪluⱪ yoⱪtur.
11 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱪilƣandin keyin:
– Dostimiz Lazar uhlap ⱪaldi, mən uni oyƣatⱪili barimən, – dəp ⱪoxup ⱪoydi.
12 Xagirtlar:
– Uhliƣan bolsa yahxi bolup ⱪalidu, i Rəbbimiz, – dedi.
13 Ⱨəzriti Əysa Lazarning ɵlümini deməkqidi, lekin ular adəttiki uyⱪuni dəwatidu, dəp oylaxti. 14 Xuning bilən, ⱨəzriti Əysa ularƣa oquⱪini eytip:
– Lazar aləmdin ɵtti, deməkqimən. 15 Silərni dəp, uning ⱪexida bolmiƣanliⱪimƣa huxalmən. Qünki, bu silərning etiⱪadinglarning küqəytilixi üqün, yənə bir pursət yaritip bərdi. Əmdi u bar yərgə barayli, – dedi.
16 “Ⱪoxkezək” dəp atilidiƣan Tomas baxⱪa xagirtlarƣa:
– Bizmu uning bilən billə barayli ⱨəm uning bilən billə ɵləyli, – dedi.
Ⱨəzriti Əysaning Lazarni tirildürüxi
17 Ⱨəzriti Əysa xagirtliri bilən Bəytaniyaƣa barƣanda, Lazarning yərlikkə ⱪoyulƣiniƣa tɵt kün bolƣanliⱪidin həwər tapti. 18 Bəytaniya Yerusalemdin üq qaⱪirim yiraⱪliⱪta idi. 19 Nurƣun Yəⱨudiylar Marta bilən Məryəmning inisining ɵlümigə təsəlli berix üqün, ularning yeniƣa kəlgənidi. 20 Marta ⱨəzriti Əysaning keliwatⱪanliⱪidin həwər tepip, uning aldiƣa qiⱪti. Məryəm bolsa ɵydə ⱪaldi.
21 – I Rəbbim, – dedi Marta ⱨəzriti Əysaƣa, – bu yərdə bolƣan bolsingiz, inim ɵlməs idi. 22 Ⱨelimu, Hudadin nemə tilisingiz, uning sizgə xuni beridiƣanliⱪini bilimən.
23 – Iningiz tirilidu, – dedi ⱨəzriti Əysa.
24 Marta:
– Ⱪiyamət küni, uning jəzmən tirilidiƣanliⱪini bilimən, – dedi.
25 – Insanlarni ɵlümdin tirildürgüqi wə ⱨayatliⱪ bərgüqi ɵzümdurmən, – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa, – manga etiⱪad ⱪilƣan kixi ɵlsimu, yənə ⱨayat bolidu. 26 Manga etiⱪad ⱪilip, mənggülük ⱨayatⱪa erixkənlər əsla ɵlməydu; buningƣa ixinəmsiz?
27 – Ixinimən Rəbbim, – dedi Marta, – sizning insanlar arisiƣa kelixkə təyinləngən Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ, Hudaning Oƣli ikənlikingizgə ixinimən.
28 Marta buni dəp bolƣandin keyin, ⱪaytip singlisi Məryəmni astiƣina qaⱪirip:
– Ustazimiz kelip boldi. Seni qaⱪiriwatidu, – dedi.
29 Məryəm buni anglap, dərⱨal ornidin turup, ⱨəzriti Əysa bilən kɵrüxkili mangdi.
30 U pəyttə ⱨəzriti Əysa tehi yeziƣa kirmigən bolup, Marta aldiƣa qiⱪⱪan yərdə idi. 31 Ɵydə Məryəmgə təsəlli beriwatⱪan halayiⱪ Məryəmning birdinla ornidin turup, sirtⱪa qiⱪip kətkənlikini kɵrüxti wə uni ⱪəbristanliⱪⱪa yiƣa-zar ⱪilƣili mangdi dəp oylap, uning kəynidin mengixti.
32 Biraⱪ, Məryəm ⱨəzriti Əysa bar yərgə bardi wə uni kɵrüp, ayiƣiƣa yiⱪilip:
– I Rəbbim, bu yərdə bolƣan bolsingiz, inim ɵlməs idi! – dedi.
33 Məryəmning wə uning bilən billə kəlgən halayiⱪning yiƣa-zar ⱪilixⱪinini kɵrgən ⱨəzriti Əysa ƣəzəplinip,* Bu yərdə ⱨəzriti Əysa ɵzi yahxi kɵridiƣan kixilərgə Xəytanning gunaⱨ wə ɵlüm elip kəlgənlikidin uningƣa ƣəzəpləngən boluxi yaki ətrapidikilərning tutⱪan ⱨaziliridin ularning Hudaning adəmlərni ɵlümdin tirildürələydiƣanliⱪiƣa ixənmigənlikigə ƣəzəpləngən boluxi mumkin. kɵngli ⱪattiⱪ azablinixⱪa baxlidi wə:
34 – Uni ⱪəyərgə ⱪoydunglar? – dəp soridi.
– I Rəbbimiz, kelip kɵrüng, – deyixti ular.
35 Ⱨəzriti Əysa kɵz yexi ⱪildi. 36 Həⱪlər:
– Ⱪaranglar, u Lazarni nemidegən yahxi kɵrgən! – deyixti.
37 Ularning iqidə bəziliri:
– Ⱪariƣuning kɵzini aqⱪan kixi Lazarning ⱨayatini ɵlümdin saⱪlap ⱪalalmayttimu? – deyixti.
38 Ⱨəzriti Əysa iqidə yənə ƣəzəplinip, yərlikning aldiƣa bardi. Yərlik kirix aƣzi qong bir tax bilən tosulƣan ɵngkür idi. 39 Ⱨəzriti Əysa:
– Taxni eliwetinglar! – dedi.
Ɵlgüqining ⱨədisi Marta:
– I Rəbbim, aləmdin ɵtkinigə tɵt kün boldi, ⱨazir jəsiti purap kətkəndu, – dedi.
40 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Mən sanga: “Etiⱪad ⱪilsang, Hudaning uluƣluⱪini kɵrisən” degənidimƣu! – dedi.
41 Buning bilən, halayiⱪ taxni eliwətti, ⱨəzriti Əysa kɵzlirini asmanƣa tikip, mundaⱪ du’a ⱪildi:
– I Ata, təlipimni anglaydiƣining üqün sanga xükür eytimən. 42 Tələplirimni ⱨəmixə anglaydiƣanliⱪingni bilimən. Xundaⱪ bolsimu, ətrapimdiki halayiⱪ sening meni əwətkənlikinggə ixənsun dəp, buni eytiwatimən.
43 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱪilƣandin keyin, yuⱪiri awazda:
– Lazar, taxⱪiriƣa qiⱪ! – dəp towlidi.
44 Lazar ⱪol-putliri kepənləngən, engiki tengilƣan ⱨalda taxⱪiriƣa qiⱪti. Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Kepənlikni saldurup, uni ɵz məyligə ⱪoyuwetinglar! – dedi.
Ⱨəzriti Əysani ɵltürüx suyiⱪəsti
45 Məryəmning yeniƣa pətiləp kəlgən wə ⱨəzriti Əysa kɵrsətkən bu mɵjizini kɵrgən nurƣun həⱪlər ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪildi. 46 Lekin, ularning iqidə bəziliri Pərisiylərning yeniƣa berip, ⱨəzriti Əysaning ⱪilƣan ixlirini məlum ⱪilixti. 47 Xunga, Pərisiylər wə aliy roⱨaniylar Yəⱨudiylarning aliy kengəxmisini yiƣip:
– Ⱪandaⱪ ⱪilƣuluⱪ? Bu adəmning yaratⱪan nurƣun mɵjizilirigə ⱪarap beⱪinglar. 48 Uni bundaⱪ ⱪoyup bərsək, ⱨəmmə adəm uningƣa etiⱪad ⱪilip ketidu. Xundaⱪ bolƣanda, Rim ⱨɵkümiti ibadəthanimizni, ⱨətta millitimizni wəyran ⱪiliwetidu! – deyixti.
49 Ularning iqidə biri, yəni xu yili bax roⱨaniy bolƣan Ⱪayapa:
– Silər ⱨeqnemini bilməydikənsilər! 50 Pütün həlⱪning ⱨalak boluxining orniƣa, birla adəmning ular üqün ɵlüxining yahxi ikənlikini qüxənməydikənsilər, – dedi.
51-52 Bu sɵzni u ɵzlükidin eytmiƣanidi. U xu yili bax roⱨaniy bolƣaqⱪa, ⱨəzriti Əysaning Yəⱨudiy həlⱪi üqün, xundaⱪla pəⱪət u həlⱪ üqünla əməs, bəlki Hudaning ⱨər yanƣa qeqilip kətkən pərzəntlirining ⱨəmmisini bir ⱪilip uyuxturux üqün ɵlidiƣanliⱪini aldin eytⱪanidi.
53 Xundaⱪ ⱪilip, ular xu kündin etibarən ⱨəzriti Əysani ɵltürüwetix üqün suyiⱪəst ⱪilixⱪa baxlidi. 54 Xunga, ⱨəzriti Əysa əmdi Yəⱨudiylar arisida axkara yürməy, u yərdin ayrilip qɵlgə yeⱪin rayondiki Əfrayim xəⱨirigə ketip, xagirtliri bilən billə u yərdə turdi.
55 Yəⱨudiylarning Ɵtüp Ketix ⱨeytiƣa az ⱪalƣanidi. Nurƣun kixilər tazilinix diniy ⱪa’idisini ada ⱪilix üqün, ⱨeyttin birⱪanqə kün ilgiri yezilardin Yerusalemƣa kelixti. 56 Ular ⱨəzriti Əysani izdəytti. Ular mərkiziy ibadəthanida yiƣilƣinida bir-birigə:
– Seningqə ⱪandaⱪ bolar, ⱨəzriti Əysa ⱨeytⱪa kəlməmdikin? – deyixətti.
57 Aliy roⱨaniylar bilən Pərisiylər ⱨəzriti Əysani tutux üqün, uning ⱪəyərdilikini bilidiƣanlarning ɵzlirigə məlum ⱪilixini buyruƣanidi.
*33 12 Gunaⱨkar ayalning ⱨəzriti Əysani ətirlixi
1 Ɵtüp Ketix ⱨeytidin altə kün ilgiri, ⱨəzriti Əysa ɵzi ɵlümdin tirildürgən Lazar turƣan jay – Bəytaniyaƣa kəldi. 2 U yərdə uningƣa ziyapət berildi. Marta u yərdə meⱨmanlarni kütüwatatti. Lazar ⱨəzriti Əysa bilən ⱨəmdastihan bolƣanlardin biri idi. 3 Məryəm sap sumbuldin yasalƣan intayin ⱪimmət baⱨaliⱪ ətirdin az kəm bir ⱪadaⱪ əkelip, ⱨəzriti Əysaning putliriƣa ⱪuydi wə qaqliri bilən ətirni uning putliriƣa sürdi. Ɵy ətirning hux puriⱪi bilən toldi. 4 Lekin, ⱨəzriti Əysaning xagirtliridin biri, yəni keyin uningƣa satⱪunluⱪ ⱪilidiƣan Yəⱨuda Ixⱪariyot:
5 – Bu ətirning ⱪimmiti bir adəmning yilliⱪ kirimigə təng kelidikən! Nemixⱪa bu ətir setilip, puli kəmbəƣəllərgə berilmidi? – dedi.
6 Bu sɵzni u kəmbəƣəllərgə kɵngül bɵlidiƣanliⱪi üqün əməs, oƣri bolƣanliⱪi üqün degənidi. U xagirtlarning ortaⱪ pulini baxⱪuratti wə oƣrilap həjləytti.
7 – Ayalning ihtiyariƣa ⱪoyuwət! – dedi ⱨəzriti Əysa, – u bu arⱪiliⱪ mening dəpnə ⱪilinidiƣan künümgə təyyarliⱪ ⱪiliwatidu. 8 Kəmbəƣəllər ⱨər da’im aranglarda, lekin mən ⱨər da’im aranglarda bolmaymən.
Aliy roⱨaniylarning Lazarni ɵltürüx suyiⱪəsti
9 Zor bir türküm Yəⱨudiylar ⱨəzriti Əysaning Bəytaniyada ikənlikini anglidi wə yalƣuz ⱨəzriti Əysani əməs, u ɵlümdin tirildürgən Lazarnimu kɵrüx üqün u yərgə kəldi. 10 Aliy roⱨaniylar bolsa Lazarnimu ɵltürüxni ⱪəstlidi. 11 Qünki, uning səwəbidin nurƣun Yəⱨudiylar ulardin yüz ɵrüp, ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪiliwatatti.
Xərəp bilən Yerusalemƣa kirix
12 Ətisi, Ɵtüp Ketix ⱨeytini ɵtküzüxkə kəlgən zor bir türküm halayiⱪ ⱨəzriti Əysaning Yerusalemƣa keliwatⱪanliⱪini anglidi. 13 Ular ⱪolliriƣa horma xahlirini tutuxⱪan ⱨalda uni ⱪarxi alƣili qiⱪixti wə “Hudaƣa xükür! Pərwərdigarning namida kəlgüqigə mubarək bolsun! Isra’illarning padixaⱨiƣa mubarək bolsun!” dəp warⱪiraxti.
14 Ⱨəzriti Əysa bir təhəy tepip mindi. Bu ixni Zikiriya pəyƣəmbər heli burun aldin eytip, mundaⱪ yazƣanidi:
15 “Əy Yerusalem həlⱪi, əmdi ⱪorⱪmanglar! Mana, padixaⱨinglar təhəy minip keliwatidu.”
16 Uning xagirtliri u qaƣda buni qüxənmigənidi, lekin ⱨəzriti Əysa tirilix wə asmanƣa qiⱪix bilən uluƣlanƣandin keyin, Zikiriya pəyƣəmbər yazƣan bu sɵzlərni ⱨəmdə bu ix dəl pəyƣəmbər aldin eytⱪandək qiⱪⱪanliⱪini tonup yətti.
17 Ⱨəzriti Əysaning Lazarni yərlikidin qaⱪirip tirildürgənlikini kɵrgən kixilər bu mɵjizə toƣrisida baxⱪilarƣa tohtimastin həwər ⱪildi. 18 Halayiⱪ ⱨəzriti Əysaning yaratⱪan bu mɵjizisini angliƣaqⱪa, uni ⱪarxi alƣili qiⱪixti. 19 Pərisiylər bolsa bir-birigə:
– Ⱪaranglar, bizning ⱪilƣinimiz bikar kətti! Mana əmdi pütün dunya uningƣa əgixip kətməktə! – deyixti.
Greklarning ⱨəzriti Əysa bilən kɵrüxüxni tələp ⱪilixi
20 Ɵtüp Ketix ⱨeytida, Yerusalemƣa ibadət ⱪilƣili kəlgənlər iqidə Yəⱨudiy diniƣa kirgən bəzi Greklarmu bar idi. 21 Bular Jəliliyining Bəytsayda yezisidin bolƣan Filipning yeniƣa kelip:
– Janabliri, biz ⱨəzriti Əysa bilən kɵrüxməkqiduⱪ, – dəp tələp ⱪilixti.
22 Filip berip buni Əndərgə məlum ⱪildi. Andin, ular ikkisi ⱨəzriti Əysaƣa həwər ⱪildi.
23 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Insan’oƣlining xan-xərəpkə igə bolidiƣan waⱪit-sa’iti yeⱪinlixip ⱪaldi. 24 Bilip ⱪoyunglarki, buƣday deni topiƣa taxlinip ⱪurban bolmiƣuqə, yənila bir tal dan peti turidu. Ⱪurban bolsa, bih sürüp, kɵp ⱨosul beridu. 25 Ⱨayatini ayiƣanlar uningdin məⱨrum bolidu. Lekin, bu dunyada ⱨayatini ayimiƣanlar uni mənggü saⱪliyalaydu. 26 Kimdəkim manga hizmət ⱪilixni halisa, manga əgəxsun. Mən ⱪəyərdə bolsam, mening qakirim xu yərdə bolidu. Manga hizmət ⱪilƣuqilarni ərxtiki Atam ⱨɵrmətləydu.
Ⱨəzriti Əysaning ɵz ɵlümi toƣrisida eytⱪanliri
27 – Ⱨazir kɵnglüm ⱪattiⱪ azabliniwatidu. Buningƣa nemə deyixim kerək? “Ata, meni kelidiƣan azab-oⱪubətlik waⱪit-sa’əttin ⱪutⱪuz!” dəymu? Yaⱪ! Mən xu waⱪit-sa’ətni beximdin ɵtküzüx üqün kəldim. 28 Ata, uluƣluⱪungni kɵrsətkin!
Xu waⱪitta, ərxtin bir awaz anglandi:
– Uluƣluⱪumni kɵrsəttim wə yənə kɵrsitimən.
29 Xu məydandiki buni angliƣan halayiⱪ:
– Ⱨawa güldürlidi, – deyixti.
Yənə bəzilər bolsa:
– Bir pərixtə uningƣa gəp ⱪildi, – deyixti.
Biraⱪ, ⱨəzriti Əysa:
30 – Bu sɵzlər meni dəp əməs, silərni dəp eytilƣan. 31 Bu dunya əmdi soraⱪⱪa tartilidu. Bu dunyaning ⱨɵkümdari – Xəytanmu əmdi aƣdurulidu. 32 Mən yərdin kɵtürülginimdə, pütkül insanlarni ɵzümgə jəlp ⱪilimən, – dedi. 33 (U buni deyix arⱪiliⱪ ɵzining ⱪandaⱪ ɵlidiƣanliⱪini uⱪturdi.)
34 Halayiⱪ bu gəplərni qüxənməy, ⱨəzriti Əysadin:
– Muⱪəddəs yazmilarda: “Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ ɵlməy mənggü ⱨayat turidu” deyilgən tursa, siz ⱪandaⱪsigə “Insan’oƣli kɵtürülüxi kerək” deyələysiz?! Insan’oƣli zadi kim bolidu? – dəp soridi.
35 – Nurning aranglarda qaⱪnaydiƣan waⱪti uzun əməstur. Xunga, ⱪarangƣuluⱪning silərni besiwalmasliⱪi üqün, nur bar waⱪtida dawamliⱪ menginglar. Ⱪarangƣuluⱪta mangƣan kixi ɵzining ⱪəyərgə ketiwatⱪanliⱪini bilməydu. 36 Xunglaxⱪa, nur aranglarda bar waⱪitta, uningƣa ixininglar. Buning bilən, nurning pərzəntliri bolisilər, – dedi ⱨəzriti Əysa.
Yəⱨudiylarning tərsaliⱪi
Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱪilƣandin keyin, halayiⱪtin ayrilip yoxurunuwaldi. 37 Gərqə u halayiⱪning kɵz aldida xunqə mɵjizə kɵrsətkən bolsimu, ular uningƣa etiⱪad ⱪilmidi. 38 Bu əⱨwal dəl Yəxaya pəyƣəmbərning yazmisida aldin’ala kɵrsitilgəndək qiⱪti:
“I Pərwərdigar, biz yətküzgən sɵzlərgə kim ixəndi?
Sening küq-ⱪudriting kimgə kɵrsitildi?”
39-40 Halayiⱪ ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilalmidi. Buning səwəbini Yəxaya pəyƣəmbər aldin’ala qüxəndürüp bərgənidi:
“Pərwərdigar ularning kɵzlirini kor ⱪildi, ⱪəlbini bihudlaxturdi. Uning nətijisidə, ularning kɵzliri kɵrməs, ⱪəlbi səzməs bolup ⱪaldi.
‘Ular gunaⱨliriƣa towa ⱪilip, manga ⱪaytixni halimaydu. Halisidi, mən ularni saⱪaytattim’ dəydu Huda.”
41 Yəxaya pəyƣəmbər ⱨəzriti Əysaning uluƣluⱪini kɵrgənliki üqün, bu sɵzlərni uningƣa ⱪarita aldin’ala eytⱪanidi.
42 Wəⱨalənki, nurƣunliƣan kixilər, ⱨətta Yəⱨudiy aⱪsaⱪallirimu ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪildi. Lekin, ular ɵzlirining Pərisiylər təripidin ibadəthana jama’ətqilikidin ⱪoƣlap qiⱪiriwetilməsliki üqün, etiⱪad ⱪilƣanliⱪini axkarilimidi. 43 Buning səwəbi, ular insandin kelidiƣan mahtaxni Hudadin kelidiƣan mahtaxtinmu yahxi kɵrətti.
44 Ⱨəzriti Əysa yuⱪiri awaz bilən mundaⱪ dedi:
– Manga etiⱪad ⱪilƣanlar mangila əməs, meni əwətküqigə etiⱪad ⱪilƣan bolidu. 45 Meni kɵrgənlər meni əwətküqinimu kɵrgən bolidu. 46 Mən manga etiⱪad ⱪilƣanlar ⱪarangƣuluⱪta ⱪalmisun dəp, dunyaƣa nur bolup kəldim. 47 Sɵzlirimni anglap, sɵzlirimgə əməl ⱪilmiƣanlarni soraⱪⱪa tartmaymən, qünki mən insanlarni soraⱪⱪa tartⱪili əməs, bəlki ularni ⱪutⱪuzƣili kəldim. 48 Biraⱪ, meni rət ⱪilƣanlarni wə sɵzlirimni ⱪobul ⱪilmiƣanlarni soraⱪⱪa tartⱪuqi bar. U bolsimu eytⱪan sɵzlirim bolup, u ⱪiyamət küni kixilərni soraⱪⱪa tartidu. 49 Qünki, mən ɵzlükümdin sɵzliginim yoⱪ. Nemini sɵzlixim wə ⱪandaⱪ sɵzlixim kerəklikini meni əwətkən Atam manga buyrudi. 50 Uning buyruⱪining mənggülük ⱨayat elip kelidiƣanliⱪini bilimən. Xunga, nemini sɵzlisəm, Huda’atamning manga buyruƣinidək sɵzləymən.
13 Ⱨəzriti Əysaning ɵz xagirtlirining putini yuyup ⱪoyuxi
1 Ɵtüp Ketix ⱨeytining ⱨarpisi idi. Ⱨəzriti Əysa bu dunyadin ayrilip, Atisining yeniƣa ketidiƣan waⱪitning yetip kəlgənlikini bildi. U bu dunyadiki ɵz adəmlirigə bolƣan meⱨir-muⱨəbbitini burunla kɵrsətkən bolup, uning ⱪanqilik qongⱪurluⱪini əmdi toluⱪ kɵrsətməkqidi.
2 Ⱨəzriti Əysa xagirtliri bilən kəqlik tamaⱪta billə boldi. Xəytan alliburun Simunning oƣli Yəⱨuda Ixⱪariyotning kɵngligə ⱨəzriti Əysani Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliriƣa tutup berix wəswəsisini salƣanidi. 3 Ⱨəzriti Əysa Atisining ⱨəmmə ⱨoⱪuⱪni ɵzigə amanət ⱪilƣanliⱪini, Atisi Hudaning yenidin kelip, Hudaning yeniƣa ketidiƣanliⱪini bilətti. 4 U dastihandin turup, tonini yexip, bir lɵnggə bilən belini baƣlidi. 5 Andin, bir jawurƣa su ⱪuyup, xagirtlarning putlirini yuyuxⱪa wə beligə baƣliƣan lɵnggə bilən ertip ⱪurutuxⱪa baxlidi. 6 Nɵwət Simun Petrusⱪa kəlgəndə, Petrus:
– I Rəbbim, putumni siz yusingiz ⱪandaⱪ bolƣini?! – dedi.
7 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Nemə ⱪiliwatⱪinimni ⱨazir qüxənməysən, lekin keyin qüxinisən, – dedi.
8 – Mən putumni ⱨərgiz sizgə yuƣuzmaymən! – dedi Petrus.
– Putungni yumisam, sən mən bilən birgə bolalmaysən, – degən jawabni ⱪayturdi ⱨəzriti Əysa.
9 Simun Petrus:
– I Rəbbim, undaⱪta putlirimnila əməs, ⱪollirimnimu, beximnimu yuƣaysiz! – dedi.
10 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Yuyunup bolƣan adəmning ⱪayta yuyunuxining ⱨajiti yoⱪ. Pəⱪət putlirini yusila, pütün əzasi pak bolidu. Silərmu gunaⱨliringlardin pak, lekin ⱨəmminglar əməs, – dedi.
11 (Ⱨəzriti Əysa ɵzini kimning tutup beridiƣanliⱪini bilətti. Xuning üqün, u ⱨəmmisiningla pak əməslikini degənidi.) 12 Ⱨəzriti Əysa ularning putlirini yuyup bolƣandin keyin, tonini kiyip yənə dastihanƣa olturdi wə ularƣa mundaⱪ dedi:
– Silər nemə ⱪilƣanliⱪimni qüxəndinglarmu? 13 Silər meni “Rəbbim” wə “ustazim” dəysilər. Rast eytisilər, əməliyəttimu xundaⱪ. 14 Mən Rəbbinglar wə ustazinglar turuⱪluⱪ putliringlarni yuƣandikin, silərmu bir-biringlarning putlirini yuyuxunglar kerək. 15 Bu silərningmu manga ohxax baxⱪilarƣa hizmət ⱪilixinglar üqün kɵrsətkən ülgəmdur. 16 Bilip ⱪoyunglarki, ⱪul hojayinidin üstün turmaydu, əlqimu ɵzini əwətküqidin üstün turmaydu. 17 Bu ixlarni bilgənikənsilər, silərmu xundaⱪ ⱪilsanglar, nəⱪədər bəhtliksilər!
Ⱨəzriti Əysaning satⱪunluⱪⱪa uqrixini aldin eytixi
18 “Silər gunaⱨliringlardin pak” degən sɵzüm ⱨəmminglarƣa ⱪaritilƣan əməs. Mən talliƣanlirimni bilimən, lekin muⱪəddəs yazmilarda aldin eytilƣan: “Mən bilən ⱨəmdastihan bolup, nenimni yegən dostum məndin yüz ɵrüdi!” degən bu sɵz əməlgə axuruluxi kerək. 19 Silərgə bu ix yüz berixtin awwal eytip ⱪoyayki, u ixlar yüz bərgəndə mening “mənggü bar bolƣuqi” ikənlikimgə ixinisilər. 20 Yənə xuni bilip ⱪoyunglarki, mən əwətkən ⱨərⱪandaⱪ bir kixini ⱪobul ⱪilƣanlar meni ⱪobul ⱪilƣan bolidu. Meni ⱪobul ⱪilƣanlar bolsa meni əwətküqi Hudani ⱪobul ⱪilƣan bolidu.
21 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱪilƣandin keyin, ⱪattiⱪ azablanƣan ⱨalda oquⱪini eytti:
– Bilip ⱪoyunglarki, aranglarda birəylən manga satⱪunluⱪ ⱪilidu!
22 Xagirtlar kimni dəwatⱪanliⱪini qüxənməy, bir-birigə ⱪaraxti. 23 Ⱨəzriti Əysa intayin yahxi kɵridu dəp ⱪaralƣan xagirt uning yenida yanpaxlap yatatti. 24 Simun Petrus uningƣa ⱨəzriti Əysadin kimni deməkqi bolƣanliⱪini sorap beⱪixni ixarət ⱪildi.
25 Xunga, u ⱨəzriti Əysaƣa yeⱪin kelip, tɵwən awazda:
– I Rəbbim, sizgə satⱪunluⱪ ⱪilidiƣan kim? – dəp soridi.
26 Ⱨəzriti Əysa:
– Bir qixləm nanni axⱪa tɵgürüp kimgə sunsam, xu, – dəp jawab bərdi. Keyin, u nanni axⱪa tɵgürüp, Simunning oƣli Yəⱨuda Ixⱪariyotⱪa sundi. 27 Yəⱨuda nanni elixiƣila iqigə Xəytan kirdi.
– Ⱪilidiƣiningni qapsan ⱪil, – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
28 Dastihanda olturƣanlarning ⱨeqⱪaysisi ⱨəzriti Əysaning Yəⱨudaƣa bu sɵzlərni nemə üqün ⱪilƣanliⱪini qüxənmidi. 29 Ularning ortaⱪ puli Yəⱨudada bolƣanliⱪtin, bəzilər ⱨəzriti Əysa uningƣa: “Ⱨeytliⱪ nərsilərni elip kəl” yaki “kəmbəƣəllərgə bir nərsə bər” deməkqi bolsa kerək, dəp oylaxti.
30 Yəⱨuda nanni elipla taxⱪiriƣa qiⱪip kətti. Bu qaƣ keqə idi.
Yengi əmr
31 Yəⱨuda taxⱪiriƣa qiⱪip kətkəndin keyin, ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Əmdi Insan’oƣlining xan-xəripi kɵrünidiƣan waⱪit-sa’ət yetip kəldi. U arⱪiliⱪ Hudaning xan-xəripimu ayan bolidu. 32 Hudaning xan-xəripi u arⱪiliⱪ ayan bolƣanikən, Huda ɵzimu Insan’oƣlining xan-xəripini dərⱨal ayan ⱪilidu. 33 Balilirim, mening əmdi silər bilən billə bolidiƣan waⱪtim az ⱪaldi. Keyin, silər meni izdəysilər, lekin Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliriƣa eytⱪinimdək silərgimu eytimənki, mən baridiƣan yərgə silər baralmaysilər. 34 Ⱨazir silərgə yengi bir əmr berimən. “Bir-biringlarƣa meⱨir-muⱨəbbət kɵrsitinglar. Silərni sɵyginimdək, silərmu bir-biringlarni sɵyünglar.” 35 Bir-biringlarƣa meⱨir-muⱨəbbitinglar bolsa, ⱨəmməylən silərning mening xagirtlirim ikənlikinglarni tonuydu.
Ⱨəzriti Əysaning Petrusning tanidiƣanliⱪini eytixi
36 Simun Petrus ⱨəzriti Əysadin:
– I Rəbbim, ⱪəyərgə barisiz? – dəp soridi.
– Mən ketidiƣan yərgə ⱨazirqə əgixip baralmaysən, lekin keyin barisən, – dəp jawab bərdi ⱨəzriti Əysa.
37 Petrus uningƣa:
– I Rəbbim, nemə üqün ⱨazir sizning kəyningizdin baralmaymən? Siz üqün jenim pida! – dedi.
38 Ⱨəzriti Əysa mundaⱪ dedi:
– Mən üqün rasttinla jening pidamu? Bilip ⱪoyƣinki, horaz qillaxtin burun, sən məndin üq ⱪetim tanisən!
14 Ⱨəzriti Əysa – yol, ⱨəⱪiⱪət wə ⱨayatliⱪ
1 Ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa yənə mundaⱪ dedi:
– Kɵnglünglarni bi’aram ⱪilmanglar! Hudaƣa ixininglar, mangimu ixininglar. 2 Huda’atamning dərgaⱨida nurƣun ɵy-makanlar bar. Undaⱪ bolmisa, buni silərgə eytip yürmigən bolattim. Mən ⱨərbiringlarƣa orun təyyarlax üqün, xu yərgə ketip barimən. 3 Mən təyyarliⱪ ⱪilƣili baridiƣanikənmən, qoⱪum ⱪaytip kelip, silərni mən bilən billə elip ketimən. Xundaⱪ bolƣanda, mən ⱪəyərdə bolsam, silərmu xu yərdə bolisilər. 4 Silər mening ⱪəyərgə ketidiƣanliⱪimni wə u yərgə baridiƣan yolni bilisilər.
5 – I Rəbbim, sizning ⱪəyərgə ketidiƣanliⱪingizni bilməymiz. Xundaⱪ turuⱪluⱪ, u yolni ⱪandaⱪ bilimiz? – dedi Tomas.
6 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Yol, ⱨəⱪiⱪət wə ⱨayatliⱪ ɵzümdurmən. Meningsiz ⱨeqkim Huda’atamning yeniƣa baralmaydu. 7 Əgər meni tonuƣan bolsanglar, Atamnimu tonuƣan bolattinglar. Ⱨazirdin baxlap uni tonudunglar ⱨəm uni kɵrdünglar, – dedi.
8 – I Rəbbim, Atingizni kɵrsitip ⱪoysingizla, razi bolattuⱪ, – dedi Filip.
9 – Filip, – dedi ⱨəzriti Əysa, – silər bilən birgə bolƣinimƣa talay waⱪit boldi, meni tehiqə tonumidingmu? Meni kɵrgən kixi Atam Hudani kɵrgən bolidu. Xundaⱪ turuⱪluⱪ, sən nemixⱪa yənə: “Bizgə Atingizni kɵrsiting” dəysən? 10 Mən Atamda, atam məndə ikənlikigə ixənməmsən? Silərgə eytⱪan sɵzlirimni ɵzlükümdin eytⱪinim yoⱪ, bəlki mening Atam eytⱪan. U məndə turup hizmətlirini ⱪiliwatidu. 11 “Mən Atamda, Atam məndə” deginimgə ixininglar. Ⱨeqbolmiƣanda, mening ⱪilƣanlirimdin manga ixininglar.
12 Bilip ⱪoyunglarki, manga ixəngən kixi mening əməliyitimdək ⱪilalaydu. Mundaⱪ kixi buningdinmu uluƣ ixlarni ⱪilidu, qünki mən Atamning yeniƣa ⱪaytip ketimən. 13 Mening namim bilən nemini tilisənglar, ɵz Atamning uluƣluⱪi mən arⱪiliⱪ ayan bolsun üqün, tiləkliringlarni ijabət ⱪilimən. 14 Mening namim bilən nemə tilisənglar, mən silərgə xuni berimən.
Ⱨəzriti Əysaning Muⱪəddəs Roⱨni əwətixkə wədə berixi
15 Ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa yənə mundaⱪ dedi:
– Meni sɵysənglar, əmrlirimgə əməl ⱪilisilər. 16 Mənmu Huda’atamdin silərgə baxⱪa bir yardəmqi ata ⱪilixni tiləymən. U silər bilən mənggü birgə turidu. 17 U bolsimu ⱨəⱪiⱪətkə baxliƣuqi – Muⱪəddəs Roⱨtur. Uni bu dunyaning adəmliri ⱪobul ⱪilalmaydu, qünki uni kɵrməydu, tonumaydu. Biraⱪ, silər uni tonuysilər, qünki u da’im silər bilən billə turidu ⱨəm silərdə yaximaⱪqi.
18 Mən silərdin ayrilƣanda, silərni yetim ⱪaldurmaymən. Silərning yeninglarƣa yənə ⱪaytip kelimən. 19 Az waⱪittin keyin, bu dunyaning adəmliri meni kɵrməydu, lekin silər kɵrisilər. Mən ⱨayat bolƣanliⱪim üqün, silərmu ⱨayat bolisilər. 20 Xu waⱪit kəlgəndə bilisilərki, mən Atamda bolimən, silər məndə bolisilər, mənmu ⱨəm silərdə bolimən. 21 Kim əmrlirimni ⱪobul ⱪilip, uningƣa əməl ⱪilsa, meni sɵyidiƣan kixi xu bolidu. Meni sɵyidiƣan kixini Atammu sɵyidu, mənmu uni sɵyimən wə ɵzümni uningƣa ayan ⱪilimən.
22 Yəⱨuda isimlik baxⱪa bir xagirt (Yəⱨuda Ixⱪariyot əməs) ⱨəzriti Əysadin:
– I Rəbbim, nemə üqün ɵzingizni bu dunyaning adəmlirigə ayan ⱪilmay, bizgila ayan ⱪilisiz? – dəp soridi.
23 Ⱨəzriti Əysa uningƣa mundaⱪ jawab ⱪayturdi:
– Meni sɵyidiƣan kixi deginimni ⱪilidu, Atammu uni sɵyidu. Atam bilən ikkimiz mundaⱪ kixining yeniƣa berip, uning bilən billə makan ⱪurimiz. 24 Meni sɵyməydiƣan kixi deginimni ⱪilmaydu. Silər anglawatⱪan sɵzlər mening əməs, bəlki meni əwətkən Atamningkidur. 25 Mən silər bilən billə boluwatⱪan qeƣimda, silərgə bularni dedim. 26 Lekin, Atam mening namim bilən əwətidiƣan yardəmqi, yəni ɵzining Muⱪəddəs Roⱨi silərgə ⱨəmmini ɵgitidu ⱨəm mening eytⱪan ⱨəmmə sɵzlirimni esinglarƣa salidu.
27 Silərgə amanliⱪ ⱪaldurimən, ɵz amanliⱪimni silərgə təⱪdim ⱪilimən. Mening silərgə təⱪdim ⱪilƣinim bu dunyaning adəmlirining silərgə bərginigə ohximaydu. Kɵnglünglarni bi’aram ⱪilmanglar, ⱪorⱪmanglar.
28 Silər mening: “Mən silərdin ayrilip ketimən, keyin silərning yeninglarƣa ⱪaytip kelimən” degən sɵzümni anglidinglar. Meni sɵysənglar, Atamning yeniƣa ketidiƣanliⱪim üqün huxal bolattinglar. Qünki, Atam məndin uluƣdur. 29 Silərni bu ixlar yüz bərgəndə manga ixənsun dəp, bularni silərdin ayrilixtin burun eyttim. 30 Silər bilən sɵzlixidiƣan waⱪit kɵp ⱪalmidi. Qünki bu dunyaning ⱨɵkümdari – Xəytan kelix aldida turidu. Uning meni besip qüxküdək ⱪudriti əsla yoⱪtur. 31 Lekin, bu dunyaning adəmliri mening Atamni sɵyidiƣanliⱪimni bilsun dəp, Atam manga əmr ⱪilƣan ixni əməlgə axurimən. Turunglar, bu jaydin ketəyli.
15 Ⱨəzriti Əysa – üzüm telidur
1 Ⱨəzriti Əysa xagirtliriƣa mundaⱪ dedi:
– Ⱨəⱪiⱪiy “üzüm teli” ɵzümdurmən, Atam Huda bolsa baƣwəndur. 2 Baƣwən məndiki mewə bərməydiƣan ⱨərbir xahni kesip taxlaydu. Mewə bərgənlirini bolsa tehimu kɵp mewə bərsun dəp, putap turidu. 3 Silər putalƣan xahlarƣa ohxax bolup, mən silərgə yətküzgən sɵzlər arⱪiliⱪ alliburun pak boldunglar. 4 Silər məndə bolunglar. Mənmu silərdə bolimən. Xah talda bolmay turup ɵzlükidin mewə berəlməydiƣinidək, silərmu məndə bolmisanglar, mewə berəlməysilər.
5 “Üzüm teli” ɵzümdurmən. Silər bolsanglar xahlirisilər. Kim məndə bolsa, mənmu uningda bolimən. Xundaⱪ bolƣanda, u kɵp mewə beridu. Qünki, Huda yaⱪturidiƣan ⱨərⱪandaⱪ ixni mənsiz ⱪilalmaysilər. 6 Məndə bolmiƣan kixi kerəksiz xahlarƣa ohxax taxliwetilip, ⱪurup ketidu. Bundaⱪ xahlar yiƣip otⱪa taxlinidu.
7 Silər məndə bolsanglar wə sɵzlirim silərdə saⱪlansa, nemini tələp ⱪilsanglar, xuningƣa erixisilər. 8 Silər kɵp mewə berixinglar arⱪiliⱪ mening xagirtlirim ikənlikinglarni ispatlaysilər. Bu, Atamƣa xan-xərəp elip kelidu. 9 Atam meni sɵyginidək, mənmu silərni sɵydüm, mening meⱨir-muⱨəbbitimdə bolunglar. 10 Əgər əmrlirimgə əməl ⱪilsanglar, huddi mən Atamning əmrlirigə əməl ⱪilƣan wə ⱨəmixə uning meⱨir-muⱨəbbitidə bolƣinimdək, silərmu ⱨəmixə mening meⱨir-muⱨəbbitimdə bolisilər.
11 Bularni silərgə huxalliⱪimdin bəⱨrimən bolsun wə huxalliⱪi tolup taxsun, dəp eyttim. 12 Mening əmrim xuki, mən silərgə meⱨir-muⱨəbbət kɵrsətkəndək, silərmu bir-biringlarƣa meⱨir-muⱨəbbət kɵrsitinglar. 13 Ɵz dostliri üqün jenini pida ⱪilixtin qongⱪur meⱨir-muⱨəbbət yoⱪtur. 14 Silərgə buyruƣan əmrlirimni ada ⱪilsanglar, mening dostlirim bolisilər. 15 Əmdi silərni “qakar” deməymən. Qünki, qakar hojayinining nemə ⱪilidiƣanliⱪini bilməydu. Uning orniƣa silərni “dost” dəymən, qünki Atamdin angliƣanlirimning ⱨəmmisini silərgə yətküzdüm. 16 Silər meni talliƣininglar yoⱪ, əksiqə mən silərni tallidim. Mən silərni mewə bərsun ⱨəmdə mewiliringlar mənggü saⱪlansun, dəp təyinlidim. Muxundaⱪ mewə bərgininglarda, mening namim bilən Atamdin nemə tilisənglar, Atam xuni beridu. 17 Silərgə xuni əmr ⱪilimənki, bir-biringlarƣa meⱨir-muⱨəbbət kɵrsitinglar.
Adəmlərning ⱨəzriti Əysaƣa bolƣan nəpriti
18 – Bu dunyaning adəmliri silərdin nəprətlənsə, silərdin awwal məndin nəprətləngənlikini bilinglar. 19 Silərmu bu dunyaning adəmliridin bolƣan bolsanglar, bu dunyaning adəmliri silərni ɵzining dəp, sɵygən bolatti. Biraⱪ, mən silərni bu paniy dunyadin ayrip talliƣanliⱪim üqün, əmdi bu dunyaƣa mənsup əməssilər. Xuning üqün, bu dunyaning adəmliri silərdin nəprətlinidu. 20 Mən silərgə eytⱪan sɵzni esinglarda tutunglar: “Ⱪul hojayinidin üstün turmaydu.” Manga ziyankəxlik ⱪilƣanlar silərgimu ziyankəxlik ⱪilidu. Mening sɵzümgə əməl ⱪilƣanlar silərningkigimu əməl ⱪilidu.
21 Mening namim səwəbidin ular silərgə ziyankəxlik ⱪilidu, qünki ular meni əwətküqini tonumaydu. 22 Əgər mən kelip ularƣa təlim bərmigən bolsam, ularning gunaⱨliri gunaⱨ dəp ⱪaralmaytti. Lekin, ⱨazir ular ɵz ⱪilmixlirining yaman ikənlikini bilmiduⱪ, deyəlməydu. 23 Ularning məndin nəprətləngənliki Atamdinmu nəprətləngənliki bolidu. 24 Mən ularning arisida baxⱪa ⱨeqkim ⱪilip baⱪmiƣan ixlarni ⱪilmiƣan bolsam, ularning gunaⱨliri gunaⱨ dəp ⱪaralmaytti. Əməliyəttə, ular mening ⱪilƣan ixlirimni kɵrgən, xundaⱪtimu yənə məndin wə Atamdin nəprətləndi. 25 Lekin buning bilən, muⱪəddəs yazmilarda yezilƣan: “Ⱨeqⱪandaⱪ səwəbsizla məndin nəprətləndi” degən sɵz əməlgə axuruldi.
26 Mən silərgə Atamning yenidin yardəmqi, yəni ⱨəⱪiⱪətkə baxliƣuqi – Muⱪəddəs Roⱨni əwətimən. U Atamning yenidin kelip, manga guwaⱨliⱪ beridu. 27 Silərmu manga guwaⱨliⱪ berisilər, qünki silər baxtin tartip mən bilən billə boldunglar.
16 Etiⱪadinglar təwrənmisun!
1 – Bularni silərgə etiⱪadini taxlap ⱪoymisun, dəp eyttim. 2 Silər ibadəthana jama’ətqilikinglardin ⱪoƣlap qiⱪiriwetilisilər ⱨəmdə xundaⱪ bir waⱪit-sa’ətlər keliduki, silərni ɵltüridiƣanlar ɵzlirini Hudaƣa hizmət ⱪiliwatimən, dəp ⱨesablaydu. 3 Ular bularni ya Atamni, ya meni tonumiƣanliⱪi üqün ⱪilidu. 4 Xuning üqün eytimənki, ular silərgə ziyankəxlik ⱪilƣanda, mening agaⱨlandurƣanliⱪimni esinglarƣa kəltürünglar.
Hudaning Muⱪəddəs Roⱨining wəzipisi
– Mən dəsləptə bularni silərgə eytmidim, qünki silər bilən billə idim. 5 Lekin, əmdi meni əwətküqining yeniƣa ⱪaytip ketimən. Xundaⱪ bolsimu, aranglardin ⱨeqkim məndin: “Nəgə ketisiz?” dəp sorimaywatidu. 6 Buning orniƣa, silərgə bularni eytⱪanliⱪim üqün, ⱪəlbinglar ⱨəsrət bilən toldi. 7 Bilip ⱪoyunglarki, mening ketixim silərgə paydiliⱪ. Kətmisəm, silərgə yardəmqi kəlməydu. Əmma kətsəm, uni silərgə əwətimən. 8 U kəlgəndə, bu dunyadiki kixilərni ɵzlirining gunaⱨkar ikənlikigə, mening ⱨəⱪⱪaniyliⱪimƣa wə ahirⱪi zamandiki so’al-soraⱪning bolidiƣanliⱪiƣa ⱪayil ⱪilidu. 9 Ular gunaⱨkar ikənlikigə ⱪayil bolidu. Qünki, ular manga etiⱪad ⱪilmidi. 10 Ular mening ⱨəⱪⱪaniyliⱪimƣa ⱪayil bolidu. Qünki, mən ⱨəⱪⱪaniymən ⱨəm xunga Atamning yeniƣa ⱪaytixⱪa layiⱪturmən. Xundaⱪ ⱪilip, silər meni kɵrəlməysilər. 11 Ular ahirⱪi zamandiki so’al-soraⱪning qoⱪum bolidiƣanliⱪiƣa ⱪayil bolidu. Qünki, Huda bu dunyaning ⱨɵkümdari bolƣan Xəytanni soraⱪⱪa tartti.
12 Silərgə eytidiƣan yənə kɵp sɵzlirim bar idi. Biraⱪ, silər uningƣa bərdaxliⱪ berəlməysilər. 13 Lekin, ⱨəⱪiⱪətkə baxliƣuqi – Muⱪəddəs Roⱨ kəlgəndə, silərgə barliⱪ ⱨəⱪiⱪətni ɵgitidu. U ɵzlükidin sɵzliməydu; əksiqə, Atam ikkimizning sɵzlirini angliƣandin keyin sɵzləydu wə kəlgüsidə bolidiƣan ixlarni silərgə yətküzidu. 14 U məndə bar bolƣanni silərgə yətküzüp, mening uluƣluⱪumni ayan ⱪilidu. 15 Atamda bar bolƣanning ⱨəmmisi ⱨəm meningdur. Xuning üqün, Muⱪəddəs Roⱨ məndə bar bolƣanni silərgə yətküzidu, dəp eyttim.
Ƣəm-ⱪayƣuliringlar huxalliⱪⱪa aylinidu
16 – Az waⱪittin keyin, meni kɵrməysilər. Yənə bir’az waⱪit ɵtkəndin keyin, meni ⱪayta kɵrisilər.
17 Xagirtlarning bəziliri bir-birigə:
– Bu ⱪandaⱪ gəp? U bizgə: “Az waⱪittin keyin, meni kɵrməysilər. Yənə bir’az waⱪit ɵtkəndin keyin, meni ⱪayta kɵrisilər” dəydu. U yənə: “Qünki, mən Atamning yeniƣa ketimən” dəydu. 18 “Az waⱪittin keyin” degən sɵzining mənisi zadi nemidu! Uning nemilərni dəwatⱪanlirini biləlmiduⱪ, – deyixti.
19 Ⱨəzriti Əysa ularning sorimaⱪqi bolƣan so’alini bilip, mundaⱪ dedi:
– Mening “az waⱪittin keyin, meni kɵrməysilər. Yənə bir’az waⱪit ɵtkəndin keyin, meni kɵrisilər” deginimning mənisini bir-biringlardin sorawatamsilər? 20 Bilip ⱪoyunglarki, silər yiƣa-zar ⱪilip ⱪayƣurisilər, lekin bu dunyaning adəmliri huxal boluxup ketidu. Silər bolsanglar, ⱪayƣurisilər, lekin ⱪayƣuliringlar huxalliⱪⱪa aylinidu. 21 Ayal tuƣutta azablinidu, qünki uning azab-oⱪubətlik waⱪit-sa’iti yetip kəlgən. Lekin, bowiⱪi tuƣulup bolƣandin keyin, bir pərzəntning dunyaƣa kəlgənlikining huxalliⱪi bilən, tartⱪan azabini untup ⱪalidu. 22 Xuningƣa ohxax, silərmu ⱨazir azabliniwatisilər, lekin mən silər bilən ⱪayta kɵrüximən. Xu qaƣda, ⱪəlbinglar huxalliⱪⱪa qɵmidu. Huxalliⱪinglarni ⱨeqkim silərdin tartiwalalmaydu. 23 Bilip ⱪoyunglarki, xu waⱪit kəlgəndə, məndin ⱨeq nərsə sorixinglarning ⱨajiti yoⱪ. Qünki, mening namim bilən Atamning ɵzidin nemini tilisənglar, u xuni beridu. 24 Ⱨazirƣiqə mening namim bilən ⱨeqnemə tilimidinglar. Əmdi tilənglar, erixisilər. Buning bilən, huxalliⱪinglar tolup taxsun.
Bu dunya üstidin ƣəlibə ⱪilix
25 – Silərgə bularni təmsillər bilən bildürdum. Biraⱪ, xundaⱪ bir waⱪit keliduki, u qaƣda təmsillər bilən sɵzliməymən, Atam toƣruluⱪ oquⱪ eytimən. 26 Xu künlər kəlgəndə, tiləkliringlarni mening namim bilən tiləysilər. Mən silər üqün Atamdin tələp ⱪilimən, deməkqi əməsmən. 27 Buning səwəbi, Atam ɵzimu silərni sɵyidu. Qünki, silər meni sɵyisilər wə meni Atamning əwətkənlikigə ixəndinglar.
28 Mən Atamning yenidin bu dunyaƣa kəldim. Əmdi bu dunyadin Atamning yeniƣa ketimən.
29 Xagirtliri:
– Əmdi təmsil kəltürməy, oquⱪ eyttingiz! 30 Biz sizning ⱨəmmini bilidiƣanliⱪingizni əmdi qüxənduⱪ. Qünki, biz so’al sorimisaⱪmu, siz kɵnglimizdikini bilidikənsiz. Buningdin sizning Hudaning yenidin kəlgənlikingizgə ixənduⱪ, – deyixti.
31 Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Ⱨazir ixəndinglar, xundaⱪmu? 32 Mana, xundaⱪ waⱪit keləy dəp ⱪaldi, xundaⱪla kelip ⱪaldiki, ⱨəmminglar meni yalƣuz taxlap ɵz yolliringlarƣa ketisilər. Biraⱪ, mən yalƣuz ⱪalmaymən, qünki Atam mən bilən billidur. 33 Bularni silərgə mən arⱪiliⱪ amanliⱪ tapsun, dəp eyttim. Bu dunyaning adəmliri silərni azab-oⱪubətkə salidu. Əmma, ƣəyrətlik bolunglar! Qünki, mən bu dunya üstidin ƣəlibə ⱪildim!
17 Ⱨəzriti Əysaning xagirtliriƣa du’a ⱪilixi
1 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱪilƣandin keyin, kɵzlirini ərxkə tikip mundaⱪ du’a ⱪildi:
– I Ata, mening waⱪit-sa’itim yetip kəldi. Sən Oƣlungning uluƣluⱪini ayan ⱪilƣin. Buning bilən Oƣlungmu uluƣluⱪungni ayan ⱪilsun. 2 Qünki, sən uningƣa pütkül insaniyəttin üstün ⱨoⱪuⱪ ata ⱪilding. Buning bilən, u sən uningƣa bərgən adəmlərning ⱨəmmisigə mənggülük ⱨayat ata ⱪilsun. 3 Mənggülük ⱨayat bolsa ⱨəⱪiⱪiy birdinbir Huda – seni wə sən əwətkən Əysa Məsiⱨni tonuxtur. 4 Mən sən manga buyruƣan ⱨəmmə ixlarni orundax bilən sening uluƣluⱪungni yər yüzidə ayan ⱪildim. 5 I Ata, sening yeningƣa ⱪaytⱪinimda, dunya apiridə boluxtin burun biz bəⱨrimən bolƣan uluƣluⱪtin meni ⱪayta bəⱨrimən ⱪilƣaysən.
6 Sən bu dunyadin manga tallap bərgənlərgə seni ayan ⱪildim. Ular seningki idi. Ularni manga bərding, ular sening sɵzünggə əməl ⱪildi. 7 Ular sən manga bərgən ⱨəmmə nərsilərning seningdin kəlgənlikini əmdi bildi. 8 Qünki, sən manga ⱪilƣan sɵzlərni ularƣa yətküzdüm, ularmu ⱪobul ⱪildi. Səndin kəlgənlikimni ⱨəⱪ dəp bilip yətti ⱨəmdə meni əwətkənlikinggimu ixəndi. 9 Bularƣa du’a ⱪilimən. Bu dunyaning adəmlirigə əməs, bəlki sən manga bərgən adəmlərgə du’a ⱪilimən. Qünki ular seningkidur. 10 Meningki seningkidur. Seningki bolsa meningkidur. Mening uluƣluⱪum ular arⱪiliⱪ ayan boldi.
11 Mən əmdi ayrilix aldida turimən. Ularni bu dunyada ⱪaldurup, sening yeningƣa ketiwatimən. I muⱪəddəs Ata, ularning sanga bolƣan sadiⱪliⱪini saⱪliƣin. Biz ikkimiz bir bolƣandək, ularmu bir bolsun. 12 Mən ular bilən billə bolƣan waⱪtimda, ularning sanga bolƣan sadiⱪliⱪini saⱪlidim ⱨəm ⱪoƣdidim. Ularning iqidə ⱨalakət yoliƣa mangƣan kixidin baxⱪa birimu yoⱪalmidi. Muⱪəddəs yazmilardiki manga satⱪunluⱪ ⱪilidiƣan kixi toƣruluⱪ eytilƣanlarning əməlgə axuruluxi üqün, muxundaⱪ boldi. 13 Mana əmdi sening yeningƣa ketimən. Ularning ⱪəlbidə mening huxalliⱪim tolup taxsun dəp, bu sɵzlərni dunyadiki waⱪtimda sɵzlidim, 14 sɵzliringni yətküzdüm. Bu dunyaning adəmliri ulardin nəprətləndi, qünki mən bu dunyaƣa mənsup bolmiƣinimdək, ularmu bu dunyaƣa mənsup əməstur. 15 Ularni bu dunyadin ayriwət dəp əməs, bəlki Xəytandin saⱪla, dəp tiləymən. 16 Mən bu dunyaƣa mənsup bolmiƣinimdək, ularmu bu dunyaƣa mənsup əməstur. 17 Ularni ⱨəⱪiⱪiting arⱪiliⱪ ɵzünggə atiƣuzƣaysən, qünki sening sɵzliring ⱨəⱪtur. 18 Sən meni dunyaƣa əwətkiningdək, mənmu ularni dunyaƣa əwəttim. 19 Ularmu ɵzlirini ⱨəⱪiⱪiy atisun dəp, ɵzümni sanga ataymən.
20 Mən ular üqünla əməs, yənə ularning yətküzidiƣan sɵzlirini anglap, manga etiⱪad ⱪilidiƣanlar üqünmu du’a ⱪilimən. 21 Ularning ⱨəmmisi bir bolsun. I Ata, sən məndə, mən səndə bolƣandək, ularmu bizdə bolsun. Xu arⱪiliⱪ, bu dunyaning adəmliri meni sening əwətkənlikinggə ixənsun, dəp du’a ⱪilimən. 22 Biz ikkimiz bir bolƣandək, ularmu bir bolsun dəp, sən manga bərgən uluƣluⱪni ularƣa ata ⱪildim. 23 Mən ularda, sən məndə; bu ularning ittipaⱪliⱪining mukəmməllixixi üqündur. Bu dunyaning adəmliri xu arⱪiliⱪ meni əwətkənlikingni ⱨəm meni sɵyginingdək manga etiⱪad ⱪilƣanlarnimu sɵyidiƣanliⱪingni bilsun.
24 I Ata, sən manga bərgən kixilərning ⱨəmmisining mən bilən bir yərdə boluxini ⱨəm ularning uluƣluⱪumni kɵrüxini arzu ⱪilimən. Bu, dunya apiridə boluxtin burun, meni sɵygənliking üqün manga bərgən uluƣluⱪtur. 25 I adil Ata, bu dunyaning adəmliri seni tonumaydu, əmma mən seni tonuymən. Xagirtlirimmu meni sening əwətkənlikingni bilidu. 26 Mən seni ularƣa ayan ⱪildim, yənə dawamliⱪ ayan ⱪilimən. Buning bilən, manga bolƣan meⱨir-muⱨəbbiting ularda bolsun, ⱨəm mənmu ularda bolay.
18 Ⱨəzriti Əysaning tutⱪun ⱪilinixi
1 Ⱨəzriti Əysa bu du’ani ⱪilƣandin keyin, xagirtliri bilən billə taxⱪiriƣa qiⱪip, Yerusalemning sirtidiki Kidron wadisining u ⱪetiƣa ɵtti. U yərdə bir baƣqə bar idi. Ⱨəzriti Əysa bilən xagirtliri u baƣqigə kirdi. 2 Uningƣa satⱪunluⱪ ⱪilidiƣan Yəⱨudamu u yərni bilətti, qünki ⱨəzriti Əysa xagirtliri bilən pat-pat u yərdə jəm bolatti. 3 Xundaⱪ ⱪilip, Yəⱨuda bir ⱪisim Rim ləxkərliri bilən aliy roⱨaniylar wə Pərisiylər əwətkən ibadəthana ⱪarawullirini baxlap bu yərgə kəldi. Ularning ⱪollirida panus, məx’əl wə ⱪorallar bar idi. 4 Ⱨəzriti Əysa bexiƣa kelidiƣanlarning ⱨəmmisini bilip, ularning aldiƣa qiⱪip:
– Kimni izdəysilər? – dəp soridi.
5 – Nasirəlik Əysani, – dəp jawab berixti ular.
Ⱨəzriti Əysa ularƣa:
– Mana mən xu, – dedi.
Uningƣa satⱪunluⱪ ⱪilƣan Yəⱨudamu ularning ⱪatarida turatti. 6 Ⱨəzriti Əysa: “Mana mən xu” deyixigila, ular arⱪiliriƣa yenip yərgə yiⱪilixti. 7 Ⱨəzriti Əysa ulardin yənə bir ⱪetim:
– Kimni izdəysilər? – dəp soridi.
– Nasirəlik Əysani, – deyixti ular.
8 – Silərgə eyttimƣu, mana mən xu. Əgər menila izdigən bolsanglar, bularni tutmanglar, – dedi ⱨəzriti Əysa.
9 Buning bilən, ɵzining: “Ata, sən manga bərgənlərdin ⱨeqⱪaysisini yoⱪatmidim” degən sɵzi əməliyəttə ispatlandi.
10 Simun Petrus yenidiki ⱪiliqni ⱪoliƣa elip, bax roⱨaniyning Malkus isimlik qakiriƣa urdi. Ⱪiliq qakarning ong ⱪuliⱪiƣa tegip, uni xilip qüxürüwətti. 11 Ⱨəzriti Əysa Petrusⱪa:
– Ⱪiliqni ƣilipingƣa sal! Meni Atam əmr ⱪilƣan bu azab ⱪədiⱨini iqməydu dəmsən? – dedi.
Ⱨəzriti Əysaning Ⱨannanning aldiƣa elip berilixi
12 Xuning bilən, ləxkər topi bilən ⱪomandani ⱨəm Yəⱨudiylar əwətkən ibadəthana ⱪarawulliri ⱨəzriti Əysani tutup baƣlaxti. 13 Andin, uni aldi bilən xu yili bax roⱨaniy bolup turƣan Ⱪayapaning ⱪeynatisi Ⱨannanning aldiƣa elip berixti. 14 Burun Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliriƣa: “Pütün həlⱪning ⱨalak boluxidin saⱪlinix üqün, birla adəmning ɵlüxi əwzəl” degən kixi dəl xu Ⱪayapa idi.
Petrusning ⱨəzriti Əysadin tenixi
15 Simun Petrus bilən yənə bir xagirt ⱨəzriti Əysaning kəynidin əgixip mangƣanidi. U xagirt bax roⱨaniyning tonuxi bolƣanliⱪi üqün, ⱨəzriti Əysa bilən bax roⱨaniyning ⱨoylisiƣa kirəlidi. 16 Simun Petrus bolsa taxⱪirida, dərwazining yenida ⱪaldi. Xunga, bax roⱨaniyning tonuxi bolƣan xagirt taxⱪiriƣa qiⱪip, dərwaziwən ⱪiz bilən sɵzlixip, Petrusni iqkirigə baxlap kirdi. 17 Dərwaziwən ⱪiz Petrustin:
– Sizmu Əysaning xagirtliridin əməsmu? – dəp soridi.
– Yaⱪ, mən əməs, – dedi Petrus.
18 Ⱨawa soƣuⱪ bolƣanliⱪi üqün, bax roⱨaniyning qakarliri wə ibadəthana ⱪarawulliri yaƣaq kɵmürdin yeⱪilƣan gülhanning qɵrisidə issinip turuxatti. Petrusmu ularning yenida turup otⱪa ⱪaⱪlandi.
Bax roⱨaniyning ⱨəzriti Əysani soraⱪ ⱪilixi
19 Bax roⱨaniy ⱨəzriti Əysadin xagirtlirini wə uning təlim berixi bilən munasiwətlik so’allarni soridi. 20 Ⱨəzriti Əysa uningƣa mundaⱪ jawab bərdi:
– Mən sɵzlirimni ⱨəmmə adəmlərgə axkara sɵzlidim, Yəⱨudiylar yiƣilidiƣan yərlik ibadəthanilarda wə mərkiziy ibadəthanida da’im təlim bərdim. Ⱨeqⱪandaⱪ məhpiy sɵz ⱪilmidim. 21 Bularni nemixⱪa məndin soraysiz? Sɵzlirimni angliƣanlardin sorang, ular nemə degənlikimni bilidu.
22 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzlərni ⱪilƣanda, yenida turƣan ibadəthana ⱪarawulliridin biri uni bir kaqat urup:
– Bax roⱨaniyƣa muxundaⱪ jawab ⱪayturamsən? – dedi.
23 – Əgər hata gəp ⱪilƣan bolsam, buni kɵpqilikning aldida kɵrsət. Əmma, eytⱪanlirim toƣra tursa, meni nemə üqün urisən? – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
24 Buning bilən, Ⱨannan uni baƣlaⱪliⱪ peti bax roⱨaniy Ⱪayapaƣa yollidi.
Petrusning ⱨəzriti Əysadin ⱪayta-ⱪayta tenixi
25 Simun Petrus otning aldida issinip turuwatⱪanda, baxⱪilar:
– Sənmu Əysaning xagirtliridin əməsmu? – deyixti.
– Yaⱪ, mən əməs, – dəp tandi Petrus.
26 U yərdə bax roⱨaniyning qakarliridin biri, yəni Petrus ⱪuliⱪini qepip taxliƣan adəmning tuƣⱪinimu bar idi. U Petrusⱪa:
– Baƣqidə seni Əysa bilən billə kɵrdümƣu! – dedi.
27 Petrus yənə tandi. Dəl xu qaƣda, horaz qillidi.
Ⱨəzriti Əysaning waliy Pilatus aldida soraⱪ ⱪilinixi
28 Tang yoruƣanda, ⱨəzriti Əysa Ⱪayapaning yenidin Rimliⱪ waliy Pilatusning ordisiƣa elip kelindi. Uni elip kəlgən Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri bolsa ɵzimizning etiⱪadini bulƣiwalmayli dəp, ordiƣa kirməy, sirtta saⱪlap turatti. Bolmisa Ɵtüp Ketix ⱨeytining dastihiniƣa jəm bolalmaytti.
29 Xunga, waliy Pilatus taxⱪiriƣa qiⱪip, ularning aldiƣa kelip:
– Bu adəmning üstidin nemə ix toƣruluⱪ ərz ⱪilisilər? – dəp soridi.
30 Ular:
– Bu adəm yaman ix ⱪilmiƣan bolsa, uni sizgə tapxurmiƣan bolattuⱪ, – dəp jawab berixti.
31 – Uni ɵzünglar elip ketip, ɵz ⱪanununglar boyiqə soranglar, – dedi waliy Pilatus ularƣa.
Ular:
– Bizning ɵlüm jazasi berix ⱨoⱪuⱪimiz yoⱪ tursa, – deyixti.
32 Ⱨəzriti Əysaning ɵzining ⱪandaⱪ ɵlidiƣanliⱪi toƣrisidiki aldin eytⱪinining əməlgə axuruluxi üqün, bu ixlar yüz bərdi.
33 Waliy Pilatus yənə ordisiƣa kirip, ⱨəzriti Əysani qaⱪirtip, uningdin:
– Sən Yəⱨudiylarning padixaⱨimu? – dəp soridi.
34 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Bu so’alni ɵzingiz ⱪoyuwatamsiz yaki baxⱪilar mən toƣruluⱪ sizgə xundaⱪ eytⱪanmu? – dedi.
35 – Mən ya Yəⱨudiy bolmisam mundaⱪ so’allarni soraydiƣan! Seni manga tapxurƣanlar ɵz həlⱪing wə aliy roⱨaniylarƣu! Nemə jinayət ɵtküzgəniding? – dedi waliy Pilatus.
36 – Mening padixaⱨliⱪim bu dunyaƣa mənsup əməs. Əgər mənsup bolsidi, xagirtlirim mening Yəⱨudiylarƣa tapxurulmasliⱪim üqün jəng ⱪilƣan bolatti. Ⱨalbuki, mening padixaⱨliⱪim bu dunyadiki padixaⱨliⱪⱪa ohximaydu, – dedi ⱨəzriti Əysa.
37 – Demək sən bir padixaⱨ, xundaⱪmu? – dedi waliy Pilatus.
– Eytⱪiningizdək, mən padixaⱨ, mən ⱨəⱪiⱪətkə guwaⱨliⱪ berix üqün dunyaƣa kəldim, ⱨəⱪiⱪəttə turidiƣan kixilər mening sɵzlirimni anglaydu, – dedi ⱨəzriti Əysa.
38 Waliy Pilatus uningdin:
– “Ⱨəⱪiⱪət” degən nemə? – dəp soridi.
Waliy Pilatus bundaⱪ dəp soriƣandin keyin, yənə taxⱪiriƣa qiⱪip Yəⱨudiylarƣa:
– Mən uningdin ⱨeqⱪandaⱪ jinayət tapalmidim. 39 Lekin, silərning ⱨər yili Ɵtüp Ketix ⱨeytida Yəⱨudiy məⱨbuslardin birni ⱪoyup berixni tələp ⱪilix aditinglar bar. Xunga, əgər halisanglar, bu “Yəⱨudiylarning padixaⱨi”ni ⱪoyup berəy? – dedi.
40 Ular yənə:
– Bu adəmni əməs, Barabbasni ⱪoyup bering! – dəp quⱪan selixti. (Barabbas bir ⱪaraⱪqi idi.)
19 Ⱨəzriti Əysaning ɵlümgə ⱨɵküm ⱪilinixi
1 Buning bilən, waliy Pilatus ⱨəzriti Əysani ⱪamqilatti. 2 Ləxkərlər tikən xahlirini ɵrüp, bir taj yasap, ⱨəzriti Əysaning bexiƣa kiydürüxti. Andin, uningƣa xaⱨanə sɵsün rənglik ton kiydürüxti. 3 Ular yənə uning aldiƣa kelixip:
– Yaxisun Yəⱨudiylarning “padixaⱨi”! – dəp məshirə ⱪilixip, uni kaqatlaxti.
4 Waliy Pilatus yənə ordisidin qiⱪip, halayiⱪⱪa:
– Diⱪⱪət! Uningdin ⱨeqⱪandaⱪ jinayət tapalmiƣanliⱪimni bilixinglar üqün, uni silərning aldinglarƣa elip qiⱪimən, – dedi.
5 Buning bilən, ⱨəzriti Əysa bexidiki tikənlik taj wə uqisidiki sɵsün rənglik ton bilən taxⱪiriƣa elip qiⱪildi. Waliy Pilatus ularƣa:
– Mana, u adəm! – dedi.
6 Aliy roⱨaniylar wə ibadəthana ⱪarawulliri ⱨəzriti Əysani kɵrüp:
– Uni krestkə mihliting, krestkə mihliting! – dəp warⱪiraxti.
– Uni ɵzünglar mihlanglar! Mən uningdin ⱨeqⱪandaⱪ jinayət tapalmidim! – dedi Pilatus.
7 Yəⱨudiylar mundaⱪ deyixti:
– Bizdə xundaⱪ bir ⱪanun bar. Xu ⱪanunƣa asasən, u ɵzini Hudaning Oƣli dəp atiƣanliⱪi üqün, ɵltürülüxkə tegixlik.
8 Waliy Pilatus bu sɵzni anglap tehimu ⱪorⱪup, 9 yənə ordisiƣa kirip, ⱨəzriti Əysadin:
– Sən zadi ⱪəyərdin kəlgən? – dəp soridi.
Ⱨəzriti Əysa jawab bərmidi.
10 – Sən manga gəp ⱪilmamsən? Seni ⱪoyup berixkə ⱨoⱪuⱪum bolƣinidək, krestkə mihlaxⱪimu ⱨoⱪuⱪum barliⱪini bilməmsən? – dedi waliy Pilatus.
11 – Sizgə ərxtin berilmigən bolsa, manga nisbətən ⱨeqⱪandaⱪ ⱨoⱪuⱪingiz bolmiƣan bolatti. Xuning üqün, meni sizgə tapxurup bərgən adəmning gunaⱨi tehimu eƣirdur, – dedi ⱨəzriti Əysa.
12 Xuning bilən, Pilatus ⱨəzriti Əysani ⱪoyuwətməkqi boldi, lekin Yəⱨudiylar:
– Bu adəmni ⱪoyuwətsingiz, Rim imperatorining dosti bolmiƣan bolisiz! Kim ɵzini padixaⱨ desə, u kixi imperatorƣa ⱪarxi qiⱪⱪan bolidu! – dəp quⱪan selixti.
13 Waliy Pilatus bu sɵzlərni anglap, ⱨəzriti Əysani taxⱪiriƣa qiⱪardi wə “tax yatⱪuzulƣan ⱨoyla” (Aramiy tilida “Ƣabbata”) degən yərdiki ⱨɵküm qiⱪirix ornida olturdi.
14 U küni Ɵtüp Ketix ⱨeytining ⱨarpisi bolup, sa’ət on ikkigə az ⱪalƣanidi. Waliy Pilatus Yəⱨudiylarƣa:
– Mana bu silərning padixaⱨinglar! – dedi.
15 – Yoⱪiting, yoⱪiting, uni krestkə mihliting! – dəp warⱪiraxti Yəⱨudiylar.
– Meni padixaⱨinglarni krestkə mihlatsun dəmsilər? – dedi waliy Pilatus.
Aliy roⱨaniylar:
– Rim Imperatoridin baxⱪa padixaⱨimiz yoⱪ! – dəp towlaxti.
16 Buning bilən, ⱨəzriti Əysa waliy Pilatusning buyruⱪi bilən krestkə mihlinixⱪa tapxuruldi.
Ⱨəzriti Əysaning krestkə mihlinixi
17 Ləxkərlər ⱨəzriti Əysani elip mangdi. U ɵz krestini dümbisigə artip, “Bax Sɵngək” (Aramiy tilida “Golgota”) degən yərgə bardi. 18 Ular uni xu yərdə krestkə mihlap, krestni tiklidi. Ⱨəzriti Əysaning ikki təripidə yənə ikki jinayətqi bar bolup, ularmu uning bilən təng mihlandi. Ⱨəzriti Əysaning kresti ikki jinayətqining otturisiƣa tikləngənidi.
19 Waliy Pilatus tahtiƣa “Nasirəlik Əysa – Yəⱨudiylarning padixaⱨi” dəp yezip, krestkə asturup ⱪoydi. 20 Tahtidiki sɵzlər Ibraniyqə, Latinqə wə Grekqə üq hil yeziⱪta yezilƣanliⱪi ⱨəmdə ⱨəzriti Əysa mihlanƣan yər xəⱨərgə yeⱪin bolƣanliⱪi üqün, nurƣun Yəⱨudiylar tahtidiki sɵzlərni oⱪuƣanidi. 21 Xunga, Yəⱨudiylarning aliy roⱨaniyliri waliy Pilatusⱪa:
– “Yəⱨudiylarning padixaⱨi” dəp yazmang. Ɵzini “mən Yəⱨudiylarning padixaⱨi degən” dəp yezing, – deyixti.
22 Biraⱪ, waliy Pilatus ularƣa:
– Yazidiƣinimni yazdim! – dedi.
23 Ləxkərlər ⱨəzriti Əysani krestkə mihliƣandin keyin, uning kiyimlirini elip, tɵtkə bɵlüp, ⱨərbiri bir ülüxtin elixti. Tonining iqidiki uzun kɵngləknimu elixti. Bu kɵnglək tikilmigən bolup, üstidin astiƣa bir yürüx toⱪulƣanidi. 24 Xuning bilən, ləxkərlər bir-birigə:
– Buni yirtmay, qək tartixayli, kimgə qiⱪsa xu alsun, – deyixti.
Buning bilən, muⱪəddəs yazmilardiki munu sɵzlər əməlgə axuruldi.
“Tonumni bɵlüxti ular,
kɵnglikim üqün tartixti qəklər.”
Dərwəⱪə, ləxkərlər xundaⱪ ⱪilixti.
25 Ⱨəzriti Əysaning krestining yenida anisi, anisining singlisi, Klopaning ayali Məryəm wə Məjdəllik Məryəmlər turatti. 26 Ⱨəzriti Əysa anisi bilən ɵzi yahxi kɵridiƣan xagirtining birgə turƣanliⱪini kɵrüp, anisiƣa:
– Ana, bu sizning oƣlingiz bolsun, – dedi.
27 Keyin, xagirtiƣa:
– Bu sening anang bolsun, – dedi.
Xu waⱪittin etibarən, ⱨəzriti Əysaning u xagirti Məryəmni ɵzining ɵyidə turƣuzdi.
Ⱨəzriti Əysaning ɵlümi
28 Ⱨəzriti Əysa ⱨəmmə ixlirining tamamlanƣanliⱪini bildi. Andin:
– Ussidim! – dedi.
Buning bilən muⱪəddəs yazmilarda yezilƣan sɵzlər əməlgə axuruldi.
29 U yərdə ərzan üzüm xarabi bilən toldurulƣan bir küp bar idi. Ular üzüm xarabiƣa qilanƣan bir parqə bulutni lepəkgül ƣoliƣa baƣlap, ⱨəzriti Əysaning aƣziƣa uzatti. 30 Ⱨəzriti Əysa üzüm xarabini tetiƣandin keyin:
– Tamam boldi! – dedi-də, bexini tɵwən qüxürüp, jan bərdi.
Ⱨəzriti Əysaning biⱪiniƣa nəyzə sanjilixi
31 U küni Ɵtüp Ketix ⱨeytining ⱨarpisi idi. Bu ⱨeyt dəm elix künigə toƣra kəlgənidi. Yəⱨudiylar krestkə mihlanƣanlarning jəsitini dəm elix künidə kresttə ⱪalduruxni toƣra tapmaytti. Xunga, Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliri jəsətlərni kresttin eliwetix məⱪsitidə, waliy Pilatustin mihlanƣanlarning tezrək ɵlüxi üqün ularning putlirini qeⱪiwetixni tələp ⱪildi.
32 Xuning bilən, ləxkərlər berip ⱨəzriti Əysa bilən billə krestkə mihlanƣan ⱨeliⱪi ikki adəmning putlirini qeⱪiwətti. 33 Lekin, ⱨəzriti Əysaƣa kəlgəndə, uning alliⱪaqan ɵlgənlikini kɵrdi, xuning bilən uning putini qaⱪmidi. 34 Biraⱪ, ləxkərlərdin biri uning biⱪiniƣa nəyzisini sanjiwidi, xu’an ⱪan wə su eⱪip qiⱪti.
35 Silərni ixənsun dəp, buni kɵrgüqi guwaⱨliⱪ bərdi. Uning guwaⱨliⱪi ⱨəⱪtur. Kɵrgüqi ɵzining eytⱪanlirining ⱨəⱪ ikənlikini bilidu. 36-37 Bu ixlarning ⱨəmmisi muⱪəddəs yazmilarda: “Uning bir tal sɵngikimu sunmaydu” wə “ular ɵzliri nəyzə sanjiƣan adəmgə ⱪarixip ⱪalidu” dəp aldin eytilƣanlarni əməlgə axurdi.
Ⱨəzriti Əysaning dəpnə ⱪilinixi
38 Bu ixlar yüz bərgəndin keyin, Aramatiyaliⱪ Yüsüp ⱨəzriti Əysani dəpnə ⱪilix üqün, waliy Pilatustin uning jəsitini elip ketixni tələp ⱪildi. (Yüsüp ⱨəzriti Əysaning əgəxküqisi idi. Lekin, Yəⱨudiy aⱪsaⱪalliridin ⱪorⱪⱪinidin buni məhpiy tutatti.) Waliy Pilatus ruhsət bərgəndin keyin, Yüsüp berip ⱨəzriti Əysaning jəsitini kresttin qüxürüp elip kətti. 39 Burun bir keqisi ⱨəzriti Əysaning yeniƣa kəlgən Nikodimmu jəsətkə qaqidiƣan səbrə arilax murməkki degən dora-dərmandin ottuz nəqqə kilo elip, Yüsüp bilən billə kəldi. 40 Ikkiylən ⱨəzriti Əysaning jəsitini Yəⱨudiylarning dəpnə ⱪilix aditi boyiqə dora-dərmanlarni qeqip, kəndir rəht bilən orap kepənlidi. 41 Ⱨəzriti Əysa krestkə mihlanƣan yərdə bir baƣ bolup, baƣning iqidə tehi ⱨeqkim ⱪoyulmiƣan yengi bir ɵngkür yərlik bar idi. 42 Bu kün ⱨeytning ⱨarpisi ⱨəm bu yərlik yeⱪin jayda bolƣanliⱪi səwəbidin, ular ⱨəzriti Əysani xu yərgə dəpnə ⱪildi.
20 Ⱨəzriti Əysaning tirilixi
1 Yəkxənbə küni tang tehi yorumiƣanda, Məjdəllik Məryəm ⱨəzriti Əysaning yərlikigə bardi wə ɵngkürning aƣzidiki taxning eliwetilgənlikini kɵrdi. 2 U yügürgən peti Simun Petrus wə ⱨəzriti Əysa yahxi kɵridiƣan ⱨeliⱪi xagirtning yeniƣa kelip, ularƣa:
– Rəbbimizni yərlikidin eliwetiptu, ⱪəyərgə ⱪoyƣanliⱪini bilmiduⱪ! – dedi.
3 Petrus bilən ⱨeliⱪi xagirt taxⱪiriƣa qiⱪip, yərlikkə ⱪarap yol aldi. 4 Ikkiylən billə yügürüxüp mangdi, lekin ⱨeliⱪi xagirt Petrustin tez yügürüp, yərlikkə birinqi bolup yetip bardi. 5 U engixip iqigə ⱪarap, kəndir kepənning u yərdə yeyiⱪliⱪ turƣanliⱪini kɵrdi, lekin iqkirigə kirmidi. 6 Kəynidin Simun Petrus yetip kelip yərlikkə kirdi wə u yərdə yeyiⱪliⱪ turƣan kepənni kɵrdi. 7 Ⱨəzriti Əysaning bexiƣa qigilgən yaƣliⱪnimu kɵrdi. Yaƣliⱪ kepən bilən bir yərdə əməs, bəlki ayrim yərdə yɵgəklik turatti.
8 Andin, yərlikkə awwal kəlgən xagirtmu yərlikning iqigə kirip, əⱨwalni kɵrüp, ⱨəzriti Əysaning tirilgənlikigə ixəndi. 9 Xundaⱪ bolsimu, ular ⱨəzriti Əysaning ɵlüp ⱪayta tirilixi kerəkliki ⱨəⱪⱪidə muⱪəddəs yazmilarda yezilƣan sɵzlərni tehiqə qüxənmigənidi. 10 Xuningdin keyin, ikkiylən ɵzliri turuwatⱪan jayƣa ⱪaytixti.
Ⱨəzriti Əysaning Məjdəllik Məryəmgə kɵrünüxi
11 Məryəm bolsa yərlikning sirtida turup yiƣlawatatti. U yiƣlap turup yərlikning iqigə engixip ⱪariwidi, 12 aⱪ kiyim kiygən ikki pərixtini kɵrdi. Ularning biri ⱨəzriti Əysaning jəsiti ⱪoyulƣan yərning bax təripidə, yənə biri ayaƣ təripidə olturatti.
13 Ular Məryəmdin:
– Hanim, nemixⱪa yiƣlaysiz? – dəp soridi.
– Rəbbimni elip ketiptu, uni nəgə ⱪoyƣanliⱪini biləlməywatimən, – dedi Məryəm.
14 U xu gəpni ⱪilipla kəynigə ⱪariwidi, birining u yərdə turƣinini kɵrdi. U dəl ⱨəzriti Əysa idi. Lekin, u ⱨəzriti Əysa ikənlikini biləlmidi.
15 – Hanim, nemixⱪa yiƣlaysiz, kimni izdəysiz? – dəp soridi ⱨəzriti Əysa.
Məryəm uni baƣwən dəp oylap:
– Təⱪsir, əgər uni siz yɵtkiwətkən bolsingiz, ⱪəyərgə ⱪoyƣanliⱪingizni eytip bərgəysiz. Mən uni elip kəlsəm, – dedi.
16 – Məryəm! – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
Məryəm burulupla, Ibraniy tilida:
– Rabboni! – dedi. (Bu sɵz “ustaz” degən mənidə.)
17 – Manga esilmang! Qünki, mən tehi atamning yeniƣa ⱪaytip qiⱪmidim. Berip ⱪerindaxlirimƣa eyting: “Silərningmu Atanglar bolƣan Atamning, yəni Hudayinglar bolƣan Hudayimning yeniƣa ⱪaytip qiⱪimən!” – dedi ⱨəzriti Əysa.
18 Xuning bilən, Məjdəllik Məryəm xagirtlarning yeniƣa berip, ularƣa:
– Rəbbimizni kɵrdüm! – dedi. Andin, ⱨəzriti Əysaning ɵzigə eytⱪanlirini ularƣa sɵzləp bərdi.
Ⱨəzriti Əysaning xagirtliriƣa kɵrünüxi
19 Xu yəkxənbə küni kəqtə, xagirtlar jəm bolƣan yeridə Yəⱨudiylardin ⱪorⱪⱪanliⱪidin ɵyning ixiklirini taⱪiwətkənidi. Xu pəyttə, ⱨəzriti Əysa ularning arisida pəyda bolup, ɵrə turƣan ⱨalda ularƣa:
– Aman bolunglar! – dedi 20 wə arⱪidinla ⱪolliri wə biⱪinini ularƣa kɵrsətti. Xagirtlar Rəbbini kɵrginidin ⱪin-ⱪiniƣa patmay huxal boluxup kətti. 21 Ⱨəzriti Əysa ularƣa yənə:
– Aman bolunglar! Atam meni əwətkinidək, mənmu silərni əwətimən, – dedi.
22 Bu sɵzlərni ⱪilip bolƣandin keyin, ularƣa bir püwləp:
– Hudaning Muⱪəddəs Roⱨiƣa muyəssər bolunglar. 23 Kimning gunaⱨlirini kəqürsənglar, uning gunaⱨliri kəqürüm ⱪilinidu! Kimning gunaⱨlirini kəqürüm ⱪilmisanglar, uning gunaⱨliri kəqürüm ⱪilinmaydu!* Bu, əlqilərning kixilərning gunaⱨini kəqürüm ⱪilix ⱨoⱪuⱪi bar, degənlik əməs. Pəⱪət Hudala gunaⱨni kəqürüm ⱪilalaydu. Bu yərdə əlqilərgə ⱨəzriti Əysaƣa etiⱪad ⱪilƣanlarning gunaⱨining kəqürüm ⱪilinƣanliⱪini jakarlax imtiyazi berilgənliki xərⱨləngən. – dedi.
Ⱨəzriti Əysaning Tomasⱪa kɵrünüxi
24 On ikki xagirttin biri, yəni “Ⱪoxkezək” dəp atilidiƣan Tomas ⱨəzriti Əysa kəlgəndə ularning yenida əməs idi. 25 Keyin, ular uningƣa:
– Biz Rəbbimizni kɵrduⱪ! – deyixti. Lekin Tomas:
– Uning ⱪollirida mihning izini kɵrmigüqə, mihlarning iziƣa ɵz barmiⱪimni wə biⱪiniƣa ɵz ⱪolumni təgküzüp baⱪmiƣuqə, ⱨərgiz ixənməymən, – dedi.
26 Bir ⱨəptidin keyin, xagirtlar yənə xu ɵydə jəm bolƣan bolup, Tomasmu ular bilən billə idi. Ixiklər taⱪaⱪliⱪ bolsimu, ⱨəzriti Əysa kirip ularning arisida turup:
– Aman bolunglar! – dedi. 27 Andin, Tomasⱪa:
– Barmiⱪingni bu yərgə təgküzüp, ⱪollirimƣa ⱪara. Ⱪolungni uzitip, biⱪinimƣa təgküzüp baⱪ. Guman ⱪilmay, manga ixən! – dedi.
28 – Sən mening Rəbbim ⱨəm Hudayimsən! – dedi Tomas uningƣa jawabən.
29 Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Meni kɵrgənliking üqün ixəndingmu? Kɵrməy turup ixəngənlər nəⱪədər bəhtlik-ⱨə! – dedi.
Bu kitabtin məⱪsət
30 Ⱨəzriti Əysa xagirtlirining aldida, bu kitabta yezilmiƣan baxⱪa nurƣun mɵjizilərnimu kɵrsətti. 31 Bu hatirilər silərni ⱨəzriti Əysaning Ⱪutⱪuzƣuqi – Məsiⱨ, xundaⱪla Hudaning Oƣli ikənlikigə ixənsun ⱨəm bu arⱪiliⱪ uningƣa baƣlinip ⱨayatliⱪⱪa erixsun, dəp yezildi.
*23 21 Ⱨəzriti Əysaning yəttə xagirtiƣa kɵrünüxi
1 Bu ixlardin keyin, ⱨəzriti Əysa Tiberiyə kɵlining boyida xagirtliriƣa yənə bir ⱪetim kɵründi. Bu ⱪetimⱪi kɵrünüxning jəryani mundaⱪ boldi: 2 Simun Petrus, “Ⱪoxkezək” dəp atilidiƣan Tomas, Jəliliyidiki Kanaliⱪ Natanyəl, Zəbədiyning oƣulliri wə baxⱪa ikki xagirt billə idi. 3 Simun Petrus:
– Mən beliⱪ tutⱪili barimən, – dedi.
Kɵpqilik:
– Bizmu sən bilən billə barimiz, – deyixti.
Ular taxⱪiriƣa qiⱪip, kemigə olturdi, lekin keqiqə ⱨeq nərsə tutalmidi. 4 Tang atⱪanda, ⱨəzriti Əysa su boyida turatti, biraⱪ xagirtlar uning ⱨəzriti Əysa ikənlikini bilmidi. 5 Ⱨəzriti Əysa:
– Balilar, silərdə beliⱪ yoⱪmu? – dəp soridi.
– Yoⱪ, – dəp jawab bərdi ular.
6 – Torni kemining ong təripigə taxlanglar, andin tutalaysilər, – dedi ⱨəzriti Əysa.
Ular torni xu yaⱪⱪa taxlap, xundaⱪ kɵp beliⱪ tuttiki, ⱨətta torni tartip qiⱪiralmay ⱪaldi. 7 Ⱨəzriti Əysaning yahxi kɵrgən xagirti Petrusⱪa:
– Bu Rəbbimizƣu! – dedi.
Simun Petrus uning ⱨəzriti Əysa ikənlikini anglap, seliwətkən qapinini kiyip, suƣa səkridi. 8 Ⱪalƣanlar ⱪirƣaⱪtin anqə yiraⱪ əməs, təhminən yüz metirqə yiraⱪliⱪta bolup, beliⱪ bilən tolƣan torni kemə bilən tartip ⱪirƣaⱪⱪa kəldi. 9 Ular ⱪirƣaⱪⱪa qiⱪⱪanda, yaƣaq kɵmürdin yeⱪilƣan, üstidə beliⱪ bar gülhanni wə nanni kɵrdi. 10 Ⱨəzriti Əysa:
– Əmdi tutⱪan beliⱪinglardin əkelinglar, – dedi.
11 Simun Petrus kemigə qiⱪip, torni ⱪirƣaⱪⱪa tartip qiⱪardi. Tor qong beliⱪlar bilən tolƣan bolup, jəmiy bir yüz əllik üq beliⱪ bar idi. Beliⱪ xunqə kɵp bolsimu, tor yirtilmiƣanidi. 12 Ⱨəzriti Əysa:
– Kelinglar, tamaⱪ yənglar, – dedi. Xagirtlarning iqidə birərsimu uningdin:
– Siz kim bolisiz? – dəp soraxⱪa petinalmidi. Qünki, ular uning ɵzlirining Rəbbi ikənlikini bildi. 13 Ⱨəzriti Əysa nan bilən beliⱪni əkelip ularƣa bərdi. 14 Mana bu ⱨəzriti Əysaning ɵlgəndin keyin tirilip, xagirtliriƣa üqinqi ⱪetimⱪi kɵrünüxi idi.
Ⱨəzriti Əysaning Petrus bilən sɵzlixixi
15 Tamaⱪtin keyin, ⱨəzriti Əysa Simun Petrustin:
– Yuⱨanna oƣli Simun, sən meni bulardinmu qongⱪur sɵyəmsən? – dəp soridi.
– Xundaⱪ Rəbbim, mening sizni sɵyidiƣanliⱪimni siz bilisiz! – dedi Petrus.
Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Undaⱪta, ⱪozilirimni otlat! – dedi.
16 Ikkinqi ⱪetim yənə uningdin:
– Yuⱨanna oƣli Simun, meni sɵyəmsən? – dəp soridi.
Petrus yənə:
– Xundaⱪ, Rəbbim, mening sizni sɵyidiƣanliⱪimni bilisiz, – dedi.
Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Undaⱪta, ⱪoylirimni baⱪ, – dedi.
17 Üqinqi ⱪetim yənə:
– Yuⱨanna oƣli Simun, meni sɵyəmsən? – dəp soridi.
Petrus ⱨəzriti Əysaning bu so’alni üq ⱪetim soriƣanliⱪiƣa kɵngli bir ⱪisma bolup:
– Rəbbim, siz ⱨəmmini bilisiz, sizni sɵyidiƣanliⱪimnimu bilisiz, – dedi.
Ⱨəzriti Əysa uningƣa:
– Undaⱪta, ⱪoylirimni otlat. 18 Bilip ⱪoyƣinki, yax waⱪtingda ɵz bəlbeƣingni ɵzüng baƣlap, haliƣan yeringgə ketətting, lekin yaxanƣanda, ⱪolliringni uzitip berisən. Baxⱪilar seni baƣlap, sən halimaydiƣan yərgə elip ketidu, – dedi.
19 Ⱨəzriti Əysa bu sɵzni Petrusning ⱪandaⱪ ɵlüx arⱪiliⱪ Hudaƣa xan-xərəp kəltüridiƣanliⱪini bildürüx üqün eytti. Andin, uningƣa yənə:
– Manga əgixiwər, – dedi.
20 Petrus kəynigə burulup, ⱨəzriti Əysaning yahxi kɵridiƣan xagirtining əgixip keliwatⱪanliⱪini kɵrdi. (Bu, ⱨəzriti Əysaning ahirⱪi kəqlik tamiⱪida uningƣa yeⱪin olturup: “I Rəbbim, sizni tutup bərməkqi bolƣan kimdu?” dəp soriƣan xagirt idi.) 21 Petrus uni kɵrüp, ⱨəzriti Əysadin:
– I Rəbbim, bu adəm kəlgüsidə ⱪandaⱪ bolar? – dəp soridi.
22 – Əgər mən ⱪayta kəlgüqə uning ⱨayat boluxini halisam, buning sən bilən nemə munasiwiti bar?! Manga əgixiwər, – dedi ⱨəzriti Əysa uningƣa.
23 Buning bilən, ⱪerindaxlar arisida ⱨeliⱪi xagirtning ɵlməydiƣanliⱪiƣa da’ir gəp tarⱪaldi. Lekin, ⱨəzriti Əysa Petrusⱪa: “U ɵlməydu” demigənidi. Pəⱪət: “Əgər mən ⱪayta kəlgüqə uning ⱨayat boluxini halisam, buning sən bilən nemə munasiwiti bar?” degənidi.
Hatimə
24 Bu ixlarƣa guwaⱨliⱪ bərgüqi ⱨəmdə bu ixlarni hatiriligüqi ənə xu xagirttur. Bizmu bilimizki, uning guwaⱨliⱪi ⱨəⱪtur.
25 Ⱨəzriti Əysa bulardin baxⱪa nurƣun ixlarnimu ⱪilƣanidi. Əgər ularning ⱨəmmisi ayrim-ayrim yezilƣan bolsa, meningqə kitablar pütün dunyaƣa siƣmaytti!
|
|||||||||||||||||||||||
